Proje Destek Yardımları

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları yoksul insanların asgari yaşam standartlarını sağlamaya yönelik sosyal yardımlar yapmasının yanı sıra yoksulların sürdürülebilir bir gelir elde etmelerini sağlayacak proje destek yardımları da sağlamaktadır.

Araştırmayı yürüttüğümüz yerde proje destek yardımı olarak Sosyal Riski Azaltma Projesi (SRAP) Yerel Girişimler Bileşeni kapsamındaki sadece Gelir getirici Projeler desteklenmektedir.

Tablo 70: Eğitim düzeylerinin Proje Destek Yardımından Haberdar Olma Durumuna Göre Dağılımı Görüşülen Kişilerin Eğitim Durumuna Göre Dağılımı Toplam

Görüşülen kişilerin proje destek yardımından, Gelir Getirici Proje Desteklerinden haberdar olma durumlarına bakıldığında; %80,9 gibi büyük bir oranı, bu desteklerden haberdar olmadıklarını belirtmişlerdir.

Eğitim düzeyleri ile proje destek yardımından haberdar olma durumu arasında Pearson ki-kare sonuçlarına göre çok önemli düzeyde anlamlılık tespit edilmiştir (p=0,000<0,05). Diğer bir ifade ile eğitim düzeyi düştükçe proje destek yardımlarından haberdar olma durumu da düşmektedir. Araştırma kapsamında görüşülen kişilerden proje destek yardımından haberdar olmayanların 143 kişisi yani %62,2’si, okur-yazar değil;

%11,7’si, okula gitmeyip sadece okur-yazar; %18,7’si, Đlkokul mezunu; %7’si, ortaokul ve lise mezunu; %0,4’ü ise üniversite/yüksek okul mezunudur.

Tablo 71: Proje Destek Yardımından Faydalanma Durumu (%4,8), proje destek yardımından faydalanmaktadır. Proje destek yardımından haberdar olan 44 kişiden sadece 11 kişi proje destek yardımından faydalanmıştır. Haberdar oldukları halde proje destek yardımından faydalanılmamasının sebepleri arasında; nasıl başvurulacağını bilememe, sonradan ödeyememe korkusu, sağlık problemlerinden ötürü iş yapamama gibi sebepler bulunmaktadır.

Özellikle bu proje yardımlarının neler olduğu, 3294 sayılı yasa kapsamına giren, yani hiçbir sosyal güvencesi olmayan yoksul vatandaşlara anlatılmalıdır. Bu kişilerin eğitim düzeylerinin düşük olduğu hesap edilerek proje destek yardımı almak için rutin bürokratik işler azaltılmalıdır.

Tablo 72: Proje Destek Yardımından Faydalananların Mahallelere Göre Dağılımı

Frekans

Araştırma kapsamındaki Proje destek yardımından faydalananların hepsi çekirdek ailedir.

Tablo 73: Proje Destek Yardımından Faydalananların Yaş Gruplarına Göre Dağılımı

Araştırma kapsamındaki proje destek yardımından faydalananların yaş dağılımına baktığımızda %54,5’i, 25–34 yaş aralığında; %27,3’ü, 35–44 yaş aralığında ve %18,2’sinin ise 18–24 yaş aralığında oldukları görülmektedir. Buda göstermektedir ki proje destek yardımı alanlar genç, üretmek isteyen kişilerden oluşmaktadır. Ayrıca proje destek yardımı alanların hepsi erkektir. Bu durum araştırmanın yapıldığı yerde ataerkil bir yapılanmanın olduğunu ve ancak erkeklerin iş yaşamına katıldıklarını göstermektedir. Kadınlar, ancak tüm aile bireylerinin katıldığı, mevsimlik tarım işçiliği yapmaktadırlar. Bunun dışında kendi işlerini kurup işletebilecekleri toplumsal yapıdan uzaktırlar. Kadınların kendileri proje destek yardımından faydalanmak istese dahi buna diğer aile üyeleri tarafından izin verilmeyeceği, derinlemesine yapılan görüşmelerde ifade edilmiştir. Bu ataerkil yapının kırılıp kadınlarında iş yaşamına katılması, araştırmanın yapıldığı yerleşim yerinde oldukça zor görünmektedir.

Ki-kare sonuçlarına göre proje destek yardımı alanlar ile yaş grupları arasında yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p=0,000 <0,05).

