bb 3) Vasi ve Nazır Tayini, Nafaka Takdiri
B- SOSYAL İLİŞKİLER
3- Sağlık Konuları
II. Mahmut devrinde sağlık alanında da ıslahatlar yapılmıştır. Bu ıslahatlar genellikle karantina usûlünün kurulması ve uygulanması şeklinde kendini göstermiştir.
a) Karantina Usulü
Bilindiği gibi kolera ve veba gibi salgın hastalıklar, tarihin her döneminde kitleler halinde toplumların yok olmasına yol açmış, insanlık da bu salgın hastalıklara tarihi seyri içerisinde çeşitli yollarla çare aramaya çalışmıştır.413 Önceleri çok basit önlemler şeklinde sadece hastalıkların veya hastalık çıkan bölgelerin tecrid edilmesi biçiminde alınan basit önlemler, 19. yüzyıla gelindiğinde daha modern bir
410 KŞS 83, 131. 411 KŞS 83, 131.
412 Karal, Osmanlı Tarihi, s. 199.
şekle dönüşmüş ve karantina teşkilâtının doğmasına sebep olmuştur.414 Osmanlı Devleti’nde karantina uygulamasını gerektiren başlıca neden 1831 ve 1833 arasında Hindistan’dan gelerek Yakındoğu yoluyla Avrupa’ya yayılan korkunç kolera salgını olmuştur.415 Bu salgının etkilerini azaltmak veya tamamen önlemek amacıyla devlet, 1831 yılında ilk karantina uygulamasını yapmıştır.416 İlk uygulama İstanbul’a gelen gemilerde yapılmıştır.417 Daha sonra karantinanın kapsamı geliştirilmiş ve 1835’te ilk Karantina Müdürlüğü kurulmuştur.418 Ancak özellikle taşrada bu usulün gavur
icadı olduğu ve uyulmaması gerektiği yönünde dedikodular çıkınca,419 ilk olarak hekimbaşı ve din adamlarının yazmış oldukları yazılar dağıtılmış ve bu yazılar Takvim-i Vakâi’de yayınlanmıştır.420 Daha sonra ise karantina ile ilgili bir ferman yayınlanmıştır.421
Fermanda ilk olarak memleketin vebadan neler çektiği ve ne felaketler yaşadığından bahsedilmiş, daha sonra da karantina uygulamasına “gavur icâdı” diyenlere daha önce Takvim-i Vakâi’de yayınlanan bu konuyla alâkalı din adamlarının yazıları delil gösterilmiştir.422 Fermana devrin Şeyhülislamı Mekkîzade Mustafa Asım Efendi’den, karantinanın caiz olduğu hususunda alınan fetva da aynen konulmuştur.423 Bunun dışında bölgelerde bir hastalık zuhurunda karantina uygulamasına gidilmesi, hastalığın olduğu yerden çok önemli bir iş için ayrılması zorunlu olan kişilerin de mürur tezkerelerine bu durumun belirtilmesi emrolunmuştur.424 2 Temmuz 1838 tarihli bu fermanla aynı tarihli bir buyruldu, Konya Eyaleti’ne gönderilmiş ve Müşir Ali Paşa’dan Dersaâdetteki Karantina Teşkilâtı’nın bir benzerinin Konya Eyaleti’nde de kurulması istenmiştir.425
414 Sarıyıldız, Hicaz, s. 1. 415
Niyazi Berkes, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2002, s. 188.
416 Gülden Sarıyıldız, “Karantina”, DİA, C. 24, Türkiye Diyanet Vakıfı Yayınları, İstanbul 2001, s.
463. 417 Sarıyıldız, “Karantina”, s. 464. 418 Berkes, Çağdaşlaşma, s. 188. 419 KŞS 83, 65/1. 420 Sarıyıldız, “Karantina”, s. 464. 421 KŞS 83, 65. 422 KŞS 83, 65. 423 KŞS 83, 65. 424 KŞS 83, 65. 425 KŞS 83, 66/1.
