Sonuç
Türkiye‟de farklılıkların yönetimi akademik bir çalıĢma konusu olarak özellikle son yıllarda önem kazanmaya baĢlamıĢtır. Konu ile ilgili literatürde, eĢit fırsatlar, farklılıkların yönetimi ve ayrımcılık gibi baĢlık ve konularda gerçekleĢtirilen çalıĢmalara rastlamak mümkündür. Bu konu baĢlıklarındaki çalıĢmaların büyük bir kısmı iĢletmelerin gündemine iliĢkindir. Genelde örgüt bağlamında, özelde eğitim örgütleri konusunda Türkiye‟de farklılıkların yönetimi konusunda çok az sayıda araĢtırma ve uygulama göze çarpmaktadır (Aytekin, 2004; Balay ve Sağlam, 2004; KamaĢak ve Yücelen, 2007; Memduhoğlu, 2007; UzunçarĢılı, Ü., UzunçarĢılı SoydaĢ, A. 2007; Aksu, 2008; Çetin, 2009; Çetin ve Bostancı, 2009; Memduhoğlu, 2010; Memduhoğlu, 2011a; Memduhoğlu, 2011b).
Türkiye‟de değiĢime direnç akademik bir çalıĢma konusu olarak çok çeĢitli alanlarda ele alınmıĢtır. Konu bazı çalıĢmalarda baĢlı baĢına ele alınırken, bazı çalıĢmalarda ise akademik baĢka bir konu ile iliĢkilendirilerek çalıĢılmıĢtır. Yalnız literatürde yeni bir kavram olan farklılıkların yönetimi kavramı ile değiĢime direncin iliĢkilendirildiği çalıĢmalara, gerek yabancı literatürde gerek ise Türkiye‟deki çalıĢmalarda rastlanmamıĢtır. Bu araĢtırmadan elde edilen bulgular, yorumlar ve sonuçlar ilk olma özelliğini göstermektedir.
AraĢtırmadan elde edilen sonuçlar Ģu Ģekildedir:
1) Ġlköğretim öğretmen algılarına göre yöneticilerin farklılıkları yönetme becerileri ile değiĢime dirençleri arasında iliĢki vardır.
2) Ġlköğretim öğretmen algılarına göre yöneticilerin farklılıkları yönetme becerileri orta düzeydedir.
3) Ġlköğretim öğretmen algılarına göre yöneticilerin değiĢime dirençleri düĢük düzeydedir.
4) Ġlköğretim yöneticilerinin farklılıkları yönetimi becerileri öğretmenin; yaĢına, cinsiyetine, medeni durumuna, çocuk sayısına, meslekteki toplam hizmet süresine, çalıĢtığı okul sayısına, çalıĢtığı yönetici sayısına göre tüm alt boyutlarında ve toplam farklılıkların yönetiminde farklılaĢmamaktadır.
5) Ġlköğretim öğretmenlerinin farklılıkları yönetimi becerileri; yönetsel uygulamalar ve politikalar alt boyutundaki öğrenim durumuna göre, bireysel tutum ve davranıĢlar alt boyutundaki branĢ/alan değiĢkenine göre farklılaĢmaktadır.
6) Ġlköğretim yöneticilerin değiĢime direnç düzeyleri; rasyonalizasyon ve emsal arama alt boyutunda yaĢ ve mesleki hizmet süresine göre, baĢarısızlık endiĢesi alt boyutunda öğrenim durumuna, medeni durumuna, çocuk sayısına, mesleki hizmet süresine ve çalıĢılan okul sayısına göre, tüm alt boyutlarda ve toplam değiĢime direnç çalıĢılan yönetici sayısına göre farklılaĢmaktadır.
Öneriler
1) Yöneticilerin farklılıkları yönetimi anlayıĢı hizmet içi eğitim ve kurslarla geliĢtirilmeli, bu konu ile ilgili çeĢitli çalıĢmalar planlanmıĢ bir pilot bölge ile bu bölgedeki okullarda etkililiği ve verimliliği üzerine bir çalıĢma yürütülmelidir.
