Tokat ili Niksar ilçesinde faaliyet gösteren 80 adet süt sığırcılığı işletmelerinin 2008- 2009 cari üretim dönemi verilerini kapsayan bu araştırmada, süt sığırcılığı faaliyetini yürüten işletmelerin sosyo-ekonomik yapıları ve pazarlama sorunları ortaya konulmuştur. Süt üretim dalının ve işletmelerin bir bütün olarak analizi yapılarak, süt maliyetleri ile yıllık pazarlama faaliyet sonuçları incelenmiştir. Ulaşılan önemli bulguları şu şekilde özetlemek mümkündür.
Đncelenen işletmelerde ortalama nüfus 6,58 kişi’dir. Yedi ve daha yukarı yaştaki nüfusun okuryazarlık oranı %94,57 olarak belirlenmiştir. Atıl işgücü oranı ise %23,75’dir. Ortalama işletme genişliği 73,58 da olarak belirlenmiştir. Söz konusu arazinin %90,11’i sulu arazidir. Ayrıca yem bitkileri arazisi oranı %28,13 olarak bulunmuştur.
Đşletmelerin aktif sermayesinin %71,06’sını toprak sermayesi oluşturmakla beraber hayvan sermayesinin oranı (besi dâhil) % 24,65 oranlarında kalmıştır. Pasif sermayenin % 98,90’ı öz sermayeden oluşmaktadır. Bu nedenle de borçlanma oranı düşük, kapital oranları ise yüksek bulunmuştur.
Yapılan araştırmada işletme başına ortalama 10,02 baş süt ineği olduğu belirlenmiştir. Ayrıca bu ineklerin %34,76’sı yerli ırk, %56,29’ı melez ırk, %14,78’sı kültür ırktır. Đncelenen işletmeler 1-10, ve 10-+ baştan daha fazla süt sığırına sahip olan işletmeler olmak üzere iki büyüklük grubuna ayrılmıştır. 1. grup işletmelerde 3,91 baş, 2. grup işletmelerde 14,31 baş, işletmeler genelinde de ise 10,02 baş süt ineği bulunduğu tespit edilmiştir.
Yapılan araştırmadan çıkarılabilecek önemli bir sonuçta; işletmelerde kültür, yerli ve melez süt sığırcılığının yanı sıra, besi sığırcılığı, küçükbaş ve kümes hayvanı yetiştiriciliğinin de yapıldığı belirlenmiştir. Brüt hasıla içinde bitkisel üretim oranı %39,18’dir. Arazi varlığının %28,13’ünde yem bitkisi üretimi yapılmaktadır. Bu da işletmelerin süt sığırcılığı faaliyetine paralel olarak bitkisel üretim gerçekleştirdiklerini gösterir.
Đncelenen işletmelerde işletmeler ortalamasında yıllık ortalama süt üretimi 1. grupta 15 010,15 kg, 2. grupta 25 157,89 kg,’dır. Đşletmeler genelinde toplam süt üretiminin %47,29’unu melez ırk, %26,29’unu kültür ırk, %26,20’sini yerli ve %0,22’sini koyun oluşturmaktadır. Üretilen sütün genel ortalamada %91,25’inin satıldığı belirlenmiştir. Kültür ırkı hayvanlarda süt üretimi 5 513,41 kg, melez hayvanlarda 9 918,78 kg, yerli ırklarda ise 5 493,66 kg olarak saptanmıştır.
BH’nın üretim dallarına göre dağılımına bakıldığında işletmeler genel ortalamasında süt sığırcılığı üretim değerinin brüt hâsıla içindeki payı %48,12 ile birinci sırada yer aldığı söylenebilir. Bu oran 1. grup işletmelerde %46,03, 2. grup işletmelerde %45,16’dir. Literatürde ihtisaslaşmış işlemeler; brüt hâsılanın tek başına %50-80’ini bir üretim dalından sağlayan işletmeler olarak tanımlanmaktadır (Aras, 1988). Bu tanıma göre incelenen her iki grup işletmelerin ihtisaslaşmış işletmeler olduğu söylenemez.
