Sözel Veritabanı Oluşturma

Sözel veriler; kanser verileri, belirlenen mekana ve bu mekanın özelliklerine ilişkin verilerdir. Elde edilen veriler Excel tabloları haline getirilmiştir.

Verilerin öznitelik verisi haline gelmesi için mekâna dayandırılması gerekmektedir. Mekânsal ilişkiyi irdelemek için, sözel veriler ilişkisel veri yapısı ile CBS yazılım programlarında kullanılır formata dönüştürülmüştür.

Şekil 4.11’de görüldüğü üzere veriler kullanılan MapInfo yazılım programında açılmıştır.

Çalışmada ilk olarak, 2010 yılı Ocak-Aralık dönemlerinde Meram Tıp Fakültesi Onkoloji bölümünde kanser vakalarını incelemek üzere hastalara anket uygulanmıştır. Toplamda 127 adet anket uygulamasının sonucunda, tüm sorulara verilen yanıtların olduğu anket sayısı 68’e düşmüştür. Bu durumda, istatistiksel olarak veri analizini mümkün kılacak sayıda anket cevaplandırılamamış ve mekânla ilişkiler incelenememiştir. Ek 1’de hazırlanmış anket örneği verilmiştir.

Konya İl Sağlık Müdürlüğü’nün 2004 yılından bu yana tuttuğu kanser kayıtlarından ve S.Ü. Meram Tıp Fakültesi Patoloji A.B.D. hasta kayıtlarından, hastalara ait, yaş, cinsiyet, eğitim, meslek, kan bağı, kanser türü ve adres verileri düzenlenerek, tekrarlı veriler ayıklanarak 2005-2009 yılları arası 7298 vaka veri tabanına aktarılmıştır.

4.3.1 Beşeri faktör verileri

Elimizde bulunan 2005-2009 yılları toplam kanser hastası “7298” olup

● 3014 kadın

● 4284 erkek ‘ vaka olarak belirlenmiştir. Buna göre toplam hastaların ;

- %41, 30 u kadın

- %58.70 i erkek vaka olarak tespit edilmiştir.

Sistemde kanser türleri, beşeri özelliklerle ilgili kodlamalar yapılmıştır. Vakaların beşeri faktörleri ile kanser arasında ilişkinin varlığı istatistiksel olarak incelenmesi amaçlı her bir hastanın yaşı, mesleği, cinsiyeti, kan bağı, kanser türü ve adresi tespit edilerek Excel dosyasında tablolar haline getirilmiştir. Kullanılan sözel veritabanından bir kesit Çizelge 4.4’de gösterilmiştir. Çizelgede görüldüğü üzere, cinsiyet kodlamaları:

1= Erkek

2= Kadın, olarak yapılmıştır.

Kanser türlerinin sistemde tanımlanması, TM olarak gösterilen kolonda yapılmıştır. Bu bilgiler kanser türlerini belirtmektedir. Analizlerin daha sağlıklı yapılması amacıyla kanser türleri 9 ana başlıkla toplanmıştır.

Buna bağlı olarak ; 1) Cilt

2) Endokrin Sistem (Troid).

3) Hematolojik Sistem (Lenf nodu, Lenfoma, Kemik İliği). 4) Kas-İskelet sistemi

5) Meme

6) Sindirim Sistemi (Mide, Rektum, Kolon, Çekum, Apandis, Safrakesesi, Pankreas, Tükrük bezi, Adomen, İncebarsak, Karaciğer, Sigmoid Mezenterik Lenf nodu).

7) Sinir Sistemi (Paryatal, Temporal ).

8) Solunum Sistemi (Akciğer, Larenks, Nazofareks).

9) Ürogenital Sistem (Böbrek, Testis, Endometrium, Pelvik, Pelvis, Servikal, Over, Uterus, Mesane, Prostat), şeklinde sıralanmaktadır.

