SONUÇ VE ÖNERĠLER

Bu çalıĢma ile geleneksel sperm parametreleri ve apopitoz üzerinde sigaranın etkisi olmadığı görülmektedir. Örneklem gruplarımızın küçüklüğü ve sigara kullanmayan grup için; yanlıĢ bilgi verilmesi, pasif içici ya da prenatal sigara dumanına maruz kalmıĢ olma ihtimali, çalıĢmanın sınırlılıklarıdır. Ancak, daha güvenilir sonuçların elde edilebilmesi için; aynı gruplarda ve genel popülasyonda yapılacak büyük ölçekli çalıĢmalara ihtiyaç olduğu düĢünülmektedir. Sigara kullanım seviyelerine göre ayrılan deneklerin olması, apopitoz ve DNA hasarının gösterilmesi için farklı laboratuar testlerinin kullanılmasıda faydalı olabilir.

6.KAYNAKLAR

Abid AF. Semen quality of infertile couples-comparison between smokers and non-smokers.Semen quality of infertile couples. The Iraqi Postgraduate Med J. 2010;9(3):293-296.

Agarwal A, Said TM. Oxidative stress, DNA damage and apopitozis in male infertility: a clinical approach. BJU Int. 2005;95:503–507.

Aghamohammadi A, Zafari M. The impact of cigarette smoking on sperm parameters: A cross-sectional Study. International Conference on Environmental, Biomedical and Biotechnology, IPCBEE, 2011;16:81-84.

AkkuĢ M. Embriyolojiye giriĢ ve tarihçe. Dicle Üniversitesi. Son eriĢim tarihi: 05.01.2015. URL:http://www.dicle.edu.tr/Contents/6f518fce-fda0-4da1-8c35-2d2bd119279f.pdf.

Aksoy E, Aktan TM, Duman S, Dursunoğlu D, Cüce G. Farklı semen parametrelerinde ıĢık mikroskobu düzeyinde spermatozoa morfolojisi ve nükleer kondansasyon değerlendirmesi. Zeynep Kamil Tıp Bülteni, 2009;40: 111-117.

Al-Matubsi HY, Kanaan RA, Hamdan F, Salim M, Oriquat GA, Al Hanbali OA. Smoking practices in Jordanian people and their impact on semen quality and hormonal levels among adult men.Cent Eur J Public Health. 2011;19(1):54-9.

AkĢit H, Bildik A.Apoptozis. YYÜ Vet. Fak Derg. 2008;19(1):55-63.

Aryanpur M, Tarahomi M, Sharifi H, Heydari GH, Hessami Z, Akhoundi M, Masjedi MR. Comparison of Spermatozoa Quality in Male Smokers and Nonsmokers of Iranian Infertile Couples. Int J Fertil Steril. 2011; 5(3): 152-157.

Aziz N, Said T, Paasch U, Agarwal A. The relationship between human sperm apopitozis, morphology and the sperm deformity index. Hum Reprod. 2007;22 (5): 1413-19.

Bilir A, Ergüven M.Apoptotik hücre ölümü ve mekanizmaları. II. Hücre Ölümü AraĢtırma Teknikleri Teorik Kursu: p25-37, 01-02 Kasım 2012, EskiĢehir.

Chen Z, Hauser F, Trbovich A, Shifren J, Dorer D, Bailey L, Singh N. The relationship between human semen characteristics and sperm apopitozis: a pilot study.J Androl. 2006; 27(1):112-120.

Colagar AH, Jorsaraee GA, Marzony ET. Cigarette smoking and the risk of male infertility.Pak J Biol Sci. 2007;10: 3870-3874.

Collodel G, Capitani S, Pammolli A,Giannerini V, Geminiani M, Moretti E.Semen quality of male idiopathic infertile smokers and nonsmokers: an ultrastructural study. J Androl. 2010;31:108–13. Davar R, Sekhavat L, Naserzadeh N. Semen parameters of non-infertile smoker and non-smoker

men.Journal of Medicine &Life.Oct-Dec, 2012:5;465-468.

Doğan ġ, Kovalı M, Yıldız C, Pekçetin Ç. Programlı hücre ölümü ve spermatozoon. Androloji Bülteni Dergisi. Eylül,2010:42;201-205.

El-Melegy NT, Ali MEM. Apoptotic markers in semen of infertile men: association with cigarette smoking. Int Braz J Urol. 2011; 37: 495-506

Erdemir F, Fırat F, Gençten Y. Sperm morfolojisinin değerlendirilmesi ve klinik önemi. Turk Urol Sem 2011; 2: 11-7.