Görüldüğü üzere Padişah 2. Mahmut devrinde birçok alanda olduğu gibi, sağlık alanında da ıslahat yapılmıştır. Avrupalı devletler örnek alınarak uygulanan karantina usûlü, gerek tebaanın bu durumu bir angarya olarak görmesi, gerekse hac ibadetinde insanların yan yana gelmeleri neticesinde tam bir sonuç vermemiştir. Ancak bu uygulama modern sağlık teşkilatlarının kurulmasına katkı sağlaması açısından fevkalâde önemlidir.
SONUÇ
Çalışmamızın sonucunda, Konya ailesiyle ilgili, daha önce yapılmış çalışmaların teyidi niteliğinde sonuçlara ulaştık. Nikâhların genellikle kadı veya nâibe değil de mahalle imamlarına kıydırıldığını gördük. Erkeklerin genellikle tek eşle evliliği seçtiğini ve ailelerin çocuk sayısının çok olmadığını (2 ile 4 arası) ve çocuklara genellikle peygamberimizin ve ehlibeytinin isimlerinin konduğunu tespit ettik. Çalışmamızda dikkatimizi çeken en önemli konulardan biri, dağılan ailelerde kadın ve çocukları koruma adına alınmış tedbirlerdi. Vasîlik, nâzırlık ve nafaka takdîri uygulaması incelediğimiz dönemde intizamlı bir şekilde sürdürülerek toplum içerisinde kadın ve çocuğun yaşamları güvence altına alınıyordu. Çocuk düşürme devlet tarafından yasaklanmıştı. Erkekler gibi, kadınlar da, şartlar yerine getirildiği takdirde kocalarından ayrılabiliyordu.
Osmanlı şehirlerinde mahalle, adeta şehrin minyatür bir haliydi. Konya mahalleleri, günümüz mahalleleri gibi büyük değil, genellikle birkaç sokaktan oluşuyordu. Mahkeme kayıtlarında, bir kişinin ismi mahallesiyle birlikte anılırdı, burada bir âidiyet söz konusudur ki, bu durum bizce mahallenin önemini vurgulamaktadır. Çalışmamızda 69 mahalle tespit ettik, bu mahallelerin bir kısmında gayrimüslimlerle müslümanlar’ın bir arada yaşadıklarını gördük. Ancak gayrimüslimlerin kendi metropolitleri önderliğinde sosyal ve ekonomik hayatlarına dair işlerini yürüttüklerini tespit ettik.
Çalışmamızda vakıfların sosyal ve ekonomik hayat içerisinde varlıklarını yoğun olarak sürdürdüklerini, ancak vakıf çatısı altında bazı usulsüzlüklerin yapıldığını gördük. Bu durumu düzeltmek adına devletin vakıflarla ilgili kanun çıkardığını ve Konya’ya bir Muaccelât Müdürü atadığını tespit ettik.
İncelediğimiz dönemle ilgili bir diğer tespitimiz ise, o yıllarda bir kişinin bir yerden bir yere gitmesi gerekirse, mürur tezkeresi adında izin belgesi almak zorunda olduğudur. Bu uygulama Osmanlı devletinde daha önceleri de olsada, çok fazla dikkat edilmiyordu. Ancak incelediğimiz dönemde bu uygulamaya çok dikkat edilmiş ve sıkı bir şekilde takibi yapılmıştır.
Çalıştığımız dönemde şehir halkının birçok başlıkta devlete vergi verdiğini gördük. Devlet bunu düzeltmek için Tanzimat Fermanı’nda bazı adımlar atmış, daha sonra vergi maddesini ıslah için ferman çıkarmış, iltizam usûlünün yerine muhassıllık sistemini getirmiş, ancak bu uygulamalarla da halkın sırtındaki vergi yükünü azaltamamıştır.
Çalıştığımız dönemde Osmanlı Devleti’nin Fransa ile yapmış olduğu Ticaret Muahedesi ve İngiltere’yle yapmış olduğu Balta Limanı anlaşmasıyla, yerli üreticiyi zor duruma soktuğunu da tespit ettik.
