Değerlendirme
Kentlerde yaĢanan aĢırı nüfus artıĢı sonucu, bir taraftan kentsel alanlar sağlıksız bir biçimde geliĢirken, diğer yönden kentin çevresindeki kırsal nitelikli alanlara yapılan plansız yerleĢmeler, Ģehrin devamlılığı açısından son derece önemli olan doğal kaynakların hızla tükenmesi sorununu ortaya çıkarmıĢtır.
Ġçme suyu havzaları, kentlerdeki yoğun yerleĢim alanlarındaki hava kirliliği, gürültü, arsa ve bina fiyatlarının fazlalığı ve insan yaĢamını zorlaĢtıran birçok faktöre karĢın, temiz havası, orman ve su gibi doğal kaynaklara yakınlığı ve yerleĢimi engelleyemeyen yasal engellerin bulunmaması dolayısıyla, toplumun birçok kesimi tarafından yerleĢim için tercih edilmektedir.
Su toplama havzası; yağıĢ ve kaynak suları aynı mecraya ya da göle akan, su kesimi denilen sırtlarla çevrili olan su çekim alanıdır. Bu alan üzerindeki; orman, su, akarsu, bitki örtüsü, göl, mikroorganizma, fauna, toprak, iklim, jeomorfoloji gibi diğer faktörler havza ekosistemini oluĢturur.
Su toplama havzalarının sistem olarak bütünlük içinde bulunması,bu alanların bütünlük içinde planlanmasını da gerektirir. Havza alanları, bu alanları oluĢturan tüm öğelerin kendi baĢlarına yenilenemeyen birer kaynak olmaları açısından da stratejik önem taĢımaktadır. Ġnsan eylemleri tarafından kirletilmekte olan bu kaynakların devamlılığı için tek yöntem, koruma kullanma dengesinin sağlandığı bir planlama yaklaĢımıdır.
Ġnsanların doğa ile uyumlu bir Ģekilde yaĢamlarını sürdürmesindense, tüm canlıların bir arada yaĢamalarını sürdürebilecekleri bir ortamın sağlanmasını amaçlayan ekolojik planlama yaklaĢımı, havza alanlarının planlanmasında da yöntem olmalıdır.
Suya olan talebin her geçen gün artmasıyla, uluslararası platformda su kaynakları üzerinde kullanmaya ve yönetmeye yönelik bir çok proje
gerçekleĢtirilmektedir. Türkiye‟nin de taraf olduğu birçok sözleĢme, doğal kaynaklarının sürdürülebilir kullanımının sağlanmasında etkili olmaktadır.
Avrupa Birliği; içmesuyu, endüstri, tarım, balıkçılık, taĢımacılık, gibi faaliyetler için gerekli olan güvenli içmesuyu sağlamak zorunluluğundan hareketle, su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımını sağlayacak su politikalarını benimsemiĢtir. Avrupa Birliği ile bütünleĢme sürecinde, ülkemizde de su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı ve yönetimi konusunda uyumlulaĢtırma çalıĢmaları yapılmaktadır.
8. BeĢ Yıllık Kalkınma Planında; tüm ülke vatandaĢlarına sağlıklı, yeterli ve güvenli içme suyu sağlanması amacıyla, su kaynaklarının bütüncül yönetimi ve geliĢtirilmesini (havza yaklaĢımının uygulanması), sulak alan ekosistemlerinin iĢlev ve değerlerinin korunmasını ilke edinen ulusal sürdürülebilir su politikası oluĢturulması gerekliliği dile getirilmiĢtir. Bu planda, havzaların bütünlük içinde ele alınarak, uzmanlardan oluĢan, geniĢ kapsamlı bir kurul oluĢturularak, kamu kurum ve kuruluĢlarının havza bazında yeniden örgütlenerek, toprak ve su kaynaklarının entegre yönetimi amacıyla, havza yönetimi sistemine aĢamalı olarak geçilmesi önerilmiĢtir.
