Proje Ekibinin ve Proje Yöneticisinin Yetkinlik Düzeyleri 69

Ürün geliştirme sürecinde insan kaynaklarının yetkinliği son derece önemlidir. Öyle ki, seçilen ekibin teknik yetkinliği, projenin kapsamı ve ekibin projeye uygunluğu proje performansını etkiler (Ewusi-Mensah, 1997).Adams ve diğ., Jehn ve diğ. ve Carlile bir ekip oluştururken ekibin sıkça karşılaştığı problemleri çözebilecek kadar teknik bilgi ve deneyime sahip olması gerektiğini söyler (Jablokow ve Booth, 2006’da atıfta bulunulduğu gibi). Öyle ki, proje ekibinin problem çözme yeteneği ile projenin tamamlanma hızı arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki vardır (Scott- Young ve Samson, 2008).

Diğer taraftan teknik beceri proje ekibinin kalitesini tek başına karşılayamaz (Chi ve Chen, 2009). Birçok yazılım geliştirme projesinde proje ekibindeki uygulama alan bilgisi eksikliği önemli bir problem olarak görülmektedir. Proje ekibi, belli koşullar altında bir sistemin nasıl davranması gerektiğini bilmek zorundadır (Curtis ve diğ., 1988). Vitalari’ye göre gereksinimleri analiz eden ekip elemanlarının davranışı kuruma özgü bilgi, işlev alanı bilgisi, uygulama alanı bilgisi ve geliştirme yöntemleri bilgisiyle desteklenir (Loucopoulos ve Champion, 1989’da atıfta bulunulduğu gibi). Ullman alan bilgisini, süreç bilgisini ve genel bilgiyi mühendislik tasarımcılarının çalışmalarında kullandıkları ya da ihtiyaç duydukları temel bilgi türleri olarak sıralar (Court, 1997’de atıfta bulunulduğu gibi).

Diğer taraftan, yazılım projelerinde tasarımcıların teknik bilginin ve alan uzmanlığının yanı sıra farklı özelliklere de sahip olmaları gerekir. Bu özellikler arasında birlikte çalışabilme yeteneği biraz daha ön plana çıkar. Jiang ve Klein (2000), bir projede tüm ekibin birlikte çalışabilme yeteneğiyle proje performansı arasında pozitif yönde bir ilişki olduğunu söyler.

Benzer şekilde Liu ve diğ. (2005) bilgi yönetme yetkinliği ile yeni ürün geliştirme performansı arasında pozitif yönde bir ilişki olduğunu ortaya çıkarmıştır. Bir projenin teknik karmaşıklığı arttıkça ekipler arasında koordinasyonun etkin bir şekilde yönetilmesi daha da önem kazanır. Bir projenin başarısı, farklı gruplar arasında koordinasyonu sağlayabilecek, teknik beceriye ve alan uzmanlığına sahip proje yöneticilerine bağlıdır (Ewusi- Mensah, 1997). Liderlik özelliğine sahip proje yöneticileri ekip içindeki iletişimi, iş birliğini ve uyumu geliştirerek projenin başarılı olmasını sağlar (Yang ve diğ., 2011). Proje yöneticisinin liderlik tarzı yeni ürün geliştirme projelerinin hızında oldukça etkilidir (McDonough ve Barczak, 1991). Boer ve During (2001) yeni ürün geliştirmede teknik becerilerin yanı sıra sosyal ve yönetimsel yeteneklerin, uygun davranışların, resmi ve resmi olmayan gücün de etkili olduğunu söyler. Özellikle, yenilikçilik özelliği olan bir ürünü geliştirirken bilginin etkin bir şekilde yönetilmesi gerekir. Böyle bir proje ancak ekipteki bilginin etkin bir şekilde yönetilmesiyle başarılı olabilir (Akgün ve diğ., 2008).

Bstieler’e (2005) göre yeni ürün geliştirme sürecinde zaman verimliliğinin en temel belirleyicisi geliştirme ekibinin kompozisyonudur. Proje ekibi projeyi verimli bir şekilde yönetecek şekilde kurulmalı, farklı disiplinlerden çok işlevli bir takım oluşturulmalı ve liderlik özelliği kuvvetli olan yöneticiler seçilmelidir. Yine Scott- Young ve Samson’a (2008) göre ekip tecrübesi, ekip içindeki iletişimi ve iş birliğini arttıracak ofis tasarımları ve proje yöneticisinin devamlılığı proje süresini hızlandırır. Anderson (1992) proje yöneticilerinde liderlik yeteneğinin ve idari tecrübenin diğer özellikler arasında öne çıktığını söyler. Buna göre, proje planlama çalışmalarıyla etkin liderlik yeteneği arasında kuvvetli bir ilişki vardır. El-Sabaa’ya (2001) göre proje yönetiminde beşeri yetenekler en fazla etkiye sahiptir, bunu kavramsal ve örgütsel yetenekler ve daha sonra da teknik yetenekler takip eder.