İncelediğimiz dönemde Konya halkının genellikle kuruş, para ve akçeyi alışverişlerinde kullandığını, büyük alışverişlerde altın paraların kullanıldığını ve bu paraların râyiç bedellerini tespit ettik. Bu hususla ilgili bir diğer tespitimiz ise altın paralar üzerinde sahtekârlık yapılması ve bu paraların mubâyaacı tarafından satın alınarak merkeze gönderilmesiydi.
Çalışmamızda, Konya evleriyle de alâkalı sonuçlara vardık. Konya evlerinin bahçeli oluşu genellikle müştemilâtlarının olması bu sonuçlardan bazılarıdır. Bunun dışında Konya çevresinde Meram, Sille, Aşkan gibi yerlerde çok miktarda üzüm bağının olduğu da dikkatimizi çeken hususlardandır.
Çalışmamızda, gerek II. Mahmut, gerekse Tanzimat Dönemi yeniliklerinin Konya şehrinde derhal uygulandığı sonucuna vardık. Bu cümleden olmak üzere Konya’da Redif Askeri Teşkilatı’nın hemen kurulduğunu ve redif hazinesine vergilerin toplandığını tespit ettik. Müsâderenin kaldırılması, karantina usulü gibi yeniliklerin de Konya’da hemen uygulamaya geçmesi bu fikrimizi destekler niteliktedir.
Çalışmamızda, dikkatimizi çeken en önemli unsurlardan bir diğeri de, Devletin, memurlar ve tarik-i ilmiye arasında çok yaygın olan rüşvet uygulamasını kaldırmak için çıkardığı kanunnâmedir. Bu kanunnâmeyle yöneticiler rüşveti engellemek, halk üzerinde bir baskı unsuru olan bazı memurları dizginleyerek, âdeta devletle tebaayı barıştırmak istemişlerdir.
İncelediğimiz defter içerisinde tebaanın cemaatle namaz kılması veya hac yollarının tamir edilmesi gibi emirlere rastlamamız, Konya şehrindeki sıradan bir
vatandaşın vicdanî bir görevi olan ibadete bile merkezden müdahale edildiği sonucuna varmamıza neden oldu.
Çalışmamızda, padişah ölümlerinin, yeni padişahın cülûsunun, tecdit beratın derhal halka duyurulduğunu tespit ettik. Ayrıca padişahın çocukları olduğunda özellikle ilk çocuk halka duyurularak, taşrada da kutlamalar yapıldığı dikkatimizi çeken hususlardan oldu.
Osmanlı Devleti’nin kötüye gidişiyle birlikte hızlanan ıslahatlar, incelediğimiz dönemde Tanzimat Fermânı’nın ilânıyla zirveye çıkmıştı. Fransız İhtilâli’nin etkileriyle gayrimüslim tebaa arasında başlayan kopuşlar, her ne kadar milli bir özellik taşımasa da, M. Ali Paşa isyanıyla Müslüman halk arasında da görülmüştü. Bu durum padişahta, devleti daha merkezi bir devlet haline getirme fikrini doğurdu. İncelediğimiz dönemdeki uygulamaların birçoğu padişahın bu fikrinin yansımaları olarak görülebilir.
BİBLİYOGRAFYA
83 (83-F24)-Numaralı Konya Şer’iyye Sicil Defteri
AĞALDAĞ, Sebahattin,“Osmanlı Döneminde Konya’nın Siyasi Tarihi”, Osmanlı
Dönemi’nde Konya, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayını, Konya 2003, ss.
3-14.
AKGÜNDÜZ, Ahmet, Şer’iye Sicilleri 1, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1988.
AKÖZ, Alaaddin – Doğan Yörük, “Aksaray Sancağı’ndan Kıbrıs Adasına Sürgün Edilen Aileler”,Orta-Doğu Araştırmaları Dergisi,sayı 1,C 2,Elazığ 2004,
ss.83-142.