Gandini L, Lombardo F, Paoli D, Caponecchia L, Familiari G, Verlengia C, Dondero F, Lenzistudy A. Study of apoptotic DNA fragmentation in human spermatozoa. Hum Reprod. 2000; 15 (4): 830-839. Gökçe A. Dünya Sağlık Örgütü kriterlerine göre standart semen analizi.Turk Urol Sem. 2011; 2:1-7. Guzick DS, Overstreet JW, Factor-Litvak P, Brazil CK, Nakajima ST, Outifaris C, et al. Sperm

morphology, motility, and concentration in fertile and infertile men. N Engl J Med. 2001; 345: 1388–1393.

GüçtaĢ AÖ. Bilgisayar Destekli semen analiz sistemi (CASA) ile yapılan sperm morfolojisi incelemelerinin tekrarlanabilirliği, değiĢken analizleri ve laboratuar içi manuel yöntemle karĢılaĢtırılması. Sağlık Bakanlığı Taksim Eğitim Ve AraĢtırma Hastanesi, Uzmanlık Tezi, Ġstanbul, 2006.

GüleĢ Ö, Eren Ü.Apoptozun belirlenmesinde kullanılan yöntemler. Y.Y.Ü. Veteriner Fakültesi Dergisi. 2008;2: 73-78.

Hassa H. Ġnfertil Olgulara Klinik YaklaĢım ve IVF Laboratuar Uygulamaları. 1. Baskı. EskiĢehir, EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları; 2003:127-165.

Irvine DS, Twigg JP, Gordon EL, Fulton N, Milne PA, Aitken RJ. DNA integrity in human spermatozoa: relationships with semen quality. J Androl.2000;21:33–44.

Kadıoğlu A, Kendırcı M, Aktan G, Yaman Ö, Çayan S. Ġnsan semeninin incelenmesi ve iĢlemlerden geçirilmesi. WHO Laboratuar El Kitabi, Türk Üroloji Derneği. ISBN: 978-975-00112-4-5,2011. Kadıoğlu A, Çayan S, Semenci B, Orhan Ġ. Erkek reprodüktif sistem hastalıkları ve tedavisi. 1. Baskı,

Ġstanbul, Ġstanbul Medikal Yayıncılık.2004; 91-102.

Kahraman S. Erkeklerde kan ve seminal plazmada kurĢun ve kadmiyum düzeylerini parametreleri üzerine etkileri. EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi, Tıpda Uzmanlık Tezi, EskiĢehir 2008.

Karaöz E. Özel Histoloji. Isparta, Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları No:29,2002. Kılınç R.A. Çukurova Üniversitesine baĢvuran infertil çiftlerde in vitro fertilizasyon endikasyonları.

Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Uzmanlık Tezi, Adana, 2007.

Kidd SA, Eskenazi B, Wyrobek AJ. Effects of male age on semen quality and fertility: a review of the literature. Fertil Steril. 2001;75:237–48.

Kierszenbaum AL. Histoloji ve Hücre Biyolojisi Patolojiye GiriĢ.Çeviri Editörü: Prof. Dr. Ramazan Demir. Ankara, Palme Yayıncılık, 2006;531-564.

Koyuncu H. Methods for the determination of sperm DNA damage.Turk Urol Sem. 2011; 2: 18-23. Lachaud C,Tesarik J, Canäadas M, Mendoza C. Apopitozis and necrosis in human ejaculated

Lecture-Fertilization.Son EriĢim Tarihi: 05.01.2014. URL: https://embryology.med.unsw.edu.au/embryology/index.php/Lecture-Fertilization.

Ljaljević A, Pajović B, Radunović M, Mugoŝa B. Smoking as ethiological factor in Developing infertility in men. MD-Medical Data. 2011;3(2): 135-138.

Lopes S, Jurisicova A, Sun J, Casper R. Reactive oxygen species: potential cause for DNA fragmentation in human spermatozoa. Hum Reprod. 1998; 13 (4):896–900.

Makker K, Agarwal A, Sharma R. Oxidative stress & male infertility. Indian J Med Res. 2009;129(4):357-67.

Martini AC, Molina RI, Estofan D, Senestrari D, Fiol de Cuneo M. Effects of alcohol and cigarette consumption on human seminal quality. Fertil Steril. 2004;82(2):374-7.

Merino G, Lira SC, Martinez Chequer JC. Effects of cigarette smoking on semen characteristics of a population in Mexico. Arch Androl 1998;41(1):11–5.

Mostafa T. Cigarette smoking and male infertility. J Adv Res. 2010;1: 179-186.

Murayama E, Katoh M, Kanebayashi A, Kaneko T, Shibata Y, Inai T, Iida H. Germ cell-less like 2 protein is a new component of outer dense fibers in rat sperm flagella. Reprod. 2007;134:749-756. Oehninger SC, Kruger TF.Erkek Ġnfertilitesi TeĢhis ve Tedavi.Çeviri Editörü: Doç. Dr. Mete Kilciler.

