Konya-Hadim ilçesi hem İsauria hem de Kilikya adı verilen bölgenin içerisinde yer alan bir yerleşmedir. Bölge Grek, Roma, Selçuklu, Osmanlı gibi tarihe damgasını vuran medeniyetlerin etkisi altında kalmıştır. 1077 yılında Kutalmışoğlu Süleyman Şah’ın fethiyle Selçuklu hâkimiyetine giren belde 1472 yılından sonra Osmanlı egemenliğine geçmiştir.
Çalışmamızda Hadim İlçesindeki her iki mezarlık incelenmiştir. Hâdimî Türbesi’nin bulunduğu Yukarı Hadim Mezarlığında 68 mezar olmak üzere ayak ve baş taşı dâhil toplam 72 adet mezar taşı malzeme, tipoloji, teknik, dil ve içerik bakımından değerlendirilmiştir. Ayrıca, tipoloji oluşturmak adına sekiz adet parça başlık dâhil edilmiştir. Geç Osmanlı dönemine tarihlenen mezar taşları 1734-1909 yılları arasını kapsamaktadır. 23 adet mezar moloz taştan, çerçeveli mezar geleneğine uygun olarak harçsız kuru duvar tekniğinde yapılmıştır. Bunun yanı sıra sandık tipi beş adet mezar da görülmektedir. Mezar taşlarında ise bölgeden çıkarılan grimsi, beyaz ve bej renkli kalkerler kullanılmıştır. Halk arasında bu taşa “bor taşı” denilmektedir ve kaba bir işçilik görülmektedir.
İncelediğimiz mezar taşlarının 27 tanesi erkeklere, 29 tanesi kadınlara aittir. Kimliği belirlenemeyen iki adet mezar taşı münferit, 10 tanesi ise kemerli tiplere ayrılarak değerlendirilmiştir. Hadim’de yer alan erkek başlıkları içerisinde sarıklı başlıklar, “Kâtibi kavuk” ve “Aziziye fes” adı verilen başlıklar başta İstanbul olmak üzere Anadolu’nun hemen hemen her yerinde görülmektedir. Çalışmamızın temelini oluşturan ve dört tipe ayırdığımız saç bezemeli kadın mezar taşlarının ise Ermenek, İzmir-Narlıdere ve Elazığ-Baskil’deki örneklerle benzerliği aşikârdır.
Usta ismine yer verilmeyen mezar taşlarının kitabeleri zemin oyma tekniğinde işlenmiştir, süslemesinde ise çoğunlukla kazıma tekniği görülmektedir. Arapça ve Osmanlıca olarak sülüs hatla yazılan kitabeler oldukça istifli bir şekilde hakk edilmiştir.
Süslemeler şüphesiz yapıldıkları dönemin sanat anlayışını yansıtmaktadır. İncelediğimiz örneklere bakıldığında bitkisel süsleme geometrik süslemeye oranla daha az işlenmiştir. Stilize edilmiş çiçek, lale, servi, hayat ağacı ve nar motifleri ayak ve baş taşı dâhil dört mezar taşında yer almaktadır. Geometrik süsleme ise hemen hemen her mezar taşında kendini göstermektedir. Basit çapraz kompozisyonlar
(X) işaretiyle süslenmiştir. Yine de sadelikten uzaklaşmayan bu süslemelerin yanı sıra en dikkat çeken detay kadın mezar taşlarının figüratif özellikler göstermesidir.
Osmanlı döneminde küçük bir belde olan Hadim mezarlığında Anadolu’da ender bulunan saç bezemeli başlıkların yoğun olarak görülmesi ve çeşitli şekillerde yapılması Orta Asya’dan gelen kültür mirasının devam ettiğini gösterir. Erkek ve kadın başlıkları açısından türlü başlıkların kullanılması, çoğunun kırık halde olması ve münferit tiplerin bulunması bu mezarlığın orijinalinde daha zengin örneklere sahip olduğunu göstermektedir. Biçimselliğin yanı sıra dua, şecere bilgisi ve edebi ifadelerin çeşitliliği kitabelerdeki zengin içerik hakkında da bilgi vermektedir. Hadim mezar taşları sadece yerel kültürü değil Orta Asya kültürünü de hazinesine katarak milli bir kültür oluşturmuş ve İslami bir çerçevede sunmuştur. Bu nedenle mezar taşlarının korunması, tanıtılması ve gelecek nesillere aktarılması gerekmektedir.
