Ön Hazırlık Çalışmaları, Yeniden Kullanım ve Referans Alınan Yapılar 79

Bu bölümde proje öncesinde yürütülen hazırlık çalışmalarının, yeniden kullanılan ürünlerin ve referans alınan yapıların ya da ürünlerin proje performansını ne yönde etkilediği araştırılır. Bu etmenlerle ilgili sorular ve değişken tanımları Çizelge C.11’de verilmiştir (bkz. EK C).

3.10.1 Ön hazırlık çalışmaları

Bazı yazılım geliştirme projelerinde başarısızlığın kaynağı proje başlamadan önce alınan kararlara kadar uzanır. Müşteri gereksinimlerini ve proje kapsamını tam olarak anlamadan imzalanan anlaşmalar, işe uygun olmayan elemanların alımı ve teknik problemlerin nedenini anlamadan kabul edilen ürün değişiklikleri proje öncesinde yapılan kritik hatalar arasında yer alır (Ahonenve Savolainen, 2010). Cooper ve Kleinschmidt’e (1993) göre proje başlamadan önce yürütülen tasarım ve geliştirme çalışmaları yeni ürün başarısını olumlu yönde etkiler.

Yeni ürün geliştiren bazı projeler, müşteriyle anlaşma imzalamadan önce, çalışılan konuyla ilgili ciddi bir ön hazırlık çalışması yürütür. Bu çalışmalarda fikir oluşturma ve pazar analizinin (Khurana ve Rosenthal, 1998) yanı sıra kavramsal modelin ve ürün özelliklerinin tanımlanması, ön tasarım faaliyetlerinin yürütülmesi, belli problemlerin çözümüne yönelik ilk örneklerin oluşturulması gibi faaliyetler yürütülür. Proje öncesinde tek başına ya da son kullanıcılar yahut paydaşlarla birlikte yürütülen çalışmaların amacı sadece ürün özelliklerinin anlaşılması değildir. Proje öncesinde BT kullanıcılarıyla yürütülen ortaklıklar, geliştiriciler ile kullanıcılar arasındaki koordinasyonun güçlendirilmesinde ve anlayış farklılıklarının azaltılmasında etkilidir (Chen ve diğ., 2009).

Bu çalışmada proje öncesinde yürütülen ön hazırlık çalışmalarının proje performansını ne şekilde etkilediği incelenir. Buna göre, proje süre sapmalarının ön

hazırlık çalışmalarının yürütülme durumuna göre değişip değişmediği HPrÖnHazırlık(S)

önsavı ile sınanır. HPrÖnHazırlık(S):

H0: Ön hazırlık çalışmaları yürüten projelerle yürütmeyen projeler arasında toplam

proje süre sapma değerleri bakımından anlamlı bir fark yoktur.

Ha: Ön hazırlık çalışmaları yürüten projelerle yürütmeyen projeler arasında toplam

proje süre sapma değerleri bakımından anlamlı bir fark vardır.

Proje iş gücü sapma değerlerinin ön hazırlık çalışmalarının yürütülme durumuna göre farklılık gösterip göstermediği HPrÖnHazırlık(İ) önsavı ile sınanır.

HPrÖnHazırlık(İ):

H0: Ön hazırlık çalışmaları yürüten projelerle yürütmeyen projeler arasında toplam

proje iş gücü sapma değerleri bakımından anlamlı bir fark yoktur.

Ha: Ön hazırlık çalışmaları yürüten projelerle yürütmeyen projeler arasında toplam

proje iş gücü sapma değerleri bakımından anlamlı bir fark vardır.

3.10.2 Yeniden kullanım

Prieto-Diaz ve Freeman (1987) yeniden kullanılabilirliği daha önceden temin edilen kavramların ve nesnelerin yeni durumda kullanımı olarak tanımlar. Yazılım mühendisliğinde yeniden kullanım, yeni yazılım sistemlerinin oluşturulmasında mevcut varlıkların kullanımıdır. Yazılım mühendisliğinde yeniden kullanım sadece yazılım kodlarına odaklanmaz; yeniden kullanım ile gereksinimlerin, verilerin, mimari yapıların, tasarım modellerinin, algoritmaların, test dokümanlarının, programların ve ortak sistemlerin ve bileşenlerin yeniden kullanımı kastedilir (Jones, 1984; Prieto-Diaz, 1993; Welzer ve diğ., 1999).

Yazılım firmaları yeniden kullanım ile ürün kalitesini iyileşmeyi, verimlilik artışını ve pazara çıkma zamanında hızlanmayı hedefler (Mili ve diğ., 1999). Kamalraj ve diğ. (2009) bileşenleri, parçaları ve öğeleri yeniden kullanmanın birden fazla avantajı olduğunu söyler. Buna göre iş gücünden tasarruf etme, ürün kalitesini arttırma, teknik ekip üzerindeki iş yükünü ve baskıyı azaltma, ekip verimliliğini arttırma ve müşteri memnuniyetini arttırma bu amaçlardan birkaçıdır.