Ġstanbul; Habitat Matbaası ISBN: 978-975-00515-9-3, 2009;1-240.

Özçınar E. Semen analizi: 2010 Dünya Sağlık Örgütü kriterlerine göre spermiyogram. Ġzm Üniv Tıp Derg 2014;1:48-51.

Özdiler E, Aydos K. Klinik Androloji. 1. Baskı. Ankara, Ankara Üniversitesi Basımevi: 2000;253-284. Özgür K, IĢıkoglu M, Seleker M, Dönmez L. Semen quality of smoking and non-smoking men in infertile

couples in a Turkish population. Arch Gynecol Obstet. 2005; 271(2): 109-112.

Ramlau Hansen CH, Thulstrup AM, Aggerholm AS, Jensen MS, Toft G, Bonde JP. Is smoking a risk factor for decreased semen quality? A cross-sectional analysis. Hum Reprod. 2007;22(1):188–96. Ramos L, Wetzels AMM. Low rates of DNA fragmentation in selected motile human spermatozoa

assessed by the tunel assay. Hum Reprod. 2001;16(8): 1703-1707.

Ricci G, Perticarari S, Fragonas E, Giolo E, Canova S, Pozzobon C, Guaschino S, Presani G. Apopitozis in human sperm: its correlation with semen quality and the presence of leukocytes. Hum Reprod. 2002;17(10): 2665–2672.

Ross MH, Pawlina W. Histology: A Text and Atlas: with Correlated Cell and Molecular Biology. Lippincott Williams & Wilkins; 6th edition: 2011, ISBN-13: 978-1451101508:788-802.

Saleh RA, Agarwal A, Sharma RK, Nelson DR, Thomas AJ. Effect of cigarette smoking on levels of seminal oxidative stress in infertile men: a prospective study. Fertil Steril. 2002; 78 (3): 491-499. Satar DA, Gençdal D. Sperm değerlendirmesi.Arch Med RevJ. 2013; 22(4): 532-542.

Schmid TE, Eskenazi B, Baumgartner A, Marchetti F, Young S, Weldon R. The effects of male age on sperm DNA damage in healthy non-smokers. Hum Reprod. 2007;22:180–7.

Sepaniak S, Forges T, Gerard H, Foliguet B, Bene MC, Monnier-Barbarino P. The influence of cigarette smoking on human sperm quality and DNA fragmentation. Toxicol. 2006;223(1-2):54-60.

Sergerie M, Laforest G, Bujan L, Bissonnette F, Bleau G. Sperm DNA fragmentation: threshold value in male fertility. Hum Reprod. 2005;20 (12): 3446–3451.

Singh NP, Muller HC, Berger RE. Effects of age on DNA double-strand breaks and apopitozis in human sperm.Fertil Steril. 2003; 80 (6): 1420-1430.

Sönmez S. Erkek kısırlığına uzman bakıĢ. Son eriĢim tarihi: 06.01.2015. URL: http://www.suhasonmez.com/erkek-kisirligina-uzman-bakis.

Studyblue Testis. OluĢturulma tarihi: 10.04.2012. Son eriĢim tarihi: 06.01.2015. URL: https://www.studyblue.com/notes/note/n/testis/deck/2654958

Sunanda P, Panda B, Dash C, Ray PK, Padhy RN, Routray P.Prevalence of abnormal spermatozoa in tobacco chewing sub-fertile males.J Hum Reprod Sci. 2014 Apr;7(2):136-42.

TekbaĢ ÖF.Kimyasallar ve üreme sağlığı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2006; 5(1): 50-59.

Terzioğlu F, Yücel Ç, Karatay G. Sigara ve Ġnfertilite.Ankara; Klasmat Matbaacılık, Sağlık Bakanlığı.Yayın No: 731, 2008, ISBN: 978-975-590-247-0.

Trummer H, Habermann H, Haas J, Pummer K. The impact of cigarette smoking on human semen parameters and hormones. Hum Reprod. 2002; 17(6): 1554-1559.

Türk G, Aksu EH, Bozkurt T. Spermatozoon DNA‟sı hasarı.FÜ SBTD. 2006;20(1): 85-95.

Ulukaya E. Hücre Siklusu ve Apoptozis. In: Engin K, Özyardımcı N, eds. Akciğer Kanserleri Tanı ve Tedavide Temel Ġlkeler ve Uygulamalar. Ġstanbul; Avrupa Tıp Kitapçılık Ltd. ġti.2001;Bölüm III. WHO Laboratory Manual for The Examination and Processing of Human Semen, 5th edition, WHO,

7. EKLER