Ülkemiz mevzuatında ise, havza alanlarında uygulanacak birçok yasa ve yönetmelik bulunmaktadır ancak, bunlar birbirlerinin yetki alanlarına müdahale ederek, yetki alanlarını daraltmakta, yetki karmaĢasından dolayı, hukuk sisteminin iĢleyiĢi yavaĢlamaktadır.
Ülkemiz planlama sisteminde, su havzalarında yürürlükte olan imar yasalarına göre özel planlama uygulamaları yapılmamaktadır. Su toplama havzalarındaki imar planlarında, havza bazında bütünlük bulunmamakta, güncel uygulamalar, yönetimsel sınırlar baz alınarak yapılmaktadır. Bu alanlarda plan yapma yetkileri değiĢik kurumların elindedir. Birçok havzada ise, üst ölçekli planlar bulunmamaktadır.
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği baĢta olmak üzere, diğer yasalar, yönetmelikler ve imar planları, su kaynağına olan uzaklılığa göre belirlenen, mutlak, kısa, orta ve uzun mesafeli koruma alanlarındaki kullanımları kısıtlama yoluyla düzenlenmektedir. Oysa bu yaklaĢım, havza ekosistemi bütünlüğüne aykırıdır, her havzanın özel bir yöntemle ele alınıp, mevcut potansiyelleri doğrultusunda planlanması gerekmektedir.
Ġstanbul‟a su sağlayan ana içmesuyu kaynakları içinde, depolama kapasitesi açısından Ġstanbul‟un en büyük rezervuarına sahip olup,Ġstanbul içme suyunun yaklaĢık üçte birini karĢılayan Ömerli Barajı Havzası, Ġstanbul Metropoliten Alanı içindeki konumundan dolayı yoğun kentleĢme baskısı altındadır.
Ömerli Havzası Ekosistemi, su kaynakları ve orman alanları gibi potansiyellerin yanı sıra, Bern SözleĢmesi ile koruma altına alınmıĢ bitki ve hayvan türlerini de barındırması açısından özellikli bir alandır.
Ömerli Su Toplama Havzası, Ġstanbul Ġl sınırlarında; Maltepe, Kartal, Pendik, Tuzla, Ümraniye, ġile ve Sultanbeyli Ġlçeleri ile Kocaeli Ġli, Gebze Ġlçesinin bir bölümünü kapsamaktadır. Bu alanda her bir yerel yönetim yetkileri doğrultusunda kendi planlarını yapmakta ve uygulamaktadır. Havzanın 1984 tarihli 1/25000 Ölçekli Çevre Düzeni Ġmar Planı ise, güncelliğini yitirmiĢtir. Önceki bölümlerdeki bulgular doğrultusunda su toplama havzalarında doğal ekosistemin korunması ve sürdürülebilir kaynaklar olarak değerlendirilebilmesi için, su havzalarında yapılması gereken genel düzenlemelerin yanı sıra, bunlara ek olarak yasal düzenlemeler ve yeni bir havza yönetim biriminin yapılması önerilmiĢtir. Su havzalarında planlamanın temel ilkeleri aĢağıda sıralanmıĢtır.
Su kaynakları ve bütün çevresel kaynaklar ülke politikası olarak sürdürülebilirlik yaklaĢımıyla korunmalı ve kullanılmalıdır.
Her havzanın doğal ekosisteminin özel bir iĢleyiĢi vardır. Bu bütünlük anlayıĢıyla tüm havzaların sınırları ve potansiyelleri yeniden belirlenmeli, planlama yoluyla korunmalı ve planın uygulanması denetlenmelidir.
Anayasa‟ya göre “herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaĢama hakkına sahiptir, çevreyi geliĢtirmek, çevre sağlığını korumak, ve çevre kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaĢların ödevidir” Ġlkesinden yola çıkarak, su kaynaklarının korunması için yapılacak havza planlamasına her aĢamada halkın katılımı sağlanmalıdır.
Ülkemiz mevzuatına göre su havzaları için planlama ve yönetimle ilgili bir yerel birim oluĢturulmalıdır.
