Yaptığımız literatür çalışmalarında rekreasyon insanların boş za- manlarında kendilerini mutlu edip ve haz alabilecekleri her türlü etkinliği kapsayan aktiviteleri ve faaliyetleri içeren bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Bir başka ifadeyle rekreasyon insanların iş gücü ve fizyo- lojik ihtiyaçları dışında kalan zamanı etkili ve verimli kullanmaya özen göstermesi de diyebiliriz. Sanayi devrimi sonrasında insan iş gücüne duyulan ihtiyacın azalmasıyla birlikte bireylerin boş zamanları daha da artmıştır. Artan boş zamanlar birlikte insanlar rekreatif etkinliklere daha fazla yönelim göstermişlerdir. Bu rekreatif etkinlikler sanatsal, sportif ve sosyal olarak düşünebiliriz. Çünkü her spor faaliyetini ve branşının kendine has bir işleyiş şekli vardır (Yılmaz, Mirze ve Kırımoğlu, 2020). Sportif rekreasyon etkinlikleri basketbol, futbol, voleybol ve daha birçok spor branşı üzerinde düşünülebilir. Rekreatif etkinlik olarak basketbolu incelediğimizde Türk toplumunda da popüler sporlar arasında yerini alan basketbolun ülkemiz açısından önemi büyüktür. Evrensel olarakta yaygın bir spor dalı olduğu bilinmektedir. Bunu da yaz eğlencelerinde, festival-
Sporda Bilimsellik ve Akademik Yaklaşımlar-2 155 lerde yaygın olarak görmekteyiz. Festivallerde eğlence ve spor adı altında basketbol oyunları yapılmaktadır. Buda insanların rahatlamasına, mutlu olmasına ve hatta sosyalleşmesine katkı sağladığı söylenebilir.
Rekreatif faaliyetlerde yapılan bu basketbol oyunları kişinin bilinç- sel, duygusal ve sosyal gelişimine katkı sağlar. Rekreatif olarak basketbol bir sorunluluğu üstlenip yürütmeyi, öğrenir çevreye uyumu güçlenir, top- lum içinde kurallara uymayı öğrenir, arkadaşlara ile olan iletişimi arttırır. Fiba 33 (sokak basketbolu) ülkemizde oldukça yaygın bir aktivite olarak karşımıza çıkmaktadır. Ama henüz Avrupa standartlarına ulaşmış değiliz özellikle ABD de sokak basketbolu ligi dahi varken bizde ise her ma- hallede her okul bahçesinde basketbol potası bulunmaktadır. Daha fazla gençlerin tercih ettiği lakin yetişkinlerinde kayıtsın kalmadığı sokak bas- ketbolu insanların iş yükünden kalan streslerini gençlerinse okulda oluşan mental yorgunluğunu gidermede etkili olduğunu söyleyebiliriz. Sokak basketboluna insanlar aktif ve pasif katılım göstererek katılabilirler. İster oyunun içinde yer alsınlar ister dışında herkese keyif veren bir etkinlik olarak göze çarpmaktadır. Ülkemizde festivallerde ya da şehirlerin kurtu- luş günlerinde resmi olarak düzenlendiğine şahit olmaktayız. Ve her türlü katılımın üst seviyeye çıktığı görülmektedir. İnsanların bu etkinliklerde sosyalleşerek çevreye uyum sağladığı zihinsel olarak kendini rahat hisset- tiği erkinlikler arasında yerini almaktadır.
Tranbolin basketbol ise ülkemizde yeni giren ve sadece İstanbul da bir alışveriş merkezinde bulunmaktadır. Büyük bir rağbet gören genellikle herkesin tercih ettiği bir aktivite diyebiliriz. İnsanların hayal ettiği smaç- ları ve basketbolda yapılması zor olan hareketlerin tranbolinli basketbol yardımıyla yaparak keyif aldığı aktivite çeşididir.
Rekreatif olarak basketbol etkinliğinde çoğu zaman eğitsel oyunlar eşliğinde neşeli, haz verici, sıkılmadan teknik öğrenimleri yapılmaktadır. Bu da bize gösteriyor ki rekreatif faaliyetleri basketbolun için de var oldu- ğunu fakat bunu daha önce incelenmediğini görmekteyiz.
ABD de sokak basketbol ligi uygulanırken ülkemizde yoktur TBF ve devletin desteğiyle böyle bir lig kurulabilir ve daha kaliteli sporcular çıkabilir ve insanlar bu lige hem aktif hem pasif katılım göstererek daha eğlenceli vakit geçirmeleri sağlanabilir.
Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle eğlence anlayışının tamamen değiştiği sportif rekreasyonun yerine bilgisayar oyunların yerini aldığını görüyoruz. Bu konuda yeterince çalışma olmadığını görerek daha iyi in- celenebileceği düşünülmektedir.
Reha Bozgüney, Veysel Turkak, Sezer Güler 156
KAYNAKLAR
Atalay T. (1998). Spor Sosyolojisi (çeviri, Dieter Voiğt ) Alkım Yayınları. Atlay Ç, Özbey M. (2017). Spor Bilimlerine Giriş, Rekreasyon, Spor Yayınevi
ve Kitapevi, 266.
Axelsen M. (2009). The Power of Leisure: I Was An Anoexic; I’m Now A Healt- hy Triathlet. Lesiure Sciences, 31: 330–346.
Aydoğan Y., Aral N. (2006). Üniversite Öğrencilerinin Boş Zamanlarında Kitle İle- tişim Araçlarını Kullanmalarının İncelenmesi. Çağdaş Eğitim, 328, 33-39. Barnet LA. (1995). Research About Leisure: Past, Present, and Future. Champa-
ign, Ill.: Sagamore Pub.
Bayer MZ. (1992). Turizme Giriş, İşletme Fakültesi Yayınları, İstanbul.
Biçer T. (2008). Sporda Toplam Kalite Yönetimi ve Futbol Uygulamaları, İstan- bul: Beyaz Yayınları.
Chin M. (2007). Association Between Leisure Participation And Health Outco- mes Of Elderly Health Center Clients, Unpublished Master’s Dissertation, University Of Hong Kong,14.
Çoruh Y. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Rekreasyonel Eğilimleri ve Rekreas- yonel Etkinliklere Katılımına Engel Olan Faktörler (Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Örneği), Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Anka- ra: Doktora Tezi
Demirel M. (2009). Rekreasyonel Etkinliklere Katılım ve Çevresel Duyarlılık. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi, Ankara. Dogu G. (2017). Spor Bilimlerine Giriş Spor Yönetimi, Spor Yayınevi ve Kita-
pevi, Ankara
Edginton C., DeGraaf DG., Dieser RB., Edginton SR. (2006). Leisure and life satisfaction: foundational perspectives, United States: McGraw-Hill. Eroğlu, O., Karadağ, T. F. ve Karakullukçu, Ö. F. (2020). 5216 ve 5393 sayılı
kanunlarda spor ve rekreasyon faaliyetlerinin yeri. İ. Kayantaş ve M. Söy- ler (Ed.), Sporda Akademik Yaklaşımlar-6, (s. 114-139) içinde. Ankara: Akademisyen Yayınevi.
Eroğlu, O., & Karadağ, T. (2020). Mali tablolar bakımından spor kulüpleri ya- sasının gerekliliği (dört büyükler örneği). İ. Kuyulu ve D. Atılgan (Ed.), Spor Bilimlerinde Yeni Fikirler-2 (s. 150-195) içinde. Ankara: Akademis- yen Yayınevi.
Fişek K. (2003). Devlet Politikası ve Toplumsal Yapıyla İlişkileri Açısından Spor Yönetimi: Dünya da ve Türkiye de İstanbul.
Gökmen H., Açıkalın A., Koyuncu N. (1985). Yükseköğrenim Öğrencilerinin Serbest Zaman Etkinlikleri Kendilerini Gerçekleştirme Düzeyleri. Anka- ra: M.E.G.S.B. Yayınları.
Sporda Bilimsellik ve Akademik Yaklaşımlar-2 157 Güngörmüş HA. (2007). Özel Sağlık-Spor Merkezlerinden Hizmet Alan Bireyle-
ri Rekreasyonel Egzersize Güdüleyen Faktörler. (Doktora Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Gürbüz B. (2006). Kentsel Yaşam Sürecinde Rekreasyonel Katılım Sorunları, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara: Yayımlanmamış Doktora Tezi
Hacıoğlu N., Gökdeniz A., Dinç Y. (2003). Boş zaman ve Rekreasyon Yönetimi Örnek Animasyon Uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
Hood MG. (1993). After 70 years of audience research, what have we learned, Visitor studies: Theory, research and practice, (15): 17-27.
Janke MC., Carpenter G., Payne LL., Stockard J. (2010). The role of life expe- riences on perceptions of leisure during adulthood: A longitudinal analy- sis. Leisure Sciences. 2010; 33 (1): 52-69.
Karaküçük S. (2005). Rekreasyon: Boş Zamanları Değerlendirme. Türkiye. Gazi Kitabevi.
Karaküçük S. (2008). Rekreasyon: Boş Zamanları Değerlendirme, Ankara: Gazi Kitabevi.
