• Emekli öğretmenlerin çoğunluğunun isteyerek emekli oldukları, hemen tümünün kendi evlerinde oturdukları, konutlarında yaşamlarını kolaylaştıran araçlara sahip oldukları, her ne kadar emeklilik dönemini düşünerek yatırım yapma eğiliminde olmadıklarını belirtseler de emekli olmadan önce konut ve arsa satın aldıkları anlaşılmıştır. Emeklilik gelirlerine ek olarak yaklaşık 1/3’inin gayrimenkul geliri elde ettikleri belirlenmiştir. Ayrıca, yaklaşık 1/4’inin eşlerinin yada kendilerinin ek olarak başka bir işte daha çalıştıkları ve evli olmayan çocuklarının aileye ek gelir sağlayarak katkıda bulundukları saptanmıştır.
Emekli öğretmenlerin emeklilik dönemine uyumları ile emeklilik dönemine uyum ve yaşam tatmini arasındaki ilişkinin incelenmesi amacı ile planlanan ve yürütülen bu araştırmada; öğretmenlerin emekli olma nedenleri, ekonomik durumları, emeklilik dönemine uyumları, boş zaman faaliyetleri ve yaşam tatmini konuları ele alınmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre;
• Boş zaman etkinlikleri ve sosyal faaliyetlere katılmayı, emeklilik süresi değişkeninden çok, cinsiyet değişkeninin etkilediği (P<0.05), cinsiyet değişkeninin aynı zamanda boş zaman etkinliklerinin türünü de belirlediği, kitap, gazete vb.
okuma oranının yüksek olduğu, emeklilik süresi arttıkça el becerisi ve görme yeteneğine dayanan etkinliklere katılımın daha az olduğu ve dine/manevi yaşama, bitkilere, doğaya, çocuklara ve torunlara duyulan ilginin arttığı;
• Boş zaman etkinlikleri ve sosyal faaliyetlere katılma durumunda, cinsiyet değişkenine göre farklılıklar olduğu (P<0.05), emeklilik süresi değişkenine göre ise, önemli farklılıklar olmadığı (P>0.05);
• Emeklilik dönemine uyum açısından cinsiyet değişkenine göre, sosyal ilişkiler ve etkileşimler açısından kadınlar ve erkekler arasındaki farkın önemli olduğu (P<0.05), ancak ekonomik durum, sağlık durumu, yaşanılan konut ve toplumsal etkileşim açısından farkın önemli olmadığı (P>0.05);
• Emeklilik dönemine uyum kapsamında yer alan sağlık ve yaşanılan konut durumuna ilişkin emekli öğretmenlerin değerlendirilmeleri arasında emeklilik süresi değişkenine göre istatistiksel olarak önemli bir farklılık olduğu (P<0.05), ekonomik durum, sosyal ilişkiler ve etkileşimler ile toplumsal etkileşim durumunun ise emeklilik süresine göre değişmediği (P>0.05);
• Emeklilik dönemine uyum cinsiyet ve emeklilik süresi değişkenlerine göre birlikte yorumlandığında; uzun süredir emekli olan erkeklerin, emeklilik dönemine uyum düzeylerinin kadınlara göre daha yüksek olduğu;
• Yaşam tatminin uzun süredir emekli olan kadınlarda emeklilik süresi olanlar ve erkeklere kıyasla en yüksek düzeyde olduğu, ancak 6-10 yıldır emekli olan erkeklerin yaşam tatmininin, aynı emeklilik süresindeki kadınlara kıyasla daha yüksek olduğu;
• Emeklilik dönemine uyumda emeklilik öncesinde yatırım yapma durumunun önemli olduğu (P<0.05);
• Emeklilik dönemine uyum ile yaşam tatmini arasında önemli bir ilişki olduğu ve bu kapsamda en belirleyici olanların sağlık durumu (P<0.01), sosyal ilişkiler ve etkileşimler (P<0.05) olarak saptandığı;
• Ekonomik durum ile sağlık durumunun, yaşanılan konut durumu ile sosyal ilişkiler ve etkileşimlerin birbirini etkilediği ve bu durumun istatistiksel yönden önemli olduğu (P<0.01);
Elde edilen bu sonuçlara göre;
• Emeklilik kararı, emekli olmayı planlayan çalışanların aileleri ile birlikte verecekleri ortak bir karar olmalıdır.
