• Sonuç bulunamadı

SİGORTA SEKTÖRÜ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİYİ

Beenstock, Dickinson ve Khajuria (1988), 1970 ve 1980 arasındaki dönemi kapsayan ve 12 ülkeyi araştıran zaman serisi ve kesit analizi yapmışlardır. Sigorta primlerinin; gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) ve faiz oranları ile ilişkisini ölçmeye çalışmışlardır. Çalışmanın sonucunda, sigorta primlerinin GSYH ve faiz oranlarıyla ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Uzun ve kısa vadede sigorta primlerinin artış eğilimi, kişi başına düşen gelirle artarken; bu durum uzun vade de daha yüksek artışları sağlamaktadır. Outreville (1990), GSYH, sigorta bedelleri ve makroekonomik göstergeleri kullanarak, 50’den fazla ülke üzerinde kesit analizi çalışması yapmıştır. Bu çalışmaya göre; gelir ve finansal gelişme arasındaki ilişkiyi desteklemiştir. Ayrıca, diğer sonuçlar da Beenstock ve diğ. (1988) çalışmasına benzer şekilde bulunmuştur.

Browne ve Kim (1993), 45 ülkenin verilerini kullanarak 1980 – 1987 yıllarını incelediği çalışmasında, kişi başına düşen hayat sigortası üretimini, makroekonomik göstergelerle yine kesitsel olarak çoklu regresyon yöntemini kullanarak analiz etmiştir. Çalışmada sosyal desteğin sigorta talebini etkilediği sonucuna varılmıştır. Bu sonuca göre, Hofstede (1995, 2004) ve Fukuyama'nın (1995) çalışmaları desteklenmektedir.

Zhuo (1998), Çin üzerinde yaptığı çalışmasında 1986 ve 1995 yılları arasındaki verileri kullanıp, zaman serisi analizi gerçekleştirmiştir. Çalışmaya göre fiyat endeksi ve sigorta talebi arasında ilişki söz konusudur.

Holsboer (1999), Avrupa’daki sigorta şirketlerini incelemiştir. Sigorta sektörünün ekonomideki yerinin derinleşmesinin, artan kaynak miktarına ve finansal sistemdeki yükselen rekabete bağlı olduğunu söylemiştir. Holsboer (1999) çalışmasına göre, uzun

143

vadeli tasarrufların artması sermaye piyasasının gelişmesini desteklemektedir. Böylece de ekonomik büyümeye etki edilebilmektedir.

Brown, Chung ve Frees (2000), OECD ülkelerinde 1986 ve 1994 yıllarını arasında sorumluluk ve motorlu taşıtlar sigortasına kesitsel analiz uygulamışlardır. Yasal koşullar, gelir ve servet bağlamında sorumluluk sigortasının kullanımını incelemişlerdir. Gelir ve yasal sorumlulukların, sigorta talebini artırdığı, servet ve zarar olasılığının sigorta tüketimini olumsuz etkilediği sonucuna varmışlardır. Yani, gelir ile sigorta arasında ilişki olduğunu savunmuşlardır.

Ward ve Zurbruegg (2000), 1961-1996 yılları arasındaki dönemde OECD üyesi ülkeler üzerinde yaptığı geniş çaplı araştırmada, sigorta sektöründeki büyümenin ekonomik büyümeye olan etkisini ölçmeye çalışmıştır. Çalışmanın sonuçları incelendiğinde, sigorta sektörünün ekonomik büyümeyi destekleyip desteklememesi ülkelerin ulusal durumuyla ilgili olmaktadır. Yani bazı ülkelerde sigorta sektörü ile ekonomik büyüme arasında olumlu ilişkiye rastlanırken, bazı ülkelerde ise ilişki saptanamamıştır.

Webb, Grace ve Skipper (2002) çalışmasında Solow Modeli kullanarak bankacılık ve sigortacılık sektörünün ekonomik büyümeye etkisini incelemiştir. Sigorta hayat dışı (mal ve sorumluluk) ve hayat branşı olarak iki kısma ayrılmıştır. Sonuçlar, finansal aracılık teorisini destekler yönde bulunmuştur. Bankacılık, hayat ve hayat dışı olarak üç grup olarak ele alındığında, banka ve hayat sigortası ile GSYH arasında olumlu ve güçlü bir ilişki saptanırken, hayat dışı yani mal ve sorumluluk sigortaları ile GSYH arasında daha önemsiz bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca bankacılık sektörü ve sigorta sektörünün belli bir kısmı için GSYH ile ilişkisini en güçlü açıklayan çalışmalardan biri olarak görülmektedir.

