2. MATERYALVE YÖNTEM
2.6. İSTATİSTİKSEL DEĞERLENDİRME
3.1.6. Sertlik Değeri
Renklendirme işleminin antifungal etkilerini belirlemek amacıyla elde edilen ortalama sertlik değerleri Çizelge 3.82’ de verilmiştir.
Çizelge 3.82. Sertlik değeri ölçümlerinin aritmetik ortalamaları.
FAKTÖR ABCD Mantar Etkisi Öncesi Mantar Etkisi Sonrası
Anilin Alman Kimyasal Kontrol Anilin Alman Kimyasal Kontrol Sarıçam EÇ 42.75 36.58 41.33 40.42 18.33 35.17 36.17 34.67 BÇ 40.00 39.58 43.25 36.08 35.33 36.17 39.67 34.83 Kayın EÇ 41.67 45.17 44.33 47.50 45.50 41.00 43.17 46.17 BÇ 43.17 44.67 43.50 44.50 29.17 33.67 30.50 35.50 Meşe EÇ 37.33 42.17 44.00 42.33 28.33 41.33 41.50 39.17 BÇ 42.67 40.00 42.17 36.50 33.83 26.17 33.83 29.50 Sapelli EÇ 43.67 50.00 44.33 46.33 45.33 48.33 47.17 54.00 BÇ 45.33 43.17 44.67 45.33 44.00 42.50 40.50 44.17
A: Ağaç Türü B: Mantar Çeşidi C: Yöntem D: Renklendirici EÇ: Esmer Çürüklük BÇ: Beyaz Çürüklük
Sertlik değeri ağaç türü mantar çeşidi, yöntem, renklendiricilere göre farklı bulunmuştur. Bu farklılığın hangi faktörden kaynaklandığını belirlemek amacıyla Çoklu Varyans analizi (ANOVA) yapılmış ve sonuçları Çizelge 3.83’de verilmiştir.
Çizelge 3.83. Sertlik değeri varyans analiz sonuçları
Faktör Serbestlik Derecesi Kareler Toplamı Ortalama Kare F Değeri P α =0.05
Ağaç Türü (A) 3 4604.008 1534.669 55.1115 0.0000* Mantar Çeşidi (B) 1 765.010 765.010 27.4723 0.0000* Etkileşim ( AB) 3 1022.281 340.760 12.2371 0.0000* Yöntem ( C ) 1 2132.878 2132.878 76.5938 0.0000* Etkileşim ( AC ) 3 838.154 279.385 10.0330 0.0000* Etkileşim ( BC) 1 333.760 333.760 11.9857 0.0006* Etkileşim ( ABC) 3 938.115 312.705 11.2295 0.0000* Renklendirici ( D ) 3 445.419 148.473 5.3318 0.0013* Etkileşim ( AD ) 9 630.654 70.073 2.5164 0.0085* Etkileşim ( BD ) 3 627.266 209.089 7.5086 0.0001* Etkileşim (ABD) 9 572.714 63.635 2.2852 0.0170* Etkileşim ( CD ) 3 243.273 81.091 2.9121 0.0346* Etkileşim (ACD ) 9 460.299 51.144 1.8366 0.0610 Etkileşim (BCD) 3 107.891 35.964 1.2915 0.2773 Etkileşim ( ABCD ) 9 618.422 68.714 2.4676 0.0099* Hata 320 8910.917 27.847 Toplam 383 23251.060
Varyans analiz sonucuna göre ACD ve BCD faktörü haricindeki bütün faktörler anlamlı çıkmıştır (α=0.05). Daha sonra LSD kritik değeri kullanılarak ağaç türü düzeyinde yapılan Duncan testi karşılaştırma sonuçları Çizelge 3.84’de verilmiştir.
Çizelge 3.84. Ağaç türü düzeyinde yapılan Duncan testi karşılaştırma sonuçları.