• Emeklilik dönemine uyum sağlayarak, tatmin edici bir yaşam sürebilmeleri için emeklilik fikrini benimsemeleri ve emeklilik döneminin özelliklerini dikkate alarak (öncelikle gelirin azalacağı, boş zamanın artacağı v.b) emekliliğe hazırlanmaları gerekmektedir.
• Bu araştırmada yaşın emeklilik dönemine uyum ve yaşam tatmini üzerinde etkili olmadığı sonucuna varılmıştır.
Araştırma sonucunda, bulgulardan anlaşıldığı gibi, araştırma planlanırken incelenmesi öngörülen dört sayıltının doğrulanmasını sağlayan verilere ulaşılmıştır.
• Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de, emekli olmak için gerekli çalışma süresini tamamlayan bireylere emeklilik döneminde karşılaşabilecekleri sorunlar, bakım ve hastalıklardan korunmaya yönelik önlemler ve bedensel aktiviteleri içeren sağlıklı, üretken bir emeklilik dönemi geçirebilmeleri için sistemli hazırlık programları, konferans, seminer vb. kurumsal olarak uygulanmalıdır. Hazırlık programları işletmeci, ev ekonomisti, sağlık uzmanları, yönetici ve eğitimciler ile spor ve animasyon, sosyal hizmet uzmanları gibi bir çok disiplinin katılımı ile oluşturulmalıdır.
Bu programlarda emeklilerin boş zamanlarını değerlendirebilecekleri ilgi ve hobilerin emeklilik öncesi geliştirilmesine öncelik verilmeli, böylece bireylerin potansiyel insan kaynaklarının kullanılması ile kazanılacak alışkanlıkların yaşam kalitesini geliştirmesi sağlanmalıdır. Bu türden hazırlık programları emeklilik öncesinde kamu kurum ve kuruluşlarının işleyişi içinde çalışanlara yönelik olarak yer almalı, ayrıca sosyal devlet politikaları içinde yerel yönetimlerin, meslek örgütlerinin de bu çalışmaları destekleyici programlar geliştirmeleri önemlidir. Kaldı ki, özel sektörde kimi zaman bu çalışmalar, hazırlık programları insan kaynakları yönetimi kapsamında yürütülmekle birlikte yeterli değildir. Emekliliğe hazırlık programları, emekliliğe uyum sağlamaya ve tatmin edici bir yaşam sürmeye olanak sağladığı gibi aynı zamanda emekli bireyleri, sağlıklı ve mutlu bir şekilde yaşamın son dönemi olan yaşlılık dönemine geçişlerine de hazırlayacaktır.
KAYNAKLAR
Adair, R. S. and Mowsesion, R. 1993. The meanings and motivations of learning during the retirement transition. Educational Gerontology. 19: 317-330.
Akçay, C.R. 1994. Çanakkale ilinde görev yapan öğretmenlerin emekliliğe hazırlık eğitimine ihtiyaçları. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek lisans tezi (basılmamış), Ankara.
Alper, Y. 1990. Sosyal güvenlik, özel emeklilik sigortaları ve enflasyon. Kalkınmada Anahtar Dergisi. M.P.M. 2: 10.
Anderson, C. 1989. Effects of Preretirement Planning on Statisfaction During Retirement. Oklahama State University.
Anonim. 1952. Criteria for retirement. A report of a National Conference on Retirement of Older Workers January 24-26. The National Committee on the Aging of the National Social Welfore Assembly. Columbia.
Anonim. 1977. Retirement-Reward or Redection. The Conference Board, Inc. Canada.
Anonim. 1995. Türkiye’de erken emeklilik uygulaması ve değerlendirilmesi. D.P.T.
Yayınları: 2025, SPB: 388, 1-8.
Anonim. 2004. Yaşlılık. Haber Analiz Dergisi. http://www.elele.gen.tr, Erişim:
28.01.2004.
Argle, M. 1989. The Psychology of Happiness. Roultledge, London, 64-90.