Sonuç olarak diyebiliriz ki; iklim özellikleri sebebiyle dış koşullara oldukça açık olan Hadim mezar taşlarının büyük bir kısmı yok olma tehlikesine karşılık ayakta durma mücadelesi vermektedir. Bilinçsiz onarımlarla yaşatılmaya çalışılan mezar taşlarının çoğunun acil bakım ve onarıma ihtiyacı olduğu görülmektedir. Kırık halde bulunan parçaların kaybolmadan onarılması temennimizdir.
KAYNAKÇA
Aköz, Alâaddin (1996). XVI. Asrın İlk Yarısında Aladağ Kazası (1501-1540). Osmanlı Araştırmaları, XVI, İstanbul, 67-84.
Anonim (1993). Hadim. Dıctıonnaıre Larousse, 3, İstanbul, 1001. Anonim (1998). Cumhuriyet’in 75. Yılında Konya. Konya.
Arık, Sibel (2009). Türk Dokumacılık Sanatında Nar Motifi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6, 1, 583-593.
Atasoy, Nurhan (2016). Derviş Çeyizi Türkiye’de Tarikat Giyim-Kuşam Tarihi, İstanbul: Seçil Ofset.
Aydın, Lütfi (2007). Ebû Sâid Muhammed El-Hâdimî’nin Hayatı ve “Mecâmi’u’l-Hakaik” Adlı Eserindeki Metodu. Temel İslâm Bilimleri Ana Bilim Dalı, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
Aydın, Mehmet (2006). Ebû Sâid Muhammed El-Hâdimî’nin Hayatı, Eserleri ve Tasavvufi Görüşleri. Temel İslâm Bilimleri Tasavvuf Tarihi Ana Bilim Dalı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Bahar, Hasan (1990). İsauria Bölgesi Tarihi. Eskiçağ Tarihi Ana Bilim Dalı, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Konya.
Bahar, Hasan (1996). İsauria Bölgesi’nin Antik Çağdaki Yerleşim Merkezleri. Anadolu Araştırmaları XIV Prof. Dr. Afif Erzen’e Armağan (Ayrı Basım). İstanbul, 51-91.
Bakırcı, Naci (2005). Mevlevi Mezar Taşları. İstanbul: Rumi Yayınları.
Barışta, Örcün (8-10 Nisan 2002). Göynük Akşemsettin Türbesi Haziresindeki Bitkisel Bezemeli Kadın Mezar Taşları. VI. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazı Sonuçları Toplantısı. Kayseri, 123-136.
Bayrakal, Sedat (2016). Uşak’ta Osmanlı Mezar Taşları. İzmir.
Berk, Süleyman (2006). Zeytinburnu’nun Tarihi Mezar Taşları-Zamanı Aşan Taşlar. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları: 7.
Berkli, Yunus (2012). Azerbaycan-Bakü’de Bulunan İnsan Heykel Biçimli Mezar Taşları ve Orta Asya-Azerbaycan-Anadolu İlişkisi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Ankara, 61, 27-4.
Taşlarının Türk Sanatındaki Yeri ve Önemi. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 9, Erzurum, 174-186.
Biçici, H. Kâmil (2006). Yazılı Araştırmalar Işığında Türkiye Mezar Taşlarına Toplu Bir Bakış. Ekev Akademi Dergisi, 26, Erzurum, 175-192.
Biçici, H. Kâmil (2006). Cumhuriyet Dönemi (1929-1961) Gördes’in Geleneksel Süslemeli Mezar Taşlarından Bazı Örnekler. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1, Ankara, 169-196.
Biçici, H. Kâmil (2008). Safranbolu Yörük Köyü Mezarlığında Bulunan Süslemeli Mezar Taşları. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 298-324.
Biçici, H. Kâmil (2009). Tire Müzesi’nde Bulunan Süslemeli Mezar Taşlarından Bazı Örnekler (XVIII-XX. yy.). Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 50: 1, Ankara, 109-150.
Biçici, H. Kâmil (2013). Muğla Ortakent’te Bulunan Osmanlı Dönemi Süslemeli Mezar Taşları-II. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, 6, 2, 1373-1436.
Çal, Halit (2015). Boyabat Mezar Taşları. Ankara: Boyabat Belediyesi Kültür Yayınları-1.
