6.1. Sonuç
Okul öncesi dönemin, insanın bilişsel, zihinsel ve fiziksel gelişiminin en hızlı arttığı dönem olduğunu kanıtlayan çok sayıda bilimsel araştırma bulunmaktadır. Bu dönem çocuğunun dünyayı tanımasını sağlayan şey, merak duygusudur. Bu dönem çocuğu her şeyi öğrenmek, algılamak ve olayların merkezinde olmak ister. Dolayısıyla çocuğa zengin ve uyarıcı bir çevre ortamı sağlamak anne babaların görevidir. Bu sayede çocuk yeni öğrenmelerini gerçekleştirir. Her aile ortamında aynı düzeyde zengin ve uyarıcı bir çevre ortamı olmayacağı düşünüldüğünde çocukların bu ihtiyacının karşılanması için en doğru yer okuldur.
Okul öncesi eğitim kurumları çocukların karşılaştığı ilk resmi kurumlardır. Çocuklar bu kurumlarda; kurallarla, arkadaş ortamıyla, ilk resmi otorite olan öğretmenle karşılaşırlar. Dolayısıyla okul öncesi eğitim kurumlarının fiziksel ortamı, görselliği, öğretmen niteliği en üst düzeyde olmalıdır. Çünkü çocuklar ilk öğrenmelerini ve en kalıcı öğrenmelerini bu kurumlarda gerçekleştirirler. Öğrenme psikolojisinde ileriye ve geriye ket vurma güdüsü olduğu bilimsel araştırmalarla ortaya konmuştur. Bu yüzden çocukların ilkokul deneyimlerinin olumlu olması ileriki yıllarda okula karşı olumlu bakmalarını sağlayacaktır.
Ülkemizde okul öncesi eğitimin önemi yeni anlaşılmaktadır. Oysa dünyanın gelişmiş ülkeleri okul öncesi eğitimin önemini on yıllar öncesinde görmüş ve konuya önemle eğilmişlerdir. Avrupa birliği ülkelerinde ve diğer gelişmiş dünya ülkelerinde okullaşma oranları % 70–90 düzeyindeyken ülkemizde bu oran % 30 düzeyindedir. Ülkemizde okul öncesi eğitimi okullaşma oranı 2002 yılında % 11 iken bugün bu oran % 30 civarındadır. Son yıllarda okul öncesi eğitimi okullaşma oranlarının yükseltilmesi için Milli Eğitim Bakanlığı ciddi çalışmalar yapmaktadır. Ancak nicelik artışı sağlanmak istenirken nitelikten ödün verilmemelidir. Araştırmanın örneklemini oluşturan usta öğreticilerden lise mezunlarına öğretmen görev ve sorumluluğu dâhilinde sınıf öğretmenliği yaptırılmaktadır. Gerekli mesleki ve
formasyon bilgisi olmayan insanların öğretmen olarak görevlendirilmesi son derece sakıncalıdır. Nitekim Danıştay 2. dairesi 16.02.2009 gün ve 2009/ 377 sayılı kararıyla orta öğretim mezunu usta öğreticilerin “öğretmen görev ve sorumluluğuyla” sınıf öğretmeni olarak görevlendirilemeyeceğine hükmetmiştir. Yükseköğretim mezunu binlerce öğretmen adayı atama beklerken Milli Eğitim Bakanlığı orta öğretim mezunlarını öğretmen olarak görevlendirmektedir. Milli Eğitim Bakanlığının bu tavrı nitelikten çok niceliğe önem verdiğini ortaya koymaktadır. Oysa insan hayatının en hassas dönemi olan okul öncesi eğitim döneminde yapılacak hataların telafisi çok zor olacaktır.