Armağan, A. C. 2000. Yaşlanan nüfusa yönelik politikalar ve tedbirler. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi (basılmamış), İstanbul.
Anonim. 1981. Quality of life-problems of assessment and measurement. Socio-Economic Studies. 5, Unesco.
Anonim. 1989. Survey of Health and Living Status of the Eldery. In Taiwan:
Questionnaire and Survey Design Comperative Study of the Eldery in Four Asian Countries Research Report. 1, December.
Ataol, A. 1989. Kariyer Yönetimi, İzmir.
Atchley, R.C. 1975. Adjustment to loss job at retirement. International. Journal on Aging and Human Development. 6: 17-27.
Aytaç, S. 2004. Kariyer planlaması. http://www.iktisat.uludag.edu.tr. Erişim 28.01.2004.
Baltaş, Z. 2002. Yeni bir dönem, yeni bir boyut. Kaynak Dergisi. Nisan-Haziran, http://www.baltas-baltas.com/kaynakdergiyazi, Erişim: 22.01.2004.
Baran, A. G. 1997. Kentte yaşlılara hizmet veren kuruluşlar. Ankara yaşlı danışma merkezi örneği. Yaşlılık ve Kentsel Yaşam. Ankara.
Baran, A. G. 2001. Yaşlılığın sosyal statü ve roller bakımından analizi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1(1): 14-24. Ankara.
Cox, H. G. 1993. Later life. The realities of aging, A Simon and Schuster Company.
Englewood Cliff, New Jersey.
Çetin, M. ve Şahin, E. 1996. İnsan Kaynakları, Bilim ve Teknik, 342: 20-27, Ankara.
Çimen, S. 1996. Yaşlı bireylerde öz bakım ve yaşam doyumlarının araştırılması.
İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (basılmamış), İstanbul.
Dorfman, L. T. and Heckert, D. A. 1988. Egalitarianism in retired rural couples:
Household tasks, decision making, and leisure activities. Family relations, (37):73-78.
Elder, H. W. and Rudolph, M. P. 1999. Does retirement planning affect the level of retirement satisfaction? Financial Services Review, 8: 117-127.
Brody, E. 1994. Stresle Başa Çıkma. Olumlu Bir Yaklaşım. Türk Psikologlar Derneği Yayını. İstanbul.
Calasanti, T. M. 1993. Bringing in Diversity. Toward an inclusive theory of retirement.
Journal of Aging Studies. 7(2): 133-150.
Coke, M. M., Twaite, A. J. 1994. The black elderly: Satisfaction and quality of later life. The Haworth Press. Inc., Binghamton.
Emiroğlu, V. 1995. Yaşlılık ve Yaşlının Sosyal Uyumu. Şafak Matbaacılık, Ankara.
Epstein, L., Murray, J. H. 1968. Chicago Employment and Retirement. Editor: Bernice Neugarten). Middle Age and Aging the University of Chicago Press. Chicago.
Ergün, N. 1992. Fiziksel yönleriyle sağlıklı yaşlanma. Hacettepe Üniversitesi Sağlıklı Yaşlanma Sempozyumu Kitabı, 18-25.
Ersoy, A.F. 1997. Yaşlıların yaşam imgeleri. Yaşlılık ve Kentsel Yaşam (Editör:
Velittin Kalınkara, A. Fuat Ersoy), İzmir.
Field, L. M. 1997. Retirement: A most personal process. The American Society for Dermatologic Surgery, Inc. 7-8.
Floyd, F. J., Haynes, S. N., Doll, E.R., Winemiller D., Lemsky, C., Burgy, T. M., Werle, M. and Heilman, N. 2004. Assesing retirement satisfaction and perception of retirement experiences. Psychology Department, Michigan State University East Lansing, 48824-1117.
Güner, Ş. 2003. Emeklilik üzerine on line: http://www.istabip.org.tr, Erişim 28.01.2004.
Güven, S. ve Hazer. O. 1996. Yaşlılık ve emeklilik dönemi sorunları. Yaşlılık ve Yaşam Kalitesi Sempozyumu (Editör: Velittin Kalınkara, A. Fuat Ersoy), Ankara.