Karaküçük S., Gürbüz B. (2007). Rekreasyon (Boş Zamanları Değerlendirme).5. Basım. Ankara: Gazi Kitapevi; 2007; s: 41.
Kaya İ. (2013). Çekim Unsurları İle Rekreatif Alışveriş, Tatmin ve Yeniden Satın Alma Niyeti Arasındaki İlişki, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens- titüsü, Eskişehir: Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Kelly RJ. (1982). Leisure, Engleword:Prentice Hall.
Kılbaş Ş. (2010). Rekreasyon. 4. Basım. Ankara: Gazi Kitabevi; 2010, s: 4. Koçan N. (2007). Geleneksel Sporlarımızdan Cirit in Rekreasyon Amacı ile Gü-
nümüze Uyarlanması, Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi. Leitner MJ., Leitner F. (2004). Leisure Enhancement. (Third Edition) New York,
London: The Haworth Press, Oxford.
Meyer HD., Brightbill CK., Sessoms HD. (1970). Community Recreation, Virgi- nia, USA: A Guide to Its Organization.
Mirze, F. (2019). Muş ilinde spora katılımı etkileyen faktörlerin ve spora olan ilginin sporun yaygınlaştırılması açısından incelenmesi. Ö. Kaynar (Ed.), Tarihsel süreç içinde Muş’ta spor kültürü (s. 203-234) içinde. Ankara: Akademisyen Yayınevi.
Mirzeoğlu N. (2017). Spor Bilimlerine Giriş Bilim Temelleri, Spor Yayınevi ve Kitapevi, Ankara.
Ozankaya Ö. (1980). Toplumbilim Terimleri Sözlüğü, 2.Baskı, TDK Yayını. An- kara.
Reha Bozgüney, Veysel Turkak, Sezer Güler 158
Parr MG., Lashua BD. (2004). What is Leisure? ThePerception of Recreation Practioners and Others, Leisure Sciences, (26): 1-17.
Passig D. (2005). “Future-time-span as a Cognitive Skill in Future Studies”. Fu- tures Research Quarterly, 19(4), 27-47.
Polley M. (2007). Sport History: A Practikal Guide, London, Palgrave Mc Millan. Ramazanoğlu F., Altungül O., Özer A. (2004). Sportif Açıdan Rekreasyon etki- lerinin değerlendirilmesi, Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, Fırat Üni- versitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, 176-178.
Rüşen E. (2019). 11-14 yaş elit ve rekreatif basketbol oynayan kız ve erkek bas- ketbolcuların fiziksel uygunluklarının belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul.
Sağcan M. (1986). Rekreasyon ve Turizm, İzmir.
Scott D. (1993). Zamanı İyi Değerlendirmek, Ağıralioğlu N. (Çev), Ankara: Kül- tür Bakanlığı Yayınları.
Smith HW. (2007). Hayatı ve Zamanı Yönetmenin 10 Doğal Yasası, Çev: Adalet Çelbiş, Sistem Yayıncılık, İstanbul.
Şahin H. (1997). Sporcuların Performans Sporunu bıraktıktan Sonraki Yaşam- larında Boş Zaman Değerlendirme İlgilerin Araştırılması, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
Tekin A. (2009). Rekreasyon, Ankara: Ata Ofset Matbaacılık.
Tezcan M. (1982). Sosyolojik Açıdan Boş Zamanların Değerlendirilmesi A.Ü. Eğitim Fak. Yay. No: 116, Ankara.
Torkildsen G. (2005). Leisure and Recreation Management, Glasgow: Grcat Bri- tain by Bell & Bain Ltd.
Tutar H. (2011). Kriz ve Stres Yönetimi, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara. Yılmaz, A., Mirze, F. Ve Kırımoğlu, H. (2020). Spor tesislerinde engelli birey-
lerin ihtiyaçlarına yönelik işletmecilik anlayışı. M. Ilkım ve E. Beltekin (Ed.), Sporda Yeni Akademik Çalışmalar-5 (s. 8-36) içinde. Ankara: Aka- demisyen Yayınevi.
Yüncü D. (2013). Boş Zaman ve Rekreasyon: Kavram ve Özellikler, M. Argan (Ed), Rekreasyon Yönetimi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını. Zelinski EJ. (2004). Çalışma (ma)’nın Keyfi, İşkolikler, İşsizler ve Emekliler İçin
Bir Rehber, Çolakoğlu D. (Çev), Boyner Yayınları, İstanbul.
Zorba E., Bakır M. (2004). Serbest Zaman Kavramı. F. Ramazanoglu içinde, Sporda Sosyal Alanlar Seçme Konuları Ankara: Bıçaklar Kitabevi.