Benzer şekilde yazılım projelerinde etkin proje yönetme becerisinin ve yönteminin eksik olması, ekip elemanlarının görev ve sorumluluklarının düzgün tanımlanmaması

ve kontrolün sağlanamaması birer yönetim riski olarak tanımlanır (Schmidt ve diğ., 2001). Etkin bir yazılım risk yönetiminde, yazılım risklerinin doğasını anlayan proje yöneticilerine ihtiyaç duyulur. Tüm bir proje yaşam döngüsü boyunca gereksinimleri etkin bir şekilde yönetemeyen, yazılım risk yönetimini planlamayan ya da bunu izlemeyen proje yöneticileri olabilir. Böyle bir durumda projelerin düşük performans göstermesi çok muhtemeldir. Han ve Huang (2007) gereksinim, planlama ve kontrol ve ekip risklerinin düşük performans gösteren yazılım projelerindeki en önemli riskler olduğunu söyler.

Literatürde ekip ve proje yönetimi risklerini konu alan çok sayıda çalışma vardır ve bunlar Çizelge 2.3'te özetlenmiştir.

Bu çalışmada proje ekibinin ve proje yöneticisinin yetkinlik düzeyleri ile proje performansı arasındaki ilişkiler incelenir. Proje ekibinin ve proje yöneticisinin yetkinlik düzeyleri Çizelge C.10’da verilen sorularla elde edilir (bkz. EK C). Proje ekibinin yetkinlik düzeyi alan uzmanlığı, teknik tecrübe ve proje tecrübesi olmak üzere üç kategori altında incelenmekte, yanıtlar oran ölçeğinde alınmaktadır.

 Projeden önce ilgili alanda ve konuda benzer çalışmaları yapmış ve bunları sonlandırmış elemanların oranı nedir?

 Projeden önce farklı alanda bile olsa ürün tasarımı, gerçekleştirilmesi ve testi konularında çalışma yapmış ve bunları sonlandırmış elemanların oranı nedir?  Projeden önce ürün tasarımı, gerçekleştirilmesi ve testi ile ilgili benzer

araçları/malzemeleri kullanan elemanların oranı nedir?

Proje yöneticisinin yetkinlik düzeyleri proje yönetimi tecrübesi, alan uzmanlığı ve teknik tecrübe olmak üzere üç kategori altında değerlendirilir. Sorular beşli Likert ölçeğinde sorulmuştur.

 Proje yöneticisi proje yönetimi konusunda ne kadar deneyime sahiptir?  Proje yöneticisi çalışılan alanla ilgili ne kadar deneyime sahiptir?  Proje yöneticisi ne kadar teknik deneyime sahiptir?

Yazılım temelli projelerde proje performansının ekibin ve proje yöneticisinin yetkinlik düzeylerine göre farklılık gösterip göstermediği süre ve iş gücü sapma değerlerine göre ayrı ayrı incelenir.

3.8.1 Proje ekibinin yetkinlik düzeyleri

Burada proje başlangıcında uygulama alanı deneyimine sahip, proje tecrübesi olan ve teknik konularda deneyimli olan elemanların oranı ile süre ve iş gücü sapma değerleri karşılaştırılır. Bu karşılaştırmalarda Kruskal-Wallis sınama yöntemi kullanılır.

Proje ekibinin yetkinlik düzeyleri ile toplam süre sapma değerleri arasındaki ilişkiler HEkipYetkinAlan (S), HEkipYetkinProje (S) ve HEkipYetkinTeknik(S) önsavları ile sınanır.

HEkipYetkinAlan (S) :

H0: Proje ekibinin alan uzmanlığı ile toplam proje süre sapma değerleri arasında

anlamlı bir ilişki yoktur.

Ha: Proje ekibinin alan uzmanlığı ile toplam proje süre sapma değerleri arasında

anlamlı bir ilişki vardır. HEkipYetkinProje (S) :

H0: Proje ekibinin proje deneyimi ile toplam proje süre sapma değerleri arasında

anlamlı bir ilişki yoktur.