Đncelenen işletmelerde üç ırk içinde yem dönüşüm oranları (parasal olarak) hesaplanmıştır. Bu oran kültür ırkta %149,77, melezde %204,21 ve yerli ırkta %178,01 olarak hesaplanmıştır. Süt verimi bakımından yüksek olan kültür ırklarının bölgede yaygın olmayışından ve bilinçsiz yemlemeden ve yanlış çevre koşullarından kaynaklanan sebeplerden dolayı kültür ırklarında beklenen verim alınamamıştır. 100 TL’lik yem masrafına karşılık 149 TL gelir elde edilmektedir. Bu oran melez ırklarda en yüksek değerdedir.
1. grup işletmelerde 1 kg süt ün üretim maliyeti 0,64 TL olarak bulunmuştur,2. grup işletmelerde ise 1 kg sütün üretim maliyete 0,62 TL olarak tespit edilmiştir.
Đncelenen işletmelerin süt sığırcılığına başlamalarının en önemli nedeni (%62,62) karlı olmasıdır. En önemli yetiştiricilik sorunu ise girdi fiyatlarının yüksek olması (%74,93)’dır.
Đncelenen işletmelerin %82,31’inin kültür ırkı süt sığırcılığına başlamadan öncede süt satabildikleri belirlenmiştir. Đşletmelerin %84,41’ü en önemli satış sorunu olarak süt fiyatlarının düşük olmasını belirtmiş ve %83,16’si üretici örgütlenmesinin oluşturulması gerektiğini ifade etmişlerdir.
Đncelenen işletmeler geneline baktığımızda işletmelerin büyük bir çoğunluğu, %84,58’i süt sığırcılığının gelişmesi için devlet desteklerinden haberdar olup, %13,20’si desteklerden haberdar olmayıp, %2,22’si destekleri haberdar olmasına rağmen desteklemelerden çeşitli sebeplerden dolayı yararlanamamaktadırlar.
Đşletmelerin neden süt verimi yüksek kültür ırkları ile süt sığırcılığını tercih etmedikleri sorulmuş ve işletmeler genelinde %31,86’sı satışı zor olduğu için, %31,30’u piyasa fiyatlarının yüksek olmasından, %15,98’i yem masraflarının yüksek olmasından, %11,05’i barınaklarının uygun olmamasından, %9,80’i ise iklime uyum sağlayamayacağından, kültür ırkı sığırları tercih etmediklerini. bildirmişlerdir.
Đşletmelerin piyasada oluşan süt fiyatlarına etkileri incelenmiş ve işletmeler genelinde %47,07’si ürün fiyatlarına üreticilerin etkisinin olamayacağını, %26,96’sı ürünlerin fazla miktarda olması durumunda piyasa fiyatlarından yüksek fiyata alıcı bulunabileceğini, %25,97’si ürünlerinin kaliteli olması durumunda piyasa fiyatlarının üzerinde fiyatla ürün satabileceklerini belirtmişlerdir.
Đşletmelerin ürettikleri sütü satamaması durumda sütü muhafaza durumları incelenmiş ve işletmeler geneline baktığımızda %88,26’sı sütün satılmaması durumda süt olarak muhafaza etme şanlarının olmadığını, %11,74’ü ise satılmayan sütü buzdolaplarında muhafaza edebileceklerin söylemektedirler.
Bölgede yapılan araştırma neticesinde elde edilen bulgular ışığında ve gerekse araştırmanın tüm aşamalarında yapılan gözlemler sonucunda aşağıdaki önerilerin yapılmasında fayda görülmüştür.