Çal, Halit (2007). Göynük (Bolu) Şehri Mezar Taşları. Vakıflar Dergisi, 30, Ankara, 307-395.
Çal, Halit (2012). Yozgat Çapanoğlu Camisi Haziresindeki Mezar Taşlarından Tipler. 10. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi 28 Ağustos-2 Eylül 2012, İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, 965-972.
Çal, Halit (1999). İstanbul Eyüp’teki Erkek Mezartaşlarında Başlıklar. Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla III. Eyüpsultan Sempozyumu Tebliğler, İstanbul, 226-241.
Çal, Halit (2013). Orta Asya’dan (8-9. yy) Türkiye’ye (11-17. yy) Mezar Taşlarında Yazılar. Ahmet Yesevi Üniversitesi V. Uluslararası Türkoloji Kongresi, Türkistan, 591-599.
Çal, Halit (2008). Ah Minel Mevt Kastamonu Şehrindeki 14.-20. Yüzyıl Mezar ve Mezar Taşları. Üsküdar’a Kadar Kastamonu, İstanbul, 353-374.
Çal, Halit (2008). Kastamonu Müzesi’ndeki Türk Mezar Taşları. Prof. Dr. Rüçhan Arık-Oluş Arık Armağanı, 199-224.
Çal, Halit (2015). Türklerde Mezar-Mezar Taşları. Aile Yazıları/8, Ankara: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Yayını, 295-332.
Ceyhan, Semih (2011). Osmanlı Tâcname Literatürüne Göre Derviş Tâcı ve Abdullah Salâhaddîn-i Uşşâki’nin Cevâhir-i Tâc-ı Hilâfet Risâlesi. İslâm Araştırmaları Dergisi, 25, İstanbul, 113-172.
Çetinaslan, Mustafa (2013). İnegöl Kavaklaraltı Mezarlığındaki Muhacirlere Ait Mezar Taşları. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 2, 6, 158-197.
Daş, Ertan (2010). Bozdoğan Mezar Taşları. Sanat Tarihi Dergisi, XIX, Ekim, 109-127.
Delikgöz, Ömer ve Alıç, Fulya (2010). Osmanlı İstanbul’unda Bulunan Bazı Müslim ve Gayrimüslim Mezarlıklarındaki Kimi Semboller. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 13, Ankara, 113-131.
Demir, Çetin (2008). Tokat Erenler Tarihi Mezarlığı ve Mezar Taşları. Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Van.
Demirel, Feray (2008). Besni Mezar Taşları. Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
Devellioğlu, Ferit (2003). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat (20. Baskı). Ankara: Aydın Kitabevi.
Doğan, Burcu (2009). Edirne Gazi Mihal Camisi Hazire’sindeki Mezar Taşları. Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
Dönmez, İ. Hakan ve Demircan, Birol (2013). Bir Kültürel Bellek Taşıyıcısı Olarak Mezar Taşlarını Okumak. Turkısh Studies-İnternational Periodical For The Languages Literature and History of Turkısh or Turkic Volume 8/7 Summer 2013, Ankara, 415-426.
Elitez, N. Gülgün (1996). Türk Mezartaşlarında Bitki Motifleri. Uygulamalı Sanatlar Ana Sanat Dalı Seramik Programı, Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Mezartaşları. Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Ergun, Pervin (2004). Türk Kültüründe Ağaç Kültü. Ankara.
Ertan, Fahrettin, Ertuğrul, Vedat, Özbaba, Rıfkı ve Şengüden, M. Ali (1974). Taşkent’in Doğuşu. İstanbul: İrfan Matbaası.
Erten, S. Fikri (1940). Antalya Vilayet Tarihi. İstanbul.
Esin, Emel (2003). Türklerde Maddi Kültürün Oluşumu. İstanbul.
Görkaş, İrfan (2009). Ebu Said Muhammed Hâdimî’nin Hikmet Anlayışı ve Felsefeye Bakışı. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Konya, 229- 257.
Güllüdağ, Nesrin (2015). Türklerde Damga Geleneği ve Nogay Türklerinin Damgaları Üzerine Bir İnceleme. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 3, 6, 132-150.
Gün, Recep ve Nefes, Eyüp (2011). Çarşamba Kurdahmetli Köyü Mezarlığındaki Tarihi Mezar Taşları. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 11, 2, 135-166.