Sözel veri tabanı için, Kanbağına ilişkin kodlama aşağıdaki şekilde yapılmıştır. KANBAĞI

0 Yok

1 Birinci derecede akraba (Anne, Baba, Kardeş, Çocuk)

2 İkinci derece akraba

3 Bilinmeyen

Eğitim durumu, meslek durumuna ilişkin kodlamalar aşağıdaki şekilde sisteme aktarılmıştır.

EĞİTİM DURUMU KODU EĞİTİM

1 Eğitimsiz

2 İlk-orta(ilköğretim)

3 Lise

4 Yüksek okul-üniversite

9 Bilinmeyen

MESLEK KODU MESLEK

0 İşsiz

1 İlmi, teknik eleman, serbest meslek

2 MÜTEŞEBBİSLER(iş adamları, direktörler, kademe yöneticileri) 3 İdari personelve benzeri çalışanlar

4 Ticaret ve satış personeli

5 Hizmet işlerinde çalışanlar

6 Tarım, hayvancılık, ormancılık, avcılık işiyle uğraşanlar 7 Tarım dışı üretim faaliyetlerinde çalışanlar

8 Ev hanımı

9 Emekli

10 Ağır işte çalışanlar(madenler vs.)

99 Bilinmeyenler

Çizelge 4.4’te gözlendiği gibi, vakaların beşeri özellikleri ile ilgili; meslekleri, eğitim durumları da incelenmiş her biri kodlanarak veri tabanına işlenmiştir. Buna göre her bir koda karşılık gelen açıklamalar tablolar halinde verilmektedir.

Çizelge 4.4. Sözel Veritabanı DOĞUM

YERİ YAŞI CİNSİYETİ

EĞİTİM

DURUMU MESLEĞİ ADRESİ TÜMYERİ (TM)

KAN BAĞI 4207 86 1 2 99 4207 ÜROGENİTAL_SİSTEM 0 0199 62 1 2 99 4226 ÜROGENİTAL_SİSTEM 0 4214 68 1 2 99 4214 ÜROGENİTAL_SİSTEM 0 4214 81 1 1 99 4214 ÜROGENİTAL_SİSTEM 0 4214 50 2 2 8 4214 ÜROGENİTAL_SİSTEM 0 4214 49 1 2 99 4214 ÜROGENİTAL_SİSTEM 0

DOĞUM

YERİ YAŞI CİNSİYETİ

EĞİTİM DURUMU

MESLEĞ

İ ADRESİ TÜMYERİ (TM) BAĞI KAN

4214 76 1 2 99 4214 ÜROGENİTAL_SİSTEM 0 4214 71 1 2 99 4214 ÜROGENİTAL_SİSTEM 0 4226 42 2 2 8 4226 ENDOKRİN_SİSTEM 0 4207 52 1 2 5 4226 SOLUNUM_SİSTEMİ 0 4222 75 2 2 8 4222 SİNDİRİM_SİSTEMİ 0 4224 56 1 2 6 4224 SİNDİRİM_SİSTEMİ 0

4.3.2 Toprak kirliliğine ilişkin veriler

Konya iline ilişkin toprak kirliliği ve su kirliliği konusunda harita bulunamamıştır. Kirlilik haritalarını üretmek amacıyla Konya Toprak ve Su Araştırma Enstitüsünden elde edilen Nikel değeri ve koordinatları Excel tablosunda özetlenmiştir (Çizelge 4.5). Su kirliliğine ilişkin verilere ulaşılamamıştır.