Araştırma bölgesinde üreticilerin kendi ihtiyaçları dışında elde ettikleri sütün pazarlanmasında öncelikle, Niksar Süt Üreticileri Birliği’ni tercih ettikleri ve arkasından yörede üç adet daha bulunan özel süt toplayıcılarını tercih etmektedir. Yüksek girdi fiyatlarıyla elde edilen sütün çok düşük fiyatlarla satılması sonucunda üreticinin gelirlerinde bir düşüş yaşanmaktadır. Bu nedenle süt ve süt ürünleri piyasasının
düzenlenmesi bakımından, hükümetin bazı önlemler alması gerekli görülmektedir. Son yıllarda süt üretiminde kullanılan girdi fiyatlarında aşırı yükselmeler yaşanmasına rağmen ürün fiyatlarının daha düşük fiyatlarda artması, Türkiye’de süt sığırcılığının gerilemesinde en önemli etken durumundadır. Piyasada yaşanan olumsuz gelişmelerin önüne geçilebilmesi ve çiftçi gelirlerinde artış ve istikrarın sağlanabilmesi bakımından, devletin süt üreticilerine gelir güvencesi sağlaması gerekli görülmektedir. Bu amaçla, devlet Avrupa Birliğinde uygulandığı şekilde, süt için bir “taban fiyat ” belirleyebilir ve sütün piyasadaki fiyatı bu taban fiyatın belirli bir oranda altına düştüğünde, üreticilere hedef fiyat ile piyasa fiyatı arasındaki farkı “fark giderici mali yardım” şeklinde verebilmelidir. Böylece, üreticilerin gelirinde ürün fiyatından kaynaklanan risk ortadan kaldırılarak üretimin devamı sağlanabilecektir. Çiftçilerin örgütlenmeleri ve bu sayede piyasada daha güçlü olmalarının sağlanabilmesi bakımından da bu fark giderici mali yardımların çiftçi örgütleri aracılığıyla sağlanması gerekli görülmektedir.
Bununla birlikte, sütün üretici örgütleri aracılığıyla işlenerek ve uygun piyasa şartları oluştuğunda pazarlanmasının sağlanabilmesi bakımından, devletin üretici örgütlerine “depolama yardımları” da verilebilmelidir. Bu yardımların etkisiyle üretici gelirlerinde istikrar ve artışın sağlanması ile birlikte, Avrupa Birliğinin Ortak Tarım Politikasına da uyum sağlanabilecektir.
Bölgede uygulanabilecek en iyi stratejilerin arasında “sütün kooperatife satılması stratejisi” gelmektedir. Kooperatifleşme sayesinde çiftçiler, üretim için gerekli olan tarımsal girdileri daha uygun fiyatlarla elde edebilme ve kooperatif mahareti ile ürünlerin işlenerek daha yüksek fiyatlarla pazarlama vb. imkânlara kavuşabilecektir. Aynı zamanda kooperatifçilik faaliyeti ile de tarım dışı gelir elde etmek suretiyle gelir kaynaklarını çeşitlendirme yolunu açabilirler. Ancak, tarım dışı sektörlerde iş bulmanın güçlüğü ve tarım sektöründe bulunan fazla nüfusun yeterli eğitime sahip olmamaları bu stratejinin hayata geçmesi oldukça zordur. Bu konuda gerekli önlemler alınarak, tarım kesimde bulunan vasıfsız işçi konumundaki fazla nüfusa, tarım dışı sektörlerde yeni iş imkânlarının yaratılabilmesi için mesleki beceri kazandıracak vasıflı eleman özelliği verecek kurs ve eğitim çalışmalarının yürütülmesi faydalı olabilir.
Araştırma bölgesindeki işletmelerin gelirini artırabilmenin yollarından biri de, süt sığırı popülâsyonu içinde süt verimi yüksek kültür ırklarının sayısını artırmaktır. Bölgede teşvik amacıyla tamamen devlet tarafından karşılanan kültür ırklarına ödenen suni tohumlama bedeli olumlu bir gelişme olmasına rağmen, halen mevcut süt sığırı popülasyonunda yerli ırk süt sığırları yüksek oranda yer tutmaktadır. Kültür ırklarının oranı ise düşük seviyedir. Kültür ırklarının hayvan popülâsyonu içindeki oranının artırılması ile birlikte modern (havalandırma, ışıklandırma, ısı vb. koşulların uygun olduğu) ahırların inşa edilerek hayvanların buralarda ırk, yaş, cinsiyet vb. özelliklerine göre yemlemelerinin sağlanması ve bu konularda üreticilerin gerekli donanımına kavuşturulması gibi önlemler alınarak işletmelerin gelirlerinde artışlar sağlanabilir.