Hâdimîoğlu, Numan (1983). Hâdim ve Hâdimliler Bibliyografyası, 1. Ankara: Ayyıldız Matbaası.
Hâdimîoğlu, Numan (1988). Hz. Hâdimî ve Hâdimliler Bibliyografyası, 2. Ankara.
Haseki, Metin (1976). Plastik Açıdan Türk Mezar Taşları. İstanbul.
Hiçyılmaz, M. Ümit, Okutan, B. Arif ve Baştopçu, Özcan (2012). Rize Ardeşen İlçesi Tarihi Mezar Kitabeleri. İstanbul.
Kanbarova, Gulnara (2015). Ahlat’ın Tarihi ve Mimari Değeri Olan Mezar Taşlarının Süs Desenleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10, 58-71.
Kara, Hacer (2006). Konya-Hadim ve Taşkent Türk Devri Yapıları. Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
Kara, Hacer ve Danışık, Şerife (2005). Konya Mezarlıkları ve Mezar Taşları (1.Baskı). Konya: Fsf Matbaacılık.
Kara, Hacer ve Kuru, Şerife (2003). Konya’nın Tarihi Mezarlıkları ve Mezar Taşlarından Örnekler. Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Lisans Tezi, Konya.
Karamağaralı, Beyhan (1993). Ahlat Mezartaşları. Ankara: Güven Matbaası. Karamağaralı, Beyhan (1977). Narlıdere’deki Bazı Figürlü Mezartaşları. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İslam İlimleri Enstitüsü Dergisi, 3, Ankara, 115-147.
Kaya, Erkan (2012). Ayasuluğ Bölgesinde Bulunan Beylikler Devri Mezar Taşları ve Kitabeleri (1. Baskı). İstanbul: Zinde Yayınevi.
Kılavuz, B. Nuri (2013). Bozdoğan-Yazıkent Beldesi Mezarlığı Süslemeli Kadın Mezar Taşları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi, 32, 53, Ankara, 77-110.
Kızılkaya, Ramazan (2008). Ebû Said Muhammed Hâdimî. Konya: Hadim Belediyesi Kültür Yayınları: 1.
Konyalı, İ. Hakkı (1997). Âbideleri ve Kitabeleri İle Konya Tarihi. Konya. Koparan, Yasemin (2004). Geleneksel Kültürümüzde Çiçek Motiflerinin Kullanım Alanlarından Örnekler ve Dekoratif Sanatlar Eğitiminde Kullanımı. El Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Kökrek, Mehmet (2016). Osmanlı Mezarlık ve Mezar Taşı Kültür Temelleri Üzerine Bir Deneme. Sabah Ülkesi, 48, Kerpen, 64-67.
Kumbaracılar, İzzet (1977). Serpuşlar. İstanbul.
Kuru, A. Deniz (2006). Geleneksel Motiflerin Kimliklerini Kaybetmeden Yeni Tasarımlara Dönüşmesi. Halı-Kilim-Eski Kumaş Desenleri Programı, Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Küyel, Türker Mübahat (1999). Ulema-i Kiram ve Tafra-Tehille. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 40, 0, Ankara, 351-370.
Laqueur, Hans Peter (2007). Hüve’l-Baki İstanbul’da Osmanlı Mezarlıkları ve Mezar Taşları. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Mert, Osman (2008). Öngöt Mezar Külliyesi ve Külliyede Bulunan Damgalar. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 36, Erzurum, 281- 305.
Muşmal, Hüseyin ve Çetinaslan, Mustafa (2013). Konya İli Beyşehir İlçesi Fasıllar Köyü Mezar Taşları. Turkısh Studies-İnternational Periodical For The Languages Literature and History of Turkısh or Turkic Volume 8/7 Summer 2013, Ankara, 323-354.
Muşmal, Hüseyin ve Çetinaslan, Mustafa (2014). Konya İli Beyşehir İlçesi Doğanbey Kasabası Mezar Taşları. History Studies İnternational Journal of History, Ankara, 253-294.
Muşmal, Hüseyin ve Çetinaslan, Mustafa (2013). Beyşehir İlçe Merkezindeki Çeçen-İnguş Muhacirlerine Ait Mezar Taşları. Tarih Okulu Dergisi, XVI, Aralık, 423-469.