Ağaç türü
Sarıçam Kayın Meşe Sapelli
x HG x HG x HG x HG
36.83 C 41.20 B 37.55 C 45.55 A*
LSD ± 1.499
x: Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu *: En yüksek sertlik değerini ifade eder.
Ağaç türü düzeyinde, sertlik değeri en yüksek; sapellide, en düşük; sarıçam ve meşede tespit edilmiştir.
Mantar çeşidi düzeyinde Duncan testi karşılaştırma sonuçları Çizelge 3.85’de verilmiştir.
Çizelge 3.85. Mantar çeşidi düzeyinde Duncan testi karşılaştırma sonuçları.
Mantar çeşidi
Esmer çürüklük Beyaz çürüklük
x HG x HG
41.70 A* 38.87 B
LSD ± 1.060
x: Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu *: En yüksek sertlik değerini ifade eder.
Mantar çeşidi düzeyinde, sertlik değeri en yüksek; esmer çürüklükte, en düşük; beyaz çürüklükte elde edilmiştir.
Yöntem düzeyinde Duncan testi karşılaştırma sonuçları Çizelge 3.86’da verilmiştir.
Çizelge 3.86. Yöntem düzeyinde Duncan testi karşılaştırma sonuçları.
Yöntem
Mantar Etkisi Öncesi Mantar Etkisi Sonrası
x HG x HG
42.64 A* 37.93 B
LSD ± 1.060
x: Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu *: En yüksek sertlik değerini ifade eder.
Çizelgeye göre, yöntem faktörü düzeyinde, sertlik değeri en yüksek; mantar etkisine maruz bırakılmamış örneklerde, en düşük ise mantar etkisine maruz bırakılmış örneklerde tespit edilmiştir.
Renklendirici düzeyinde yapılan Duncan testi karşılaştırma sonuçları Çizelge 3.87’de verilmiştir.
Çizelge 3.87. Renklendirici düzeyinde yapılan Duncan testi karşılaştırma sonuçları.
Renklendirici
Anilin Alman Kimyasal Kontrol
x HG x HG x HG x HG
38.53 B 40.29 A* 41.26 A* 41.06 A*
LSD ± 1.499
x: Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu *: En yüksek sertlik değerini ifade eder.
Renklendirici düzeyinde yapılan karşılaştırmada, sertlik değeri en yüksek; alman ceviz boyası ve kimyasal boya ile renklendirilmiş kontrol örneklerinde, en düşük; anilin boya ile renklendirilmiş örneklerde elde edilmiştir.
Ağaç türü - mantar çeşidi etkileşimi düzeyinde yapılan Duncan testi ikili karşılaştırma sonuçları Çizelge 3.88’de verilmiştir.
Çizelge 3.88. Ağaç türü - mantar çeşidi etkileşimi Duncan testi karşılaştırma sonuçları.
FAKTÖR AB** Esmer Çürüklük Beyaz Çürüklük
x HG x HG Sarıçam 35.55 D 38.11 C Kayın 44.31 B 38.08 C Meşe 39.52 C 35.58 D Sapelli 47.40 A* 43.71 B LSD ± 2.119
x: Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu *: En yüksek sertlik değerini ifade eder. A: Ağaç türü, B: Mantar çeşidi
Çizelgeye göre, ağaç türü –mantar çeşidi etkileşimi düzeyinde, sertlik değeri en yüksek; esmer çürüklük mantar etkisine maruz bırakılmış sapellide, en düşük; esmer ve beyaz çürüklük mantar etkisine maruz bırakılmış sarıçam ve meşe örneklerde gözlemlenmiştir. Ağaç türü – yöntem etkileşimi düzeyinde yapılan Duncan testi ikili karşılaştırma sonuçları Çizelge 3.89’da verilmiştir.
Çizelge 3.89. Ağaç türü – yöntem etkileşimi Duncan testi karşılaştırma sonuçları.