2) Öğretmenlerin bireysel farklılıkları hoĢ görmelerini, farklılıkları kabul etmelerini kolaylaĢtırmak için sosyo-psikolojik grup çalıĢmaları yapılmalıdır. 3) Öğretmen ve yöneticilerin farklılıkları nedenleriyle anlayabilmeleri için
kültürlerarası tanıĢma ve etkileĢmeyi sağlayacak ortam ve etkinlikler düzenlenmelidir.
4) AraĢtırmadan elde edilen bulgulara göre risk gruplarının (yeni mesleğe baĢlamıĢ olan öğretmenler, yüksek lisans öğrenimi görmüĢ olan
öğretmenler, evli öğretmenler, hiç çocuğu olmayan öğretmenler) farklılıkların yönetimi ve değiĢime direnç alt boyutlarındaki tutumlarını değiĢtirmek üzere eğitimler yapılmalıdır.
5) Öğretmen yetiĢtirmede Eğitim Fakültesi programlarına farklılıkları anlama, farklılıklara saygı ve hoĢgörü geliĢtirme, bireylere nesnel davranabilme, değiĢime açık olma, davranıĢ değiĢtirme ve empati konularında “Farklılıkların Yönetimi ve DeğiĢim” adı altında dersler konulmalıdır. Bu derslerdeki eğitimlerde drama, problem çözme, örnek olay, vaka incelemesi ve tartıĢma gibi uygulamalara yer verilmelidir.
6) Okullarda farklılıkları etkin kılmak için, öğrencilere kendilerinden farklı gördükleri bireylerle anlaĢabilmeyi, ortak bir paydada buluĢabilmeyi ve arkadaĢ olabilmeyi küçük yaĢlarda kazandırabilmek için okul öncesi eğitimden baĢlanarak iĢbirlikçi(kubaĢık) öğrenme kapsamında çeĢitli etkinlikler, oyunlar ve grup çalıĢmaları düzenlenmelidir.
7) Eğitim denetmenleri (müfettiĢ), farklılıklar ve farklılıkların yönetimi konusunda bilgilendirilmeli ve denetlemeleri ve incelemeleri sırasında okuldaki tüm eğitim paydaĢlarına almıĢ oldukları eğitimleri paylaĢmalıdır. Aynı zamanda farklılıklar ve farklılıkların yönetimi ile ilgili kazanmıĢ oldukları deneyimlerden, karĢılaĢtıkları sorunlar ve güzel örneklerle ilgili somut örnekler vererek yol gösterici olmaları sağlanmalıdır.
8) Farklılıkların yönetimini anlayabilmeye yardımcı olacak kuramların inĢa edilebilmesi için değiĢik disiplinlerle iĢbirliği içinde gerçekleĢtirilen bilimsel araĢtırmalar yapılmalıdır.
9) Okullarda farklılıkları yönetimi yaklaĢımı bu araĢtırmada değiĢime dirençle iliĢkilendirilmiĢtir. Buradan yola çıkarak eğitim örgütlerinde ve okullarda, farklılıkların yönetimi yaklaĢımı örgütsel bağlılık, örgüt iklimi, iĢdoyumu, liderlik gibi yönetsel ve örgütsel değiĢkenlerle iliĢkisinin ele alındığı araĢtırmalar yapılmalıdır.
KAYNAKÇA
Acuner, T. (2000). “DeğiĢim Sürecinde Organizasyonel Süreklilik,” Dokuz Eylül
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2,4: 1-18, Nisan-
Haziran.
Agars, M. D., Kottke, J. L. (2004). “Models and Practice of Diversity Management: A Historical Review and Presentation of a New Integration Theory.” The Psychology and Management of Workplace
Diversity (Editörler: Stockdale, M. S., Crosby, F. J.). USA: Blackwell
Publishing.
Akın,B. (2000). “Diversity Üzerine” http://www.sistems.org/diversity_bahadir.htm (EriĢim Tarihi: 16.02.2011).