Tablo 74: Proje Destek Yardımı Alanların Aldıkları Yardımlarının Yaşamlarını Rahatlatma Durumu

Araştırma kapsamındaki proje destek yardımı alanların %72,7’si, bu destek yardımının yaşamlarını rahatlattığını belirtmişlerdir. %27,3 ise bu konuda kararsız olduklarını ifade etmişlerdir. “Yaşamımı rahatlatmadı.” diyene rastlanılmamıştır. Bu durum proje destek yardımlarının ne kadar etkili olduğunu, yoksulluğun giderilmesinde ne kadar önemli bir rol üstlendiğini apaçık göstermektedir.

Tablo 75: Proje Destek Yardımını Yeterli Bulma Durumu

Frekans

Araştırma kapsamındaki proje destek yardımı alanların, aldıkları bu destek yardımlarının yeterli olup olmadığına bakıldığında olumsuz bir durumla karşılaşmaktayız.

%63,6’sı proje destek yardımlarının yeterli olmadığını ifade etmişlerdir. Proje destek yardımı alanlar bir defaya mahsus az miktarda yardım aldıklarını, aldıkları yardımın işyerlerini büyütmeye yetmediğini, işyeri için masrafların çok olduğunu bunu karşılamak için daha fazla krediye ihtiyaç duyduklarını belirtmişlerdir.

Proje destek yardımları, 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu kapsamına dahil olan, yani hiçbir sosyal güvencesi olmayan kişilere verilmektedir.

Kişi, bu yardımı aldıktan sonra işyerini açtığı zaman mali kaydını yapması gerekmekte, mali kaydını yapan kişi, 3294 sayılı kanun kapsamından çıktığı için bir daha yardım alamamakta, bu durum işyerini büyütmesini ve tümüyle yoksulluktan kurtulmasını zorlaştırabilmekte, küçücük bir işyeriyle hayatını idame etmek zorunda kalmaktadır.

Yoksulluğun giderilmesi, üretime dönük istihdamın artması için SYD Vakfı’nın proje

destekleri konusunda daha fazla miktarda kredi vermesi yoksullukla mücadelenin başarısı açısından çok yerinde olacaktır. Ayrıca, işyeri kurulduktan çok sonra bile kişiye, kendisine verilen krediyi düzenli ödemesi şartı konularak tekrar kredi isteme imkânı tanınması ve SYD vakıflarının kredi vermesi, kişinin yoksulluk sarmalından kurtulması için önemli bir katkı sağlayacaktır.

Tablo 76: Proje Destek Yardımından Genel Memnuniyet Durumu

Frekans

Araştırma kapsamındaki proje destek yardımından faydalananların %81,8’i genel olarak destek yardımlarında memnun olduklarını, %18,2’si kararsız olduklarını ifade etmişlerdir. Genel itibariyle memnun olmadıklarını belirtenlere rastlanılmamıştır. Bu durum, proje destek yardımlarının yetersiz bulunmasına rağmen bundan ne kadar memnun kalındığını göstermektedir.

SYD vakıfları tarafından verilen sosyal yardımlar; yoksul hanelerin ancak asgari geçim koşullarına cevap vermeye çalıştığı için haneler, bu sosyal yardımlardan ne kadar faydalansalar da yapılan sosyal yardımlar yoksul hanelerin yaşamlarını rahatlatmaya ve onların yoksulluk sarmalından kurtulmalarına yetmemekte, bu durum genel bir memnuniyetsizliğe yol açmaktadır.

Oysaki proje destek yardımlarıyla kendi işyerlerine kavuşan kişiler, asgari geçim standardını aşan bir gelir elde edebilmektedir. Bu durum yoksulluk sarmalını kırmaları için fırsat olmakta, tembel ve üretken olmaktan uzak, pasif bir şekilde yardım almaktansa, çalışkan, üretken ve aktif bir duruma geçmektedirler. Bu da zihinlerde geleceğe yönelik umudu artırmaktadır. Üretimin olması, yoksulluğun kuşaklar boyu sürmesini engellenmekte yoksulluğun artık bir kader olmadığı algısını oluşturmakta ve güçlendirmektedir.

Elbette sosyal yardımların etkililiği de yadsınamaz bir gerçektir. Özellikle çalışamayacak durumda olanlara, yaşlılara, kimsesizlere, engelli olanlara, ev hanımlarına,

vs gibi kimselere ve çocukların eğitim harcamalarının karşılanması adına yapılan sosyal yardımların büyük bir önemi vardır. Ancak SYD Vakıflarının sosyal yardımlardan ziyade proje temelli destek yardımlarına ağırlık vermesi toplumda yoksulluğun azaltılması ve nihayetinde de tüketilmesi açısından daha faydalı olacaktır.

