PUANLAMA ve NOT VERME

Bu bölümde BSBÖT’den toplanan verilerin (öğrencilerin bilimsel süreç becerilerinin gelişimini takip etmede ve öğrencilere not vermede) nasıl kullanılabileceği tartışılacaktır.

Modül-1 (Değişkenleri Belirleme ve Hipotez Kurma Becerileri Ölçme Testi) 60 çoktan seçmeli madde içermektedir. Bu modülde öğrencilere, önceden yapılmış

deneyler çizim destekli metinler halinde verilmiş, öğrencilerden deneyler hakkında sorulan çoktan seçmeli soruları cevaplamaları istenilmiştir. Modül-1 değerlendirilirken, her bir doğru cevap “1” puan, yanlış ve boş bırakılan cevaplar için ise “0” puan verilmelidir. Modülün kapağında verilen, davranışların sorulara göre dağılımı tablosu not vermede kullanıcılara yardımcı olabilir. Örneğin, Modül-1 cevaplayan bir öğrencinin “Bağımsız değişkeni belirleme” beceri puanı hesaplanırken; öğrencinin 1, 5, 9, 13, 17, 21, 25, 29, 33, 37, 41, 45, 49, 53. ve 57. sorulara verdiği doğru cevaplar toplanmalıdır. Böylece 15 tam puan üzerinden bir not elde edilebilir. Benzer şekilde, bağımlı değişkeni belirleme, kontrol edilen değişkenleri belirleme ve hipotez kurma beceri puanları da ayrı ayrı hesaplanabilir.

Modül-1 eksikleri belirleme amaçlı bir değerlendirme yaklaşımıyla kullanılacaksa, öğrencilerin sadece doğru cevapları değil, yanlış cevapları da incelenmelidir. Bu bağlamda, öğrencinin çeldiricilere göre cevap dağılımlarını incelemek, bazı yanılgıları ve eksiklikleri ortaya çıkarma bakımından yaralı bilgiler sağlayabilir. Örneğin Modül-1’de bağımlı, bağımsız ve kontrol edilen değişkenleri bulma ile ilgili maddelerde, her bir üçlü soru takımı aynı çeldirici setiyle verilmiştir. Bu durumda bağımlı değişkeni bağımsız değişkenle karıştıran öğrenciler veya tek bir değişkeni kontrol eden öğrenciler ortaya çıkarılabilir.

Deneysel araştırmalarda, bir deneyde değiştirilen bir değişken, aynı düzenekle yapılan başka bir deneyde sabit tutulabilir. Modül-1, öğrencilerin değişkenlerdeki bu değişebilirlik fikrini nasıl anladıklarını test etmede de kullanılabilir. Modül-1’de verilen 15 deney metninden 8’i bu düşünceyle oluşturulmuştur. Deney metinlerinde adları geçen Ayşe, Tuncay, Hatice ve Aliye’nin yaptığı ikişer deney aynı deney düzeneği ile gerçekleşen, değişkenlerin rol değiştirdiği deneylerdir. Örneğin, Ayşe’nin yaptığı 1. deneyde (5, 6, 7 ve 8. sorular) bağımsız değişken su yüksekliği, delik çapı ise kontrol edilen değişkenlerden biridir. Ayşe’nin yaptığı ikinci deneyde ise (9, 10, 11 ve 12. sorular) bağımsız değişken delik çapı, su yüksekliği ise kontrol edilen değişkenlerden biridir. Öğrencilerin 5-9 ve 8-12. sorulara verdikleri cevaplar karşılaştırılarak değişkenlerdeki bu değişebilirlik fikrini nasıl anladıkları

yorumlanabilir. Modül-1’deki 29-33, 32-36, 37-41, 40-44, 49-53 ve 52-56 soru çiftleri benzer yorumları yapmak için kullanılabilir.

Modül-2 (Değişken Değiştirme ve Kontrol Etme Becerileri Ölçme Testi), hem açık uçlu hem de çoktan seçmeli maddeleri içermektedir. Açık uçlu formattaki ilk 5 maddede, öğrencilerden verilen bir hipotezi test etmeye yönelik bir deney tasarlamaları istenilmektedir. Öğrencilerin deney tasarımları puanlanırken Deney Tasarımı Değerlendirme Analitik Kriter Ölçeğinden yararlanılmalıdır. Deney tasarımları değerlendirilirken, bağımsız değişkenin nasıl değiştirileceğinden, bağımlı değişkenin nasıl (neye bakılarak) ölçüleceğinden ve bunlar yapılırken hangi değişkenlerin sabit tutulacağından bahsedilmiş mi? sorularına cevap aranmalıdır. Kriter ölçeğinden her bir madde için alınabilecek maksimum puan 7’dir. Modül-2 eksikleri belirleme amaçlı bir değerlendirme yaklaşımıyla kullanılacaksa, öğrencilerin 0 puan aldıkları kriterler de incelenerek, gelişmemiş zayıf olan alt boyutlar ortaya çıkarılabilir.

Modül-2’nin çoktan seçmeli maddeler içeren ikinci kısmı 25 madde içermektedir. Bu kısım değerlendirilirken, her bir doğru cevap 1 puan, yanlış ve boş bırakılan cevaplar için ise 0 puan verilmelidir. Bu kısımdan öğrencilerin alabileceği maksimum puan 25’tir. Bu puan aynı zamanda öğrencilerin değişken değiştirme ve kontrol etme beceri puanı olacaktır.

