Herşeyden önce, toplam gücü dikkate alındığında, Gürcistan kayda değer ölçüde dezavantajlar ile birlikte SSCB’den bağımsızlığını elde etmiştir. SSCB döneminde ekonominin merkezi yönetimi olan bu ülke, SSCB’nin dağılmasından sonra, kurulan yeni RF devletinin ekonomik, endüstriyel ve teknolojik üstünlüğüne hizmet etmiştir. Örneğin bağımsızlıktan sonra Gürcistan, tamamen Rus enerjisine ve elektriğine bağımlı ve Sovyet ekonomik altyapısıyla bütünleşmiş bir devlet olarak var olmuştur.109
Gürcistan ve RF’nin coğrafi yakınlığı Gürcistan nezdinde tehdit oluşturmaktadır. Yalnızca ortak sınırları olduğu için değil, ilişkileri genel manada büyük oranda güçleştirmektedir. RF ve Gürcistan, Kafkas sıra dağları tarafından koparılsalar da, en önemli geçitler; Daryal ve Roki geçitleridir. Bu geçitler Rusya’yı isyancı Güney Osetya’ya açan geçitlerdir. 2008 yılında ise Rusya’dan silah transferi için kulanılmışlardır.110
Rus ordusunun askeri müdahale sırasında Güney Osetler tarafından karşılanacağı gerçeği göz önüne alındığında, Rusya, Tiflis’ten birkaç saat uzakta, Osetya’nın güney kenarına her zaman kolayca ulaşma imkanı bulmuştur. Öte yandan RF’dan Gürcistan’a giden tek demiryolu bağlantısı Abhazya’dan geçmektedir.111
Böylece RF kendisi için yaşamsal arz yolunu oluşturmuş ve bu durum bu bölgede gelecekte yaşanacak olan Rus müdahaleleri için öne sürülecek stratejik bir unsure haline getirilmiştir.112
Gürcistan, bağımsızlığının ilanından sonra, Sovyetler Birliği’nin fiili işgali altında bulunan Sovyet sonrası bir ülke olarak ortaya çıkmıştır. Ruslar Gürcistan’ın dört bir yanında büyük askeri üslere sahip olduğu için bir nevi bu ülkenin topraklarını Trans-Kafkasya Ordusunun uç karargahı olarak görmüşlerdir.113
1991’den sonra RF, Gürcistan’daki eski Sovyet kuvvetlerinin hepsini doğrudan kontrol etmiştir. Eylül 1991’de Gürcistan parlamentosu, tüm Sovyet birliklerini işgal gücü ilan etmiştir. RF ise bu güçleri, Türkiye ve Karadeniz ile sınırı olan önemli bir ülkeden çekip almak istememiştir. O tarihten bu yana Gürcistan’daki Rus askeri
109 Hatipoğlu, 2004: 14-15
Rusya, enerji arzını bir kaldıraç aracı olarak kullanarak duruma avantaj sağladı ve Rusya tarafından sağlanan enerji, ilişkilerin sorunlu olduğu zamanlarda kesildi.
110 Gachechiladze, 1995: 9
111 http://www.circassiancenter.com/cc-turkiye/arastirma/0528-abdnin-3.htm (erişim tarihi: 26.03.2015) 112“Road to War in Georgia: The Chronichal of a Caucasian Tragedy”, Spiegel Online, 25.09.2008
Osetyalı çiftçiler, Mart 1918, Ekim 1919 ve Nisan, Haziran 1920 ayaklanmalarında Bolşeviklerin yanında yer almışlar ve Gürcülere karşı savaşmışlardır. Bu ayaklanmaların Gürcülerce kanlı şekilde bastırılması bugünlere uzanan Gürcü-Oset anlaşmazlığının temellerini atmıştır ve Ağustos 2008’de olan savaşta; Rus kuvvetlerinin Gürcistan’a taşınmasında Roki geçidi önemli bir rol oynamıştır.