Hablemitoğlu, Ş. ve Gönen, E. 1990. Yaşlılık ve boş zaman. Bilim Teknik Dergisi, Sayı: 189, 27, Ekim 1990.
Hablemitoğlu, Ş. ve Gönen, E. 1993. Yaşlı kadınların ekonomik durumları üzerinde bir araştırma. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları: 1197, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 656.
Hendriks, J.C. and Hendriks, D.C. 1986. Aging in Mass Society. Myths and Realities.
Little Brown and Comp. London.
Greller, M. M. 1999. In search of later career: A review of contemporary social science research applicable to the understanding of late career. Human Resource Management Review. 9(3), 309-347.
Gubrium, J. F. and Thomas, C. 1973. The Myth of the golden years. A Socio Environmental Theory of Aging. Publisher. Illinois.
Hornstein, G.A. and Wapner, S. 1985. Modes of experiencing and adapting to retirement, Journal of Aging and Human Development. 21(4): 291-315.
İmamoğlu, E.D. and İmamoğlu, V. 1993. Life situations and attitudes of the Turkish Elderly toward ınstitutional within a cross cultural perspective. Journal of Gerontology (47): 102-108.
İncealtın, İ. 1999. Yaşlı kültürü ve emekli derneklerindeki yaşlıların sosyo-kültürel özellikleri. H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (basılmamış), Ankara.
Kalaycıoğlu, S. ve Rıttersberger, T. 2001. Yaşlı ve genç kuşaklar arasında sosyal, kültürel, ekonomik bağların ailenin refah düzeyine etkisi Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1(2): 65-75.
Karataş, S. 1988. Yaşlıların yaşam doyumlarının araştırılması. Yüksek lisans tezi (basılmamış). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Köknel, Ö. 1994. İşsizlik ve emeklilik. Basısen Dergisi. Kasım (53).
Krause, N. 1993. Stresfull events and life satisfaction among elderly men and women.
Journal of Gerontology, 46 (2). pp. 584-92.
Lahey, K. E. and Kim, D. 2001. Longitudinal changes in net worth by household income and demographic characteristics for the first three waves of the HRS.
Financial Services Review, (10): 55-73.
Kılavuz, M. A. 2002. Emeklilik döneminde çalışma, boş zaman ve din eğitimi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 11(1): 71-86.
Kingston, G. H. 1999. Efficient timing of retirement. Review of Economic Dynamics.
3: 831-840.
Knesk, G. E. 1988. Early Versus Regular Retirement: Differences In Measures of Life Statisfaction. Indiana University.
Kubilay, G. 1990. Yaşamın son devresini sağlıklı ve mutlu geçirmek. Deniz Tıp Bülteni, 23(3): 78-80.
Lehr, U. 1994. Yaşlanmanın psikolojisi. Çeviri: N. Eryar. (Çeviri: Editör: B. Çotuk).
Bilimsel ve Teknik Yayınları.
Leidenfrost, N. B. 2001. New careers in retirement: the voices of retirees. Journal of Family and Consumer. 93:2- 42-43.
Livson, R. S. and Peterson, P.G. 1968. Adjustment to Retirement. Middle Age and Aging. (Editor: Bernice L. Neugarten). Chicago.
McKenna, J. Nickols, S.Y. 1986. Retirement planning strategies for midlife women.
Journal of Home Economics, Winter.
Onur, B. 1995. Gelişim Psikolojisi. Yetişkinlik, Yaşlılık, Ölüm. İmge Kitapevi. Ankara.
Parker, S. 1982. Work and retirement. George Allen and Unwin Ltd., London.
Pollak, O. 1975. Attitudes toward retirement. Social Adjustment in old age (a research planrung report) Glen Heathers Greenwood press.
Puner M. 1988. İyi ve Uzun Bir Hayata Doğru. Çev: Türkan Turgut. Bilgi Yayınevi, Ankara.
Lewis, A. R. 1995. Eging an introduction to gerontology. Sage publications international educational and professional publisher, London.
Malroutu, I. and Brand, J. 1977. Factors infuencing community preferences for retirement. Family and Consumer Sciences. Research Journal. 25(3): 298-315.