Aksu, N. (2008). Örgüt Kültürü Bağlamında Farklılıkların Yönetimi ve Bir
Uygulama. YayımlanmamıĢ Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü.
Aksu, A. A. (2000). “DeğiĢim Mühendisliği Uygulamalarında KarĢılaĢılan Dirençler Ve Yapılan Hatalar”. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve
İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (2), 37-48.
Aktan, C. C. (2003). Değişim Çağında Yönetim. Ġstanbul: Sistem Yayıncılık. Argüden, Y. (2007). “Dünya VatandaĢlığı ve Farklılıkların Yönetimi” Önce Kalite
Dergisi, Eylül 2007, s. 18-22.
Ashkanasy, N. M., Hartel, C. E. J., ve Daus, C. S. (2002). “Diversity and Emotion: The New Frontiers in Organizational Behavior Research”.
Journal of Management. 28(3):307-338.,
Aytaç, S. (2001). “Yönetim YaklaĢımlarında Paradigma DeğiĢimi”, Bilgi ve
Aytekin, H. (2004). “Okul Yöneticilerinin Farklılıkları Yönetme Yeterliliği”. http://www.pegem.net/akademi/kongrebildiri_detay.aspx?id=5894 (EriĢim Tarihi: 26.12.2011).
Balay, R ve Sağlam, M. (2004). “Eğitimde Farklılıkların Yönetimi Ölçeğini Uygulanabilirliği”, Burdur: SDÜ Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi.
Balcı, A. (2000). Örgütsel Gelişme Kurum ve Uygulama. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Balkin David B.; Luis R. GOMEZ – MEJIA; Robert L. CARDY (2004), Managing
Human Resources, Pearson Education, Inc., Upper Saddle River,
Fourt Edition, USA
Balyer, A. ve Gündüz, Y. (2010). “Yönetici ve Öğretmenlerin Okullarında Farklılıkların Yönetimine ĠliĢkin Algıların Ġncelenmesi”, M. Ü. Atatürk
Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 32, 25 – 43.
Baron, J. N., Kreps, D. M. (1999). Strategic Human Resources. New York: John Wiley & Sons, Inc.
Barutçugil, Ġ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi, Kariyer Yayıncılık ĠletiĢim, Eğitim Hiz. LTD. STĠ., Kariyer Yayınları:59, Yönetim Dizisi:15, 1.Baskı, Ġstanbul.
Barutçugil, Ġ. (2011). Kültürler Arası Farklılıkların Yönetimi. Ġstanbul: Kariyer Yayıncılık, 1. Basım.
Begeç, S. (2004). Farklılıkların Yönetimi ve Genel Kurmay Başkanlığı Barış
İçin Ortaklık Merkezinde Yapılan Bir Araştırma. YayımlanmamıĢ
Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bergen, C. W. V., B. Soper ve T. Foster (2002); “Unintended Negative Effects of Diversity Management”, Public Personel Management, 31(2): 239- 251.
Bhadury, H., Mighty, E.J. ve Damar, H.(2000). “Maximizing Workforce Diversity in Project Teams: A Network Flow Approach”. The international
Bilgin, N. (2003). Sosyal Psikoloji Sözlüğü. Ġstanbul: Bağlam Yayıncılık. Bilgin, N. (2007). Kimlik İnşası. Ankara: AĢina Kitaplar.
Budak, G. (2008). Yetkinliğe Dayalı İnsan Kaynakları Yönetimi. Ġzmir: BarıĢ Yayınları.
Budak, G. ve Sürgevil, O. (2008). “ĠĢletmelerin Farklılıkları Yönetimi AnlayıĢına YaklaĢım Tarzlarının Saptanmasına Yönelik Bir AraĢtırma”. Dokuz
Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt: 10, Sayı:
4, s. 65-96.
Bursalıoğlu, Z. (1994). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Can, S. (2009). Ortaöğretimde Görev Yapan Yöneticilerin Değişimi
Yönetme Yeterlilikleri (Üsküdar ve Kadıköy İlçeleri Örneği).
YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Carr-Ruffino, N. (1998). Managing Diversity, People Skills for a Multicultural
Workplace. USA: Simon & Schuster Custom Publishing.