Webb, Grace ve Skipper (2005), 1980-1996 dönemi için 55 ülke verilerini bankacılık ve sigortacılığın ekonomik büyümeye olan etkisini ölçmek amacıyla kullanmıştır. GSYH'ye göre sigorta primi, sigorta değişkeni olarak kullanılmıştır. Bulunan sonuçlar, bankacılık sektörü ile ekonomik büyüme arasında güçlü ilişki olduğu ancak sigorta ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin önemsiz kaldığı yönünde olmaktadır.

144

Kugler ve Ofoghi (2005), Birleşik Krallık’ta 1966'dan 2003'e kadar olan dönemde sigorta sektöründeki büyüme ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Nedensellik testleri, sigorta sektöründeki büyüme ile ekonomik büyüme arasında nedenselliğin olduğunu göstermiştir. Ayrıca sonuçlar, sigorta sektörünün büyüklüğü ve sigorta pazarının tüm bileşenleri ile ekonomik büyüme arasında uzun vadeli bir ilişki olduğunu göstermektedir.

Adams ve diğ. (2005) İsveç’te bankacılık ve sigortacılığın ekonomik büyüme ile ilişkisini 1830-1998 yılları arası için tarihsel olarak incelemişlerdir. Sigortadaki gelişmenin göstergeleri için hayat ve hayat dışı sigorta primleri kullanılmıştır. Çalışmadan alınan sonuçlara göre, sigorta sektöründeki büyüme ekonomik büyüme oranlarına bağlı olarak şekillenmektedir.

Peter ve Kjell (2006), 29 Avrupa ülkesinde 1992-2004 arası dönemi kapsayacak bir çalışma yapmışlardır. Bu çalışmada, yıllık sigorta primlerini veri olarak kullanılmış ayrıca panel analizi yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda, hayat sigortası ile ekonomik büyüme arasında zayıf bir ilişki bulunmuştur.

Arena (2008), 1976'dan 2004'e kadar olan dönemde 56 ülke için sigorta sektörü ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi araştırılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, hayat ve hayat dışı branşlarda gerçekleştirilen faaliyetler ile ekonomik büyüme arasında olumlu ve anlamlı ilişkiye rastlanmıştır.

Haiss ve Sümegi (2008), 1992-2005 yılları arasında 29 Avrupa ülkesi için panel veri analizi uygulamışlardır. Sigorta değişkeni olarak prim gelirleri ve sigorta şirketlerinin yatırımları kullanılmıştır. Sonuçlara göre, 15 Avrupa ülkesinde hayat sigortası ile ekonomik büyümesi arasında olumlu bir etkisi bulunmuştur; hayat dışı sigortalar ise Orta ve Doğu Avrupa’da daha fazla etkiye sahiptir.

Wadlamannati (2008), 1980’dan 1980’den 2006’ya kadar olan dönemde, Hindistan’da ekonomik büyüme ve sigorta sektörü arasındaki ilişkiyi inceleyen bir çalışma yapmışlardır. Sigorta sektörünün büyümesinin göstergeleri olarak hayat, hayat dışındaki toplam primler kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, sigorta sektörünün ekonomik büyüme üzerinde pozitif etkisi ve uzun dönemde de aralarında bir denge ilişkisi bulunmaktadır. Sigorta alanında yapılan yenilikler ekonomik büyümeyi etkilememiştir

145

ancak genel olarak sigorta sektörünün büyümesi ekonomik büyümeye olumlu katkı sunmaktadır.

Marijuana ve diğ. (2009), 1992’den 2007’ye kadar olan süreçte 10 Avrupa Birliği üyesi ülkede sigorta sektörü ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki incelenmiştir. Hayat, hayat dışı ve toplam sigorta primi olarak üç sigorta değişkeni kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, sigorta sektörünün gelişimi ile ekonomik büyüme arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu gözlemiştir. Bu sonuçlar hayat ve hayat dışı alanların her ikisinde de doğrulanmaktadır.