Su Havzalarında Yapılması Gereken Düzenlemeler
Su havzalarında yapılması gereken düzenlemeler; yapılaĢmıĢ çevreye iliĢkin düzenlemeler, doğal çevreye iliĢkin olarak yapılması gereken düzenlemeler, halkın bilinçlenmesine yönelik olarak gerçekleĢtirilecek olan sosyo kültürel düzenlemeler, yasal düzenlemeler ve planlama eylemlerinde yapılması gereken düzenlemeler olarak gruplanmıĢtır.
Ülkemizin mevcut sosyal, ekonomik ve yasal koĢullarını göz önünde bulundurularak havza planlamanın ve su kaynakları yönetiminin, bütüncül yaklaĢımla ele alınmasını sağlamak için bağımsız bir havza yönetim modelinin örgütlenmesi önerilmiĢtir.
YapılaĢmıĢ Çevreye ĠliĢkin Önlemler
Havza içinde plansız yapılaĢmadan dolayı, genellikle kanalizasyon sistemi bulunmamaktadır. Evsel atıklar fosseptik çukurlarıyla geliĢigüzel uzaklaĢtırılmakta, buradan da bazı bölgelerde çok geçirimli zeminlerden atıklar yeraltı ve yüzey sularına karıĢmaktadır. YerleĢmelerin uzun vadede bile taĢınması olasılığı uzak gözüküyorsa, havza alanlarında acilen altyapı sistemi oluĢturulmalıdır. Havza alanlarında denetim yapacak bir mekanizma geliĢtirilerek cezai yaptırımlarla atıklar havza alanından uzaklaĢtırılmalıdır.
Su toplama havzalarında bulunan endüstri tesisleri, kısa bir zaman diliminde taĢınamıyorsa, faaliyet türüne göre arıtma tesisi yapımı zorunlu olmalıdır. Endüstri tesisleri, havza alanında bulunmalarında dolayı “kirletme vergisi” ödemeli, sık aralıklarla denetlenmelidir.
Ġçmesuyu havzalarının içinden geçirilen yolların yapım çalıĢmaları yöredeki erozyon eğilimini arttırarak derelerin kum çakıl gibi sedimentlerle dolmasına neden olmaktadır. Yeni yolların yapımı engellenmelidir.
Doğal Çevreye ĠliĢkin Olarak Yapılması Gereken Düzenlemeler
Erozyon kontrolü yapılmalı, yüzeysel akıĢlarla su kaynaklarının kirlenmesi önlenmelidir. Ağaçlandırma çalıĢmaları yapılmalı, yeni yoların açılması, maden alanları ve büyük hafriyat alanları yapılması önlenmelidir.
Ağaçlandırma çalıĢmalarında su üretimi arttıracak ve erozyonu azaltacak ağaç tipleri belirlenerek uygulanmalıdır. Bunların dıĢında havzadaki mevcut bitki örtüsü korunmalı, ekolojik sisteme müdahale edilmemelidir.
Tarım alanlarında kullanılan yapay gübreler ve zehirli ilaçlar havza ekosistemine zarar vermektedir. Tarımla uğraĢan kesimin bu maddeleri kullanmama konusunda bilinçlendirilmesi, tarımsal faaliyetlerin denetlenmesi, ekolojik tarımın yaygınlaĢtırılması gerekmektedir.
Sosyo Kültürel Düzenlemeler
Halkın su havzaları konusunda bilinçlendirilmesi ve bu alanları sahiplenmesi sağlamalıdır. Halk ve sivil toplum kuruluĢları planlama ve yönetime etkin olarak katılmalıdır.
Yasal Düzenlemeler
Plan yapma ve onama yetkilerinin değiĢik kurumlarda olması havza ekosisteminin bütünlük anlayıĢına aykırıdır.
Havza alanlarında yasa ve yönetmeliklerden kaynaklanan yetki karmaĢası vardır. Su toplama havzaları, yasal ve yönetimsel açıdan özel statüye sahip olmalıdır.