Cengiz, A. (2001). “Yeni Bir Rekabet Aracı: Farklılık Yönetimi”, Mercek Dergisi, Yıl:6, Sayı:24, Ġstanbul.
Cox, T. H. (1993). Cultural Diversity in Organizations. Berett,Koehler Publishers.
Cox, T. H. (1994). Culturel Diversity in Organizations: Theory, Research
and Practice. San Francisco, Barrett – Koehler Publishers.
Cox, T. H. & Blake, S. (1991) “Managing Cultural Diversity: Implications for Organizational Competitiveness”. Academy of Management Executive. 5, (3): 45-55
Çalık, T. (2003). “Eğitimde değiĢimin yönetimi: Kavramsal bir çözümleme”,
Kuram ve Uygulama Eğitim Yönetimi Dergisi. 36: 536-557, Güz.
Çelebioğlu F. (1982). Davranış Açısından Örgütsel Değişim, Ġstanbul Üniversitesi Yayınları, No:3008.
Çetin, N. (2009). İlköğretim Okullarında Yöneticilerin Öğretmenler
Arasındaki Farklılıkları Yönetme Yeterlilikleri (Bursa İli Örneği).
YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çetin, N. ve Bostancı B. A. (2009). “Ġlköğretim Okullarında Okul Yöneticilerinin Öğretmenler Arasındaki Farklılıkları Yönetme Durumu”, Sakarya
Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1), 1-10.
Davis, K. (1982). İşletmede İnsan Davranışı Örgütsel Davranış. No: 3028. Çeviri: Kemal Tosun. Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Yayınları.
DemirtaĢ, H. A. (2003). “Sosyal Kimlik Kuramı, Temel Kavram ve Varsayımlar”. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/23/665/8472.pdf (EriĢim Tarihi: 24.12.2011).
Dicle A. ve Dicle Ü. (1975). “Örgütsel DeğiĢim”, Verimlilik Dergisi, Cilt 2, Ankara.
Dursun, E. (2007). Örgütsel Değişim ve Değişim Karşısında Bireysel
Direnç. YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi,
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
Düren, Z. (1999). “KüreselleĢen ĠĢletmelerde Farklılıkların Yönetimi”, Yönetim
Dergisi, Yıl:10, Sayı:33.
Düren, A. Z. (2000), 2000’li Yıllarda Yönetim. 1.b., Ġstanbul: Alfa Yayınları. Erdoğan, Ġ. (2002). Eğitimde Değişim Yönetimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
1. Basım.
Eren, E. (1993). Yönetim Psikolojisi. Ġstanbul: Beta Yayınları
Ergin, D. (1996) İnsan Kaynakları Yönetimi, Ġ.Ü. Ders Notları, Ġstanbul.
Esty, K., Griffin, R., Hirsch, M. S. (1995). “Workplace Diversity: A Manager‟s Guide to Solving Problems and Turning Diversity into a Competetive Advantage”. Adams Media Corporation, Avon, Massachusetts.
Francesco, M. A. ve Gold, A. B. (1997). International Organizational
Genç M. (2006). Eğitim Örgütlerinde Öğretmenlerin Değişime Karşı
Gösterdikleri Direnç. YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul.
Gordon, A. (1995). “The Work of Corporate Culture: Diversity Management”,
Social Text, 44. 13(3):3-30.
Göksoy, S. (2010). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Değişime Karşı Direnci
Azaltma Yöntemlerini Uygulama Düzeylerine İlişkin Yönetici ve Öğretmen Görüşleri. YayımlanmamıĢ Doktora Tezi. Abant Ġzzet
Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
Groschl, S., Doherty, L. (1999). “Diversity management in practice”.
International Journal of Contemporary Hospitality Management.
11(6):262-268.
GümüĢeli, A. Ġ. (2001). “ÇağdaĢ Okul Müdürlerinin Liderlik Alanları,” Eğitim
Yönetimi Dergisi, 28: 531-548, Bahar.