AKTAN, Hamza, “İslam Aile Hukuku”, Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk
Ailesi, T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, Ankara 1992, ss.
396-433.
ALKAN, Mustafa, “Tanzimattan Sonra Vakıfların İdaresinde Yeniden Yapılanmaya Dair Bir Örnek: Adana Evkaf Müdürlüğü”, Ankara Üniversitesi Osmanlı
Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı 19, Yıl 2006, ss. 13-32.
ARMAOĞLU, Fahir, 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi, TTK Yayınları, Ankara 1999.
ALTAN, Mehmet, Mehmet İpcioğlu, “Şeriye Sicil Kayıtlarına Göre 1748-1749 Yıllarında Konya’da Aile”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi, S.21, 2009, ss. 519-532.
ALTAN, Midhat, Konya’nın İktisâdi Bünyesine Bir Bakış, Hüsnütabiat Basımevi, İstanbul 1940.
AYDIN M.Akif, İslam-Osmanlı Aile Hukuku, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1985.
__________, “Osmanlılarda Aile Hukukunun Tarihi Tekâmülü”, Sosyo-Kültürel
Değişme Sürecinde Türk Ailesi, T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu
__________, Aile Hayatı, İlmihal, İslam ve Toplum, C. II, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1999, ss. 195-250.
__________, “Aile”, DİA,C. II, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları,İstanbul 1989, ss. 196-200.
BABAN, Şükrü, “Tanzimat ve Para”, Tanzimat, C.1, MEB Yayınları, İstanbul 1999, ss. 233-266.
BARKAN, Ömer Lütfi ,“Türk Toprak Hukuku Tarihinde Tanzimat ve 1274 (1858) Arazi Kanunnamesi”, Tanzimat, C. I, Meb yayınları, İstanbul 1999, ss.321- 421.
BAŞ, Ali, “Konya’daki Vakıf Eserlerinin Dünü Bugünü”, Selçuk Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Dergisi,sayı 5,Konya 1999,ss.141-152.
BAYINDIR, Abdülaziz, “Örneklerle Osmanlı’da Ceza Yargılaması”, Türkler, C. X, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 80-83.
BAYKARA, Tuncer,Türkiye Selçukluları Devrinde Konya, Konya Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Yayını, Konya 1998.
BERKES, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2002. BİZBİRLİK, Alpay, “Osmanlı Toplumunda Vakıfların Sosyo-Ekonomik Boyutları
ve Buna Dâir Örnekler”, Osmanlı, C. 5, Ankara 1999, ss. 56-63.
BUZPINAR, Şit Tufan, “Sûrre”, DİA, C. 37, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2009, ss. 567-571.
CANBAKAL, Hülya, 17. Yüzyılda Ayntâb Osmanlı Kentinde Toplum ve Siyâset, İletişim Yayınları, İstanbul, 2009.
CİN, Halil, İslam Ve Osmanlı Hukukunda Evlenme,Selçuk üniversitesi Yayınları, Konya 1998.
__________, Eski Hukukumuzda Boşanma,Selçuk Üniversitesi Yayınları,Konya 1988.
ÇADIRCI, Musa, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri’nin Sosyal ve Ekonomik
__________, “Anadolu’da Redif Askeri Teşkilâtının Kuruluşu” AÜDTCF Tarih
Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 8, Sayı: 14, Ankara 1963, ss. 63-75.
__________, “Tanzimat’ın İlanı Sırasında Osmanlı İmparatorluğunda Kadılık Kurumu ve 1838 Tarihli Tarik-i İlmiye’ye Dâir Ceza Kânunnamesi”,
AÜDTCF Tarih Araştırmaları Dergisi,C.14, S.25 , Ankara 1981, ss. 139-161.
__________, “Yenileşme Sürecinde Osmanlı Ordusu”, Türkler, C. 13, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 804-811.
DEMİREL, Ömer, “Osmanlı Dönemi Sivas Vakıfları’nın İdari Organizasyonu”,
AÜDTCF Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, C.17, Sayı 28, Yıl
1992, ss. 65-69.