Đşletmelerdeki üreticilerin önemli bir kısmı finansman yetersizliği nedeniyle, başta süt üretim faaliyeti olmak üzere girdi temininde önemli sorunlarla karşılaşmaktadırlar. Süt üreticilerinin küçük bir bölümü finansman ihtiyaçlarını karşılamak üzere TKK ve TCZB’den işletme kredisi kullanmaktadır. Ancak kredi alımında teminatın yüksek istenmesi, kredi miktarının yetersiz oluşu, faiz oranlarını yüksek olması ve vadenin çok uzun olmaması gibi etmenler üreticileri zor durumda bırakmaktadır. Verilecek kredi miktarının süt miktarına veya ırkına göre belirlenmesi, yem temini ve pazarlama içinde ayrı bir kredinin verilmesi ve faiz oranlarının düşük tutulması hatta faiz oranlarının süt sığırcılığı faaliyetleri için sıfırlanması gelecekte damızlık hayvancılığının sürdürülebilmesi ve dışa bağımlılığın azalması ve et fiyatlarının düşmesi için üretici ve tüketici menfaatine olacaktır.
Üreticilerin kayıt tutmaları için; uygun ve düzenli bir kayıt sistemi yerleştirilerek gerekirse alt yapısı ile ücretsiz olarak üreticilere dağıtılmalıdır. Kayıt tutmanın önemi hakkında üreticiler bilgilendirilmelidir.
Bölgede hayvancılık için gerekli olan bitkisel üretim için oldukça uygun arazi yapısı mevcut olup, Üreticilerin küçük olan işletme ölçeklerin de kaliteli ve yüksek verimli ve düşük maliyetli üretim yapabilmeleri oldukça zordur. Đşletme kapasitelerinin büyütülmesi için devletin işletmelere kapasite büyütmeleri konusunda destek olması
gerekmektedir. Ayrıca büyütülen kapasite oranlarının büyütülen oranı kısmına tekabül edecek kültür ırkı süt sığırı almaları konusunda bilgilendirilmeli ve desteklenmelidirler.
Süt satış fiyatlarının bölge üreticileri tarafından düşük bulunmasının asıl sebebi, yüksek girdi fiyatları ile üretimi yapılan sütün kg maliyetinin satış fiyatından daha yükseklere üretilmesidir. Devlet tarafından, girdi fiyatlarının düşürülmesi ve yem bitkileri üretimine verilen desteklerin tekrardan gözden geçirilip iyileştirilmesi gerekmektedir.
Araştırma bölgesinde üreticilerin, beklenmedik olaylar için, para talebini karşılayabilmek için pazarda kolay paraya çevrilebilen, yerli ırkı tercih edip, kültür ırkı sığırları tercih etmedikleri görülmektedir. Devlet, süt üreticilerinin sosyal güvenlik sistemine dâhil olmalarını sağlaması ve beklenmedik durumlar karşısında üreticilerin, para talebini sigorta şirketlerinin karşılamasını sağlayacak önlemleri almalıdır. Böylelikle yerli ırkla süt sığırcılığı yerine kültür ırkı hayvancılık tercih edilecektir.
Kültür ırkı süt sığırcılığının tercih sebebi olmama sebeplerinden biri de üreticilerin süt miktarındaki ve süt kalitesindeki iyileşmelerin piyasada oluşacak süt fiyatlarına etkisinin olmayacağını düşünmesinden kaynaklanmakta olup, pazarlama karma elemanlarından fiyat elemanını kaliteli ve yüksek miktarda süt teslimi ile etki edebileceğinin, üreticilere özel eğitim programları düzenleyerek anlatılması gerekmektedir.