Hançerlioğlu O. (2002). Felsefe Sözlüğü. Ġstanbul: Remzi Kitapevi.
Hays-Thomas, R. (2004). “Why Now? The Contemporary Focus on Managing Diversity”. The Psychology and Management of Workplace
Diversity (ss.3-30) (Editorler: Stockdale, M. S., Crosby, F. J.). USA:
Blackwell Publishing.
Hubbard, E. E. (2004). The Manager’s Pocket Guide to Diversity
Management. Amherst, Massachusetts: HRD Press, Inc.
Hussey, D. (1997). Kurumsal Değişimi Başarmak. Çev. Tülay SavaĢer. Ġstanbul: Rota Yayın Yapım Tanıtım Ticaret Ltd. ġti.
Hutchings, K. (2005). “Book Review: Managing Diversity: Toward a globally inclusive workplace”. Asia Pacific Journal of Human Resources. 43: 430-431.
KamaĢak R. ve Yücelen, M. (2007). “Farklılıkların Etkin Yönetimi: ÇalıĢanların Farklılık Algısı ve Ampirik Bir AraĢtırma.” İşgücündeki Farklılıkların
Yönetimi sf. 31-57 (Editör: Dereli, B.). Ġstanbul: Beta Basım Yayın
Dağıtım A.ġ.
Karaman Kepenekçi, Y. (2000). Ġnsan Hakları Eğitimine Yönelik Bir Tutum Ölçeği. Eğitim AraĢtırmaları. Mart 2000, s. 51-57.
Karasar, N. (1998). Araştırmada Rapor Hazırlama. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 8. Basım
Karasar, N. (1998). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 8. Basım
Koçel, T. (2005). İşletme Yöneticiliği; Yönetim ve Organizasyon,
Organizasyonlarda Davranış, Klasik – Modern – Çağdaş Yaklaşımlar, Ġstanbul: Arıkan Bas. Yay. Dağ. Ltd. ġti, 10. Basım.
Kulu, S. (2007). İstanbul İli, İlköğretim Okullarında Görev Yapan
Öğretmenlerin Değişime Dirençleri ve Direnç Nedenleri.
YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kurt, B. C. (2010). Öğretmenlerin Epistemolojik İnançları ve Değişime
Direnme Tutumları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi.
YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Laçinler, E.K. (1997). “Ġnceleme: Farklılıkların ve Benzerliklerin Yönetimi”, HR
İnsan Kaynakları ve Yönetim Dergisi, Ġstanbul, ġubat.
Luthans, F. (1994). Organizational Behavior, Seventh Edition, New-York: Mc. Graw-Hill Education.
Mavin, S., Girling, G. (2000). “What is Managing Diversity and Why Does It Matter?”, Human Resource Development International. 3(4):419- 433.
McArdle, Geri E. H. (1999). Farklılıkları Yönetme Sanatı. Çeviren: YaĢar BÜLBÜL, Ġstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd. ġti., 1. Baskı.
McMahan, G. C.; Bell, M. P. and Virick, M. (1998). “Strategic Human Resource Management: Employee Involvement, Diversity, and International Issues”. Human Resource Management Review, (8): 3, 193-214. Memduhoğlu, H. B. (2007). Yönetici ve Öğretmen Görüşlerine Göre
Türkiye’de Kamu Liselerinde Farklılıkların Yönetimi.
YayımlanmamıĢ Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Memduhoğlu, H. B. (2010). “Farklılıkların Yönetimi”. Yönetimde Yeni
Yaklaşımlar. Ankara: PegemA Akademi. (Editörler: Memduhoğlu, H. B.
ve Yılmaz, K.) s.199-228.
Memduhoğlu, H. B. (2011a). “Okullarda Farklılıkların Örgütsel Doğurgaları: Bir Örnek Olay Ġncelemesi”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 30(2), 115-138.
Memduhoğlu, H. B. (2011b). “Liselerde Farklılıkların Yönetimi: Bireysel Tutumlar, Örgütsel Değerler ve Yönetsel Politikalar”, Mersin
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 7, Sayı 2, Aralık 2011,
s.37-53.
