SANAYİ

Konya, sahip olduğu 9 adet organize sanayi bölgesi, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı destekli 19 küçük sanayi sitesi, il merkezinde yer alan 15 küçük sanayi sitesi, Konya iline bağlı ilçelerde yer alan 11 küçük sanayi sitesi ve 14 özel sanayi sitesi ile Türkiye ekonomisinin istihdam ve sanayi yükünü sırtlayan illerden bir tanesidir.

Sanayi odaklı üretim misyonuyla ülkemizin yükselen ekonomilerinden birisi olan Konya’da, 2015 yılı verilerine göre I. Organize Sanayi Bölgesi’nde 159, Konya Organize Sanayi Bölgesi’nde 514, Beyşehir Organize Sanayi Bölgesi’nde 5, Ereğli Organize Sanayi Bölgesi’nde 44, Akşehir Organize Sanayi Bölgesi’nde 24, Seydişehir Organize Sanayi Bölgesi’nde 2, Çumra Organize Sanayi Bölgesi’nde 4 ve Karapınar Organize Sanayi Bölgesi’nde 15 adet olmak üzere; organize sanayi bölgelerinde toplam 767 firma üretim faaliyetleri gerçekleştirmektedir. Ayrıca Konya’da bulunan özel sanayi sitelerinden birisi olan BÜSAN Özel Sanayi alanında 1062 işyeri bulunmakta olup 681 firma üretim faaliyetlerini sürdürmektedir.

Özellikle Konya’da faaliyet gösteren sanayi işletmelerinin işyeri sayısı bakımından sektörel çeşitliliği dikkat çekicidir. Konya, metal işleme alanında Türkiye pazarının % 45’ine sahiptir.

Traktörlerde kullanılan parçaların % 90’nı ve tarım makinalarında kullanılan parçaların % 100’ünü üretebilmekte ve bu alanda Türkiye pazarının % 65’ini elinde bulundurmaktadır. Otomotiv Yan Sanayi sektöründe, birçok marka modelin %70’den fazla parça ve ekipmanı Konya’da üretilmektedir. Türkiye tahıl üretiminin % 10’unu Konya karşılamaktadır. Bununla birlikte Konya’da çikolata ve şekerleme sektörü oldukça ilerlemiş durumdadır. Konya’da metal döküm sanayi sektöründe 450 firma yılda 250.000 ton kapasiteyle üretim yapmaktadır. Bu da Türkiye’deki metal döküm üretiminin % 18’ine tekabül etmektedir. Yılda yaklaşık 15 milyon çift ayakkabı üretimi ile Konya, Türkiye pazarının % 15’ini tek başına karşılamaktadır.

Sektörel çeşitlilikte önemli mesafeler kat eden Konya’da, 2014 yılında 3.825 olan sanayi siciline kayıtlı işletmelerin sayısı, 2015 sonu itibarıyla 7.196 olarak gerçekleşmiştir.

Konya İli 2015 Sonu Sanayi Siciline Kayıtlı İşletmelerin Sektörlere Göre Dağılımı

Sn SEKTÖR ADI FİRMA SAYISI

1 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı 1.457

2 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman 1.042

3 Gıda ürünlerinin imalatı 765

4 Mobilya imalatı 541

5 Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı 503

6 Motorlu kara taşıtı, treyler, ve yarı treyler imalatı 453

7 Ana metal sanayi 362

8 Ağaç ve ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı 361

9 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı 349

10 Deri ve ilgili ürünlerin imalatı 345

11 Giyim eşyalarının imalatı 173

12 Elektrikli teçhizat imalatı 145

13 Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı 128

64

14 Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması 125

15 Tekstil ürünlerinin imalatı 78

16 Diğer imalatlar 72

17 Kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı 53

18 Makine ekipmanların kurulumu ve onarımı 43

19 Bilgisayarlar, elektronik ve optik ürünleri imalatı 31

20 Diğer Madencilik ve Taş ocakçılığı 28

21 Motorlu kara taşıtı bakım-onarımı (kurumsal servisler) 28

22 Atığın toplanması, ıslahı, bertarafı, geri kazanımı 27

23 Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı 24

24 Metal Cevherleri Madenciliği 13

25 Diğer ulaşım araçlarının imalatı 11

26 Madenciliği destekleyici hizmet faaliyetleri 11

27 Elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemi 7

28 Madencilik ve Taşocakçılığı 7

29 İçeceklerin İmalatı 6

30 Yayıncılık, yazılım 6

31 Temel eczacılık ürünlerinin imalatı 2

TOPLAM 7.196

Kaynak: Konya Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü

Konya sanayisinde öne çıkan sektörler şu şekilde sıralanabilir.

