Daha Sürdürülebilir Bir Kentsel Dönüşüm, Mahalle ve Komşuluk İlişkisi İçin Katılımcıların Önerileri:

Günümüzde kentsel dönüşümün ana amacı genelde boş arazilere yeni binalar yapıp rant sağlamak şeklinde algılanmaktadır. Bu algının değişebilmesi için neler

yapılabileceğini ve ne gibi politikalar izlenmesi gerektiği sorusu sorulmuştur. Bu soruya cevaben, kentsel dönüşümden daha fazla fayda sağlayabilmek için katılımcıların üzerinde mutabakata vardığı öneriler insanın ana merkeze konması ve kentin tarihsel ve kültürel yapısının korunması gerektiği yönündedir.

Katılımcıların kentsel dönüşüm uygulamalarından beklentileri yapılan binalar kadar; mahalle sakinlerinin bir araya gelebileceği parklar, kadın lokalleri, kadınların boş vakitlerini geçirebilecekleri kurslar (KOMEK gibi), yeşil alanlar, çocuklar için oyun alanları gibi sosyal ve kültürel etkileşimi artıracak alanları da kapsamaktadır.

“Kültürel yapıya, teknolojik yapıya daha çok özen gösterilmelidir. İnsanların binaların içinde tıkılıp kalmasını önlemek için kültürel etkilerin yapılabileceği alanlar inşa edilmelidir. Kentsel dönüşüm, insanları birbirinden uzaklaştırmak yerine insanları birbirine daha fazla yakın olmasını sağlamak gerekmektedir. çocukların, gençlerin evlerinden hiç çıkmayıp bilgisayar başında öldürdükleri vakitleri daha güzel ortamlarda değerlendirmeleri için her mahallede çocuklara yönelik oyun alanları, güvenli oyun parkları inşa edilmelidir.” (İ.D)

“Kentsel dönüşümün faydalı olması için çok katlı apartmanların olmaması gerekir. İnsanların birbirini tanıması için sosyal faaliyetler, binalara yakın oyun parkları, hanımlara özel kursların açılması gerekir ki komşular en azından bu gibi yerlerde görüşür, tanışırlar ve ilişkiler kuvvetlenir.”(M.E)

“Kentsel dönüşümden daha fazla yarar sağlamak için insanların görüşlerinin ve isteklerinin göz ardı edilmemesi gerekmektedir. Bu önemli ayrıntı dikkate alınmadığı takdirde insanlar bir çıkmaza sürüklenir. İnsan ihtiyacı yer açma ve düzenleme ihtiyacından önce gelir. Ve her şehrin kentsel dönüşümü kendine ait özelliklerle gerçekleştirilmelidir. Böylece şehrin dokusu kaybolmamış olur.” (S.C)

3.2.3.3.1. Mahalle ve Komşuluk

Günümüzde komşuluk ilişkileri geçmiş ile kıyaslanamayacak oranda azalma eğilimi göstermektedir. Komşuluk ilişkilerinin azalmasında kadının iş hayatına katılması, teknolojik gelişmelerdeki ilerleme, apartmanlaşma ve apartmanlaşmanın getirdiği yeni kültürel değişmeler, kentlerin kalabalıklaşması ile insanlar arasında

güven kurumunun zedelenmesi, gündelik hayatın merkezinin mahalleden ziyade kentin eğlence merkezlerine kayması gibi birçok faktör etkili olmuştur.

Eski mahalle hayatının geri getirilmesinde en önemli görev ‘komşu’ya düşmektedir. Çünkü mahalle dediğimiz mekânın öznesi komşudur. Bir mahallede komşuluk ilişkileri ne kadar iyiyse o mahalledeki güven duygusu da o derece güçlü olacaktır. Komşuların gündelik hayatta birbirleri ile kurdukları iletişim ve etkileşimin sıklık derecesi bu güven duysunun ömrünü tayin edecektir. Komşuların birbirlerine oturmaya gidip gelmeleri hem tanışıklığı arttırtacaktır hem de komşular arasında yapılan dedikodu ile mahallede olup bitenler hakkında bilgi edinmelerini sağlayacaktır.

Katılımcılar da mahallenin sürekliliği için komşuluğa vurgu yapmaktadırlar. Bunun yanı sıra, komşuluk ve mahallenin önemi hakkında okullarda eğitim verilmesi, komşuların birbirine karşı resmi değil daha samimi davranması gerektiği, mahalleliyi bir araya toplayacak toplu organizasyonların ve projelerin yapılması gerektiği gibi daha çok mahalle halkını bir arada toplayan kolektif eylemlerin ve projelerin yetkili kurumlarca hayata geçirilmesi önerisinde bulunmaktadırlar.