Miller, G. E., Rowney, J. I. A. (2001). “One Step Forward, or Two Steps Back? Diversity Management and Gender in Organizational Analysis”. http://www.mngt.waikato.ac.nz/ejrot/cmsconference/2001/Papers/Gend er/Miller.pdf, (EriĢim Tarihi: 23.11.2011).
Muter, S. (1999). “Endüstri ĠliĢkilerinde Kültürel Etkenler ve Sendikaların Yeni Rolü”. http://www.tisk.org.tr/isvederg/temm2000/endustr.html (EriĢim Tarihi: 29.12.2011)
Öncer, A. Z. (2004). İşletmelerde Bireysel, Örgütsel, Yönetsel Farklılık
Kaynakları ve Farklılaşma Stratejileri: Unılever Unıty Projesi Kapsamında Bir Araştırma. YayımlanmamıĢ Doktora Tezi, Marmara
Özdemir, S. (2001). Eğitimde Örgütsel Yenileşme. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Özençel, E. (2007). Örgütsel Değişimin ve Değişime Direnme Olgusunun
Algılanması Üzerine Bir Araştırma (Selçuk Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu Örneği). YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi.
Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Özgener ġ. (2004). “ĠĢletmelerde Farklılıkların Yönetimi Üzerine Bir AraĢtırma, 1. Ulusal Genç Bilim Adamları Sempozyumu”, 6–7 Mayıs 2004, Uludağ
Üniversitesi Kültür Sanat Kurulu Yayınları, No:7, Cilt 1, Bursa.
Özkan, Y. (2004). “ĠĢletmelerde DeğiĢime Direnme ve Çözüm Yöntemlerinin Ġncelenmesi”, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 1, Kocaeli.
Özkara B. (1999). Evrimci ve Devrimci Örgütsel Değişim. Afyon: Afyon Kocatepe Yayınları.
Palmer, G. (2003). “Diversity management, past, present and future”. Asia
Pacific Journal of Human Resources. 41(1):13-24.
Pless, N. M. ve T. Maak (2004). “Building an Inclusive Diversity Culture: Principles, Processes and Practice”, Journal of Business Ethics, 54:129-147.
Reichenberg, N. E. (2001). “Best practices in diversity management”. United
Nations Expert Group Meeting on Managing Diversity in the Civil Service. United Nations Headquarters. New York. 3-4 May 2001.
Robbins, S. P. (1998). Fundamentals of Management. New Jersey: Prentice- Hall,Inc.
Sabuncuoğlu Z. ve Tüz M. (1995). Örgütsel Psikoloji. Ezgi Yayınları, Bursa. Sonnenschein, W. (1997). “The Diversity Toolkit: How You Can Build and
Benefit From a Diverse Workforce”. New York: McGrawHill
Soylu, S. (1994). Örgütlerde Sosyal Kategorizasyon ve Sosyal Kimlik. YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi.
Sönmez, N. (2008). Ortaöğretim Okulu Yöneticilerinin Kültürel Liderlik
Rollerinin, Değişime Olan Direnç Üzerindeki Etkileri. YayınlanmıĢ
Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Stockdale, M. S., Cao, F. (2004). “Looking Back and Heading Forward: Major
Themes of The Psychology and Management of Workplace Diversity”.
The Psychology and Management of Workplace Diversity (s. 299-
316) (Editorler: Stockdale, M. S., Crosby, F. J.). USA: Blackwell Publishing.
Sucu, Y. (2003). “DeğiĢim Yönetiminde DeğiĢime Direnç Her Zaman Yararsız Değildir”, 3. Ulusal Üretim AraĢtırmaları Sempozyumu, Ġstanbul: Ġstanbul Kültür Ü. Yay. No:27, s.41-42.
Sürgevil, O. (2008). “Farklılık Kavramına ve Farklılıkların Yönetimine Temel OluĢturan Sosyo-Psikolojik Kuramlar ve YaklaĢımlar”, Balıkesir
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 11, Sayı: 20, s.
111-124.