Otomotiv Yan Sanayi

Konya’da Otomotiv Yan Sanayi, karasörcülük basta olmak üzere çeşitli parça üretimiyle küçük işletmelerde başlamıştır. Gerek TÜMOSAN’in faaliyete geçmesi gerekse ülkemizdeki otomotiv sektöründeki gelişmeler ilimizde var olan sanayi altyapısını Otomotiv Yan Sanayine yöneltmiştir.

Bugün gelinen noktada Konya, Türkiye’de yedek parça üretiminde bir üs haline gelmiştir ve her türlü yedek parça yüksek kalitede üretilmektedir. Türkiye'de mevcut otomobil markalarının yanı sıra yurtdışında da önemli markalara parça üretilmekte ve dünyanın birçok ülkesine ihracat yapılmaktadır.

Ülkemizdeki en önemli motor piston ve gömlek, supap, krank, dişli ve conta fabrikaları ilde bulunmaktadır.

Makine İmalat Sanayi

İlimizde öne çıkan ve Savunma Sanayi için üretim potansiyeli olan bir diğer sektör de Makine ve Teçhizat İmalat Sanayidir. Devlet Planlama Teşkilatının hazırladığı raporda Makine Sanayi, Savunma Sanayinin yurtdışına bağımlılığını azaltmak için öncelikli sektörler arasında sayılmıştır. Metal işleme makineleri sektörü, Türkiye’deki metal işleme makineleri sektörünün lokomotifi konumundadır.

Türkiye’nin kaynak makinelerinde, kompresörlerde, giyotin makas ve preslerde, motor yenileme makinelerinde, muhtelif matkaplarda ve benzeri metal isleme tezgâhlarında lider firmaları ilimizde yer almaktadır.

65 Ana Metal Sanayi

Konya'da Döküm Sanayi, üretmekte olduğu pik, çelik, sfero ve alüminyum döküm ile ülkemizin önemli merkezlerinden biridir. Konya’da döküm sanayinde faaliyet gösteren yaklaşık 450 firma bulunmaktadır. 150 bin tonun üzerindeki üretim kapasitesi ile Türkiye’nin toplam döküm üretiminin

%18’ini karşılamaktadır. İlimizde döküm sanayi, yapılan yatırımlar sonucunda hızla gelişmekte ve ürün çeşitliliği ile kalitesi de artmaktadır. Bu çerçevede Savunma Sanayinin kullandığı havan parçaları, mermi, roket baslıklarında kullanılan alüminyum parçalar ve benzeri Konya’da üretilebilir.

Gıda Ürünleri İmalatı

Türkiye tahıl üretiminin %10’luk kısmını karşılayan Konya tarımsal sanayi ve buna bağlı olarak gıda sanayi büyük gelişme göstermiştir. Bugün birer marka haline gelmiş Türkiye'nin en önemli ve yüksek kapasiteli un fabrikaları Konya’dadır. Un, şeker ve tuz üretiminde Türkiye lideridir.

Ayakkabı Sanayi

Konya'nın önde olduğu sektörlerden birisi de Ayakkabı imalat sanayidir. Konya, ayakkabı sanayinde, üretim sürecinin tamamında bütün parçaları üretebilme kabiliyetine sahiptir. Ayrıca ayakkabı makineleri imalatı da yapılmaktadır. Sektörde yaklaşık 10 bin kişi çalışmakta olup, 70’e yakın ayakkabı fabrikası ve 500’e yakında imalathane bulunmaktadır.

2.1. KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ

2.1.1. Bakanlık Destekli Küçük Sanayi Siteleri

Konya’da Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BST) destekli toplamda 19 sanayi sitesi faaliyetlerini yürütmekte olup, ayrıca 46 işyerine sahip Bozkır Özlem Sanayi Sitesi projesi devam etmektedir. Bu sanayi sitelerinde yaklaşık 12 bin kişiye istihdam sağlanmaktadır. Toplamda 4.030 işyeri faal olarak ticaretini sürdürmekte olup aktif 16 sanayi sitesi istihdamında ortalama doluluk oranı % 92,1’dir.

Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Desteği İle Yapılan Küçük Sanayi Siteleri Sıra

2 Konya - Merkez Anadolu Teknik

(I+II) 20.143 537 537 1611 100

66

19 Konya - Karapınar (II. Bölüm) 1.870 (Karapınar I ile Karapınar II bilgileri aynıdır) Toplam / Ortalama 103.748 4.546 4.030 11.843 % 92,1 Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

2.1.2. İl Merkezindeki Bakanlık Destekli Olmayan Küçük Sanayi Siteleri

Konya il merkezinde 15 küçük sanayi sitesi 3.659 işyerinde yaklaşık 10.000 kişiye istihdam oluşturmaktadır. Bu sanayi sitelerinde ayakkabı, mobilya, otomotiv, döküm, makine vb. sektörlerde ağırlıklı olarak üretim gerçekleştiren firmalar bulunmakla birlikte aynı zamanda oto tamir ve bakım hizmetleri sunan firmalar da yer almaktadır.

Konya İl Merkezindeki Küçük Sanayi Siteleri (KSS) Sıra

Kaynak: Konya Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü

67

2.1.3. İlçe Merkezindeki Bakanlık Destekli Olmayan Küçük Sanayi Siteleri

Konya’ya bağlı ilçelerde 11 adet küçük sanayi sitesi bulunmaktadır. İşyeri sayısının 1.246 olduğu sanayi sitelerinde 2015 yılında %88 işyeri doluluk oranı ile 2.582 kişiye istihdam sağlanmıştır.

Konya İlçelerindeki Küçük Sanayi Siteleri Sıra No Küçük Sanayi

Kaynak: Konya Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 2.2. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ

Türkiye’nin en fazla organize sanayi bölgesine sahip illerinden birisi olan Konya, toplamda 9 adet OSB ile Türkiye ekonomisinin sanayi lokomotifleri arasında yer almaktadır. 2002 yılı ve öncesi 7 adet OSB kuruluyken, 2015 yılında 9 adet OSB’de 33.795 kişiye istihdam sağlanmaktadır.

Konya’da 2 adet Organize Sanayi Bölgesi projesi devam etmekte olup, üretime geçilmesi halinde istihdamın 55.519 kişiye ulaşacağı öngörülmektedir.

Konya İli Organize Sanayi Bölgeleri Sıra

9 Kulu Organize Sanayi Bölgesi 400 Arsa Kamulaştırma Aşamasındadır.

Toplam 3.466 1.168 767 39.147

Kaynak: Konya Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü

68 2.2.1. Konya Organize Sanayi Bölgesi (KOS)

1976 yılında 3 milyon metrekare alanda 2. OSB olarak faaliyete başlayan Konya Organize Sanayi Bölgesi (KOS), 1997 yılında 9 milyon metrekare alan ile 3. OSB’nin açılması, 2006 yılında 4 milyon metrekare ile 4. OSB’nin açılması ve alanın bölgeye kazandırılması ile 16 milyon metrekareye ulaşmıştır. Tamamı tahsis edilmiş olan 4. OSB’de bulunan 105 sanayi parselinde 38 firma faaliyete geçmiş, 70 firmanın inşaatı ise hızla devam etmektedir. KOS’ta, 2012 yılında imar planları onaylanan 6,8 milyon metrekare alana sahip 5. OSB’de çalışmalar başlatılmıştır.

Şu ana kadar 5. OSB’de 4 milyon m²’lik alanın satın alımları gerçekleştirilmiştir. Bu rakamlar dâhilinde Konya OSB, sahip olduğu toplamda 23 milyon metrekarelik arazi ile Türkiye’nin en büyük ikinci organize sanayi bölgesi konumundadır.

Konya Organize Sanayi Bölgesi’nde Tahsisi Yapılan Firmaların Sektörel Dağılımı

Sektör Adı Tahsisi Yapılan

Firma Sayısı Sektör Yüzdesi

Otomotiv Yedek Parça 106 17

69 Kaynak: Konya OSB Müdürlüğü

2.2.2. BÜSAN Özel Organize Sanayi Bölgesi

BÜSAN Özel Organize Sanayi Sitesi, özel sanayi siteleri içerisinde Türkiye’de 1. sırada, dünyada ise 6. sırada yer almaktadır. 840 adet işyerinin faaliyetlerini yürüttüğü BÜSAN, yaklaşık 23.000 kişiye istihdam oluşturmaktadır.

BÜSAN Sanayinde üretilen ürünler 7 farklı kıtada birçok ülkeye ihraç edilmektedir.

Gerçekleştirilen üretimin yaklaşık %50’sini “Otomotiv, Makine İmalat, Endüstri Ürünleri ve Gıda Sektörü” oluşturur iken geri kalan %50’si ise 25 farklı sektöre paylaşılmış durumdadır.

BÜSAN Özel Organize Sanayi Sitesinde Yer Alan Firmaların Sektörel Dağılımı Sektör Adı Sektörde Yer Alan Faal

Firma Sayısı Sektör Yüzdesi

70