Özellikle mevcut yazılım kodu anlaşılır bir şekilde yazılmışsa ya da bunu inceleyen programcı yeterli deneyime sahipse, bir yazılım parçasının yeniden kullanımı onun yeniden yazılmasından çok daha kısa sürer (Prieto-Diaz ve Freeman, 1987). Selby'e (2005) göre yazılım bileşenlerini yeniden kullanan projelerde geliştirme çabası azalır, projelerde daha az hata oluşur ve hatalar daha az çabayla düzeltilir.

Bu çalışmada yeniden kullanım, geliştirme sürecinin kullandığı alt yapılar (kütüphaneler, yazılım bileşenleri, donanım bileşenleri ve ara yüzler gibi) çerçevesinde incelenir. Yeniden kullanımın proje performansı üzerindeki etkisi HPrYenidenKullanım(S) ve HPrYenidenKullanım(İ) önsavlarıyla sınanır.

HPrYenidenKullanım(S):

H0: Ürün geliştirme sürecinde daha önceden oluşturulmuş yapıları kullanan projelerle

bunları kullanmayan projeler arasında, toplam proje süre sapma değerleri bakımından, anlamlı bir fark yoktur.

Ha: Ürün geliştirme sürecinde daha önceden oluşturulmuş yapıları kullanan projelerle

bunları kullanmayan projeler arasında, toplam proje süre sapma değerleri bakımından, anlamlı bir fark vardır.

HPrYenidenKullanım(İ):

H0: Ürün geliştirme sürecinde daha önceden oluşturulmuş yapıları kullanan projelerle

bunları kullanmayan projeler arasında, toplam proje iş gücü sapma değerleri bakımından, anlamlı bir fark yoktur.

Ha: Ürün geliştirme sürecinde daha önceden oluşturulmuş yapıları kullanan projelerle

bunları kullanmayan projeler arasında, toplam proje iş gücü sapma değerleri bakımından, anlamlı bir fark vardır.

3.10.3 Referans alınan yapılar

Geriye mühendislik, bir sistemi inceleme ya da mevcut bir sistemin öğelerini ve diğer sistemlerle olan etkileşimini ortaya çıkarma ve başka bir formda ya da daha üst düzeyde sistemin bir gösterimini yaratma sürecidir (Chikofsky ve Cross, 1990). Böylece sistem bileşenlerinin davranışı tanımlanır, tanımlanan işlevsel öğeler yardımıyla üst seviye sistem davranışı ortaya çıkarılır (Weide ve Heym, 1995).

Yazılım projelerinde geriye mühendislik faaliyetleri, yazılım eserlerini uygulama problemi alanında (gerçekleştirme dili ve iş kuralları gibi) ve çevresel (işletim sistemleri ve donanım konfigürasyonu gibi) alanda anlama isteği doğrultusunda uygulanır (Buss veHenshaw, 1991). Burada yazılım eserleri ile prosedürler, bileşenler, alt sistemler ve ara yüzler gibi yazılım öğeleri; tedarikçi ve müşteri gibi bağımlılıklar ve öğe türü ve ara yüz büyüklüğü gibi özellikler anlatılır.

Bazı projelerin amacı uluslararası piyasalarda mevcut olan bir ürünü, yeni özellikler katarak iç piyasaya sunmaktır. Bu amaç doğrultusunda ürün geliştiren firmalar ürün özelliklerini belirlerken mevcut ürünleri referans alırlar ve tersine mühendislik yaparak tüm ürün özelliklerini (işlev tanımlarını ve tasarım özelliklerini) ortaya çıkarırlar.

Bu çalışmada referans alınan yapılarla ya da ürünlerle proje esnasında geriye mühendislik amacıyla incelenen ürünler, sistemler ve alt yapılar kastedilmekte; bu yapıların proje performansı üzerindeki etkisi incelenmektedir. Yazılım geliştirme yaşam döngüsü boyunca mevcut yapıları ya da ürünleri referans alan projelerle bunları referans almayan projeler arasındaki fark analiz edilir. Buna göre ürün geliştirme sürecinde referans yapıları ya da ürünleri kullanmanın etkisi HPrReferansYapı(S) ve HPrReferansYapı(İ) önsavları ile belirlenir.

HPrReferansYapı(S):

H0: Ürün geliştirme sürecinde başka yapıları ya da ürünleri referans alan projelerle

almayan projeler arasında toplam proje süre sapma değerleri bakımından anlamlı bir fark yoktur.

Ha: Ürün geliştirme sürecinde başka yapıları ya da ürünleri referans alan projelerle

almayan projeler arasında toplam proje süre sapma değerleri bakımından anlamlı bir fark vardır.

HPrReferansYapı(İ):

H0: Ürün geliştirme sürecinde başka yapıları ya da ürünleri referans alan projelerle

almayan projeler arasında toplam proje iş gücü sapma değerleri bakımından anlamlı bir fark yoktur.

Ha: Ürün geliştirme sürecinde başka yapıları ya da ürünleri referans alan projelerle

almayan projeler arasında toplam proje iş gücü sapma değerleri bakımından anlamlı bir fark vardır.