http://www.spiegel.de/international/world/0,1518,574812-3,00.html (erişim tarihi: 22.04.2015)
güçlerinin varlığı, doğrudan ya da dolaylı olarak iki ülke arasındaki ilişkiyi olumsuz yönde etkilemiştir.114
Başlangıçta bağımsız Gürcistan kendi ordusuna sahip değildi. Gamsakhurdia tarafından yürütülen iç dengeleme eylemleri yalnızca Jaba Ioseliani liderliğindeki Mkhedrioni gibi güçlü paramiliter örgütlerin barınmasıyla sınırlıydı. Tanınmış bir suçlu olan Tengiz Kitovani’ye sadık askerlerdi.115 Bunlar, Gamsakhurdia tarafından gelecekteki ordu için çekirdek olarak planlanan milli muhafaza güçlerine dönüştürülmüştür.116 Bununla birlikte, hükümetten ziyade, kişisel liderlerine sadık olan bu paramiliter güçler, Rus birliklerine karşı savaşmak için yeterli kapasiteye sahip olmayıp ayrıca böyle bir amaçta taşımamaktaydılar. Aslında bu paramiliter güçler, özellikle Abhazya ve Güney Osetya’daki etnik çatışmaları ele almak için anti-Sovyet siyasi gruplar tarafından yaratıldılar.117
Bağımsızlıktan sonra, bu yasadışı yerel güçler Sovyet ordusu depolarını yağmalayarak “kamulaştırdı” veya “özelleştirdi”. Daha önce Sovyet ordusunda görev yapmış olan Gürcü subaylar da bu birliklere katıldılar.118
Gamsakhurdia, ortaya çıkan durumu devletin kontrol edemeyeceğinin farkında olduğuiçin bu “savaş ağalarını” ayrılıkçı hareketlerle mücadelede desteklemek zorunda kalmıştır. Bununla birlikte, Gamsakhurdia’nın “savaş ağalarına” verdiği destek, Gürcistan gibi potansiyel müttefiki bulunmayan bir devletin hayatta kalması için çok önemli olan etkin ve örgütlü bir ulusal ordunun oluşumuyla sonuçlanamamıştır.119
Rusya’nın Gürcistan politikalarını ilgilendiren agresif yönü ağır stratejik amaçları Gürcüler tarafından büyük oranda fark edilmiştir. SSCB’nin dağılmasından bu yana yaşanan etnik kargaşa ile karşı karşıya kaldıklarında geçmiş idrak edilmiş ve bu idrak onları daha da katılaştırmıştır. Bu uygulalamaların ardından Gürcüler, Rusya’nın Abhazya ve Güney Osetya’daki etnik çatışmaları kullanma argümanlarını Sovyet yönetiminin bir mirası olarak yorumlamışlardı. Aynı zamanda bu etnik çatışmalar, Gürcistan’ın bağımsızlığını kazanma çabalarının engellenmesi için bir nevi enstrüman olarak da kullanılmıştır. Gürcü milliyetçilerin iddia ettiği gibi, yapay özerk birimler, Rusya tarafından Gürcistan’ın birleşik varlığını oluşturmaması ve ülkenin iç işlerine engel olması için kurulmuşlardır.120
Onlara göre iç
114 Bertil, 2008: 24 115 Cornell, 2001: 150 116 Coppieters ve Legvold, 2005: 124 117 Coppieters ve Legvold, 2005: 122 118 Wright, vd. 1996: 132-135; Darchiasvili, 2005: 127 119 Welt, 2009: 219 120 Cornell, 2000: 151
istikrarsızlık, RF tarafından gerekli durumu oluşturmak için, Gürcistan’da doğrudan bir müdahale ve bölgede askeri varlığını sürdürmek için bir bahane ortamı hazırlayacaktır. Örneğin Gamsakhurdia, açık bir şekilde “Gürcistan’da, Moskova’nın bilinçli olarak anarşi yaratmaya çalışarak düzeni sağlayabileceğini” ileri sürmüştür.121
Aslında bu görüş, Gürcistan’ın bütün ardıl cumhurbaşkanları tarafından paylaşılmıştır. RF’nin agresif niyetleri Abhazya ve Güney Osetya’daki çatışmalarla bağlantılı olduğu için, iddia edildiği gibi yalnızca iç tehdit olarak değerlendirmek mümkün değildir.122