__________,“ 19.yüzyıl Osmanlı Şehir Ekonomisi(Sivas örneği)”Osmanlı Dönemi
Sivas Şehri Makaleler, Sivas Valiliği Tarih ve Kültür Araştırma merkezi
Yayın Kurulu, Sivas 2006, ss.102-128.
DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitap Yayınları, Ankara 2004.
DÜZBAKAR, Ömer, “Osmanlı Devleti’nin dilencilere bakışı (Bursa Örneği)”,
Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 1, Sayı: 5, Sonbahar 2008, ss.
290-312.
EKİNCİ, Ekrem Buğra, Tanzimat ve Sonrası Osmanlı Mahkemeleri ,Arı Sanat Yayınevi ,İstanbul 2004.
ERBAY, Celal, “Nafaka”,DİA, C.32, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları ,İstanbul 2006, ss. 282-285.
ERCAN,Yavuz, “Osmanlı Devleti’nde Müslüman Olmayan Topluluklar (Millet Sistemi)” , Osmanlı, C. 4,Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999, ss.197-207. EREN, Güler (Edt), “II. Mahmut (1808-1839)”, Osmanlı, C. 12, Yeni Türkiye
Yayınları, İstanbul 1999, ss. 214-220.
ERGENÇ, Özer, Osmanlı Klasik Dönem Kent Tarihçiliğine Katkı XVI. Yüzyılda
Ankara ve Konya, Ankara Enstitüsü Vakfı Yayınları, Ankara 1995.
__________, “Osmanlı Şehrindeki Mahallenin İşlev ve Nitelikleri Üzerine”, Osmanlı
Araştırmaları, IV, 1984, ss. 69-78.
ERKAN, Ümit, “1509 no’lu Rize Şer’iyye Sicili Işığında Rize’de Aile”, Rize
Sempozyumu, Rize 2006, ss.1-3. http://www.os-ar.com/modules.php?name═
article8sid═240331.(erişim tarihi:25.01.2010).
EROĞLU, Haldun, “Ondokuzuncu Yüzyılda Yetim Çocuklara Vasi Tâyini: Antalya Örneği”, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, C.50, Sayı: 4, Yıl: 2007, ss.285-288.
EROĞLU, Savaş, 1847-1848 Tarihlerinde Konya’nın Sosyal ve Ekonomik Durumu
(80 numaralı Konya Şer’iyye Siciline göre), Selçuk Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 2007.
ERTEN, Hayri, Konya Şer’iyye Sicilleri Işığında Ailenin Sosyo-Ekonomik ve
Kültürel Yapısı (XVIII. Yy ilk yarısı), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara
2001.
FAROQHİ, Suraiya, Osmanlı Kültürü ve Gündelik Yaşam, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2002.
__________, Osmanlı Tarihi Nasıl İncelenir, Tarih Vakfı Yurt yayınları, İstanbul 2001.
__________, Osmanlı’da Kentler ve Kentliler, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2004.
__________, “Krizler ve değişim”,Osmanlı İmparatorluğu’nun Sosyal Ve Ekonomik
Tarihi,C II,(Edit:Halil İnalcık-Donald Quataert),Eren yayıncılık,İstanbul
2004, ss.543-743.
FENDOĞLU, H. Tahsin, “Osmanlı’da Devşirme Sistemi ve Özgürlük”, Uluslararası
Kuruluşunun 700. Yıldönümünde Bütün Yönleriyle Osmanlı Devleti Kongresi,
Konya 2000, ss. 477-488.
GEDİKLİ, Fethi, “Osmanlı Hukuk Tarihi Kaynağı Olarak Şer’iyye Sicilleri”,
Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C. 3, S 5, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999, ss. 187-213.
GENÇ, Mehmet, Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi, Ötüken, İstanbul 2000.
__________, İltizam, DİA, C.22, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları ,İstanbul 2000, ss. 154-158.
HALAÇOĞLU, Yusuf, XIV-XVII. Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilâtı ve
Sosyal Yapı, TTK Yayınları, Ankara 1998.