FAKTÖR AC** Mantar Etkisi Öncesi Mantar Etkisi Sonrası
x HG x HG Sarıçam 40.00 BC 33.67 D Kayın 44.31 A* 38.08 C Meşe 40.90 B 34.21 D Sapelli 45.35 A* 45.75 A* LSD ± 2.119
Ağaç türü – yöntem etkileşimi düzeyinde, sertlik değeri en yüksek; mantar etkisine maruz bırakılmamış kayın ve sapelli ile mantar etkisine maruz bırakılmış sapellide, en düşük; mantar etkisine maruz bırakılmış sarıçam ve meşede elde edilmiştir.
Mantar çeşidi - yöntem etkileşimi düzeyinde yapılan Duncan testi ikili karşılaştırma sonuçları Çizelge 3.90’da verilmiştir.
Çizelge 3.90. Mantar çeşidi - yöntem etkileşimi Duncan testi karşılaştırma sonuçları.
FAKTÖR BC** Mantar Etkisi Öncesi Mantar Etkisi Sonrası
x HG x HG
Esmer çürüklük 43.12 A* 40.27 B
Beyaz çürüklük 42.16 A* 35.58 C
LSD ± 1.499
x: Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu *: En yüksek sertlik değerini ifade eder. **B: Mantar çeşidi, C: Yöntem
Mantar çeşidi – yöntem etkileşimi düzeyinde, sertlik değeri en yüksek; mantar etkisine maruz bırakılmamış örneklerde, en düşük; beyaz çürüklük mantar etkisine maruz bırakılmış örneklerde tespit edilmiştir.
Ağaç türü – renklendirici etkileşimi düzeyinde yapılan Duncan testi ikili karşılaştırma sonuçları Çizelge 3.91’de verilmiştir.
Çizelge 3.91. Ağaç türü – renklendirici etkileşimi Duncan testi karşılaştırma sonuçları
FAKTÖR AD**
Anilin Alman Kimyasal Kontrol
x HG x HG x HG x HG
Sarıçam 34.10 I 36.63 HI 40.10 DEFG 36.50 I
Kayın 39.88 EFGH 41.13 CDE 40.38 DEF 43.42 BCD
Meşe 35.54 I 37.42 FGHI 40.38 DEF 36.88 GHI
Sapelli 44.58 AB 46.00 AB 44.17 BC 47.46 A*
LSD ± 2.997
x: Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu *: En yüksek sertlik değerini ifade eder. **A: Ağaç türü, D: Renklendirici
Ağaç türü – renklendirici etkileşimi düzeyinde, sertlik değeri en yüksek; renklendirme işlemi yapılmamış sapelli kontrol örneklerinde, en düşük; anilin boya ile renklendirilmiş sarıçam ve meşe ile renklendirme işlemi yapılmamış sarıçam kontrol örneklerinde gözlenmiştir.
Mantar çeşidi – renklendirici etkileşimi düzeyinde yapılan Duncan testi ikili karşılaştırma sonuçları Çizelge 3.92’de verilmiştir.
Çizelge 3.92. Mantar çeşidi – renklendirici etkileşimi Duncan testi karşılaştırma sonuçları.
FAKTÖR BD**
Anilin Alman Kimyasal Kontrol
x HG x HG x HG x HG Esmer Çürüklük 37.86 B 42.34 A* 42.75 A* 43.82 A* Beyaz Çürüklük 39.19 B 38.24 B 39.76 B 38.30 B LSD ± 2.119
x: Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu *: En yüksek sertlik değerini ifade eder. ** B: Mantar çeşidi, D: Renklendirici
Çizelgeye göre, mantar çeşidi – renklendirici etkileşimi düzeyinde, sertlik değeri en yüksek; renklendirme işlemi yapılmamış kontrol örnekleri ile alman ceviz boyası ve kimyasal boya ile renklendirilmiş esmer çürüklük mantarına maruz bırakılmış örneklerde elde edilmiştir. Diğer değerler arasında hiçbir fark gözlenmemiştir.
Yöntem – renklendirici etkileşimi düzeyinde yapılan Duncan testi ikili karşılaştırma sonuçları Çizelge 3.93’de verilmiştir.
