1980 ile 2010 yılları arasında yayımlanmış 30 Türk romanını incelediğimiz çalışmamızda ilk bölümde çalışmamızın amacını, araştırma sorusunu ve alt problemleri belirledikten sonra bu konuda daha önce yapılmış olan çalışmaları inceledik. Sıklık, XX. yüzyılda önem kazanan ve bilgisayar desteğiyle etkin bir şekilde incelenebilen bir konu olmuştur. Sıklık çalışmalarının, ülkemizde ise özellikle son 10 yıllık süreçte çokça çalışılan bir konu olduğunu gördük. Bütünce temelli sıklık çalışmaları yapılırken, çalışmaların genellikle farklı yazın türlerindeki yapıtlardan alınan kesitler üzerinde yapıldığı görülmüştür. Bu konuda istisna olabilecek birkaç çalışmada ise bir yapıtın tamamını alınsa da belirli bir metin türüne odaklanılmamıştır. Dolayısıyla son 30 yılda yazılmış romanları ele alan çalışmamız – bilgimiz dahilinde- belirli bir yazı alanında metinlerin tamamını inceleyen tek çalışmadır.
Sonraki aşamada hazırlanan listelerden hangi romanların çalışmamıza dahil edileceği üzerinde duruldu. Sadece en çok satan romanları değil, aynı zamanda ödül kazananları da çalışmamıza eklendi. Aynı zamanda sadece edebiyatçı kişiliğiye değil, gazeteci, sanatçı, aydın kimliğine sahip; tabi ki edebi ağırlığa sahip olanların dışında popüler kültür kitaplarından seçtiğimiz 30 roman ile yola çıktık. Çeşitli donanım ve yazılımlardan faydalanarak ve üzerinde bir hayli zaman harcayarak bütüncemizi oluşturduk.
Çalışmamızın sonunda ilk olarak elimize geçen veri, son 30 yılda yazılmış bir Türk romanının ortalama olarak kaç sözcük ile yazıldığıdır. Bu sorunun yanıtı ortalama 80 bin sözcüktür ki bu rakam da yaklaşık 400 sayfaya denk gelmektedir. Daha sonra bir romanda kaç tane tür yani farklı sözcük olduğunu bulmak istediğimizde yine bu zaman aralığında yazılmış bir Türk romanında ortalama olarak 18 bin tür olduğu sonucunu elde ettik. Bu da Türkçe romanlarda bir sözcüğün ortalama olarak 5 kez tekrar ettiği anlamına gelmektedir.
Bütüncemizdeki romanların ortak sözcükçelerini çıkardığımızda ise on yıllık zaman dilimlerinde yayımlanmış olan romanların beklenenin aksine roman adedine
göre değil zaman dilimine göre ortak sözcükçenin azaldığı gözlemlenmiştir. Bunu yazarların 1990‟dan sonra sözcük seçimi ve sözvarlığının değişmesine bağlayabiliriz.
Zaman Aralığı Yapıt Adedi Ortak Sözcükçe 1980-1989 9 1091 1990-1999 8 888 2000-2010 13 542 1980-2010 30 354
Tablo 23 : Romanların Tarih Dilimlerine Göre Ortak Sözcükçesi
Sonuç olarak bu çalışmada yer alan verilerle bir okuma sözlüğü hazırlanmasını olanaklı hatta gerekli görüyoruz. Bütünce temelli olarak hazırlanabilecek olan bu sözlük, sözlük yazarının tercihlerine göre değil bütüncedeki sözcüklere göre oluşturulduğu için alanında da ilk olacaktır. Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin bu konudaki eksiklerine çözüm olabilecek bu sözlük aynı zamanda Avrupa Ortak Dil Çerçevesi seviyelerine göre hangi sözcüklerin hangi seviyeye ait olduğunu öğrenicilere renk kodları ile de gösterebilir. Bunun yanında yabancı dil olarak Türkçe öğrenenler için okuma becerisi derslerinde hangi sözcüklerin öncelikle öğretileceği, hangi romanların okunacağını seçme konusunda da çalışmamızın yararı olacağına inanıyoruz. İkincil bir ürün olarak bu bütüncede yer alan sözcüklerle yabancı dil olarak Türkçe öğrenenler için başlangıç seviyesinde okuma kitapları hazırlanabilir ya da bazı romanlar belirli sözlükbaşı girdilerle sınırlı kalmak koşuluyla basitleştirilebilir. Böyle bir çalışma bu alanda yararlı olacak ve ciddi bir eksikliği giderecektir.
Bunun yanında herhangi bir roman için en sık kaç kök veya gövdenin bilinmesi Türkçe bir metnin anlaşılması için gerekli olduğunun belirlenmesi başka bir araştırmanın konusudur. Yapılacak bu çalışmada, sözcük öğretimi yapıldıktan sonra sözcüklerin öğrenilip öğrenilmediği çeşitli ölçme araçları ile kontrol edilmeli ve sonrasında bu sözcükleri içeren metinler okuyuculara verildikten sonra görüşme, çoktan seçmeli ve açık uçlu sorular gibi çeşitli yöntemlerle okuduğunu anlamanın yüzde kaç oranında gerçekleştiği belirlenmelidir.
KAYNAKÇA
Aksan D.(1982), Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim I-II-III, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
Aksan, Mustafa; Mersinli, Ümit (2011) A Corpus Based Nooj Modüle For Turkish Proceeding Of The Nooj 2010 International Conference And Workshop 29-39 (Haz. Zoe Gavriilidou Ve Diğer.) Komotini: Democritus Uni.