Muşmal, Hüseyin Kunt, İbrahim ve Çetinaslan, Mustafa (2014). Beyşehir Eşrefoğlu Süleyman Bey Külliyesindeki Türbelerde Yer Alan Mezar Taşları. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Konya, 165-215.
Mülayim, Selçuk (2001). Ters Lâle Osmanlı Mimarisinde Sinan Çağı ve Süleymaniye. İstanbul.
Mülayim, Selçuk (1982). Geometrik Kompozisyonların Çözümlenmesine Bir Yaklaşım. Arkeoloji-Sanat Tarihi Dergisi, 1, 1, 51-62.
Omorov, Timurlan (2008). Kırgız Şecerelerine Göre Türk Boyları. Genel Türk Tarihi Ana Bilim Dalı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Oğuz, Burhan (1983). Mezartaşında Simgeleşen İnançlar, İstanbul.
Ölçay, Hülya (2004). Trabzon Sülüklü Şehir Mezarlığı 19. Yüzyıl Kadın Mezar Taşları. Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Özkan, Serap (2007). Geç Dönem Osmanlı Adana Mezar Taşları. Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
Pullu, M. Fatih (2010). Savur’daki Mezar Taşları. Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Van.
Sak, İzzet (1997). Osmanlı Döneminden Günümüze Hadim. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 4, Konya, 169-180.
Sak, İzzet (2003). Şehdi Osman Efendi’nin Hadim Kütüphanesine Vakfettiği Kitaplar. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, Konya, 83-129.
Sarıkaya, Yaşar (2013). Osmanlı Anadolusunda Parlayan Bir Eğitim Merkezi: Hâdimî Medresesi ve Kütüphanesi. Osmanlı Araştırmaları/The Journal of Ottoman Studies, 42, 157-175.
Sarıkaya, Yaşar (2007). Osmanlı Dönemi Konya’sında Medrese Kurucusu ve Patronu Olarak Sufiler ve Âlimler (18.-19. Yüzyıllar). Turkısh Studies, Volume: 2/1, 162-195.
Sevim, Nidayi (2007). Medeniyetimizin Sessiz Tanıkları (1. Baskı). İstanbul: Ezgi Matbaacılık.
Sevim, Nidayi (2012). Osmanlı Mezar Taşlarında Manzum Metinler. İstanbul: Ezgi Matbaacılık.
Sipahi, Barış ve Çetin, Ayten (2010). 1697-1910 Yılları Arasında Osmanlı Kültüründe Muhasebecilerin Mezar Taşlarının Karakteristik Özellikleri. (MUFAD) Muhasebe ve Finansman Dergisi, 48, Bursa, 232-241.
Şimşek, H. İbrahim (2016). Osmanlı’da Müderris Bir Sufi Muhammed Hâdimî Hayatı, Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri. İstanbul: Olgun-Çelik Matbaacılık.
Şimşir, Zekeriya (1990). Konya Selçuklu Medreseleri Çinilerinde Kullanılan Motifler. Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
Tali, Şerife (2012). Kayseri Tavlusun Köyü Mezarlığında Bezemeli Mezar Taşları-II. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 21, Erzurum, 97- 124.
Tali, Şerife (2013). Kayseri/Gesi Mezarlığı Mezar Taşları Üzerine Bir Değerlendirme. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 49, Erzurum, 359- 390.
Topçu, S. Murat (2009). Talas İlçe Mezarlığında (Cemil Baba Mezarlığı) Yer Alan Bezemeli Mezar Taşları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, Aralık, Adıyaman, 141-175.
Turkısh Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 6, 1 Winter 2011, 555-574.
Tunçel, Gül (2004). Beypazarı Müzesi’ndeki Mezartaşları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 44, 2, Ankara, 267-284.
Uşak, Yeşim (2008). Türk El Sanatları’ndaki Bitkisel Motifler ve Makine Halısı Baskı Desenlerinde Kullanımı. El Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Üçer, Yeşim (2007). Metropol-Anlam-Nesne Bağlamında Ağaç. Resim Ana Sanat Dalı Resim Programı, Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Ülker, Necmi (2007). İzmir-Agora Ören Yerindeki Osmanlı Dönemi Mezar Kitabelerinden Örnekler. Tarih İncelemeleri Dergisi, XXII, 2, 195-218.