Eğitim-öğretim sürecinin en önemli etkeni öğretmendir. Öğretmen nitelikleri ne kadar yüksek olursa eğitim-öğretim nitelikleri de o düzeyde yüksek olacaktır. Araştırma bu yüzden önemlidir. Araştırma ile iyi bir öğretmenin sahip olması gereken yeterlikler ortaya konmuş ve okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan usta öğreticilerin bu yeterliklere hangi düzeyde sahip oldukları belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın örneklemini Tokat il merkezi ve ilçelerinde görev yapan 160 kadrosuz usta öğretici oluşturmuştur. Usta öğreticilerin 7 yeterlik alanından ve 68 yeterlik maddesinden oluşan yeterlik ölçeğine verdikleri cevaplar veri analizi tekniklerine uygun olarak analiz edilmiştir. Usta öğreticilerin yeterliklere sahip olma düzeyleri ile yaş, mezuniyet durumu ve iş deneyimi gibi değişkenler arasında herhangi bir ilişki olup olmadığı incelenmiştir. Görev yapılan okul türü, görev yapılan okul tipi frekansları düşük olduğundan bu değişkenlerin yeterliklere sahip olma düzeyine etkisi araştırılamamıştır. Araştırmaya katılan tüm katılımcıların bayan olması nedeniyle cinsiyet değişkeninin yeterlikler üzerindeki etkisi incelenememiştir. Araştırmayla aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır;
1. Çocuk Gelişimi ve Bu Gelişimin Ortaya Çıkardığı İhtiyaçlar Konusunda Sahip
Olunması Gereken Yeterlikler için önermelere verilen cevap ortalamalarına bakıldığında en yüksek ortalamaya “Çocukların kendilerini yakından tanıyabilmelerine ve güven duygusu geliştirebilmelerine yardımcı olabilme” önermesinin, en düşük ortalamaya ise “Çocuğun gelişimiyle ilgili rehberlik merkezleri tarafından düzenlenen toplantı, seminer v.b. etkinlikleri yakından izleme”
önermesinin sahip olduğu görülmüştür. Usta öğreticilerin “Çocuk Gelişimi ve Bu Gelişimin Ortaya Çıkardığı İhtiyaçlar Konusunda Sahip Olunması Gereken Yeterlikler” e “Oldukça” düzeyinde sahip oldukları görülmüştür.
Araştırmaya katılanların yaşlarına ve mezuniyet durumlarına göre çocuk gelişimi ve bu gelişimin ortaya çıkardığı ihtiyaçlar konusunda sahip olunması gereken yeterliklerinde farklılık olup olmadığına bakıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıştır (p>0,05).
Araştırmaya katılanların iş deneyimlerine göre çocuk gelişimi ve bu gelişimin ortaya çıkardığı ihtiyaçlar konusunda sahip olunması gereken yeterliklerinde farklılık olup olmadığına bakıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmıştır (p < 0,05). İleri analizlerde farklılıkların “1–3 yıl ve 5–7 yıl” ile “3–5 yıl ve 5–7 yıl” karşılaştırmalarında olduğu görülmüştür. Bu şekilde “5–7 yıl” grubunun ortalaması diğer iki grup değerlerinden istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksektir (p<0,05).
2. “Sınıf İçinde Etkili Bir İletişim Kurabilme İle İlgili Sahip Olunması Gereken
Yeterlikler” alanı için önermelere verilen cevap ortalamalarına bakıldığında en yüksek ortalamanın “Dili anlaşılır ve etkili biçimde kullanma” önermesine, en düşük ortalamanın ise “Sınıf içindeki iletişimi engelleyen etmenleri belirleyerek ortadan kaldırma” ve “Öğrencilerin ilgi alanlarını ve düzeylerini saptayarak konuya dikkatlerini çekme” önermesine ait olduğu görülmüştür. Usta öğreticilerin “Sınıf İçinde Etkili Bir İletişim Kurabilme” Konusunda Sahip Olunması Gereken Yeterlikler” e “Oldukça” düzeyinde sahip oldukları görülmüştür.
Araştırmaya katılanların yaşlarına ve mezuniyet durumlarına göre sınıf içinde etkili bir iletişim kurabilme” konusunda sahip olunması gereken yeterliklerinde farklılık olup olmadığına bakıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıştır (p>0,05).