Sürgevil, O. (2010). Çalışma Yaşamında Farklılıkların Yönetimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 1. Basım.
Tabancalı, E. (2003). “Örgütsel DeğiĢme”, Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayıncılık Reklam San. Tic. Ltd. ġti, s:312-340.
Terzi, R. A. (2000). Örgüt Kültürü. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Ltd.ġti.
Thomas, D. A. & Ely, R. J. (1999). “Farklılıklara Önem Kazandırmak: ÇeĢitliliği Yönetmek Ġçin Yeni Bir Paradigma”. İnsanları Yönetmek. (Harvard Business Review). Çev: G. Bulut, Ġstanbul: MESS Yayınları.
Tokal, A. (1999). “Dünyada Kadın ĠĢgücü”, TİSK, Türkiye‟de Kadın ĠĢgücü, Seminerler 1–2, Bursa, s.19–20
Tokat, M. B. (1996). “Örgütlerde DeğiĢim ve DeğiĢimin Yönetimi”. Dumlupınar
Türk Dil Kurumu (TDK) internet sitesi http://www.tdk.gov.tr (EriĢim Tarihi: 22.09.2011).
United States Government Accountability Office. (2005). Diversity management: Expert-Identified leading practices and agency examples. Report to the Ranking Minority Member, Committee on Homeland Security and Governmental Affairs, U.S. Senate, GAO-05-90 (www.gao.gov/cgi- bin/getrpt?GAO-05-90) (EriĢim Tarihi: 07.10.2011).
Usluata, A., Atilla Bal, E. (2007). “The Meaning of Diversity in a Turkish Company: An Interview With Mehmet Öner”. Business Communication Quarterly. 70: 98-102.
Ünalp, A. (2007). Küresel İşletmeler ve Küresel İşletmelerde Farklılıkların
Yönetiminde Kültürel Farklılıkların Önemi. YayımlanmamıĢ Yüksek
Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
UzunçarĢılı, Ü., UzunçarĢılı SoydaĢ, A. (2007). “Farklılıkların Yönetimi ve Ayrımcılığı: ĠĢ Dünyasında Kadın Olmak”, İşgücündeki Farklılıkların
Yönetimi (s. 59-107) (Editör: Dereli, B.). Ġstanbul: Beta Basım Yayın
Dağıtım A.ġ.
Vardar A. (2001). Bireysel ve Kurumsal Değişimde Yeniden Yapılanma
Stratejileri. Ġstanbul: Kariyer Yayıncılık.
Weaver, P., Wilborn, L., McCleary, K., ve Lekagul, A. (2003). “Diversity Training Management Initiatives in the Lodging Industry: An Exploratory Analysis of Underlying Dimensions”. Journal of Hospitality & Tourism
Research. 27(2): 237-253.
Yeniçeri, Ö. (2002). Örgütsel Değişmenin Yönetimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Ltd.ġti.
Yılmaz, T. (2010). İstanbul İli Avrupa Yakasında Bulunan Endüstri Meslek
Liseleri ve Teknik Liselerde Görev Yapan Öğretmen ve Yönetici Algılarına Göre Değişimin ve Yeniliklerin Uygulanmasını Engelleyen Faktörlerin Belirlenmesi. YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans
EK A
ANKET
Sayın ÖĞRETMEN
Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans programındaki “Ġlköğretim Okullarında Öğretmen Algılarına Göre Yöneticilerin Farklılıkları Yönetimi Becerileri Ġle DeğiĢime Dirençleri Arasındaki ĠliĢki” baĢlıklı tez çalıĢmamın zorunlu bir aĢaması olan bu araĢtırma için sizin görüĢlerinize ihtiyaç duyulmuĢtur. Bu anket formu bireyleri veya kurumları tek tek değil genel bir değerlendirme yapmak için hazırlanmıĢtır. Vereceğiniz cevaplar yalnızca bilimsel amaçlarla kullanılacaktır. Elde edilen cevaplar gizli tutulacak ve bilimsel amaçlar için kullanılacağından tüm soruları içtenlikle yanıtlamanız beklenmektedir. Bu soruları yanıtlarken sizin durumunuz için en uygun olan seçeneğin karĢısındaki içine + iĢareti koyunuz.