Moen, P., Kim, E.J., Hofmeister, H. 2001. Couples’ work/retirement transitions, gender and marital quality. Social Psychology Quarterly, 64(1): 55-71.
Neugarten, B.L., Havinghust, R.V., Tobin, S.S. 1961. The measurement of life satisfaction. Journal of Gerontology. 16: 134-43.
Onur, B. 1991. Gelişim Psikolojisi. Yetişkinlik, Yaşlılık, Ölüm. Versa Yayıncılık.
Ankara.
Oran, N. 1995. Emekli Dünyası. Ziraat Bankası Emeklileri Derneği Yayın Organı. (1):
10-12. Ankara.
Perlmutter, M. and Hall, E. 1992. Adult Development and Aging. John Willey&Sons, Inc. New York.
Preston, G. H. 1952. Why do we retire? Should I Retire? Rinehart and Comp. Inc., New York.
Quadagno, J. 1999. Work and Retirement. Aging and the life course. An Introduction to Social Gerontology. Donnelly and Sons. Comp. 1996.
Richardson, V. and Kilty, K. M. 1991. Adjustment to retirement:
continuity/discontinuity. International Aging and Human Development, Vol.
33(2):151-169.
Sağlam, U. N. 1986. Anxiety and depression in middle aged Turkish retirees. Yüksek lisans Tezi (basılmamış). Boğaziçi Üniversitesi. İstanbul.
Samwick, A. A. 1998. New evidence on pensions, social security, and the timing of retirement. Journal of Public Economics, (70): 207-236.
Santrock, W. J. 1985. Adult development and aging. Wm. C. Brown Publishes, Iowa.
Sarım, S. 1996. Emeklilerin zamanlarını değerlendirme durumlarının incelenmesi. İ.Ü.
Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (basılmamış), İstanbul.
Scott, J.R.L. 1993. Counseling to promote retirement adjustment. The Career Development Quarterly. March 1993. (41): 257-267.
Scott, R.L.J. 1993. Counseling to promote retirement adjustment. The Carrer Development Quarterly. 41: 257-267.
Shanas, E. and Townsend, P. 1968. Old people in three endustrial societies. Rostledge and Keganpoul Inc. London.
Smith, C. P., Kendall, L. M. and Hulin, C. L. 1969. The Measurement of Satisfaction in Work and Retirement. A Strategy for the Study of Attitudes. Rand Mc. Holly Comp. Chicago.
Smith, J. 1987. Men and women at play: gender, life-cycle and leisure. (Editor: J.
Horne, D. Jary and A. Tomlinson. Routledge and Kegan Poul. Inc., London.
Stuteville, D. 1984. Retirement satisfaction and the timing of the retirement age: an analysis of retirees and older workers from a fortune 500 firm. Portland State University.
Szinovacz, E. M. 1983. Beyond the health: older women and retirement. Editor: E.
Walker Markson). Lexington Books. DC. Heath and Comp.
Tarhan, N. 2004. Stres ve ileri yaş. http://www.mcaturk.com, Erişim 28.01.2004.
Telsiz, M. ve Öztop, H. 2001. Yaşlı ana-babaların yetişkin çocukları ile ilişkileri. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1(1): 57-62. Ankara.
Tezcan, M. 1977. Boş zamanlar sosyolojisi. Doğan Matbaacılık. Ankara.
Uğursal, B. 1981. Retirement and life satisfaction. Boğaziçi University Department of Social Sciences School of Administrative Sciences Master Thesis, İstanbul.
Ülgür, M. S. 1980. Emekli sorunları. Emeklilerin Sesi Dergisi. Sayı: 154-155, 156-157.
Wikstrom, S.W. 1978. The productive retirement years of former managers. The Conference Board Inc. Canada.
Tilburg, T. 1992. Support networks before and after retirement. Journal of Social and Personal Relationships. Vol. 9: 433-445. London.
Turna, M. 1979. Emeklilik ve emeklilerin sorunları. Emeklilerin Sesi Dergisi. Yıl: 14.
Sayı 2:150.