Araştırmaya katılanların iş deneyimlerine göre “sınıf içinde etkili bir iletişim kurabilme” konusunda sahip olunması gereken yeterliklerinde farklılık olup olmadığına bakıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmıştır (p<0,05). İleri analizlerde farklılıkların “1–3 yıl ve 5–7 yıl” ile “3–5 yıl ve 5–7 yıl” karşılaştırmalarında olduğu görülmüştür. Bu şekilde “5–7 yıl” grubunun ortalaması diğer iki grup değerlerinden istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksektir (p<0,05).
3. “Öğretim Yöntemi Konusunda Sahip Olunması Gereken Yeterlikler” konusunda
önermelere verilen cevap ortalamalarına bakıldığında, en düşük ortalamanın “Öğretim yöntemlerini uygun araç-gereç v.b. materyalleri kullanarak destekleme” önermesine, en yüksek ortalamanın ise “Konuya ve sınıf içi etkinliklere uygun ders planı hazırlama” önermesine ait olduğu görülmüştür. Usta öğreticilerin öğretim yöntemi yeterliklerine “oldukça” düzeyinde sahip oldukları görülmüştür.
Araştırmaya katılanların yaşlarına ve mezuniyet durumlarına göre “öğretim yöntemi konusunda sahip olunması gereken yeterlikler” inde farklılık olup olmadığına bakıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıştır (p > 0,05).
Araştırmaya katılanların iş deneyimlerine göre “öğretim yöntemi konusunda sahip olunması gereken yeterlikleri”nde farklılık olup olmadığına bakıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmıştır (p<0,05). İleri analizlerde farklılıkların “1–3 yıl ve 5–7 yıl” ile “1–3 yıl ve 3–5 yıl” karşılaştırmalarında olduğu görülmüştür. Bu şekilde “1–3 yıl” grubunun ortalaması diğer iki grup değerlerinden istatistiksel olarak anlamlı derecede düşüktür (p<0,05).
4. “Sınıf Yönetimi Konusunda Sahip Olunması Gereken Yeterlikler” ile ilgili
önermelere verilen cevap ortalamalarına bakıldığında, en düşük ortalamanın “Sınıf yönetiminin ilkeleri ve modelleri bilgisi” önermesine, en yüksek ortalamanın ise “Çocukların hareket ihtiyaçlarını karşılayacak oyun etkinliklerine yer verme” önermesine ait olduğu görülmüştür. Usta öğreticilerin sınıf yönetimi konusunda
sahip olunması gereken yeterliklere “oldukça” düzeyinde sahip oldukları görülmüştür.
Araştırmaya katılanların yaşlarına göre “sınıf yönetimi konusunda sahip olunması gereken yeterlikleri”nde farklılık olup olmadığına bakıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıştır (p>0,05).
Araştırmaya katılanların mezuniyet durumlarına göre “sınıf yönetimi konusunda sahip olunması gereken yeterlikleri”nde farklılık olup olmadığına bakıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmıştır (p<0,05). Yapılan ileri analizlerde farklılığın “Anadolu Meslek Lisesi ve Kız Meslek Lisesi” ve “Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Okul Öncesi Lisans Programı” gruplarından kaynaklandığı saptanmıştır.
Araştırmaya katılanların iş deneyimlerine göre “sınıf yönetimi konusunda sahip olunması gereken yeterlikleri”nde farklılık olup olmadığına bakıldığında, istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmıştır (p<0,05). İleri analizlerde farklılıkların “1–3 yıl ve 5–7 yıl” ile “1–3 yıl ve 3–5 yıl” karşılaştırmalarında olduğu görülmüştür. Bu şekilde “1–3 yıl” grubunun ortalaması diğer iki grup değerlerinden istatistiksel olarak anlamlı derecede düşüktür (p<0,05).