“Mahalle değişecek, bence bunu da akışına bırakmak lazım. Bugünün şartlarında eski mahalle yaşantısını devam ettirmek mümkün değil.” (A.D)

“Mahalleyi canlı tutmak için en azından aynı dairedeki komşularla karşılıklı ilişkiler daha samimi ve içten olması için “sizli bizli” konuşmalar terk edilebilir.”(H.Ö)

“Komşuluk ilişkileriyle ilgili her mahallede bilinçlendirme seminerleri düzenlenmelidir. İnsanların birbirine tahammül etmesi için, birbirleriyle saygı- sevgi çerçevesinde geçinmelerini sağlamak için mahalleyi bir araya getirecek toplu etkinlikler düzenlenebilir. Her mahallede bilinçlendir yapılarak, hastanın kapısını çalmayı, yardımlaşma-dayanışma yapmayı insanlara nasıl empoze edebiliriz diye düşünülmelidir. İnsanlar arasında ki samimiyetsiz davranışların önüne geçmek için, mahalle olarak birbirleriyle tanışma ve kaynaşma günleri yararlanabilir.” (İ.D)

“Bunu için özel politikalar üretmeye gerek yoktur. Bugüne kadar kurulan sıcak ve yakın komşuluk ilişkilerine kimse bir müdahalede bulunmamıştır. Aksine insan ilişkilerine müdahale edildiği an bütün doğallık ve samimiyet biter. Eğer

komşuluk adına bir politika gerçekleştirilecekse bu “insanları rahat bırakma” politikasıyla mümkün olur.”(S.C)

“Şimdi biz Türk milleti olarak çok öz değerlerimizi yitirdik. Bu öz değerlerimizi bile kazanmak için şu anda Selçuk Belediyesinin SEDEP denilen bir projesi var. Onları uyguluyoruz okullarda çocuklara adaletten, doğruluktan veya yardımseverlikten bahsediyoruz. Biz yeni fidanlar yetiştirmeye çalışıyoruz çocukları komşuluk ilişkilerini dahi orada anlatıyoruz. Acaba onlara biz bir miktar bir şeyleryapabiliyosak20 yıl sonra bunlar kendisini gösterecek. Ama teknolojiye yenik düşeceğine eminim. Neler yapabiliriz derseniz biz ancak okullarda bunu işleyebiliriz. Dediğim gibi bunlar birer fidan diktik inşallah 20 yıl sonra seremesini görürüz. Komşuluk ölmesin diyorum.”(G.F)

“Komşuna gider gelirsen komşuluk ilişkileri çok iyi olur. Ama işte benim babam böyle hasta, ameliyatlı ben öyle birisini bırakamam. O yüzden komşuyla ilgilenemiyorum. Ama komşu da fazla benimle ilgilenmiyor. Eski komşularımızla aramız çok iyiydi. Gece boyunca beraberdik daha iyiydi. Ama burda o yok. İlişkiler kopuk. Kopuk olmasının nedeni ben ilgilenmiyorum komşularla. Komşularımız iyi ben onlardan bir kötülük görmedim, duymadım da. 5 sene bitti yani. Ben bir zarar görmeyince ben hep böyle düşünüyorum. Ben bu yaşıma geldim bir zarar görmedim. Kimseyle kötü olmadım veya bir laf duymadım. Kötülüğü hiç düşünmem.” (A.K)

“Bana sorarsanız olmasını isterim bu benim bireysel fikrim ben şimdi 63 yaşındayım soba kovasını kaldırmak zor geliyor bunun için isterim ama yaz geldi mi apartmanı istemem niye bahçeyle uğraşacağım. Müstakil evime girip çıkacağım, apartmanın masraflarını karşılayacağım. Bu işler böyledir.” (H.Z)

“Bunu artık belediye veya başka bir şey bu apartman hayatındaki insanları bir araya getirme gibi bir özelliği olamaz. Apartman yönetimi daha çok ne bileyim ayda bir defa ya da haftada bir defa bir eğlence veya işte buna benzer insanların bir araya gelip, oturup, sohbet edebileceği bir toplantılar yapabilirler. İnsanlar daha rahat birbirlerini tanırlar daha rahat konuşurlar. Tabi buna da kaç kişi uyabilir. Çoğunluğu iş güçten dolayı uymayacaktır.” (G.F)

Katılımcıların da belirttiği gibi uygulanan ve uygulanacak olan kentsel dönüşüm projelerinin temelinde insan özne konumunda olmalıdır. Kentsel dönüşüm salt bir rant olmaktan öte fonksiyonlar üstlenmelidir. Dönüştürülen alanlarda insanların bir arada vakit geçirip sosyalleşebilecekleri alanlar, çocuklar için oyun alanları, özellikle mahalle yaşantısını aktif hale getirecek etkinliklerin yapılabileceği

boş alanlar yapılmalıdır. Yoksa her boş alana apartman dikilerek yapılan dönüşüm projeleri insanları birbirlerine, mahalleye ve kente yabancılaştırmaktan başka bir işlev görmeyecektir.