Ġmar affı yasası gibi genel yasaların havza özelinde uygulanması sakıncalı sonuçlar doğurmaktadır.
Hızla büyüyen kentler ve bu kentlerin artan sayısı, bu yerleĢimlerin idaresinde yerel yönetimlere olan gereksinim giderek artmaktadır. Bu yerleĢimler için yeni ve geçerli yönetim modellerinin ne olabileceği yeniden incelenmelidir.
Yeni yönetim modelleriyle birlikte yasal düzenlemelerin yeniden ele alınması gerekmektedir. Yetki çatıĢması yada yetki boĢluğu olan alanlar düzeltilmeli, tüm sektörlerdeki ve tüm kuruluĢların yatırım kararları arasında eĢgüdümü sağlayacak bölgesel düzeyde ara kademe idareler oluĢturulmalıdır.
Yerel ölçekte gerekli teknik bilgi, eleman ve donanımdan yoksun idarelerin elinde bulunan planlama mekanizması yetkileri siyasal amaçlı kullanılabilir olmaktan kesinlikle çıkarılmalı, üst ölçekteki plan ve strateji kararlarına aykırı
geliĢmelere yol açabilecek küçük ölçekli planlama kararları kesinlikle denetlenebilmelidir.
Su toplama alanlarıyla ilgili, imar mevzuatına ek olarak, çevre mevzuatına aykırı olmayacak, aynı zamanda onu destekleyecek tüm ek yönetmelik ve yasaların düzenlenmesi gerekmektedir. (Kıyı Planlaması Yönetimi, Su Yönetimi, Çevresel Arazilerin (Toprak) Yönetimi, GeliĢme alanlarının Bölge Etki Yönetmeliği vb. gibi).
Barınma amacından saparak rant elde etmeyi amaçlayan ve kentlere olan göçü özendiren gecekondulaĢmanın önlenmesi için imar affı uygulamasından vazgeçilmelidir.
Planlama Eylemlerinde Yapılması Gereken Düzenlemeler
Havza alanları kent için çekici alanlardır. Havza içinde olmasa bile havza etrafındaki arazi kullanıĢları havzaya baskıyı arttırmaktadır. Metropoliten alan ölçeğinde üst ölçekli planlar yapılmalıdır.
Mevcut planlama sistemimiz içinde bölge ve çevre düzeni planları yapılmalı güncel olamayan planlar uygulamadan kaldırılmalı, bu düzenleme yapılırken de ekolojik planlama kriterleri göz önünde bulundurulmalı, sürdürülebilir kaynak kullanımı sağlanmalıdır.
Transit otoyolların yapılması gibi, resmi kurumların havzadaki yapılaĢmayı teĢvik edici yatırım programlarından kaçınması gerekmektedir
Su havzalarının korunmasında mülkiyet yapısı çok önemlidir. Su toplama havzaları içinde bulunan devlete belediyelere ve kamuya ait arazilerin iĢgal edilmesi önlenmeli, su havzalarında hazine arazilerinin satılması durdurulmalıdır.
Havza Yönetim Birimi - Havza Planlama Modeli
VIII. BeĢ Yıllık Kalkınma Planını müteakip eko-havza terimi konu uzmanlarından oluĢan (su bilimcileri, toprak uzmanları, ormancılar, meteorologlar, jeomorfologlar, planlama uzmanları, sistem analistleri, istatistik uzmanları, coğrafya uzmanları, mera uzmanları, biyolog ve limnologlar, çevre bilimcileri vb) geniĢ kapsamlı bir kurulda tartıĢılarak netleĢtirilmeli, baĢta doğal
kaynaklarla ilgili kamu kurum ve kuruluĢları olmak üzere, tüm yapının eko-havza bazında örgütlenmeleri için hazırlık çalıĢmalarına baĢlanmalıdır. Toprak ve su kaynaklarının entegre yönetimi temelinde havza yönetime aĢamalı olarak geçilmelidir (DPT, 2001).