5. “Okul-Aile İşbirliğini Sağlama Konusunda Sahip Olunması Gereken Yeterlikler”
ile ilgili önermelere verilen cevaplara bakıldığında, en düşük ortalamanın “Velileri rehberlik servisi hizmetleri hakkında bilgilendirme” önermesine, en yüksek ortalamanın ise “Velilere karşı samimi ve hoşgörülü davranma” önermesine ait olduğu görülmüştür. Usta öğreticilerin yeterliklere “oldukça” düzeyinde sahip oldukları görülmüştür.
Araştırmaya katılanların yaşlarına ve mezuniyet durumlarına göre “okul-aile işbirliğini sağlama konusunda sahip olunması gereken yeterlikleri”nde farklılık olup olmadığına bakıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıştır (p>0,05).
Araştırmaya katılanların iş deneyimlerine göre “okul-aile işbirliğini sağlama konusunda sahip olunması gereken yeterlikleri”nde farklılık olup olmadığına bakıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmıştır (p<0,05). İleri analizlerde farklılıkların “1–3 yıl ve 5–7 yıl” ile “5–7 yıl ve 3–5” yıl karşılaştırmalarında olduğu görülmüştür. Bu şekilde “5–7 yıl” grubunun ortalaması diğer iki grup değerlerinden istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksektir (p<0,05).
6. “Program Geliştirme ve Değerlendirme Konusunda Sahip Olunması Gereken
Yeterlikler” ile ilgili önermelere verilen cevap ortalamalarına bakıldığında en düşük ortalamanın “Temel, uygulamalı ve aksiyon araştırmaları bilgisi” önermesine, en yüksek ortalamanın ise “Öğretmenler arasında işbirliği ve koordinasyonu geliştirerek, ekip halinde çalışma” önermesine ait olduğu görülmüştür. Usta öğreticilerin program geliştirme ve değerlendirme konusunda sahip olunması gereken yeterliklere “oldukça” düzeyinde sahip oldukları görülmüştür.
Araştırmaya katılanların yaşlarına ve mezuniyet durumlarına göre “program geliştirme ve değerlendirme konusunda sahip olunması gereken yeterlikleri”nde farklılık olup olmadığına bakıldığında istatiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıştır (p>0,05).
Araştırmaya katılanların iş deneyimlerine göre program geliştirme ve değerlendirme konusunda sahip olunması gereken yeterliklerinde farklılık olup olmadığına bakıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmıştır (p<0,05). İleri analizlerde farklılıkların “1–3 yıl ve 5–7” karşılaştırmalarında olduğu görülmüştür. Bu şekilde “1–3 yıl” ile “5–7 yıl” grubunun ortalaması birbirlerinden anlamlı derecede farklıdır (p<0,05). “1–3 yıl” grubunun ortalaması diğer iki grup değerlerinden istatistiksel olarak anlamlı derecede düşüktür (p<0,05).
7. “Okul Öncesi Öğretmeninin Sahip Olması Gereken Mesleki-Kişisel Yeterlikler”
ile ilgili önermelere verilen cevapların ortalamalarına bakıldığında; en düşük ortalamanın “Eğitimde bilgisayardan etkili bir biçimde yararlanma” önermesine, en yüksek ortalamanın ise “Çocuk sevgisi” önermesine ait olduğu görülmüştür. Usta öğreticilerin mesleki-kişisel yeterliklere “oldukça” düzeyinde sahip oldukları
görülmüştür.
Araştırmaya katılanların yaşlarına, mezuniyet durumlarına ve iş deneyimlerine göre “okul öncesi öğretmenlerinin sahip olması gereken mesleki-kişisel yeterlikleri”nde farklılık olup olmadığına bakıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıştır (p>0,05).
Araştırma sonucunda; usta öğreticilerin okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin sahip olması gereken yeterliklere “oldukça” düzeyinde sahip oldukları, yaş, mezuniyet durumu ve iş deneyiminin artmasıyla yeterliklere sahip olma düzeylerinin de arttığı görülmüştür.