Çizelge 3.93. Yöntem – renklendirici etkileşimi Duncan testi karşılaştırma sonuçları.
FAKTÖR CD**
Anilin Alman Kimyasal Kontrol
x HG x HG x HG x HG Mantar Etkisi Öncesi 42.07 A* 42.67 A* 43.45 A* 42.38 A* Mantar Etkisi Sonrası 34.98 C 37.92 B 39.06 B 39.75 B LSD ± 2.119
x: Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu *: En yüksek sertlik değerini ifade eder. **C: Yöntem, D: Renklendirici
Yöntem – renklendirici etkileşimi düzeyinde, sertlik değeri en yüksek; mantar etkisine maruz bırakılmamış örneklerde, en düşük; mantar etkisine maruz bırakılmış anilin boyalı örneklerde tespit edilmiştir.
Ağaç türü – mantar çeşidi – yöntem etkileşimi düzeyinde yapılan Duncan testi üçlü karşılaştırma sonuçları Çizelge 3.94’de verilmiştir.
Çizelge 3.94. Ağaç türü – mantar çeşidi – yöntem etkileşimi Duncan testi karşılaştırma sonuçları.
FAKTÖR ABC** Mantar Etkisi Öncesi Mantar Etkisi Sonrası
x HG x HG
Sarıçam EÇ BÇ 40.27 DE 30.83 G
39.73 DE 36.50 F
Kayın EÇ BÇ 44.67 BC 43.96 BC
Çizelge 3.94. (devam) Ağaç türü – mantar çeşidi – yöntem etkileşimi Duncan testi karşılaştırma sonuçları. Meşe EÇ BÇ 41.46 CD 37.58 EF 40.33 DE 30.83 G Sapelli EÇ BÇ 46.08 AB 48.71 A* 44.63 BC 42.79 BCD LSD ± 2.997
x: Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu *: En yüksek sertlik değerini ifade eder. **A: Ağaç türü, B: Mantar çeşidi, C: Yöntem, EÇ: Esmer çürüklük, BÇ: Beyaz çürüklük
Ağaç türü – mantar çeşidi – yöntem etkileşimi düzeyinde sertlik değeri en yüksek; esmer çürüklük mantarı etkisine maruz bırakılmış sapellide, en düşük; esmer çürüklük mantar etkisine mantarı etkisine maruz bırakılmış sarıçam ve beyaz çürüklük mantarı etkisine maruz bırakılmış kayın ve meşede gözlemlenmiştir.
Ağaç türü – mantar çeşidi – renklendirici etkileşimi düzeyinde yapılan Duncan testi üçlü karşılaştırma sonuçları Çizelge 3.95’de verilmiştir.
Çizelge 3.95. Ağaç türü – mantar çeşidi – renklendirici etkileşimi Duncan testi karşılaştırma sonuçları.
FAKTÖR ABD**
Anilin Alman Kimyasal Kontrol
x HG x HG x HG x HG
Sarıçam EÇ 30.54 BÇ 37.67 IJKLMNO 37.88 P 35.38 MNO 38.75 FGHIJKLM 37.54 JKLMNO HIJKLMN 41.46 DEFGHIJK 35.46 MNO Kayın EÇ 43.58 BÇ 36.17 CDEF 43.08 CDEFG 43.75 CDEF 46.83 ABC
LMNO 39.17 FGHIJKLM 37.00 KLMNO 40.00 EFGHIJKLM Meşe EÇ 32.83 BÇ 38.25 GHIJKLM 33.08 OP 41.75 CDEFGHIJK 42.75 CDEFGHI 40.75 DEFGHIJKL
NOP 38.00 GHIJKLMN 33.00 NOP Sapelli EÇ 44.50 BÇ 44.67 BCDE 49.17 AB 45.75 ABCD 50.17 A*
BCDE 42.83 CDEFGH 42.58 CDEFGHIJ 44.75 BCDE LSD ± 4.238
x: Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu *: En yüksek sertlik değerini ifade eder. **A: Ağaç türü, B: Mantar çeşidi, D: Renklendirici, EÇ: Esmer çürüklük, BÇ: Beyaz çürüklük
Ağaç türü-mantar çeşidi-renklendirici etkileşimi düzeyinde yapılan karşılaştırmada, sertlik değeri en yüksek; esmer çürüklük mantarı etkisine maruz bırakılmış sapelli kontrol örneklerinde, en düşük; anilin boya ile renklendirme işlemi yapıldıktan sonra esmer çürüklük mantarı etkisine maruz bırakılmış sarıçamda tespit edilmiştir.