Göstereceğiniz ilgi ve tüm yardımlarınız için teĢekkür ederim. Saygılarımla,
Gökhan ÇAKO
Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, TeftiĢi, Planlaması ve Ekonomisi Tezli Yüksek Lisans Öğrencisi
BÖLÜM 1. KĠġĠSEL BĠLGĠLER 1) YaĢınız? a) 18-30 b) 31-40 c) 41-50 d) 51-60 e) 61 ve üstü 2) Cinsiyetiniz? a) Kadın b) Erkek 3) Öğrenim durumunuz? a) Lisans Tamamlama(2+2) b) Lisans c) Yüksek Lisans d) Doktora 4) BranĢınız/Alanınız?(Lütfen belirtiniz) ……… 5) Medeni durumunuz? a) Evli b) Bekar
6) Çocuk sayınız? (Lütfen belirtiniz) ………,
7) Mesleki hizmet süreniz? a) 5 yıl ve daha az b) 6-10 yıl c) 11-15 yıl d) 16-20 yıl e) 21 yıl ve üstü 8) Kaçıncı okulda çalıĢtığınız?
a) 1 b) 2-3 c) 4-5 d) 6 ve üstü
9) Kaçıncı yönetici ile çalıĢtığınız? a) 1
b) 2-3 c) 4 ve üstü
EK B
FARKLILIKLARIN YÖNETĠMĠ ÖLÇEĞĠ
Açıklama: AĢağıda okulunuzda farklılıkların yönetimini çeĢitli boyutlarda belirlemeye
yönelik ifadeler yer almaktadır. AĢağıdaki ifadeleri okuyarak, size uygunluk derecesine göre her ifadenin karĢısında bulunan seçeneklerden yalnızca birinin içine koyarak içtenlikle cevaplayınız
Bireysel Tutum ve DavranıĢlar
Bu okulda; Hiç Az Orta Çok Ta m a m e n
1) ÇalıĢanların bilgi ve becerilerini geliĢtirme çabaları desteklenir. 2) ÇalıĢanlar, bireysel sorunlarını çözerken meslektaĢlarının farklı
deneyimlerinden yararlanırlar. 3) ÇalıĢanlar arasındaki farklı düĢünme eğilimleri hoĢ karĢılanır. 4) ÇalıĢanlar arasındaki davranıĢ farklılıkları doğal kabul edilir.
B. Örgütsel Değerler ve Normlar Bu okulda çalıĢanlar
5) MeslektaĢları arasında din ve vicdan özgürlüğü kapsamında
kanaatlerini rahatlıkla ifade ederler. 6) MeslektaĢları arasındaki farklı yaĢam biçimlerine saygı duyarlar. 7) MeslektaĢlarını anlamada empatik davranıĢlar sergilerler. 8) Bir konu hakkında ikna olduklarında kendi davranıĢlarını olumlu
yönde değiĢtirme eğilimi gösterirler. 9) Önyargılardan çok, bilimsel kanıtları esas alırlar. 10) KiĢisel anlayıĢlarını ileriye götürecek görüĢ alıĢveriĢlerine daima
açıktırlar. 11) Kendilerinden farklı kiĢilik özelliklerine sahip olanlarla iletiĢim
kurabilirler.
12) MeslektaĢlarının duyarlılık gösterdiği konular hakkında dikkatli
konuĢurlar. Yönetsel Uygulamalar ve Politikalar
Bu okulda;
13) Yöneticiler, çalıĢanların bireysel farklılıklarını bir zenginlik olarak
algılarlar. 14) Yöneticiler, eğitim ve yönetim etkinliklerini, çalıĢanların farklı
beklentilerini karĢılayacak biçimde yürütmeye çalıĢırlar. 15) Yöneticiler, çalıĢanların, okulun hizmet ve olanaklarından eĢit oranda
Yönetsel Uygulamalar ve Politikalar