Sivas ili’nin coğrafi özellikleri

Sivas İli, Anadolu yarımadasının ortasında, İç Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Kızılırmak bölümünde yer almaktadır. İl topraklarının büyük bölümü yukarı Kızılırmak, bir bölümü de Yeşilırmak ve Fırat havzalarında yer almaktadır.

Sivas, coğrafi konum olarak 35°-50' ve 38°-14' doğu boylamları ile 38°-32' ve 40°-16' kuzey enlemleri arasındadır. Sivas ili, 28.488 km²’lik yüzölçümüyle, Konya’dan sonra Türkiye'de toprak büyüklüğü bakımından ikinci sırada yer almaktadır. Sivas, 17 ilçesi (Merkez ilçe, Akıncılar, Altınyayla, Divriği, Doğanşar, Gemerek, Gürün, Gölova, Hafik, İmranlı, Kangal, Koyulhisar, Suşehri, Şarkışla, Ulaş, Yıldızeli ve Zara), 38 belediyesi, 1275 köy ile ülkemizin en çok yerleşim birimine sahip ilidir. İl topraklarının deniz seviyesinden yüksekliği genel olarak 1000 m. üzerindedir.

İl alanı kuzeyden Kelkit Vadisi, Doğudan Köse Dağları’nın uzantıları, Kuruçay Vadisi ile Yama Dağı, güneyden Kulmaç Dağları, Tahtalı Dağları’nın uzantıları ve Hezanlı Dağı, batıdan Karababa, Akdağı ve İncebel Dağları gibi doğal sınırlarla çevrilidir.(Sivas Valiliği, 2014).

Sivas, kuzeyden Giresun, Ordu ve Tokat, doğudan Erzincan, güneyden Malatya, Kahramanmaraş ve Kayseri, batıdan ise Yozgat ile komşudur. İç Anadolu’nun yüksek platoları üzerinde başlayan ve doğuya doğru yükselen il alanı, kuzeydoğu ve güneydoğuda dağlık ve sarp bir kesimle son bulmaktadır.

Genel olarak dağlık ve yüksek bir plato üzerinde kurulan Sivas İli’ nin ortalama yüksekliği 1000 metrenin üzerindedir. Dağlar, bu dağlar arasında vadiler ile çukurlardan oluşan ovalar ve dağların aşınması ile oluşan yüksek platolar ilin başlıca yüzey şekillerini oluştururlar. Ülkenin doğal yapısı sonucu yerleşim doğuya doğru gidildikçe yükselir. İlin batısında yer alan Gemerek, Şarkışla ve Yıldızeli ile orta kesimlerindeki Merkez ve Kangal ilçeleri aşınma ile düşmüş dağlar ve geniş platolarla kaplıdır (Mahiroğulları, 2003).

Sivas İli’nde ağırlıklı yeryüzü şeklini platolar oluşturmaktadır. İl alanının % 47.6’sı platolarla, % 46.2’si dağlarla, %6.2’si ise ovalarla kaplıdır. (Sivas Valiliği, 2014).

Orta Anadolu platolarının en önemlilerinden olan Uzunyayla Platosu ilde çok geniş alan kaplamaktadır. Uzunyayla-Gemerek-Şarkışla sınırından başlayan plato Kangal ilçesinin büyük bir bölümünü içine aldıktan sonra Gürün yöresinde Malatya sınırına kadar uzanmaktadır. Uzunyayla Platosu 1500-2100 m. yükseklik kuşağında yer almaktadır

Sivas İli’nin en önemli dağları kuzeyinde yer almakta olup ilin kuzey sınırı ile Kızılırmak arasında kalmaktadır.

Başlıcaları: Yıldız Dağı (2537 m.), Köse Dağları(3050 m.), Kızıldağ (3015 m.), Tekeli Dağ (2621 m.), Asmalı Dağ (2406 m.), Tecer Dağları (2079 m.), Yama Çalgal Dağları (2631 m.), Hezanlı Dağı (2283 m.), Gövdeli Dağı (2719 m.), Gürlevik Dağı (2688 m.), Bey Dağı (2802 m.), Dumanlı Dağı (2374m.), Çengelli Dağ (2596

m.), Oyuklu Dağ (2139 m.), Karababa Dağı (2235 m.) ve Çamlıbel Dağlarıdır. (Sivas Valiliği, 2014).

Sivas İli’nde ovalar oldukça azdır. Ovalar daha çok vâdilerin genişlemesinden meydana gelmiş olup, büyük kısmı Kızılırmak Vadisi’ndedir. Ova olarak ilde Gemerek-Şarkışla, Yıldızeli-Suşehri ovaları bulunmaktadır.

