Pugh Kavram Seçimi

İskoçya, Glasgow’daki Starthclyde Üniversitesi’nden Stuart Pugh tarafından geliştirilen bu yöntem, kalite fonksiyon göçerimi uygulamasında, alternatif ürün kavramları arasında seçim yapabilmek için uygulanır (http://thequalityportal.com).

Bu yöntemde, farklı ürün kavramlarının ne derece etkili olduklarının karşılaştırılmasında bir puanlama matrisi kullanılır. Bu matriste, satırları müşteri istek ve ihtiyaçları oluşturmaktadır. Sütunlarda ise alternatif ürün kavramları yer alır. Bir KFG takımı kurulduktan sonra, öncelikle her müşterinin istek ve ihtiyaçlarına uygun

KFG takımı tarafından karşılaştırılan her müşteri istek ve ihtiyacı, baz alınan kavrama göre daha üstün ise “+”, aynı ise “S” ve daha kötü ise “-” olarak değerlendirilir. Şayet matris Excel benzeri bir programda geliştirilmiş ise +1, 0, -1 değerleri kullanılır (http://www.devicelink.com).

Bu puanlamadan sonra, kalite evindeki teknik önem derecelerinin hesaplanmasında olduğu gibi, kavramların (“+” ve “-“ leri için) sütun toplamları hesaplanır. Artılar ve eksilerin farkı alındıktan sonra sütun toplamı en yüksek olan kavram en avantajlı kavram olduğundan “yeni ürün” olarak seçilir ve KFG’nin diğer aşamalarına bu yeni kavram için devam edilir (Yenginol, 2000: 129).

Pugh kavramının aşamaları şunlardır (http://www.devicelink.com):

-Müşteri istek ve ihtiyaçlarını belirlemek ve bunlara uygun teknik karakteristikler belirlemek

-Herbir istek ve ihtiyacın önem derecelerini saptamak, -Uygun tasarım kavramları oluşturmak,

-Pugh analizini kullanarak kavramları sıralamak,

-İlk kavramın istenen son kavrama dönüşmesinde en önemli unsurları sentezlemek,

-En iyi kavram oluşuncaya kadar işlemlerin tekrarlanması.

Tablo 2.8’de salça ile ilgili verdiğimiz örnekte satırlarda müşteri istekleri sütunlarda ise bu ihtiyaçları karşılamak üzere tasarlanmış salça ile ilgili çeşitli karakteristikler vardır.

Tablo 2.8.Pugh Kavram Seçimi Matrisi

Müşteri İstekleri B az K av ra m C am K av an oz da S al ça T en ek e K ut ud a S al ça P la st ik K ap ta S al ça Ö ne m D er ec el er i

Kapağın Kolay Açılması + _ + 16

Raf Ömrünün Uzun Olması _ _ _ 20

Yabancı Madde İçermemesi S _ _ 30

Tadının İyi Olması + _ _ 28

Artılar Toplamı 44 0 16

Eksiler Toplamı 20 78 78

S ler Toplamı 30 0 0

Puanlar 24 -78 -62

Yukarıdaki örnekte baz kavram olarak alınan tetrapak kutularda salça ile cam kavanozda, teneke kutuda ve plastik kutuda salçalar karşılaştırılmıştır. Cam kavanozda üretilen salça en yüksek puanı aldığı için en iyi kavram seçilmiştir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

BİR GIDA İŞLETMESİNDE KALİTE FONKSİYON GÖÇERİMİ UYGULAMASI

Bu bölümde KFG’nin daha iyi anlaşılabilmesi için aşama aşama “Kalite Evi” inşa edilecek ve bir örnek üzerinde uygulama yapılacaktır. Bu amaçla öncelikle uygulama denemesinin yapılabileceği bir işletme tespit edilmiştir. Bu doğrultuda işletmenin daha iyi kalitede ve müşteri beklentilerini karşılayacak düzeyde üretim yapmasının yolları araştırılmış ve pazarda en iyi rakip firma ile farkı belirlenmeye çalışılmıştır.

Uygulamanın yapılacağı işletmenin seçiminde, ülkemizde gıda sektörünün önemi dikkate alınarak bir gıda işletmesi seçilmiştir. Çünkü gıda sektörü; tarımsal üretim, dengeli beslenme, katma değer, istihdam ve ihracat açısından önemli işlevleri olan bir sektördür. Seçilen işletmede KFG süreci uygulanmaya çalışılmış, uygulama esnasında karşılaşılan zorluklar ve bu zorlukların aşılmasında sunulabilecek öneriler üzerinde durulmuştur. Bu şekilde KFG sürecinin seçilen işletmede geçerliliği incelenmiştir. Bu çalışmada kullanılan bilgiler, karşılıklı görüşme yoluyla işletme çalışanlarından ve tüketicilerden alınmıştır.