Havza Yönetim Birimi
Havza Yönetim Ġlkeleri
• Eko – havzayı tanımlamak
• Havza bazında örgütlenmek
• Sürdürülebilir kaynak kullanımını sağlamak
• Havza bazında planlama • Havza bazında denetim
• Kaynakların entegre yönetimini sağlamak
ġekil 5.1 Havza yönetim ilkeleri
Havza planlamanın ve su kaynakları yönetiminin, bütüncül yaklaĢımla ele alınmasından ülke kalkınma planında da bahsedilmiĢtir. Bu kriter üzerine, ülke genelinde geçerli olacak bir havza yönetim birimi geliĢtirilmesi önerilmiĢtir.
Ülke genelindeki tüm havzaların sınırlarının, her havzanın mevcut potansiyellerinin ve özel koĢullarının yeniden belirlenmesi ve strateji planları, havza alanı metropoliten alanda ise, metropoliten alan alt bölge nazım imar planlarının ve çevre düzeni planları merkezi yönetim tarafından (Ġlgili Bakanlık veya DPT) yapılmalıdır. Yerel yönetimleri ise, su havzası hangi il sınırları içindeyse, o ilin valililiğinin (birden fazla ili ilgilendiren havzalarda hangisinde kalan yüzölçümü fazlaysa onun) koordinasyonunda,
ġekil 5.2 Havza yönetim biriminin örgütlenmesi
• Strateji planlarının
• Metropoliten alan alt bölge NĠP • Çevre düzeni planlarının yapılması
Havza Yönetim Birimi
Merkezi Yönetim Yerel Yönetim
• Ülke genelindeki tüm havzaların • sınırlarının
• potansiyellerinin
• özel koĢullarının belirlenmesi
Kurul
• Vali ya da valiler • Ġllerin su ve kanalizasyon idareleri • DSĠ • Belediye ve köy temsilcileri• Sivil toplum örgütlerinin temsilcileri
• Nazım Ġmar Planları, Uygulama Ġmar Planları
•Uygulama
•
Den
e
havza alanında bulunan tüm belediyelerin ve köylerin temsilcileri,
sivil toplum kuruluĢlarının temsilcileri,
DSĠ,
illerin su ve kanalizasyon idareleri tarafından
kurulacak bir kurul tarafından merkezi yönetimin o havza bazında getirdiği çerçeve kararlar doğrultusunda ve üst ölçekli planlara uygun planlar oluĢturulur.
Havza Yönetim Birimi
• Altyapı projeleri hazırlamak ve yatırım yapmak
Havza Yönetim Biriminin Görevleri
• Ġmar planlarını yapmak, uygulamak
Mali Kaynaklar
• Vergiler • Cezalar • AraĢtırma ve geliĢtirme projeleri
gerçekleştirmek
• Kirlilik seviyelerini ölçmek
• Halkı bilgilendirmek
ġekil 5.3 Havza yönetim biriminin görevleri
Uygulama ve denetim için valiliğin yetkili kıldığı kuruluĢ tarafından yapılır. Bu alanda toplanacak vergiler valiliğin denetimde gerekli Ģekilde dağıtılır.
Havza yönetim birimi, kaynakların sürdürülebilir kaynak kullanımını sağlamak için araĢtırma ve uygulama modelleri geliĢtir, bu konuda halkı bilgilendirir.
Öncelikle su ve toprak kaynakları olmak üzere, havza alanındaki tüm doğal kaynakların kirlilik seviyelerini belirli aralıklarla ölçmeli, kirlilik kaynakları belirlenip, sebep olanlara cezai iĢlem uygulanmalıdır.
Havza yönetim birimi, mevcut yapılaĢma için çözüm önerileri geliĢtirmeli, altyapı yatırımları yapmalıdır.
KAYNAKLAR
AKSOYLU, S., 1995. Ekolojiye YöneltilmiĢ BütünleĢtirilmiĢ Planlama Metodolojisi: Polonya Örneği, Yapı Dergisi, s.160, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, Ġstanbul.