Sivas İli’nin en önemli akarsuyu Kızılırmak’tır. Sivas İli’nin doğusunda Kızıldağ’dan çıkmakta ve birçok kol almaktadır. Kızılırmak’a katılan başlıca akarsular; Tecer Irmağı, Tavra Suyu, Göksu, Kalın Deresi, Mısmıl Irmağı, Koçdere ve Haramidere’dir. Akarsu Deveboynu yöresinde il topraklarının dışına çıkmaktadır.

Kızılırmak’ın 250 km.’lik bölümü Sivas toprakları içinde kalmaktadır (Mahiroğulları, 2003).

Sivas il dâhilinde büyük göller yoktur. Fakat çok sayıda küçük göl vardır.

Bunlar; Hafik, Lota, Tödürge ve Gökpınar gölleridir.

4.2.2 İklim

Sivas çevre illere göre kendine has bir iklim karakterine sahiptir. Çevresine göre bir mikro klima iklim bölgesidir. Bu özelliği sağlayan temel faktörler; çevre illere göre daha yüksek oluşu, kuzey rüzgârlarına açık oluşu, engebeli bir yapıya sahip oluşu, yıl içinde değişen basınç farkı ve il topraklarının farklı coğrafi bölgelerde yer almasıdır. Sivas'ta aralarında küçük farklar olmakla birlikte ana hatlarıyla karasal iklim görülmektedir. Kışları soğuk ve sert geçmekte, genelde kış aylarında bol kar yağışı görülmekte ve ortalama 3-5 ay karla örtülü olmaktadır.

Yazları sıcak ve kurak, ilkbahar ve sonbahar ayları yağmurlu geçmektedir. (Sivas Valiliği, 2014).

Sivas İli’nin büyük bir kesimi yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve karlı geçen karasal İç Anadolu ikliminin etkisinde kalmaktadır. Fakat ilin kuzey bölümünde, “Tozanlı Vadisi, Koyulhisar, Suşehri, Gölova ve Akıncılar ilçelerinde”

karasal iklimden tipik Karadeniz iklimine geçiş görülmektedir. Bu bölgelerde, iç kesimlere göre havalar ılık geçmektedir. Doğu kesimlerde de doğu Anadolu yüksek bölge ikliminin etkileri bulunmaktadır. (Sivas Valiliği, 2014).

Bölgede yaz sıcakları ancak haziran ayı sonlarına doğru başlamakta; ağustos sonlarına kadar sürmektedir. İlde sıcaklık -30,4 °C ile +38 °C arasında seyretmektedir. Eylül başlarında genel olarak sabah ve akşamları hava serinlemektedir. Yörede yaz aylarında sıcaklık ortalaması 25 °C civarında seyretmekte; bazı günler 35 °C’ye çıkmaktadır. Fakat 25 °C’nin üzerinde seyreden gün sayısı oldukça azdır. Kış aylarında sıcaklık geceleri -30 °C’ye kadar düşmektedir. Kış aylarının ortalama sıcaklığı 0 °C; yıllık ortalama sıcaklık ise 9 °C civarındadır. +30°C’nin üzerinde gün sayısı 30 günden az ve 0°C’nin altında gün sayısı 120’dir. Yapılan gözlem ortalamalarına göre en soğuk ay -34.6 °C ile Ocak ayıdır. En sıcak ay 38.3 °C ile Temmuz ayıdır. (Sivas Valiliği, 2014).

İl genelinde gece/gündüz sıcaklık farkı, karasal iklimin tipik özelliğini göstererek kışları 25 °C, ilkbahar aylarında 10-15 °C, yaz aylarında ise ortalama 10

°C’den aşağı değildir. Sivas, yağış bakımından da tipik karasal iklim özelliği gösterir. Yöreye yağmur olarak en fazla yağış ilkbahar ve sonbaharda düşmektedir.

Yazlar oldukça kurak geçmekte; yağışlar, kışın genel olarak kar şeklinde görülmekte;

ortalama 30 gün kar yağmaktadır. Yıllık ortalama yağış miktarı 420 mm’dir ve yöreye düşen yağışların yıl içindeki dağılımı; ilkbaharda % 36, kışın % 32, sonbaharda % 22, yazın % 10 oranındadır. Yıl içinde aylık yağış ortalaması en yüksek ay Mayıs, en düşük ay Ağustos’tur. (Sivas Valiliği, 2014).

Yörede esen hakim rüzgarlar; kuzeybatıdan esen karayel (gün doğuşu), kuzeydoğudan esen poyraz gibi soğuk menşeli; güney ve güneybatıdan esen kaba yel ve batı gibi sıcak menşeli rüzgarlardır (Mahiroğulları, 2003).