Resmî belgede sahtecilik suçunun cezası failine göre değişiklik göstermektedir.
Suç özel şahıslar tarafından işlendiğinde suçun basit hali oluşmuş olur ve TCK.’nın 204. maddesinin birinci fıkrasına göre cezalandırma yapılır. Ancak suçu işleyen kamu görevlisi ise ve görevi kapsamında bu suçu işlemişse bu, suçun nitelikli hali sayılır ve TCK.’nın 204. Maddesinin ikinci fıkrasına göre cezalandırma yapılır.
2.6.1. Suçun Özel Kişilerce İşlenmesi
Bir resmî belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmî belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmî belgeyi kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (TCK m. 204/1).
TCK’nın 204. maddesinin birinci fıkrası resmî belgede sahtecilik suçunun basit halini düzenlemiştir. Suçun basit halinde resmî belgeyi sahte olarak oluşturan, başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve sahte resmî belgeyi kullananlar için 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
2.6.2. Suçun Kamı Görevlisi Tarafından İşlenmesi
TCK’nın 204. Maddesinin ikinci ve üçüncü fıkrasında resmî belgede sahtecilik suçunun nitelikli halleri düzenlenmiştir.
13 Görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmî bir belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren, gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen veya sahte resmî belgeyi kullanan kamu görevlisi üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (TCK. m. 204/2).
Kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere bir belgeyi oluşturmakla görevli kamu görevlisi şayet belgeyi sahte olarak oluşturursa, değiştirtirse ya da kullanırsa 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Nüfus müdürlüğünde çalışan memurun sahte kimlik çıkarması, emniyet müdürlüğünde ehliyetleri hazırlamakla görevli memurların sahte ehliyet düzenlemesi buna örnek olarak gösterilebilir.
2.6.3. Resmî Belgenin Niteliğine Göre Ceza
Resmî belgenin, kanun hükmü gereği sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge niteliğinde olması halinde, verilecek ceza yarısı oranında artırılır (TCK. m.
204/3).
Hukuken belgeler sahteliği ispat oluncaya kadar geçerli belgeler ile aksi ispat oluncaya kadar geçerli belgeler olarak ikiye ayrılır. TCK.’nın 204. maddesinin 3.
fıkrasında bahsi geçen ve resmî belgede sahtecilik suçunun nitelikli halini oluşturan belgeler, sahteliği ispat oluncaya kadar geçerli olan belgelerdir. Sahteliği ispat oluncaya kadar geçerli belgeler şunlardır:
- Mahkeme İlamları,
- Noterlerde Düzenleme Biçiminde Tanzim Edilen Evraklar, - Duruşma Tutanakları,
- Seçim Tutanakları,
- Belediye Ceza Tutanakları (1608 sayılı Kanun m.6), - İlam Niteliğindeki Belgeler (İİK m. 38),
- Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu gereği tutulan suç tutanakları, - Sayıştay İlamları.
14 Bu madde birinci ve ikinci fıkranın devamı niteliğindedir. Birince veya ikinci fıkraya göre yargılanan mahkûmun işlediği suç üçüncü fıkra hükmünü kapsıyorsa aldığı ceza yarı oranında arttırılır. Örneğin resmî belgede sahtecilik suçunu işleyen memur 8 yıl hapis cezası aldı. Oluşturduğu belge yukarda sayılan belgelerden biriyse cezası yarı oranında arttırılır ve 12 yıl hapis cezasıyla cezalandırılır.
15 Üçüncü Bölüm
RESMİ BELGEDE SAHTECİLİK SUÇUNDA YARGILAMA 3.1. KAMU GÖREVLİSİ HAKKINDA SORUŞTURMA İZNİ
Resmi belgede sahtecilik suçunda fail herkes olabilir. Ancak failin bir memur olması, memurun göreviyle alakalı bir belgede sahtecilik yapması suçun nitelikli halleri arasında yer alır. Böyle bir durumda memur hakkında soruşturma ve kovuşturma hemen yapılamaz. Öncelikle memurun amirinden soruşturma izni alınması gerekmektedir.