Turna, M. 1980. Emekliye saygı ve ilgi sorunu. Emeklilerin Sesi Dergisi. Yıl: 15, Sayı:
1: 151-152-153.
Üçüncü, A. M. 1995. Asker emeklilerinde depresyon prevalansı ve sosyo demografik faktörlerle ilişkisi (İstanbul’da yaşayan asker emeklileri üzerine bir çalışma).
G.A.T.A. Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Servisi, Yüksek Lisans Tezi (basılmamış), İstanbul.
Virshup, B. and Coombs, R. H. 1993. Physicians adjustment to retirement. West J.
Med., Feb, 158:142-144.
Yener, A. 1982. Yaş haddi nedeniyle emekliye ayrılan memurların yaşamlarını etkileyen sosyal ve ekonomik faktörler. Yüksek lisans Tezi (basılmamış). Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
Yılmaz, S. 1996. Türkiye’de emeklilik yaşantısı. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (basılmamış), İzmir.
EK
EK 1 Öğretmenlerin Emeklilik Dönemine Uyumları ve Yaşam Tatminleri
EK 1
ANKETİN ADI: ÖĞRETMENLERİN EMEKLİLİK DÖNEMİNE UYUMLARI VE YAŞAM TATMİNLERİ
ANKET SORULARI ANKET NO:
I. BİREYİ TANITICI BİLGİLER 1. Cinsiyeti
( ) 2. Erkek 2. Yaş grubu
( ) 1. 45-49 ( ) 2. 55-59 ( ) 3. 50-54 3. Öğrenim durumu
( ) 3. Çocuğu yok ( ) 1. Kadın
( ) 4. 60 +
( ) 1. Öğretmen okulu
( ) 2. Üniversite (Yüksekokul) 4. Ailedeki birey sayısı
( ) 1. 2 ( ) 2. 3 ( ) 3. 4 + 5. Çocuk sayısı
( ) 1. Evli ( ) 2. Bekar 6. Emeklilik süresi
( ) 1. ≤ 5 ( ) 2. 6-10 yıl ( ) 3. 11 ≤
7. Emekli olma nedeni
( ) 1. Gönüllü olarak emekliye ayrıldım.
( ) 2. Zorunlu olarak emekli edildim.
( ) 3. Sağlık nedeni ile malülen emekli oldum.
( ) 4. Diğer (belirtiniz) ...
EK 1(devam)
II BİREYİN EKONOMİK DURUMUNA İLİŞKİN BİLGİLER 1. Emeklilik döneminizi düşünerek özel olarak bir yatırım yaptınız mı?
( ) 1. Evet
( ) 1. Ücretli bir işte çalışma
( ) 3. Mücevher-altın ( ) 4. Döviz
( ) 5. Kredi kartı ( ) 6. Sağlık sigortası
7. Konut tipi
( ) 1. Apartman dairesi ( ) 2. Hayır
2. Ek gelir kaynakları
( ) 2. Eşin ücretli bir işte çalışması
( ) 3. Evli olmayan çocuğun ücretli bir işte çalışması ( ) 4. Kira/faiz/repo/değerli kağıtlar vb. var
( ) 5. Gelir getiren hobiler (el işleri, ağaç işleri, arıcılık, halıcılık vb.) ( ) 6. Hiçbir gelir yok
( ) 7. Diğer (belirtiniz) ...
3. Konutta yaşamı kolaylaştıran araçların varlığı ( ) 1. Telefon ( ) 7. Klima
( ) 2. Buzdolabı ( ) 8. Renkli televizyon ( ) 3. Müzik seti ( ) 9. VCD player-video ( ) 4. Elektrik süpürgesi ( ) 10. Bilgisayar
( ) 5. Cep telefonu ( ) 11. Diğer (belirtiniz) ...
( ) 6. Bulaşık makinası
4. Emeklilik dönemine kadar edinilmiş varlık durumu ( ) 1. Ev-arsa
( ) 2. Araba
( ) 7. Yaşam sigortası
( ) 8. Diğer (belirtiniz) ...