Yahya Âgah b.Sâlih el-İstanbulî (2002). Mecmu’âtü’z-Zarâ’if Sandukatu’l- Ma’ârif (Tarikat Kıyafetlerinde Sembolizm).Yayınlayan: Yusuf Özbek, İstanbul.
Yıldırım, Mustafa (1998). Bektâşî Mezar Taşlarında Dekoratif Sanatlar. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8, Konya, 189-202.
Yıldırım, Savaş (2013). “Tarsus Arkeoloji Müzesinde Bulunan Mezar Taşları. Ankara Üniversitesi Tarih Araştırmaları Dergisi, XXXII, 53, Mart, Ankara, 303-329.
Yiğit, İrfan ve Ünlüsoy, Ülkü (2014). Osmanlı Dönemi Çorum Mezar Taşları. Çorum: Çorum Belediyesi Kültür Yayınları.
http://www.hadim.bel.tr/sayfa/20/cografi-yapisi (Erişim Tarihi: 20.10.2016) http://www.hadim.bel.tr/sayfa/19/hadim-tarihi (Erişim Tarihi: 20.10.2016) http://www.hadim.bel.tr/sayfa/18/hadim-isminin-verilisi (Erişim Tarihi: 20.10.2016)
htttps://tr.wikipedia.org/wiki/Mezar_taşı (Erişim Tarihi: 10.11.2016)
https://indigodergisi.com/2015/01/huvel-baki-osmanli-mezar-taslari/ (Erişim Tarihi: 10.11.2016)
https://www.ismailaga.org.tr/muhammed-bahauddin-sah-i-naksibendi-kuddise- sirruhu (Erişim Tarihi: 10.11.2016)
https://tr.wiktionary.org/wiki/Kuddise_S%C4%B1rruhu (Erişim Tarihi: 10.11.2016)
http://www.diyanetislamansiklopedisi.com/kuddise-sirruh/ (Erişim Tarihi: 10.11.2016) http://www.kemahlilar.com/mezar-taslari-bize-ne-soyler-90yy.htm (Erişim Tarihi: 10.11.2016) http://rumimevlevidergisi.blogcu.com/hangi-cesit-mezar-tasi-ne-anlatiyor/ 4167928 (Erişim Tarihi: 11.11.2016)
https://tarihvetoplum.wordpress.com/2011/01/17/57/ (Erişim Tarihi: 30.11.2016)
http://cemisgezek.hol.es/history/ethnic/seyhhasanli3.html (Erişim Tarihi: 25.11.2016)
http://www.endulus.net/kul-tar-cals/kul-tar-cals.htm (Erişim Tarihi: 13.11.2016) http://konyaninalimvehocalari.konyacami.com/ebu-said-muhammed-hadimi/ (Erişim Tarihi: 10.11.2016) http://www.islamiyasam.com/KutubiSitte-h_op-hadisgoster-kid-864.html (Erişim Tarihi: 15.12.2016) http://www.ihvanlar.net/2012/11/25/cenaze-nasil-kabre-koyulur/ (Erişim Tarihi: 21.12.2016)
http://www.ihvanlar.net/2014/04/26/osmanlida-seyhul-islam/ (Erişim Tarihi: 28.01.2016) http://www.islamiyasam.com/KutubiSitte-h_op-hadisgoster-kid-864.html (Erişim Tarihi: 15.12.2016) http://www.sazeliyye.org/?pnum=218&pt=T%C3%A2%C3%A7 (Erişim Tarihi: 09.01.2017) http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=390365 (Erişim Tarihi: 09.01.2017)
http://www.sevde.de/islam_Ans/T/12.htm (Erişim Tarihi: 09.01.2017) https://umutrehberi.com/tag/taci-serif/ (Erişim Tarihi: 09.01.2017)
http://www.biiznillah.com/index.php/ilmihal/tasavvuf/celvetiyye--8217-de-tac- ve-kisve.html (Erişim Tarihi: 09.01.2017)
http://www.islamveihsan.com/hudayi-tacinin-ozellikleri.html (Erişim Tarihi: 09.01.2017)
09.01.2017)
http://m.harunyahya.org/tr/Kisa-filmler---Mutlaka-izleyin/43774/Imam- Rabbaninin-hayati (Erişim Tarihi: 10.01.2017)
http://denizbalaban.blogspot.com.tr/2015/02/osmanlca-belgelerde-gecen- muthis.html (Erişim Tarihi: 10.01.2017)