Modül-3 (Tablo Oluşturma Becerisi Ölçme Testi), 8 açık uçlu soru içermektedir. Testte öğrencilerden, metin (ve çizim) halinde verilmiş verileri kullanarak veri tablosu oluşturmaları istenilmektedir. Testte iki grup soru bulunmaktadır. Birinci grup sorular (1, 2, 5 ve 8) iki değişkenli durumlar için, ikinci grup sorular ise (3, 4, 6 ve 7) birden çok aşaması olan bir deney sonucunda elde edilmiş ikiden çok sayıda değişken içeren durum için veri tablosu oluşturmayı gerektirmektedir. Öğrencilerin çizdikleri veri tabloları puanlanırken; birinci grup soru için İki Değişkenli Veri Tablosu Değerlendirme Analitik Kriter Ölçeği, ikinci grup soru için ise İkiden Çok Değişkenli Veri Tablosu Değerlendirme Analitik Kriter Ölçeğinden yararlanılmalıdır. Birinci grup sorular için alınabilecek maksimum puan

15, ikinci grup sorular için alınabilecek maksimum puan ise 16’dır. Modül-3 eksikleri belirleme amaçlı bir değerlendirme yaklaşımıyla kullanılacaksa, öğrencilerin 0 puan aldıkları kriterler de incelenerek, gelişmemiş zayıf olan alt boyutlar ortaya çıkarılabilir.

Modül-4 (Grafik Çizme Becerisi Ölçme Testi), 8 açık uçlu soru içermektedir. Testte öğrencilerden, verilen veri tablosunu kullanarak uygun bir grafik çizmesi istenilmektedir. Sürekli veriler için (1, 2, 3, 4, 5 ve 6. sorular) çizgi grafikler, sürekli olmayan veriler (7 ve 8. sorular) için ise bar (veya pasta dilimli) grafikler beklenilmektedir. Sürekli verilerle ilgili grafikleri değerlendirirken, Çizgi Grafik Kontrol Listesinden, sürekli olmayan verilerle ilgili grafikleri değerlendirirken ise Bar Grafik Kontrol Listesinden yararlanılmalıdır. Çizgi grafiklerden alınabilecek maksimum puan 22, bar grafiklerden alınabilecek maksimum puan ise 16’dır. Modül-4 eksikleri belirleme amaçlı bir değerlendirme yaklaşımıyla kullanılacaksa, öğrencilerin puan alamadığı kriterler tespit edilerek, gelişmemiş zayıf olan alt boyutlar ortaya çıkarılabilir.

Modül-5 (Grafik yorumlama Beceri Testi), 55 çoktan seçmeli madde içermektedir. Bu modülde öğrencilere çizilmiş hazır grafikler verilmiş ve bu grafikler hakkında sorulan çoktan seçmeli soruları cevaplamaları istenilmiştir. Modül-5 değerlendirilirken, her bir doğru cevap 1 puan, yanlış ve boş bırakılan cevaplar için ise 0 puan verilmelidir. Öğrencilerin grafik yorumlama becerisi genel olarak 55 tam puan üzerinden hesaplanabileceği gibi, her bir alt boyut için de ayrı ayrı notlar verilebilir. Bu konuda modülün kapağında verilen, davranışların sorulara göre dağılımı tablosundan yararlanılabilir. Örneğin, 1, 6, 7, 11 ve 54. sorular grafikte maksimum minimum noktaları belirleyebilme becerilerine puan vermektedir. Bu beş maddenin puanı toplanarak maksimum minimum noktaları belirleyebilme beceri puanı hesaplanabilir. Benzer işlemler modül- 5’deki on alt boyut için de yapılabilir.

Modül-6 (Değişkenleri Belirleme ve Hipotez Kurma Becerileri Ölçme Testi-2), 10 açık uçlu maddeden oluşmaktadır. Modül-6’da ölçülmek istenilen beceriler temel olarak Modül-1’dekine benzemektedir. Ancak, Modül-6 değişkenleri belirlemede ve

hipotez kurmada daha üst düzey yeterlilikler gerektirmektedir. Çünkü bu modülde öğrencilerden, bir problem ile karşılaştıklarında, problemin çözümüne yönelik olarak değişkenleri belirlemesi ve hipotez kurması beklenilmektedir. Öğrenci cevapları değerlendirilirken, Değişkenleri Belirleme ve Hipotez Kurma Analitik Kriter Ölçeğinden yararlanılmalıdır. Bu ölçeğe göre öğrencilerin her bir sorudan alabilecekleri maksimum puan 9 olarak belirlenmiştir. Modül-6’yı cevaplayan öğrencilerin her bir beceriden aldıkları puanlar hesaplanırken modülün kapağında verilen, davranışların sorulara göre dağılımı tablosundan yararlanılabilir. Örneğin, “Bağımsız değişkeni belirleme” beceri puanı hesaplanırken; öğrencinin 1.3b, 2.3b, 3.3b, 4.3b, 5.3b, 6.3b, 7.3b, 8.3b, 9.3b ve 10.3b sorulara verdiği doğru cevaplar toplanmalıdır. Böylece 10 tam puan üzerinden bir not elde edilebilir. Benzer şekilde, değişkenleri belirleme, bağımlı değişkeni belirleme, kontrol edilen değişkenleri belirleme ve hipotez kurma beceri puanları da hesaplanabilir. Modül-6 eksikleri belirleme amaçlı bir değerlendirme yaklaşımıyla kullanılacaksa, öğrencilerin 0 puan aldıkları kriterler de incelenerek, gelişmemiş zayıf olan alt boyutlar ortaya çıkarılabilir.

BSBÖT çok formatlı bir ölçme aracıdır. Öğrencilere not verilirken ve test sonuçları değerlendirilirken; sonuçların kullanım amaçları, ölçülen beceriler ve soru formatları önem taşımaktadır.