HARMAN, Ömer Faruk, “Hac”, DİA, C. 14, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1996, ss. 382-386.
HÜLÂGÜ, M. Metin, “Osmanlı Devleti’nde Güherçile Üretimi ve Kayseri Güherçile Fabrikası”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 11, Yıl: 2001, ss. 73-93.
İNALCIK, Halil, Osmanlı’da Devlet Hukuk Adalet, Eren Yayınları, İstanbul 2000. __________, “Senedi İttifak ve Gülhane Hatt-ı Hümayunu”, Belleten CXXVIII Sayı
109-112, Ankara 1964, ss. 611-619.
İNCE, Yunus, Karaman Eyâleti’nde Güherçile üretimi ve Nizamı(18. ve 19. yüzyıllar ), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, basılmamış Yüksek Lisans tezi, Konya 2005.
İPCİOĞLU, Mehmet, Konya Şer’iyye Sicillerine Göre Osmanlı Ailesi, Nobel Yayınları, Ankara 2001.
KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, C.5, TTK Yayınları, Ankara 1995
__________, “Tanzîmat tan Evvel Garplılaşma Hareketleri (1718-1839)” Tanzimat, C. 1, MEB Yayınları, İstanbul 1999, ss. 13-30.
KARAMAN, Hayrettin, “İslamın Getirdiği Aile Anlayışı”; Sosyo-Kültürel Değişme
Sürecinde Türk Ailesi, T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları,
Ankara 1992, ss. 385-395.
KARATAŞ, Mehmet, “18-19. Yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nde Bâzı Müsâdere Uygulamaları”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama
Merkezi Dergisi, Sayı: 19, Yıl: 2006, ss. 218-237.
KHAN, Arshi, “Osmanlı İmparatorluğu: Çok Kültürlülüğün Doğulu Mimarı”,
Osmanlı, C. 4, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999, s. 229-235.
KONYALI, İbrahim Hakkı, Konya Tarihi, Enes Kitap Sarayı, Ankara 1997.
KÖPRÜLÜ, Fuad, Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1999.
KÖSTÜKLÜ, Nuri, 1820-1836 Yıllarında Hamid Sancağı ve Türkiye (182 numaralı
Isparta Şer’iye Siciline göre), Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya 1993.
KUR’AN-I KERİM.
KURT, Yılmaz,”Sivas sancağında kişi adları”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi
Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi,Sayı: 4 Yayın Tarihi: 1993,ss.223-
290.
KUTLUOĞLU, Muhammet Hanefi, “Kavalalı Mehmet Ali Paşa”, DİA, C. 25, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2002, s. 62-65.
KÜÇÜKDAĞ, Yusuf, Lâle Devri’nde Konya, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 1989.
__________, Cumhuriyetten önce dezavantajlı gruplarla ilgili uygulamalara dair bazı tespitler”, Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Sempozyum Sunumu, ss.1-15.
http://www.sosyalsiyaset.com/documents/ cumhuriyetten_once. htm. erişim tarihi: 25.01.2010.
___________, Konya Şehri’nin Fiziki ve Sosyo Ekonomik Yapısı, Makâlaler 1,Selçuklu Belediyesi Yayınları,Konya 2004, s. 483.
KÜTÜKOĞLU, Mübahat S., Osmanlı Belgelerinin Dili(Diplomatik), Kubbealtı Neşriyat, İstanbul 1998.
LEWİS, Bernard, Modern Türkiye’nin Doğuşu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1998.
SEYDİŞEHRİ, Mahmud Es’ad b. Emin, Ferâidü’l Ferâiz, İzmir 1310.
MCGOVAN, Bruce, “Âyanlar Çağı 1699-1812”,Osmanlı İmparatorluğu’nun Sosyal
Ve Ekonomik Tarihi,C II,(Edit:Halil İnalcık-Donald Quataert),Eren
ORTAYLI, İlber, Osmanlı Toplumunda Aile, Pan Yayıncılık, İstanbul 2002. __________, İmparatorluğun En Uzun Yılı, Sena Ofset, İstanbul 2003.