http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/37/743/9501.pdf (Erişim Tarihi: 10.01. 2017)
http://gurabayolu.tr.gg/Soru-cevap-akide--.--.--.--3.htm (Erişim Tarihi: 25.01.2017)
https://ismailhakkialtuntas.com/2015/09/01/kutbul-arifin-gavsul-vasilin-ebul- fityan-esseyyid-esseyh-sultan-ahmed-bedevi-i-sutuhi-kaddesellahu-sirrahul-aziz- hazretleri/ (Erişim Tarihi: 27.01.2017)
http://terrasus.com/sozluk.jsp?words=kutbu%27l%C3%A2rif%C3%AEn+ingil izcesi+nedir+turkcesi+nedemek (Erişim Tarihi: 27.01.2017)
http://www.luggat.com/58918/kutbul-arifin (Erişim Tarihi: 27.01.2017)
http://www.muhammedzuhdu.com/forum/showthread.php?p=144 (Erişim Tarihi: 27.01.2017)
http://www.yenidendogus.net/forum/tasavvufi-terimler/21749-tasavvufta-gavs- gavsu-l-azam-ve-kutbu-l-aktab-syfatlarynyn-anlamlary.html (Erişim Tarihi: 27.01.2017)
http://www.sorularlarisale.com/makale/17704/imuhakkikini_ulema_ile_muhak kikin-i_asfiya_i_arasindaki_fark_nedir_tarzlari_ayni_mi_ayri_midir.html (Erişim Tarihi: 27.01.2017)
http://umitilekesif.blogspot.com.tr/2013/02/denizlide-salur-boyu-tamgali- balballar.html (Erişim Tarihi: 29.01.2017)
http://www.manisadasondakika.com/2016/11/19/bayat-boyunun-varligi-tespit- edildi-600-yillik-mezar-tasi-bulundu/ (Erişim Tarihi: 29.01.2017)
http://www.altayli.net/turk-boylarinda-tamgalar-ve-eski-kirgiz-oguz-etnik- baglantilari.html/2 (Erişim Tarihi: 29.01.2017)
https://www.msxlabs.org/forum/cografya/26068-takvim-cesitleri-ve- ozellikleri.html (Erişim Tarihi: 10.02.2017)
https://tr.wikipedia.org/wiki/Rumi_takvim (Erişim Tarihi: 10.02.2017) https://www.maxicep.com/forum/konu/hicri-takvim-ve-miladi-takvim- arasindaki-farklar.222311/ (Erişim Tarihi: 10.02.2017)
http://www.hassa.com/tr/kirkambar/yazi/biset-hicret-ve-mirac-ekseninde- emanet-medeniyet-ve-hirka-i-serif (Erişim Tarihi: 18.02.2017)
http://osmanlica.ihya.org/hotoz-nedir-ne-demek.html (Erişim Tarihi: 20.02.2017)
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GT S.58b4b39eb68013.15177262 (Erişim Tarihi: 28.02.2017)
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=M%C3%9CNFER %C4%B0T (Erişim Tarihi: 03.03.2017)
https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0nsan_bi%C3%A7imcilik (Erişim Tarihi: 03.03.2017)
http://www.osmanlicayaceviri.com/osmanlicaklavye.php (Erişim Tarihi: 08.03.2017)
Çizim 1: Ebu Said Muhammed el-Hâdimî Hazretlerine ait baş taşı-ön yüzü Çizim 2: Karahacı Mustafa Efendi’ye ait baş taşı-ön yüzü
Çizim 3: Abdülhalim’e ait baş taşı-ön yüzü
Çizim 4: Hacı Abdullah Efendi’ye ait baş taşı-ön yüzü Çizim 5: Kitabesi okunamayan bir baş taşı-ön yüzü Çizim 6-7: Şehit Ahmet Şakir’e ait baş taşı-ön yüzü Çizim 8: Ebu Naim Ahmet’e ait baş taşı-ön yüzü Çizim 9: Parça başlık
Çizim 10: Büyük Mehmet Efendi’ye ait baş taşı-ön yüzü Çizim 11: Parça başlık
Çizim 12: Parça başlık
Çizim 13: Mustafa Efendi’ye ait baş taşı-ön yüzü Çizim 14: Parça başlık
Çizim 15: Parça başlık
Çizim 16: Hz. Hâdimî’nin oğluna ait baş taşı-ön yüzü