6.2. Öneriler
1. Usta öğreticilerin rehberlik hizmetlerinden yeterince yararlanmadıkları ve
rehberlik servisleri tarafından yapılan toplantı, seminer, v.b. etkinliklere yeterince katılmadıkları tespit edilmiştir. Bunun nedeni olarak usta öğreticilerin rehberlik amaçlı bir arayış içerisine girmemeleri ve rehberlik servislerinin yaptığı çalışmalar hakkında yeterince bilgi sahibi olmadıkları düşünülebilir. Rehberlik servislerinin çalışmaları hakkında usta öğreticilerin bilgilendirilmeleri ve usta öğreticilerin rehberlik servislerini izlemesi durumunda sorun giderilecektir.
2. Usta öğreticilerin sınıf içerisinde öğrencilerle iletişimlerini engelleyen
etmenleri ve çözüm yollarını bilme yeterliklerine düşük düzeyde sahip oldukları görülmüştür. İyi bir eğitim için iyi bir iletişim ön koşuldur. İletişim eksikliğine neden olan sorunlar tespit edildikten sonra aile desteği de alınarak sorunlar çözülmeli sınıfın fiziki durumu iletişimi kolaylaştıracak şekilde düzenlenmelidir.
3. Öğretim yöntemlerini uygun araç-gereçle destekleme noktasında usta
öğreticilerin eksiklikleri olduğu tespit edilmiştir. Bu sorunun çözümü için öncelikle öğretim yöntemleri noktasında gerekli bilgiye sahip olmanın yanında, öğrencileri iyi tanımak gerekmektedir. Her öğrencinin öğrenme tarzı farklı olabilir. Öğretim yöntemine uygun araç-gereç seçme noktasında öğretmen hassas olmalı ve kendi hayal dünyasının sınırlarını zorlamalıdır. Yardımcı kaynaklar ve yayınevlerinin görsel setleri kullanılarak bu sorun giderilebilir.
4. Usta öğreticilerin sınıf yönetiminin ilke ve modelleri bilgisine sahip olma
düzeylerini düşük gördükleri ortaya çıkmıştır. Bunun en büyük nedeni, usta öğreticilerin lisans düzeyinde eğitim almamaları olarak görülebilir. Zira sınıf yönetimi dersi tüm lisans programlarında öğretmenlere zorunlu bir ders olarak okutulurken, usta öğreticiler bu dersi ve daha birçok dersi hiç almamakta bu konuda herhangi bir bilgiye sahip olamamaktadırlar. Bu yüzden tüm okul öncesi eğitimi öğretmenleri en az lisans düzeyinde eğitim almalıdır.
5. Usta öğreticilerin, velileri rehberlik servislerinin hizmetlerinden yeterince
yararlandırmadıkları görülmüştür. Bunun nedeni ise; kendilerinin de rehberlik servislerinin çalışma kurallarını ve etkinliklerini bilmiyor olmalarıdır. Usta öğreticiler rehberlik servislerinin faaliyetlerini yakından takip ederlerse, hem kendileri bu servislerden faydalanır hem de velilerinin bu servislerden faydalanmalarını sağlarlar.
6. Usta öğreticilerin program geliştirme ve değerlendirme ile ilgili
yeterliklerden, temel, uygulamalı ve aksiyon araştırmaları bilgisi önermesine düşük düzeyde sahip oldukları görülmüştür. Bunun nedeni olarak usta öğreticilerin öğretmen eğitim fakültelerinin lisans programlarında yer alan ders içeriklerinden farklı dersler almalarıdır. Farklı eğitim kademelerinden mezun olan usta öğreticiler için ortak bir eğitim programı belirlenmeli ve uygulanmalıdır.
7. Usta öğreticilerin eğitimde bilgisayardan etkin bir şekilde yararlanmadıkları
görülmüştür. Eğitimde bilgisayarın kullanılmasıyla öğrencilerin ilgi ve dikkatleri arttırılabilir. Ayrıca eğitimin görsel niteliği de bu sayede
yükseltilebilir. Tüm usta öğreticiler bilgisayar eğitimine tabi tutulmalı ve okul öncesi eğitimi kurumları bilgisayar donanımı olarak desteklenmelidir.