__________, Tanzimat devrinde Osmanlı Mahallî İdareleri (1840-1880),TTK Yayınları,Ankara 2000.
__________, “Osmanlı Aile Hukukunda Gelenek, Şeriat ve Örf”, Sosyo-Kültürel
Değişme Sürecinde Türk Ailesi, T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu
Yayınları, Ankara 1992, ss. 456-467.
ÖZCAN, Abdülkadir, “Osmanlı Askeri Teşkilatı”, Osmanlı, C. 6, Yeni Türkiye Yayınları, ss. 551-557.
__________, “Osmanlı Devleti’nin Askeri Yapısı”, Türkler, C. 10, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 107-121.
__________, “Redif”,DİA,C 34,Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları,İstanbul 2007, ss.524-526.
__________, “İâne”,DİA, C. 19,Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları ,İstanbul 1999, ss.228-232.
ÖZCAN, Ruhi, “Şer’iyye Sicillerine Göre Antep’te Mülk Satışları (1646-1666)”,
Uluslar arası Kuruluşunun 700. Yıl Dönümünde Bütün Yönleriyle Osmanlı
Devleti Kongresi, Konya, 1999, ss. 833-843.
ÖZÇELİK, Ayfer, Osmanlı Devleti’nin Çöküşünde Ekonomi-Politik baskılar Üzerine
bir Deneme (1838-1914), Ecdad Yayınları, Ankara 1993.
ÖZDEMİR, Hikmet, “Azınlıklar İçin Bir Osmanlı-Türk Klasiği: 1453 İstanbul Sözleşmesi”, Osmanlı, C. 4, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999, ss. 223- 228.
ÖZTUNA, Yılmaz,Devletler ve Hânedanlar Türkiye (1073-1990),C.II,TTK Yayınları,Ankara 1996.
ÖZTÜRK, Nazif, “Sosyal Siyaset Açısından Osmanlı Dönemi Vakıfları”, Osmanlı, C. 5, Ankara 1999, ss. 34-43.
ÖZTÜRK, Said, İstanbul Tereke Defterleri(Sosyo-Ekonomik Tahlil),Osmanlı Araştırmaları Vakfı,İstanbul 1995.
PAKALIN, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. III, Milli Eğitim Yayınları, İstanbul 1993.
PAMUK, Şevket, Osmanlı İmparatorluğu’nda Paranın Tarihi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2000.
__________, Yüz Soruda Osmanlı-Türkiye İktisâdi Tarihi, (1500-1914), K Kitaplığı, İstanbul 2003.
__________, “Osman İmparatorluğu’nda Para 1326-1914”, Osmanlı
İmparatorluğu’nun Sosyal Ve Ekonomik Tarihi,C.II, (Edit:Halil İnalcık-
Donald Quataert), Eren Yayıncılık, İstanbul 2004, ss.1053-1089.
PEİRCE, Leslie, Ahlak Oyunları 1540-1541 Osmanlı’da Ayntab Mahkemesi ve
Toplumsal Cinsiyet, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2005.
QUATAERT, Donald , “19.Yüzyıla genel Bakış Islahatlar Devri 1812-1914,Osmanlı
İmparatorluğu’nun Sosyal Ve Ekonomik Tarihi,C II,(Edit:Halil İnalcık-
Donald Quataert),Eren yayıncılık,İstanbul 2004, ss.885-1041.
SAK, İzzet, 10 Numaralı Konya Şer’iye Sicili (1070-1071 / 1659-1661)
(Transkripsiyon), Selçuk Ünv. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları: 3,
Konya 2003.
__________, Şer’iyye Sicillerine Göre Konya’da Vasiyet Yoluyla Yapılan Hayır ve
Vakıflar (1700-1750), Selçuklu Belediyesi Kültür Yayınları: 30, Konya 2008.