Njegomir ve Stojić (2010), 2004-2008’e kadar olan süreçte Balkan bölgesinde yer alan 5 ülke için sigorta ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi panel veri analizi yöntemini kullanarak ölçmeye çalışmıştır. Çalışmanın sonucunda sigorta ile ekonomik büyüme arasında olumlu ilişkiler tespit edilmiştir.

Ege ve Saraç (2011), 1999-2008 arasındaki dönemde 29 ülkede sigorta ve büyüme arasındaki bağlantıyı ölçmeye çalışmışlardır. Çalışmadaki birkaç zayıf bulgular dışında genel olarak sigorta ve büyüme arasında olumlu ilişkiler gözlenmiştir.

Sarioğlu ve Taşpunar (2011), 1987 ile 2006 arasında Türkiye’de sigorta sektörünün ekonomik büyüme ile olan ilişkisini finansal gelişme bağına dayanarak kanıtlanmak istemişlerdir. Çalışmanın sonucunda, kısa dönemde sigorta şirketlerinin finansal varlıkları ile ekonomik büyüme arasında olumlu ilişki gözlenirken, daha uzun dönemde ilişki bulunamamıştır.

Feyer ve diğ. (2011), sigorta türlerini hem toplu olarak hem de hayat ve hayat dışı branşlara ayırarak incelemişlerdir. Böylece sigortanın hangi türlerine daha fazla talep olduğunu panel veri analizini kullanarak bulmaya çalışmışlardır. Çalışmada enflasyonun hayat branşına olumsuz etki ettiği ancak hayat dışı branşına olumlu etkisi olduğu gözlenmiştir.

Oke (2012), Nijerya özelinde sigorta sektörünün gelişiminin ekonomik büyümeye katkısını Granger nedensellik analizi yardımı ile ölçmeye çalışmıştır. Sonuçlar sigorta sektörünün gelişiminin ekonomik büyümeye önemli ve olumlu katkılar sunduğunu ortaya koymuştur.

Chen, Lee C., Lee F. (2012), 1976-2005 arasındaki dönemde 60 ülkeye ait sigorta ve büyüme ilişkisini ölçecek olan verileri toplamışlardır. Analizlerinde temel ve

146

genişletilmiş adıyla iki model kullanmışlardır. Temel modelin sonucuna göre hayat branşındaki gelişimin ekonomik büyümeye olumlu etkisi olmaktadır. Genişletilmiş modelin sonucuna göre, sosyal güvenlik ve tasarruflar hayat sigortasının ekonomik büyümeye olan olumlu etkisini azaltabilmektedir. Ancak yine de hayat branşının gelişimi ekonomik büyümeye olumlu etki etmektedir.

Chau, Khin ve Teng (2013), 1970-2012 yılları arasındaki döneme ait Malezya’da sigorta sektörü ve ekonomik büyüme arasındaki uzun ve kısa dönemdeki ilişkileri incelemiştir. Kullanılan entegrasyon analizinde kısa ve uzun dönemde sigorta faaliyetleri ile ekonomik büyüme arasında zayıf bir ilişki bulmuştur. Grenger nedensellik analizinde ise sigorta ile ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi gözlenememiştir.

Zouhaier (2014), 1990-2011 yılları arasında OECD üyesi 23 ülke üzerinde panel veri analizi gerçekleştirilmiştir. Hayat ve toplam sigorta değişkenleri ekonomik büyümeye etki etmezken, hayat dışı branş ile ekonomik büyüme arasında olumlu ilişki gözlenmiştir.

Akinlo ve Apanisile (2014), 1986-2011 arasındaki dönemde Afrika’daki 30 ülke için çalışma yapmıştır. Sigorta primlerinin ekonomik büyüme üzerinde anlamlı ve olumlu bir etkisi olduğu kabul edilmiştir.

Yıldırım (2015), sigorta sektörü ile büyüme arsındaki ilişkiyi Grenger nedensellik testi ile ölçmüştür. Türkiye’deki sigortacılık sektörünün 2006-2014 yılları arasındaki dönemine ait verilerin analiz edildiği çalışmada, sigortacılık ile büyüme arasında nedensel bir bağ kurulamamıştır. Sadece ekonomik büyümeden sigortacılığa tek taraflı bir bağdan bahsedilmektedir.