Aksan, Yeşim; Aksan, Mustafa (2009) Building A National Corpus Of Turkish: Design And Implementation. Working Papers in Corpus-Based Linguistics And Language Education No:3, 299-310. Tokyo: Tokyo University
Aksan, Yeşim; Mersinli, Ümit; Yaldır, Yılmaz (2011). İlköğretim Türkçe Ders Kitapları Derlemi ve Türkçe Ulusal Dil Derlemi örneklemindeki sözcük sıklıkları Türkçe Öğretimi Üzerine Çalışmalar (haz. V. D. Günay ve diğ.). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
Aksan, Yeşim; Yaldır, Yılmaz (2011). Türkçe sözvarlığının nicel betimlemesi 24. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildiri Kitabı (haz. Ç. Sağın-Şimşek ve Ç. Hatipoğlu), Ankara: ODTÜ Basım
Amasyalı, M.Fatih ; Diri, Banu ; Türkoğlu, Filiz (2006), Farklı Özellik Vektörleri ile Türkçe Dokümanların Yazarlarının Belirlenmesi, Yayımlanmamış Makale, Yıldız Teknik Üniversitesi: İstanbul
Aşık, U. (2007). Yabancılar İçin Temel Türkce Sözlük Varlığının Oluşturulması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. D.E.U. Eğitim Bilimleri Enstitusu.
Banguoğlu, Tahsin (2007) Türkçe’nin Grameri Ankara: TDK Yay.
Baş, Bayram. (2006). 1985-2005 yılları arasında çocuk edebiyatı sahasında yazılmış tahkiyeli metinlerin söz varlığı üzerine bir araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi,Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Bezirci, Burak; Yılmaz, Egemen A. (2010) Metinlerin okunabilirliğinin ölçülmesi üzerine bir yazılım kütüphanesi ve Türkçe için yeni bir okunabilirlik ölçütü, Deü Mühendislik Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi (Syf. 50-62) İzmir: DEU
Erbaş, Dilek (2005) Dili Analiz Etme İşitme, Konuşma, Görme Sorunları Olan çocukların Eğitimi (haz. Tüfekçioğlu) Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yay. Gedizli, Mehmet (2012) Türkçede Tek Şekilli Ve Çok İşlevli Yapım Ekleri.
International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/4, p. 3351-3369, Ankara
Göz, İlyas (2003) Yazılı Türkçenin Kelime Sıklığı Sözlüğü, Ankara: TDK
Kaplan, Sefa (2011) Türk Romanının En Üretken Yılı. Hürriyet Gazetesi (11 Ocak 2011)
Kocaman, Ahmet, Osam, Necdet (2000). Uygulamalı Dilbilim – Yabancı Dil Öğretimi Terimleri Sözlüğü. Ankara: Hitit Yayınevi
Livaneli, Zülfü (2012) Romanlar kaç sayfa olmalıdır? Vatan Gazetesi (1 Temmuz 2012)
McEnery, T. ; Hardie, A. (2012) Corpus Linguistics: Method, Theory, Practice. Cambridge : CUP
Memoğlu-Süleymanoğlu, Hayriye (2006) Türkçenin Ters Sıklık Sözlüğü. Ankara: Kurmay
Mersinli, Ümit; Aksan, Mustafa (2011). Türkçenin Biçimbirim ve Sözcük Türü İşaretlemesi 24. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildiri Kitabı (haz. Ç. Sağın-Şimşek ve Ç. Hatipoğlu), Ankara: ODTÜ Basım
Migdale, A.M.S (2012) Beyond the snapshot: the elegant tracing of an emotional line in the writing of Anna: Three Fictions, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Johannesburg: Witwatersrand Üniversitesi
Nation, Paul (2001) Using Small Corpora to Investigate Learner Needs Small Corpus Studies and ELT (Ed. Ghadessy ve diğ.) Amsterdam: John Benjamins Niklas-Salminen, Aino (2003) La Lexicologie. Paris: Arman Colin
Sinclair, J.M. (2001) Small Corpus Studies and ELT (haz.) Ghadessy ve diğ. Amsterdam: John Benjamins Yay.
Sambuchino, Chuck (2012) Word Count for Novels and Children’s Books Writer’s Digest (24 Ekim 2012)
TDK (2005). Türkçe Sözlük 10. basım, Ankara: Türk Dil Kurumu
Türkiye Yazarlar Birliği (1998) Türkiye Kültür ve Sanat Yıllığı. Ankara: Feryal Mat.
Türkoğlu, Filiz (2006) Melez Yaklaşımlarla Türkçe Dökümanlarda Yazar Tanıma Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar Mühendisliği Anabilim Dalı : İstanbul
Yıldız, İslam (2010) Sözlü Dildeki Bağımlı Ardılların Kullanım Sıklığı
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yabancı Dil olarak Türkçe Öğretimi Anabilim Dalı: İzmir
Youmans, Gilbert (1990) Measuring lexical style and competence : The Type-Token Vocabulary Curve. Style Sayı 24. 584-599
Youmans, G.(1991) A New Tool for Discourse Analysis Language syf. 763-789
Vardar, Berke (2002) Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Multilingual Yay.
Zeyrek, D., Demirşahin Işın, & Çallı A. B. S. (2008). ODTÜ Metin Düzeyinde İşaretlenmiş Derlem Projesi Tanıtımı. Mersin Üniversitesi Sempozyumu