Çalışmada örnek işletme olarak süt ve süt ürünleri üreten bir fabrika seçilmiştir. KFG sürecinin uygulanacağı ürün ise “Pastörize süt” olmuştur. Uygulamaya sırasıyla Ne, Nasıl, İlişkiler, Ne kadar kısımlarının oluşturulmasıyla başlanmış ve sonuçta kalite evinin yorumlanmasına gidilmiştir.

Uygulama sonucunda aşağıdaki sorunlar değerlendirilmiştir:

-Uygulama esnasında karşılaşılan problemler nelerdir? Bu problemlerin giderilmesi mümkün müdür?

-KFG işletmelere rekabette üstünlük kazandıran bir teknik midir? Neden? -Uygulamanın eksik noktalarında nasıl bir değişiklik yapılabilir?

Uygulamaya geçmeden önce örnek işletme hakkında ve pastörize sütün üretim için hangi aşamalardan geçtiği hakkında genel olarak bazı bilgiler verilecek daha sonra uygulama anlatılacaktır.

3.1. Örnek İşletmeye Ait Genel Bilgiler

Süt ve süt ürünleri üreten bu işletmenin adı uygulamamızda kullanılmamakla beraber bundan böyle bu işletme “X işletmesi” olarak adlandırılacaktır. Örnek işletme 1990 yılında “Beyaz Peynir” üretimi ile faaliyetine başlamıştır. Çalışma misyonu olarak her zaman kaliteyi hedefleyen firmanın, bunu başardığına olan inancından dolayı, kısa bir süre içerisinde hem işletme kapasitesi hızla artırılmış, hem de Pastörize Süt, Kaşar Peyniri, Yoğurt, Ayran, Tereyağı gibi ürünler de piyasaya sunulmuştur.

X işletmesi bugün 8.000 m2 kapalı alana sahip modern tesislerinde kalifiye personeli ile günlük 450 ton süt işleme kapasitesine sahiptir. X işletmesi müşterilerden gelen talep ve istekler doğrultusunda ürün portföyünü ve işleme kapasitesini her geçen gün artırmaktadır.

Fabrikada, pastörize süt, beyaz peynir, kaşar peyniri, dil peyniri, yoğurt, ayran ve tereyağı üretilmektedir. Söz konusu ürünler müşteri isteklerini karşılayacak şekilde farklı ambalaj boyutlarında satışa sunulmaktadır.

Üretimde dünya teknolojisini kullanan X işletmesi, ISO 9000 Kalite Güvence Sistemi ve H.A.C.C.P normlarına uygun olarak sağlıklı ortamlarda el değmeden üretimini gerçekleştirmektedir.

Örnek işletmenin faaliyetlerini kısaca şu şekilde anlatmak mümkündür. Örnek işletmenin ürünlerinin hammaddesini oluşturan taze süt; İç Anadolu ve Akdeniz Bölgelerinin sütlerinden akşam ve sabah ayrı ayrı olmak üzere günde iki kez toplanıp, veteriner hekimler tarafından gerekli kontrolleri yapılarak, geciktirilmeden toplama merkezlerine ulaştırılmaktadır. Çok kısa bir süre içerisinde +4°C'ye soğutulan sütler, termos kasalı tankerlerle fabrikaya taşınmakta, sağımı takiben 24 saat içerisinde de ürünlere dönüştürülmektedir.

X işletmesinde Pastörize sütün üretimi kısaca şu şekilde anlatılabilir.

Çiğ süt fabrikaya kabul edildikten sonra bir pompa ile tankerden alınır. Önce kaba filtreden geçirilir, sonra da dearatörden geçirilerek kötü kokular uzaklaştırılır. Sütün temizlenmesi amacıyla klarifikatörlere gönderilen süt pisliklerinden arındıktan sonra istenen yağ oranına göre standardize edilir. Pastörizatörlerde 62-65 °C de yarım saat süreyle pastörize edilen süt 4 °C ye kadar soğutulur ve uygun ambalaj materyallerine otomatik dolum işlemi yapıldıktan sonra depolara sevk edilir.

X işletmesi ürettiği ürünleri Karaman, Afyon, Niğde, Nevşehir, Isparta, Denizli gibi şehirlerde satışa sunduğu gibi Azerbaycan’a da ihraç etmektedir.