Ağaç türü – yöntem – renklendirici etkileşimi düzeyinde yapılan Duncan testi üçlü karşılaştırma sonuçları Çizelge 3.96’da verilmiştir.
Çizelge 3.96. Ağaç türü – yöntem – renklendirici etkileşimi Duncan testi karşılaştırma sonuçları.
FAKTÖR ACD** Anilin Alman Kimyasal Kontrol
x HG x HG x HG x HG
Sarıçam MÖ 41.38 CDEFGH 38.08 FGHIJK 42.29 BCDEFG 38.25 FGHIJK MS 26.83 M 35.17 IJKL 37.92 GHIJK 34.75 JKL
Kayın MÖ 42.42 BCDEFG 44.92 ABCD 43.92 BCDE 46.00 ABC
MS 37.33 GHIJK 37.33 GHIJK 36.83 HIJK 40.83 CDEFGH Meşe MÖ 40.00 DEFGHI 41.08 CDEFGH 43.08 BCDEF 39.42 EFGHIJ
MS 31.08 L 33.75 KL 37.67 GHIJK 34.33 KL
Sapelli MÖ 44.50 ABCDE 46.58 AB 44.50 ABCDE 45.83 ABC
MS 44.67 ABCD 45.42 ABC 43.83 BCDE 49.08 A* LSD ± 4.238
x: Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu *: En yüksek sertlik değerini ifade eder. **A: Ağaç türü, C: Yöntem, D: Renklendirici, MÖ: Mantar Etkisi Öncesi, MS: Mantar Etkisi Sonrası
Ağaç türü – yöntem – renklendirici etkileşimi düzeyinde sertlik değeri en yüksek; mantar etkisine maruz bırakılmış sapelli kontrol örneklerinde, en düşük; mantar etkisine maruz bırakılmış anilin boya ile renklendirilen sarıçam örneklerinde elde edilmiştir.
Mantar çeşidi – yöntem – renklendirici etkileşimi düzeyinde yapılan Duncan testi üçlü karşılaştırma sonuçları Çizelge 3.97’de verilmiştir.
Çizelge 3.97. Mantar çeşidi – yöntem – renklendirici etkileşimi Duncan testi karşılaştırma sonuçları.
FAKTÖR BCD** Anilin Alman Kimyasal Kontrol
x HG x HG x HG x HG EÇ MÖ 41.35 A* 43.48 A* 43.50 A* 44.15 A* MS 34.38 B 41.21 A* 42.00 A* 43.50 A* BÇ MÖ 42.79 A* 41.85 A* 43.40 A* 40.60 A* MS 35.58 B 34.63 B 36.13 B 36.00 B LSD ± 2.997
x: Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu *: En yüksek sertlik değerini ifade eder. ** B: Mantar Çeşidi, C: Yöntem, D: Renklendirici, MÖ: Mantar Etkisi Öncesi, MS: Mantar Etkisi Sonrası, EÇ: Esmer çürüklük, BÇ: Beyaz çürüklük
Mantar çeşidi–yöntem–renklendirici etkileşimi düzeyinde yapılan karşılaştırmada sertlik değeri en yüksek; mantar etkisine maruz bırakılmamış örnekler ile esmer çürüklük mantarı etkisine maruz bırakılmış alman ceviz boyası, kimyasal boya ile renklendirilmiş örnekler ile kontrol örneklerinde, en düşük; beyaz çürüklük mantarı etkisine maruz bırakılmış örnekler ile esmer çürüklük mantarı etkisine maruz bırakılmış anilin boya ile renklendirilmiş örneklerde elde edilmiştir.