Ha: Proje ekibinin proje deneyimi ile toplam proje süre sapma değerleri arasında

anlamlı bir ilişki vardır. HEkipYetkinTeknik(S) :

H0: Proje ekibinin teknik deneyimi ile toplam proje süre sapma değerleri arasında

anlamlı bir ilişki yoktur.

Ha: Proje ekibinin teknik deneyimi ile toplam proje süre sapma değerleri arasında

anlamlı bir ilişki vardır.

Proje ekibinin yetkinlik düzeyleri ile toplam iş gücü sapma değerleri arasındaki ilişkiler HEkipYetkinAlan (İ), HEkipYetkinProje (İ) ve HEkipYetkinTeknik(İ) önsavları ile sınanır.

HEkipYetkinAlan (İ) :

H0: Proje ekibinin alan uzmanlığı ile toplam proje iş gücü sapma değerleri arasında

anlamlı bir ilişki yoktur.

Ha: Proje ekibinin alan uzmanlığı ile toplam proje iş gücü sapma değerleri arasında

HEkipYetkinProje (İ) :

H0: Proje ekibinin proje deneyimi ile toplam proje iş gücü sapma değerleri arasında

anlamlı bir ilişki yoktur.

Ha: Proje ekibinin proje deneyimi ile toplam proje iş gücü sapma değerleri arasında

anlamlı bir ilişki vardır. HEkipYetkinTeknik(İ) :

H0: Proje ekibinin teknik deneyimi ile toplam proje iş gücü sapma değerleri arasında

anlamlı bir ilişki yoktur.

Ha: Proje ekibinin teknik deneyimi ile toplam proje iş gücü sapma değerleri arasında

anlamlı bir ilişki vardır.

3.8.2 Proje yöneticisinin yetkinlik düzeyleri

Proje yöneticisinin yetkinlik düzeyleri ile toplam süre sapma değerleri arasındaki ilişkiler HPYYeterYönetim(S), HPYYeterAlan(S) ve HPYYeterTeknik(S) önsavları ile sınanır.

HPYYeterYönetim(S) :

H0: Proje yöneticisinin yönetim yetkinliği ile toplam proje süre sapma değerleri

arasında anlamlı bir ilişki yoktur.

Ha: Proje yöneticisinin yönetim yetkinliği ile toplam proje süre sapma değerleri

arasında anlamlı bir ilişki vardır. HPYYeterAlan(S) :

H0: Proje yöneticisinin alan uzmanlığı ile toplam proje süre sapma değerleri arasında

anlamlı bir ilişki yoktur.

Ha: Proje yöneticisinin alan uzmanlığı ile toplam proje süre sapma değerleri arasında

anlamlı bir ilişki vardır. HPYYeterTeknik(S) :

H0: Proje yöneticisinin teknik deneyimi ile toplam proje süre sapma değerleri

arasında anlamlı bir ilişki yoktur.

Ha: Proje yöneticisinin teknik deneyimi ile toplam proje süre sapma değerleri

Proje yöneticisinin yetkinlik düzeyleri ile toplam iş gücü sapma değerleri arasındaki ilişkiler HPYYeterYönetim(İ), HPYYeterAlan(İ) ve HPYYeterTeknik(İ) önsavları ile sınanır.

HPYYeterYönetim(İ) :

H0: Proje yöneticisinin yönetim yetkinliği ile toplam proje iş gücü sapma değerleri

arasında anlamlı bir ilişki yoktur.

Ha: Proje yöneticisinin yönetim yetkinliği ile toplam proje iş gücü sapma değerleri

arasında anlamlı bir ilişki vardır. HPYYeterAlan(İ) :

H0: Proje yöneticisinin alan uzmanlığı ile toplam proje iş gücü sapma değerleri

arasında anlamlı bir ilişki yoktur.

Ha: Proje yöneticisinin alan uzmanlığı ile toplam proje iş gücü sapma değerleri

arasında anlamlı bir ilişki vardır. HPYYeterTeknik(İ) :

H0: Proje yöneticisinin teknik deneyimi ile toplam proje iş gücü sapma değerleri

arasında anlamlı bir ilişki yoktur.

Ha: Proje yöneticisinin teknik deneyimi ile toplam proje iş gücü sapma değerleri

arasında anlamlı bir ilişki vardır.

3.9 Ürünün Yenilik ve Ar-Ge Özellikleri