8. Usta öğreticilerin öğretmenlik yeterlikleriyle ilgili yapılacak başka bir
araştırmada, örgün eğitim mezunu öğretmenlerin, okul yöneticilerinin, anne babaların ve ilköğretim müfettişlerinin görüşleri alınabilir.
KAYNAKÇA
Alkan, C. (1981). Açık Üniversite (Uzaktan Eğitim Sistemlerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi ).Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları. Aytaç, K. (1972). Avrupa Eğitim Tarihi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Yayınları, No: 225, Ankara.
Bacmeister, W. R. ( 1982). Teachers For Young Children: The Person and The Skills.No: ED 178155.http : // www.ericir.syr.edu .
Balcı, A. (1995). Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem, Teknik ve ilkeler. Ankara:72 TDFO.
Basar, H. (1994). Sınıf Yönetimi, Pegem Yayıncılık, Ankara.
Beğenç, T, H. (1990). Özel ve Resmi Kurumlara Bağlı Anaokulu Öğretmen Tutum ve Davranışlarını Saptamaya Yönelik Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi.
Bekman, S. (1990). Okul Öncesi Eğitimi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, Sayı: 10. Ya-Pa Yayınları, İstanbul.
Bilgin, M (1990). Ankara Merkez İlçelerindeki Okul ve Ailenin İşbirliği ve Sorunları. Yayınlanmamış Doktora Tezi. A.Ü. , Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bursalıoğlu, Z. (1975). Eğitim Yöneticisinin Yeterlikleri, İlköğretim Okulu Müdürlerinin Yeterliklerine İlişkin Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları, No: 51.
Büyükkaragöz, S. ve Kesici, Ş. (1996). Öğretmenlerin Hoşgörülü ve Demokratik Tutumları. Eğitim Yönetimi Dergisi, Ankara.
Can, N. (1998). Öğretmen ve Yöneticinin Etkililiğinin Öğretimdeki Rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 13. Pe-Gem Yayıncılık, Ankara.
Çelenk, S. (2001). Okul Dışı Etkilerin İlk Okuma Yazma Öğretiminde Okuduğunu Anlama Başarısına Katkısı. Yayınlanmamış Araştırma (Yayın Kurulu Kararı Alınmış). Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
Çetinkaya, C. (2006). Türkiye’de Okul Öncesi Eğitimin Tarihsel Gelişimi ve Bugünkü Durumu. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Çubukçu, Z. (1991). Okul Öncesi Eğitimde Öğretmen Davranışlarının Çocuk Gelişimine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Edwards, A. and Knight, P. (1996). Effective Early Years Education Teaching Young Children. Buchingam.
Ensari, B. (1997). Okul Öncesi Eğitimi Araç ve Gereçleri. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, İstanbul.
Erken Çocukluk Eğitimi Politikaları: Yaygınlaşma, Yönetişim ve Yapılar Toplantısı Raporu, 5–6 Aralık, 2003, Ankara.
Ersan, N. (1993). “Sınıf Yöneticisi Olarak Öğretmen. Eğitim ve Bilim Dergisi, Sayı: 90, Cilt:17.
Ertürk, S. (1981). Eğitimde Program Geliştirme. Yelkentepe Yayınları, Ankara.
Feeney, S. and Freeman N. K. (1999). Ethics and The Early Childhood Educator. Naeyc, USA.
Fidan, N. (1985). Okulda Öğrenme ve Öğretme (Kuramlar, İlkeler, Yöntemler), Ankara: Alkım Yayınevi.
Fourie, I. (2001). The We of CAI For Distance Teaching in The Formulation of Search Strategies. Library Trends, No: 50.
Gökçe, E. (1999). İlköğretim Öğretmenlerinin Yeterlikleri. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Güler, D. (1994). Okul Öncesi Eğitime Öğretmen Yetiştirme Programlarının Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Güler, D. ve Öztürk, F. (2003). Türkiye’de Okul Öncesi Öğretmen Yetiştirmeye Dönük İlk Program ve Uygulamalar. Eğitim Bilimleri ve Uygulama Dergisi. Yıl: 3, Sayı: 4.