5. Gelirin yetersizliğinde çocuklardan / yakınlardan yardım alma durumu ( ) 1. Alıyor
( ) 2. Almıyor 6. Konut mülkiyeti
( ) 1. Ev sahibi ( ) 2. Kiracı
( ) 2. Tek katlı müstakil ev ( ) 3. Çok katlı müstakil ev
( ) 4. Diğer (belirtiniz) ...
EK 1 (devam)
III. BİREYİN EMEKLİLİK DÖNEMİNE İLİŞKİN BİLGİLER
1. Yaşamınızı değerlendirirsek emekli olmadan önceki yaşamınız ile aşağıdaki konulara ilişkin şu andaki görüşlerinizi belirtiniz.
Emekli olmadan öncekine göre şu anki...
Daha
iyi İyi Aynı Kötü Daha kötü
Fikrim yok
Ekonomik durumu
Sağlık durumu
Yaşanılan konut durumu
Sosyal ilişkiler ve etkileşimler (aile, arkadaşlar vb.)
Toplumsal etkileşim durumu (dernek, vakıf, kulüp üyeliği)
IV. BİREYİN BOŞ (SERBEST) ZAMAN VE SOSYAL FAALİYETLERİNE İLİŞKİN BİLGİLER
Katılma Durumu Katılma Sıklığı
Faaliyetler 1
Evet
2 Hayır
2 Haftada 1-2 kez
3 Hemen hemen
hergün 1. Bahçe ya da evdeki çiçeklerle ilgilenmek
2. El Sanatları ile uğraşmak 3. Koleksiyon yapmak
4. Kitap gazete okumak
5. Televizyon izlemek ya da radyo dinlemek 6. İbadet etme ve mevlüt gibi dini törenler düzenlemek
7. Evcil hayvanları besleyip büyütmek 8. Çocuklarla ve torunlarla oynamak
9. Oyun oynamak: iskambil kağıdı, satranç, tavla vb.
10. Egzersiz, spor yapmak
11. Tiyatro, opera, bale, sinema, sergi gibi sanatsal etkinliklere katılmak
12. Seyahat etmek
13. Yemeğe çıkmak 14. Alışveriş merkezlerini dolaşmak
15. Arkadaş toplantıları / akraba ziyaretleri yapmak
EK 1 (devam)
V. BİREYİN YAŞAM TATMİNİNE İLİŞKİN BİLGİLER
• Size genel olarak yaşamınıza ilişkin bazı yorumlar okuyacağım. Bu yorumlar ile ilgili fikrinizi söyler misiniz? Şimdi birinci cümle ile başlıyorum.
Yaşam tatminine ilişkin yorumlar Hiç 1 katılmıyorum
2 5
Tamamen katılıyorum Katılmıyorum 3
Kararsızım 4 Katılıyorum 1. Emeklilikten sonra her şey
umduğumdan daha iyi gidiyor 2. Tıpkı çalıştığım yıllardaki gibi mutluyum
3. Bu dönem yaşamımın en sıkıcı dönemi
4. Yaşıtlarıma göre görünümüm daha iyi ve genç
5. Şimdi olduğumdan daha mutlu olabilirdim
6. Bu günden itibaren bir ay ya da bir yıl sonrası yapacağım şeyler için plan yaptım
7. Yaptığım çoğu şey ya sıkıcı ya da monoton
8. Yaşamdan beklentilerimin çoğunu elde ettim
9. İstediğim şeyleri istediğim zaman yapabilme özgürlüğüne sahibim 10. Kendimi yaşlı yorulmuş hissediyorum
11. Çok seyahat edebilme olanağım var
12. Çocuklarına ve torunlarına daha çok zaman ayırıyorum
13. Geriye dönüp baktığımda yaşamımda tamamlanmamış pek şeyin olduğunu görüyorum 14. Yakın çevremden duygusal / sosyal destek sağlayabiliyorum
15. Yakınlarımla dertleşebiliyorum
16. Kendimi boşlukta hissediyorum
17. İmkanım olsa bile geçmiş yaşamıma dönmezdim 18. Yakın çevremde sevilen ve aranan biriyim
19. Her istediğimi yapmak için zamanım var ama ekonomik kaynaklarım kısıtlı
20. Eşimle birbirimize daha fazla zaman ayırıyoruz