Đncelenen işletmelerin büyük bir kısmı süt toplayıcılarının sütü satın almaması durumunda ürettikleri sütü, süt olarak muhafaza edebilecek imkânlara sahip olmadıklarını bildirmişlerdir. Ürettikleri ürünleri pazarlama konusunda üreticilerin daha güçlü olmalarını sağlamak amacı ile üretilen sütün bir an önce soğuk zincir halkasına dahil edilmesi için işletmelere soğutma tankları desteği sağlanmalıdır.
Araştırma bölgesinde 1. ve 2. grup işletmelerde ihtisaslaşmış işletmelere rastlanmadığı için düşük kalitede ve yüksek maliyette üretim gerçekleşmektedir. Bölge işletmelerinin, çalışma alanların da ihtisaslaşması için gerekli eğitim ve mali destek verilmedir.
Toplum refahının maksimize edilmesi için, süt sığırcılığı yapan işletmeler serbest piyasa şartlarına bırakılmadan, süt üretimini yavaşlatabilecek ve hatta durdurabilecek piyasa durumlarına karşı ve süt üretiminde yüksek kaliteye primin ön planda tutulduğu, hayvancılık politikalarının, devlet tarafından acilen hayata geçirilmesi uygun görülmüştür.
KAYNAKLAR
Açıl, A.F., 1956. Samsun Đli Tütün Đşletmelerinde Rantabilite 1950-51. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 205, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
Açıl, A.F. ve Köylü, K., 1971. Zirai Ekonomi ve Đşletmecilik Dersleri. A.Ü.Ziraat Fakültesi Yayınları No: 465, Ders Kitabı No: 168, Ankara.
Açıl, F., ve Đnan, H., 1977. Eskişehir Merkez ve Alpu Ovası Tarım Đşletmelerinde Süt Maliyetleri ve Bunu Etkileyen Faktörler, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
Akay, M., 1996. Tokat ili Niksar Ovası Tarım Đşletmelerinin Yapısal Analizi, Đşletme Sonuçlarını Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi ve Doğrusal Planlaması Üzerine Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Tokat.
Anonim, 2003. Tarımsal Yapı (Üretim, Fiyat, Değer). T.C. Başbakanlık DĐE, Ankara. Anonim, 2003. DĐE. Türkiye Đstatistik Yıllığı, Ankara.
Anonim, 2004. DĐE. Türkiye Đstatistik Yıllığı, Ankara.
Anonim, 2005a. Tokat Đl Yıllığı. T.C. Tokat Valiliği, Kayhan Ofset Matbaacılık Limitet Şirketi, Ankara.
Anonim, 2005b. Karayolları Kayıtları, Tokat.
Anonim, 2009. Tokat Tarım Đl Müdürlüğü Proje ve Đstatistik Şube Müdürlüğü Kayıtları, Tokat.
Anonim, 2010. Eğitim Göstergeleri, Tüik Đzmir Bölge Müdürlüğü, Đzmir.
Aral, S. ve Cevger, Y., 2000. Türkiye’de Cumhuriyetten Bugüne Đzlenen Hayvancılık Politikaları. Türkiye 2000 Hayvancılık Kongresi, Ankara.
Aras, A. ve Đzmirli, R., 1976. Đzmir Şehir Yöresinde Ahır Sütçülüğü Yapan Đhtisaslaşmış Süt Đşletmelerinden Seçilen Bir Grubun Ekonomik Yönden Đncelenmesi ve Üretim Maliyeti. Ege Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Yayınları No: 279, Đzmir.
Aras, A., 1988. Tarım Muhasebesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 486, Đzmir.