ALTIN, M., 2000. Mera Erozyon ĠliĢkisi, Tema Eğitim Semineri Notları, Tema Vakfı
Yayınları, Ġstanbul.
ARGUN, G., 2000. Ġstanbul‟un Suyunu Bekleyen Bir Doğal Alanın Öyküsü, İstanbul
Dergisi, Ġstanbul, 34, 102 – 105.
ARTEMEL M.E., 1991. Su Kalitesinde Arazi Kullanım Planlamasının Rolü, Su
Toplama Havzalarını Koruma Stratejileri Uluslararası Sempozyumu, ĠSKĠ, 1991.
ATALIK, G., BAYCAN, T., 1993. Sürdürülebilir Kalkınma - KentleĢme Ġkilemlerine
iliĢkin GörüĢler, Kent ve Çevre, Planlamaya Ekolojik YaklaĢım, 17. Dünya Şehircilik Günü, Bursa.
BAYINDIRLIK VE ĠSKAN BAKANLIĞI, DSĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, 1989. Ġstanbul
Ömerli Baraj Gölü Kirlilik AraĢtırması Raporu., Ġstanbul.
BĠLSEL, G., BĠLSEL, A., 1980. Ġmar Planı Olgusu, Niteliği Ve Türel Ayrımı,
Türkiye’de İmar Planlaması – Dünü, Bugünü, Yarını Semineri, ODTÜ, Ankara, 17 – 18 Mayıs 1980.
BÖLEN. F., ÖZSOY. A., ERKUT, G., TÜRKOĞLU. H., LEVENT. T.B., TEZER. A.,
2000 . KentleĢme Doğa KarĢıtlığı, Ömerli Havzası Örneği, İstanbul Dergisi, 34, s.95-100, Ġstanbul.
BUDAK, S., 2000. Avrupa Birliği Ve Türk Çevre Politikası, Büke Yayınları, Ġstanbul.
ÇABUK, S., 1996. Sosyal Donatım – Uygulama – Planlama ĠliĢkisi, Yüksek Lisans
Tezi, ĠTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ġstanbul.
ÇEPEL, N., 1992. Doğa ve Çevre, Ekoloji, Altın Kitaplar, Ġstanbul.
ÇEPEL. N., 1995. Orman Ekolojisi, ĠÜ. Orman Fakültesi Yayını, Ġstanbul.
ÇEPEL. N., 2000. Ekosistem, Doğal Denge Ve Ġnsan, Tema Eğitim Semineri Notları,
Tema Vakfı Yayınları, Ġstanbul.
ÇIRACI. H., 2001. GeliĢmekte Olan Ülkelerde Planlama Sorunları Ders Notları. ĠTÜ.
Mimarlık Fakültesi.
DALHAMMAR. G., MEHLMANN.M., 1996. Waste Water Treatment Problematique,
WHO Report For United Nations Habitat II Conference, Ġstanbul.
DPT., 1997. ULUSAL ÇEVRE EYLEM PLANI, Su Kaynaklarının Yönetimi, Ankara.
DPT, 2001. Su Havzaları, Kullanımı Ve Yönetimi Özel Ġhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
EGELĠ, G., 1996. Avrupa Birliği Ve Türkiye‟de Çevre Politikaları, Türkiye Çevre
Sorunları Vakfı, Ankara.
ERAYDIN, A., 1983. Türkiye‟de Ulusal Kalkınma Planlarının Bölgesel
AyrıĢtırılmasına Yönelik Bir YaklaĢım, Anadolu Üniversitesi Yayını, EskiĢehir.
ERAYDIN. A., 1993 DeğiĢen planlama kuramları çerçevesinde ekolojik yaklaĢım, Planlamaya Ekolojik YaklaĢım, 17. Dünya Şehircilik Günü, Bursa.
ERBAġ, E., 1995. Planlamaya Ekolojik YaklaĢım; Sürdürülebilir Kentsel GeliĢme
Çerçevesinde Ġstanbul Örneği Ġrdelemesi, Yüksek Lisans Tezi, M.S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ġstanbul.