Çizelge 4.5. Nikel Kirlilik noktaları koordinatları

X Koordinat Y Koordinatı Nikel Değeri Yer

511915 4267731 77.7228 Kulu 427321 4249903 93.1956 Yunak 443604 4256564 100 Yunak 499374 4232398 92.9 Cihanbeyli 504033 4236979 99.36 Cihanbeyli 478376 4253073 93.08 Cihanbeyli 471531 4258946 123.34 Cihanbeyli 465269 4266265 144.73 Cihanbeyli 466314 4251738 131 Cihanbeyli 458719 4246712 82.96 Cihanbeyli 501767 4215944 81.07 Cihanbeyli 489004 4226868 92.21 Cihanbeyli 454984 4200248 106.69 Sarayönü 464538 4207465 137.43 Sarayönü 462480 4225385 94.04 Sarayönü 362475 4201383 78.021 Akşehir 596664 4119450 129.99 Ereğli 618876 4120887 84.131 Ereğli 619870 4111176 118.81 Ereğli 400468 4098374 190.645 Seydişehir 398565 4089800 222.518 Ereğli 595250 4115976 296.734 Ereğli 595696 4116563 267.384 Ereğli 511557 4258094 127.7014 Kulu 521720 4267515 106.5786 Kulu 519010 4268437 137.9136 Kulu 494132 4097815 90.044 Çumra 494226 4095732 81.3912 Çumra 472831 4106200 83.06666 Çumra 455077 4128886 79.115 Meram 400739 4098937 184.7884 Seydişehir

Yetkililerden gelen açıklamada bu verilerin kayıt altında yeteri kadar olmadığı, ancak istenilen bölgeden numune alınarak kayıtlar tutulduğu belirtilmiştir.

4.3.3 Güneşlenme şiddetine ilişkin veriler

Konya iline ilişkin sıcaklık haritası üretmek amacıyla, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğünden temin edilen verilerle, 14 ilçede güneşlenme şiddeti yıllık ortalamaları düzenlenmiştir. Elde edilen veriler Çizelge 4.6 ‘da verilmiştir.

Çizelge 4.6. Güneşlenme Şiddeti

İlçe Kodu İlce Toplam Güneşlenme Süresi (Sa)

4203 AKSEHIR 212.96 4205 BEYSEHIR 229.04 4207 CIHANBEYLI 214.53 4209 CUMRA 224.17 4214 EREGLI 238.76 4216 HADIM 219.1 4219 ILGIN 217.01 4221 KARAPINAR 226.65 4222 KARATAY 220.61 4223 KULU 206.68 4224 MERAM 220.61 4226 SELCUKLU 220.61 4227 SEYDISEHIR 219.83 4231 YUNAK 215.7

4.3.4 Baz istasyon sayısına ilişkin veriler

Konya iline ilişkin baz istasyon haritası üretmek amacıyla, Çevre Bakanlığından onaylı 2006 yılı toplam baz istasyon sayıları temin edilerek veritabanı oluşturulmuştur.

Çizelge 4.7. Baz İstasyon Dağılımı

Sıra İlçe adı İlçe Kodu Baz İstasyonu Sayısı

1 AHIRLI 4201 6 2 AKOREN 4202 7 3 AKSEHIR 4203 27 4 ALTINEKIN 4204 13 5 BEYSEHIR 4205 42 6 BOZKIR 4206 28 7 CIHANBEYLI 4207 45 8 CELTIK 4208 5 9 CUMRA 4209 29 10 DERBENT 4210 9 11 DEREBUCAK 4211 13 12 DOGANHISAR 4212 13 13 EMIRGAZI 4213 3 14 EREGLI 4214 39 15 GUNEYSINIR 4215 6 16 HADIM 4216 16 17 HALKAPINAR 4217 3 18 HUYUK 4218 13 19 ILGIN 4219 26 20 KADINHANI 4220 14 21 KARAPINAR 4221 20 22 KARATAY 4222 148 23 KULU 4223 26 24 MERAM 4224 156 25 SARAYONU 4225 14 26 SELCUKLU 4226 229 27 SEYDISEHIR 4227 27 28 TASKENT 4228 10 29 TUZLUKCU 4229 1 30 YALIHUYUK 4230 2 31 YUNAK 4231 20 TOPLAM 1010

Çizelge 4.7’de görüldüğü üzere merkez ilçeler başta olmak üzere baz istasyon sayısı nüfusla doğru orantılı artmaktadır.