Ayyıldız, T. ve Yavuz, F., 1988. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ziraat Đşletmesindeki Đnek Sütü Maliyetleri. Doğa Tarım ve Ormancılık Dergisi, 10(3). Bal, T. ve Yıldırım, Đ., 1999. Van Đli Merkez Đlçesinde Seçilmiş Bir Grup Süt Sığırcılığı
Yapan Đşletmelerin Ekonomik Açıdan Değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1): 47-52.
Bülbül, M. ve Fidan, H., 1994. Türk Alman Đşbirliği Đle Uygulanan Samsun Sığırcılık Projesi Đşletmelerinde Đnek Sütü Maliyeti ve Üretimin Fonksiyonel Analizi. Kooperatifçilik Dergisi, 105.
Çetin, B. ve Koyuncu, M., 1991. Bursa Đli Merkez Đlçesi Entansif Süt Sığırcılığı Üretim Faaliyetinde Đşgücü Kullanım Düzeylerinin Saptanması. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 8.
Dağıstan, E., Koç, B., Gül, M., Parlakay, O. ve Akpınar, M.G., 2009. Identifying Technical Efficiency of Dairy Cattle Management in Rural AreasThrough a Non Parametric Method: A Case Study for the East Mediterraneanin Turkey. Journal of Animal and Veterinary Advanced, 8(5): 863-867.
Erkuş, A., Demirci, R., Özçelik, A. ve Çetin, B. 1987. Eskişehir ve Burdur Đlleri Sığırcılık Đşletmelerinde Verimlilik ve Optimum Üretim-Yatırım Hacminin Tespiti. TÜBĐTAK Doğa-Vet. ve Hayvancılık Dergisi, 11(2); 133-142, Ankara.
Erkuş, A., Bülbül, M., Kıral, T., Açıl, F. ve Demirci, R., 1995. Tarım Ekonomisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları No: 5, Ankara.
Erkuş, A, Eliçin, A., Özçelik, A., Turan, A., Tanrıvermiş, H. ve Gündoğmuş, E., 1996. Tekirdağ Đli Tarım Đşletmelerinde Đthal Ve Kültür Melezi Süt Sığırları Đle Üretim Yapan Đşletmelerde Süt Sığırcılığı Faaliyetlerinin Karşılaştırmalı Ekonomik Analizi. Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği ve Vakfı Yayınları No:14, Ankara, 138 s..
Esengün, K., 1990. Tokat Đlinde Meyve Yetiştiriciliği Yapan Đşletmelerin Ekonomik Durumu ve Đşletme Sonuçlarını Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Đzmir.
Fidan, H., 1992. Çorum Đlinde Sığır Yetiştiriciliği Yapan Tarım Đşletmelerinin Ekonomik Analizi ve Hayvansal Ürünlerin Maliyet Unsurlarının Araştırılması. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Gül, A., 1998. Adana Đlinde Projeli ve Projesiz Süt Sığırcılığı Üretim Faaliyetlerinin Ekonomik Yönden Karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanlığı, Yayın No: 131, Adana.
Đnan, H., 1986. Tekirdağ Đli Süt Sığırcılığı Đşletmelerinde Optimum Đşletme Planlarının Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Yayın No: 11, Tekirdağ.
Karacan, A. R., 1991. Tarım Đşletmelerinin Finansmanı ve Tarımsal Kredi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 498, Đzmir.
Karkacıer, O., 1991. Tokat Turhal Sığır Besiciliği Đşletmelerinin Ekonomik Analizi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Đzmir.
Kıral, T., Kasnakoğlu, H., Tatlıdil, F., Fidan, H. ve Gündoğmuş, E., 1999. Tarımsal Ürünler Đçin Maliyet Hesaplama Metodolojisi ve Veri Tabanı Rehberi. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayın No: 37, Ankara, 143 s.
Knut, L. ve Ringstad, V., 2000. Gains and Structural Effects of Exploiting Scale- Economies in Norwegian Dairy Production. Agricultural Economics, 24(2): 149- 166.
Koyubenbe, N., 2005. Đzmir Đli Ödemiş Đlçesinde Süt Sığırcılığının Geliştirilmesi Olanakları Üzerine Bir Araştırma. Hayvansal Üretim, 46(1): 8-13.