EROĞLU, V., 1995. Ġstanbul‟un Su Meselesi, İstanbul Ve Civarı Su Kaynakları
Sempozyumu, 22-25 Mayıs, ĠSKĠ, ĠTÜ., Ġstanbul.
GERAY. U., 2000. Ekosistem, Erozyonun Sosyo-Ekonomik Nedenleri Ve Sonuçları
Tema Eğitim Semineri Notları, Tema Vakfı Yayınları, Ġstanbul.
ĠSKĠ, 1999. Ġstanbul Su Temini, Kanalizasyon Ve Drenaj Atıksu Arıtma Ve
UzaklaĢtırma Master Planı, Ġstanbul.
ĠTÜ ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ, 1994, Ömerli Havzası Acil Eylem Planı,
Ġstanbul‟un Mevcut Su Kaynaklarının Korunması Projesi, Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Ġstanbul
KARAMAN, A., 1993. Ekolojik Planlama Kavramsal Çerçeve Ve Bir Yöntem, İller Bankası Planlama Kavramı ve Pratiğinde Yeni Yaklaşımlar Semineri, Ġstanbul.
KARPUZCU.M., 1996, Çevre Kirlenmesi Ve Kontrolü, Kubbealtı NeĢriyatı, Ġstanbul.
KELEġ, R. , 1981. Kentbilim Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu, Ankara. KELEġ, R., HAMAMCI C., 1993. Çevre Bilim, Ġmge Yayınevi, Ankara. KELEġ, R., 1996. KentleĢme Politikası, Ġmge Kitabevi, Ankara.
KELEġ R., 1997. Nüfus Çevre Ve Kalkınma Konferansı 13-14 Kasım 1997, Türkiye
Çevre Vakfı Yayını 1998, Ankara.
KELEġ, R. ve ERTAN B., 2002. Çevre Hukukuna GiriĢ, Ġmge Kitabevi, Ankara. KIġLALIOĞLU, M., ve BERKES, F., 1999. Çevre ve Ekoloji, Remzi Kitabevi,
Ġstanbul.
MCHARG, I., 1992. Design with Nature, John Wiley and Sons Inc. New York.
NAESS, P., 1992. Urban Development and environmental philosophy, Seventh
Conference On Urban And Regional Research, Ankara, United Nations Economic Commission For Europe, 53-70
NIJKAMP, P., ARCHIBUGI, F.,. 1989. Economy and ecology : towards sustainable
development, U.S. and Canada by Kluwer Academic Publishers, Canada.
OKTAY, F., EREN. R., ÇĠNAL., H., AKTAġ., M., AKMEġE., I ÜNER. K., 1997. Su
Havzası Koruma Alanı Sınırlarının Belirlenmesinde Jeolojik Faktörlerin Önemi – Büyükçekmece Havzası Örneğinde Ġrdelenmesi, Su Kaynaklarının Korunması Ve İşletilmesi Sempozyumu, 2-3 Haziran 1997, ĠSKĠ ve ĠTÜ Ve Su Vakfı, Ġstanbul.
ÖZDEN, P., TURGUT S., Avrupa Birliği Ġle Uyum Ve BütünleĢme Sürecinde Yerel
Yönetimler Ve Planlama, 10. Ulusal Bölge Bilimi / Bölge Planlama Kongresi, ĠTÜ, Ġstanbul, 17-18 Ekim 2002, s.51-60.
PAMAY B., 1978. Kentsel Peyzaj Planlaması, ĠÜ. Orman Fakültesi Yayını No.265,
Ġstanbul.
REVELLE, P., REVELLE, C., 1996. The Global Environment, Securing A
SURĠ, L., 2001. Ömerli Su Havzası Ekosistemi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü.
T.C. ĠSTANBUL SU VE KANALĠZASYON ĠDARESĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, 2002.
– Ġçmesuyu Havzaları Koruma Ve Kontrol Yönetmeliği.