Tekli, ikili ve üçlü karşılaştırmaların sonuçlarını topluca görmek amacıyla, ağaç türü – Mantar çeşidi – yöntem – renklendirici etkileşimi düzeyinde yapılan Duncan testi karşılaştırma sonuçları Çizelge 3.98’de verilmiştir.
Çizelge 3.98. Ağaç türü – mantar çeşidi – yöntem – renklendirici etkileşimi Duncan testi karşılaştırma sonuçları.
Mantar Etkisi Öncesi Mantar Etkisi Sonrası
FAKTÖR
ABCD** Anilin Alman Kimyasal Kontrol Anilin Alman Kimyasal Kontrol
x HG x HG x HG x HG x HG x HG x HG x HG
Sarıçam
EÇ 42.75 BCDEFGHIJK 36.58 HIJKLMNOPQ 41.33 CDEFGHIJKLMN 40.42 DEFGHIJKLMNO 18.33 U 34.17 JKLMNOPQR 36.17 JKLMNOPQRS 34.67 MNOPQRS
BÇ 40.00 DEFGHIJKLMNO 39.58 EFGHIJKLMNO 43.25 BCDEFGHIJ 36.08 JKLMNOPQR 35.33 KLMNOPQRS 36.17 JKLMNOPQR 39.67 EFGHIJKLMNO 34.83 LMNOPQRS
Kayın
EÇ 41.67 CDEFGHIJKLMN 45.17 BCDEF 44.33 BCDEFG 47.50 ABCD 45.50 BCDEF 41.00 CDEFGHIJKLMNO 43.17 BCDEFGHIJ 46.17 BCDEF
BÇ 43.17 BCDEFGHIJ 44.67 BCDEFG 43.50 BCDEFGHIJ 44.50 BCDEFG 29.17 RST 33.67 OPQRS 30.50 PQRST 35.50 KLMNOPQRS
Meşe
EÇ 37.33 GHIJKLMNOP 42.17 CDEFGHIJKLM 44.00 BCDEFGHI 42.33 CDEFGHIJKL 28.33 ST 41.33 CEFGHIJKLMN 41.50 CDEFGHIJKLM 39.17 FGHIJKLMNO
BÇ 42.67 BCDEFGHIJK 40.00 DEFGHIJKLMNO 42.17 CDEFGHIJKLM 36.50 IJKLMNOPQ 33.83 OPQRS 26.17 T 33.83 OPQRS 29.50 QRS
Sapelli
EÇ 43.67 BCDEFGHIJ 50.00 AB 44.33 BCDEFG 46.33 BCDEF 45.33 BCDEF 48.33 ABC 47.17 BCDE 54.00 A*
BÇ 45.33 BCDEF 43.17 BCDEFGHIJ 44.67 BCDEFG 45.33 BCDEF 44.00 BCDEFGHI 42.50 BCDEFGHIJK 40.50 DEFGHIJKLMNO 44.17 BCDEFGH
LSD ± 5.994
x: Aritmetik ortalama HG: Homojenlik grubu *: En yüksek sertlik değerini ifade eder. ** A: Ağaç türü, B: Mantar Çeşidi, C: Yöntem, D: Renklendirici, EÇ: Esmer çürüklük, BÇ: Beyaz çürüklük, MÖ: Mantar Etkisi Öncesi, MS: Mantar Etkisi Sonrası
Çizelgeye göre ağaç türü – mantar çeşidi – yöntem – renklendirici etkileşimi düzeyinde, sertlik değeri en yüksek; esmer çürüklük mantarı etkisine maruz bırakılmış sapelli kontrol örneklerinde, en düşük; esmer çürüklük mantarı etkisine maruz bırakılmış anilin boya ile renklendirilmiş sarıçam örneklerde gözlemlenmiştir.
3.2. RENK AÇMA İŞLEMİ