SAK, İzzet, Cemal Çetin, 45 Numaralı Konya Şer’iye Sicili (1126-1127/1714-1715) (Transkripsiyon ve Dizin), Selçuklu Belediyesi Kültür Yayınları:28, Konya 2008.
SAK, İzzet - Alaaddin Aköz, “Osmanlı Toplumunda Evliliğin Karşılıklı Anlaşma İle Sona Erdirilmesi:Muhâla’a(18.Yüzyıl Konya Şer’iyye Sicillerine Göre)”,Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi,sayı15,Güz 2004, ss.91-140.
SARIKÖSE, Barış, Sille Bin Yıllık Birliktelik, Çizgi Kitabevi, Konya 2009.
SARIYILDIZ, Gülden, Hicaz Karantina Teşkilâtı (1865-1914), TTK Yayınları, Ankara 1996.
__________, Gülden, “Karantina”, DİA, C. 24, Türkiye Diyanet Vakıfı Yayınları, İstanbul 2001, ss. 463-465.
SAVAŞ, Saim, “Fetva ve Şer’iye Sicillerine Göre Ailenin Teşekkülü ve Dağılması”,
Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, T.C. Başbakanlık Aile
Araştırma Kurumu Yayınları, Ankara 1992, ss. 504-547.
SEZER, Hamiyet, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Seyahat İzinleri (18-19. yüzyıl)”,
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih
Araştırmaları Dergisi, C.21, Sayı: 33, Ankara 2003, ss. 105-124.
SUĞLA, Refii Şükrü, “Tanzimat Devrinde İstikrazlar”, Tanzimat, C.1, MEB Yayınları, İstanbul 1999, ss. 233-288.
ŞEMSEDDİN, Sami, Kâmus-ı Türki ,Çağrı Yayınları, İstanbul 1995.
ŞENER, Abdüllatif, “Tanzimat ve Meşrutiyet’te İktisâdî ve Mâlî Politikalar”,
Osmanlı, C.3, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999, ss. 548-563.
ŞİMŞEK, Fatma- Haldun Eroğlu - Güven Dinç, “Osmanlı Devleti’Nde Iskat-ı Cenin (Çocuk Düşürme)”, Uluslar arası oysal Araştırmalar Dergisi, C. 2, Sayı: 6, 2009, ss. 593-609.
TABAKOĞLU, Ahmet, Türk İktisat tarihi, Dergah Yayınları, İstanbul 2003.
__________, “Osmanlı İctimâi Yapısının Ana Hatları”, Osmanlı, C.4, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999, ss. 17-31.
__________, “Osmanlı İktisâdi Yapısının Ana Hatları”, Osmanlı, C.3, Ankara 1999, ss. 17-31.
__________, “İmdâdiyye”,DİA,C.22,Türkiye Diyanet vakfı Yayınları, İstanbul 2000. ss,221-222.
TACAN, Necati, “Tanzimat ve Ordu”, Tanzimat, C. 1, MEB Yayınları, İstanbul 1999, ss. 129-137.
TANERİ, Aydın,Osmanlı Devletinin Kuruluş Döneminde Hükümdarlık Kurumunun
Gelişmesi ve Saray Hayatı-Teşkilatı, Meb Yayınları, İstanbul 2003.
TENGİRŞENK, Yusuf Kemal, “Tanzimat Devrinde Osmanlı Devleti’nin Harici Ticaret Siyaseti, Tanzimat, C.1 MEB Yayınları, İstanbul 1999, ss. 289-320. TERZİ, Mustafa Zeki, “Samsun Şer’iyye Sicillerine Göre XIX. Yüzyılda Osmanlı
Toplum Hayatı, Müslim-Gayri Müslim İlişkileri”, Osmanlı, C.4, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999, ss. 298-303.
TEZAL, Fuat, 61 Numaralı Şer’iyye Sicil Defterine Göre Ankara’da İctimai ve
İktisâdi Hayat (1680-1682), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 2006.
TOK, Özen, “Kadı Sicilleri Işığında Osmanlı Şehrindeki Mahalleden İhraç