TJALINGI, S., 1992. Strategies For The Urban Ecosystem, Urban Ecology, Seventh
Conference On Urban And Regional Research, Ankara, United Nations Economic Commission For Europe, 71- 83, 1992
TOPRAK, Z., 1988. Kent Yönetimi Ve Politikası, 9 Eylül Üniversitesi Yayını, Ġzmir.
TÜRK ÇEVRE VAKFI, 1999. Türk Çevre Mevzuatı, Türkiye Çevre Vakfı Yayını,
Ankara.
TÜRKOĞLU H., GÜNGÖR. Ö., 1996, 2020 Metropolünün Geleceğine Yönelik
Öneriler, ĠTÜ. Mimarlık Fakültesi, ġehir Ve Bölge Planlama Bölümü, Ġstanbul.
TÜRKOĞLU H., GÖKSEL. Ç., 1999, Application Of GIS For Analyzing Landuse
Change In Ömerli Water Basin Area, ĠTÜ AraĢtırma Fonu Proje No: 837, Ġstanbul.
UNITED NATIONS, 1996. Creating Healthy Cities In The 21st Century Background
Paper, 1996 United Nations Conference On Human Settlements, Habitat II, Ġstanbul, 3-14 June 1996
UZUNSOY, O., GÖRCELĠOĞLU, E., 1985. Havza Islahında Temel Ġlke Ve
Uygulamalar, Ġ.Ü. Orman Fakültesi Yayını, Ġstanbul.
ÜNAL, Y., 1996. Türk Mevzuatında Plan Türleri, Planlar HiyerarĢisi Ve Planlama
Yetkileri, Yasa Hukuk Ġçtihat Ve Mevzuat Dergisi, 171/2, s.242-258
Yalçın. G., 2001. Ġstanbul‟un Doğasını Ve Suyunu Birlikte Korumak, Ömerli Baraj
Havzasını Korumak Ġçin Bir STK Deneyimi. 1. İstanbul Su Kongresi 8-10 Ocak 2001, Ġstanbul,
YILDIZ, R., 1996. Sürdürülebilir Kalkınmayı Sağlamaya Yönelik Planlama Politikaları Ve Su Kaynaklarının Korunması, Yüksek Lisans Tezi, ĠTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ġstanbul.
EKLER
EK: A Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğiyle 1998 ve 2002 yıllarında yayımlanan ĠSKĠ Yönetmeliklerinin karĢılaĢtırılması
Ek: B 17 Aralık 2002 Tarihli ĠSKĠ Ġçmesuyu Havzaları Koruma Ve Kontrol Yönetmeliği
EK: A Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğiyle 1998 ve 2002 yıllarında yayımlanan ĠSKĠ Yönetmeliklerinin karĢılaĢtırılması
SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLU YÖNETMELĠĞĠ 1998 ĠSKĠ YÖNETMELĠĞĠ 2002 ĠSKĠ YÖNETMELĠĞĠ
YAYIMLANIġ
TARĠHĠ 4 Eylül 1988 14 Ağustos 1998 17 Aralık 2002
DAYANDIĞI KANUN
9 Ağustos 1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu
20.11.1981 tarih ve 2560 sayılı Ġstanbul Su ve Kanalizasyon Ġdaresi Genel Müdürlüğü KuruluĢ ve Görevleri hakkındaki Kanun
20.11.1981 tarih ve 2560 sayılı Ġstanbul Su ve Kanalizasyon Ġdaresi Genel Müdürlüğü KuruluĢ ve Görevleri Hakkındaki Kanun
AMAÇ
Ülkenin yeraltı ve yerüstü su kaynakları potansiyelinin her türlü kullanım amacıyla korunmasını, en iyi bir biçimde kullanımının sağlanmasını ve su kirlenmesinin önlenmesini ekonomik ve sosyal kalkınma hedefleriyle uyumlu bir Ģekilde gerçekleĢtirmek üzere, su kirliliğinin kontrolü esaslarının belirlenmesi için gerekli olan hukuki ve teknik esasları ortaya koymaktadır.
Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi sınırları içinde ihtiyaç duyulan içme ve kullanma sularının temin