Kutlu, H., Gül, A., Görgülü, M., 2003. Türkiye Hayvancılığının Sorunları ve Çözüm Yolları. I. Damızlık Hayvan-Kaliteli Yem. Yem Magazin Dergisi.Sayı:34, 40- 46.
Ola, F., 2002. Alternative Rates of Structural Change in Norwegian Dairy Farming: Impacts on Cost of Production and Rural Employment. Journal of Rural Studies, 18(4): 429-441.
Öztürk, D. ve Karkacıer, O., 2008. Süt Sığırcılığı Yapan Đşletmelerin Ekonomik Analizi (Tokat Đli Yeşilyurt Đlçesi Örneği). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 25(1): 15-22.
Saner, G., 1993. Đzmir Yöresinde Pazara Yönelik Süt Sığırcılığı Đşletmelerinin Ekonomik Açıdan Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Đzmir.
Sayılı, M., 2001. Amasya Đli Suluova Đlçesinde Sığır Besiciliği Yapan Đşletmelerin Ekonomik Analizi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Tokat.
Şahin, K., 1993. Adana Đli Seyhan ve Yüreğir Đlçelerinde Süt Sığıcılığı Yapan Đşletmelerde Kaynak Kullanımı ve Verimlilik. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
Şapdeniz, Đ., 1993. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Süt Đnekçiliği Ünitesinin Ekonomik Analizi ve Fiziki Girdilerin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Uzunöz, M., Altıntaş, G. ve Akçay, Y., 2008. Cost of Milk and Marketing Margins in Dairy Farms of Turkey. Journal of Applied Sciences. 8(7): 1329-1332.
Talim, M., Saner, G., Karahan, Ö. ve Engindeniz, S., 1998. Türk Anafi Kapsamındaki Süt Sığırcılığı Đşletmelerinde Prodüktive ve Rantabilite Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniversitesi Rektörlüğü Araştırma Fonu Projesi, Proje No: 1994 ZRF/013, Đzmir.
Tauer, L.W., 2001. Effeciency and Competitiveness of theSmall Newyork Dairy Farms, Journal of Dairy Science, 84 (11): 2573-2576.
Yıldırım, Đ. ve Şahin, A., 2003. Van Đli Merkez Đlçede Süt Sığırcılığı Yapan Đşletmelerin Ekonomik Analizi. Van Ticaret Borsası Yayınları No: 1, 52 s. Van. Yurdakul, O., 1978. Adana Đli Merkez Đlçesi Tarım Đşletmelerinde Süt Sığırcılığının
Ekonomik Yapısı ve Đlçede Süt Pazarlaması ile Tüketimi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Adana.
ÖZGEÇMĐŞ
Kişisel Bilgiler
Adı Soyadı : Kenan YETEROĞLU Doğum Tarihi ve Yer : 1974 – Niksar / TOKAT Medeni Hal : Evli
Yabancı Dil : Đngilizce Telefon : 05055733107
E-mail : kyeteroglu@gop.edu.tr
DERECE EĞĐTĐM BĐRĐMĐ MEZUNĐYET TARĐHĐ
(5’li sistem) Niksar Đlköğretim Okulu 1989
(10’lu sistem) Niksar Ticaret Meslek Lisesi 1993 (100’lü sistem) Dumlupınar Üniversitesi, Bilecik
Đktisadi ve Đdari Bilimler Fakültesi 1999
Đş Deneyimi
YIL YER GÖREV
1998 Niksar Ziraat Odası Bakanlığı Baş Katip
2002 Niksar Meslek Yüksek Okulu Öğretim Görevlisi
2005 AB destekli kurs programı Eğitmen
2007 AB destekli kurs programı Eğitmen
Hobiler
1. Amatör balık tutmak 2. Amatör fotoğraf çekmek 3. Yürüyüş yapmak
4. Bahçe işleri ile uğraşmak 5. Müzik dinlemek