Güven, D. ve Cevher, N. (2005). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 18, Denizli.
Haktanır, G. (2007). Türkiye Özel Okullar Birliği Okul Öncesi Eğitim Sempozyumu, Antalya.
Isenberg, J. (1979). Requisite Competencies For Early Chilhood Educator : Suggested Guidenlines For Use in Pre-Service Training. No: ED 182009. http : // www.ericir.syr.edu .
İvgin, Hayrettin ve Diğerleri (1979). Ders Mektubu Yazma Teknikleri. Yay- Kur Açık Yükseköğretim Dairesi, Ankara.
Jersild, T. (1972). Çocuk Psikolojisi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Yayınları, No: 27, Ankara.
Jenkins, L. (1998). Deming’in İlkelerini Uygulayarak Sınıflarda Öğrenmenin İyileştirilmesi. Kalder Yayınları, İstanbul.
Karahan, Ç. (2006). İlköğretim İkinci Kademe Öğretmenlerinin Öz Algılamaları ve Mesleki Doyumlarının İncelenmesi”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
Karasar, N. (2005). Araştırmalarda Rapor Hazırlama. Nobel Yayınevi, Ankara.
Karataş, U. (2002). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yeterlikleri. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Kaye, A. (1981). Media Materials and Learning Methods.Distance Teaching for Higher and Adult Education. Edited by Anthony Kaye and Greville Rumble, London: Crom Helm .
Kuru, N. (2000). Nitelikli Bir Okul Öncesi Öğretmeninden Beklenilen Kişisel Yeterliklerin Eğitimde Kalite Kapsamında İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Mahiroğlu, A. (2004). Öğretmen Yeterlilikleri Bakımından Eğitim Fakültelerinin Öğrencilerini Yetiştirme Düzeyleri. XII. Eğitim Bilimleri Kongresi, Bildiriler (Cilt–1). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Merter, F. (2002). Bilgi Toplumuna Uygun Yeni Bir Öğretim Modeli, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 3.
Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü (2002). Öğretmen Yeterlikleri. Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
Milli Eğitim Mevzuatı. (2006). Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Milli Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (1998). 21.Yüzyıla Girerken Türk Eğitim Sisteminin İhtiyaç Duyduğu Çağdaş Öğretmen Profili. M.E. B. , Ankara.
Oberhuemer, P. And Ulich, M. (1997). Working With Young Children in Europe, Provision and Staff Training. Paul Chapman Publishing, Ltd, London.
OECD (1994). Quality in Teaching, Head of Publications Service, Paris Cedex, France.
Oğuzkan, Ş. ve Güler, O. (1997). Okul Öncesi Eğitimi. Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
Oktay, A. (1991). Öğretmenlik Mesleği ve Öğretmenin Nitelikleri. Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı: 3.
Oktay, A. (1991). Okul Öncesi Öğretmen Özellikleri ve Öğretmen Yetiştirme.7.Ya-Pa Okul Öncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırma Semineri, Eskişehir.
Oktay, A. (1999). Yaşamın Sihirli Yılları: Okul Öncesi Dönem. Epsilon Yayınevi, İstanbul.
Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü (2006). Öğretmen Kılavuz Kitabı. Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
Okul Öncesi Eğitim Kurumları Yönetmeliği (2008). Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
Otlu, G. (2003). Anaokulu Öğretmenlerinin Mesleki Yeterliklerinin Aynı Sınıfta Görev Yapan Meslektaşlarının Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Öyar, A. (2003). Milli Eğitim Bakanlığı’nın Öğretmen Yetiştirme Politikaları.
Seferoğlu, S. , S. (2001). Sınıf Öğretmenlerinin Kendi Mesleki Gelişimleriyle İlgili Görüşleri, Beklentileri ve Önerileri. Milli Eğitim Dergisi. Ocak-Şubat-Mart 2001, (149).
Seferoğlu, S. , S. (2003). Öğretmenlerin Hizmet İçi Eğitiminde Yeni