4483 sayılı kanunda memurların göreviyle ilgili işledikleri suçlarda soruşturma izni alınması gerektiği düzenlenmiştir. Yine bu kanuna göre bir memur ya da kamu görevlisi göreviyle ilgili bir suç işlediğinde amirinin soruşturma için izin vermesi gerekir. Burada amir, suçun işlendiği zaman görevlinin amiridir. Suç işlendikten sonra memurun tayini çıkıp başka bir yere gitse bile suç işlendiği tarihte görev yerindeki amirinden izin alınır.
Resmi belgede sahtecilik suçu işleyen memur veya kamu görevlisi hakkında soruşturma izni alınacak amir, memurun veya kamu görevlisinin görev yaptığı yere göre değişir. İlçede görevli ise kaymakam, il veya merkez ilçede görevli ise vali, bölgesel teşkilatlanmış kurum veya kuruluşlarda suç işlenmişse görev yapılan ilin valisi, bakanlıklara bağlı teşkilatlarda işlenen suçlarda en üst idari amir, TBMM’de görevli olanlar için TBMM Genel Sekreteri, TBMM Genel Sekreteri veya yardımcıları için TBMM Başkanı, Cumhurbaşkanlığında görevli olanlar için Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Cumhurbaşkanı Genel Sekreteri için Cumhurbaşkanı; büyükşehir belediye başkanları, il ve ilçe başkanları, il ve ilçe meclis üyeleri ve il genel meclisi üyeleri için içişleri bakanı soruşturma izni verecek olan amirdir.
Resmi belgede sahtecilik suçunu işleyen memur veya kamu görevlisi hakkında soruşturma izni verecek olan amir, izni vermeden önce bir ön inceleme yapar. Ön incelemeyi bizzat kendisi yapabileceği gibi bir müfettiş aracılığıyla da yaptırabilir veya işin niteliğine göre başka bir kurumdan da isteyebilir.
16 Ön incelemeyi yapmakla görevlendirilmiş müfettiş veya görevli, hakkında ön inceleme yapılan memur veya kamu görevlisi ve varsa şikâyetçinin ifadeleriyle, tanık beyanlarını alır, soruşturmayla ilgili olan her türlü delil, bilgi ve belgeleri toplar. Ön incelemeyi yapan yetkili müfettiş veya görevli; ön inceleme neticesinde oluşan görüşlerini ve delilleri de değerlendiren bir rapor düzenleyerek durumu izin vermeye yetkili merciiye sunar. Ön inceleme birden çok kişi tarafından yapılmışsa, farklı görüşler raporda gerekçeleriyle ayrı ayrı belirtilir. Soruşturma izni hususunda yetkili merci, bu rapor üzerine soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine, suçun öğrenilmesinden itibaren ön inceleme dâhil en geç 30 gün içinde gerekçeli bir şekilde karar verir. Bu süre, zorunlu hallerde 15 günü geçmemek üzere bir defa uzatılabilir.
Ön inceleme sonucunda amir soruşturma için izin verebileceği gibi izin vermeye de bilir. Soruşturmaya izin verildiği veya verilmediği Cumhuriyet başsavcılığına, resmi belgede sahtecilik suçu işlediği iddia edilen memur veya kamu görevlisine ve varsa şikâyetçiye bildirilir.
Soruşturma izni verilmişse eğer hakkında soruşturma izni verilen memur karara itiraz edebilir. İzin verilmemişse de cumhuriyet savcısı ve varsa şikâyetçi izin verilmeme kararına itiraz edebilir. İtiraz süresi, yetkili merciinin izin verme veya izin vermeme kararının tebliğinden itibaren 10 gündür. İtiraz yapıldıktan sonra en geç 3 ay içerisinde karara bağlanır. Verilen karar kesindir.
3.2. YARGILAMA YAPACAK MAHKEME