Tablo 77: Proje Destek Yardımı Alanların Geri Ödemeyi Düzenli Yapabileceğini Düşünme Durumu

Frekans

Yüzde (%)

Kümülâtif

%

Evet 9 81,8 81,8

Kısmen 2 18,2 100,0

Toplam 11 100,0

Araştırma kapsamındaki Proje destek yardımı alanların %81,8 gibi büyük bir çoğunluğu, almış oldukları destek yardımını günü geldiğinde düzenli bir şekilde ödeyebileceklerini ifade etmişlerdir. Bu durum proje destek yardımı alanların durumlarında iyileşme olduğunu, yaptıkları işten zarar etmediklerini göstermektedir.

Tablo 78: Proje Destek Yardımı Alanların Geleceğe Güvenle Bakmaya ilişkin Görüşleri

Frekans Yüzde (%) Kümülâtif %

Güvenle Bakıyorum 8 72,7 72,7

Ne Güvenle Ne de Güvensiz Bakıyorum 3 27,3 100,0

Toplam 11 100,0

Araştırma kapsamında proje destek yardımı alanların %72,7’si, almış oldukları destek yardımın, geleceğe daha güvenle bakmalarını sağladığını ifade etmişlerdir. %27,3’ü ise geleceğe ne güvenle ne de güvensiz baktıklarını ifade etmişlerdir. Tümüyle güvensiz bakanlara rastlanılmamıştır. Bu durum proje destek yardımlarının ne kadar yerinde olduğunu göstermektedir.

Ki-kare sonuçlarına göre proje destek yardımı alanlar ile geleceğe güvenle bakmaya ilişkin görüşleri arasında yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (X²=46,161; Ser. Der.= 3; p =0,000<0.05).

Tablo 79: Proje Destek Yardımı Alanların Çocuklarının Daha Rahat Bir Hayat Yaşayabileceğine Dair

Araştırma kapsamında proje destek yardımı alanların %54,5’i, çocuklarının kendilerine nazaran daha iyi bir hayat yaşayabileceğini vurgulamışlardır. %27,3’ü, çocuklarının rahat bir hayat yaşayabileceğini ama çokta rahat yaşayamayacaklarını;

%18,2’si ise bu konuda bir fikirlerinin olmadığını belirtmişlerdir.

Ki-kare sonuçlarına göre proje destek yardımından faydalanma durumu ile çocuklarının daha rahat bir hayat yaşayabileceğine dair görüşleri arasında, yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (X²=20,312; Ser. Der.= 4; p= 0,000<0.05).

O. Lewis, yoksulluğu “kendi çevresi içinde ve rasyonel olarak kuşaktan kuşağa geçen bir yaşam tarzı” olarak tanımlamaktadır. Lewis, burada yoksulluğu bir alt kültür olarak görmektedir (O. Lewis 1971; s:L).

O. Lewisin belirttiği yoksulluk kültürünün aşılması konusunda, proje destek yardımlarının oldukça etkili olduğu görülmektedir. Proje destek yardımları; artık yoksulluğun bir kader olmadığı, kuşaktan kuşağa aktarılmasının engellenebileceği, çalışıldığı taktirde yoksulluktan kurtulmanın mümkün olduğu algısının oluşması ve yoksulluk kültürünün aşılmasında önemli bir işlev üstlendiği açıkça ortadadır.

Araştırma kapsamındaki proje destek yardımı alan kişilerin %100’ü, alınan bu yardımın genel olarak ihtiyaçlarını karşıladığını vurgulamışlardır.

Ki-kare sonuçlarına göre proje destek yardımından faydalanma durumu ile ihtiyaçların karşılanma durumu arasında yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (X²=23,875; Ser. Der.= 4; p=0,000<0.05).

Tablo 80: Proje Destek Yardımı Alanların Yoksulluklarının Azalıp Azalmadığına Đlişkin Görüşleri

Frekans

Yüzde (%)

Kümülâtif

%

Yoksulluğumda Azalma Oldu 10 90,9 90,9

Yoksulluğumda ne Azalma oldu ne de Olmadı 1 9,1 100,0

Toplam 11 100,0

Araştırma kapsamındaki proje destek yardımı alanların %90,9’u, alınan bu destek yardımının yoksulluklarında bir azalma meydana getirdiğini ifade etmişlerdir. %9,1 ise yoksulluklarında ne azalma ne de artma olduğunu ifade etmişlerdir.

Ki-kare sonuçlarına göre proje destek yardımından faydalanma durumu ile yoksulluğu azaltma durumu arasında yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (X²=34,364 Ser. Der.= 4; p =0,000<0.05).

Tablo 81: Proje Destek Yardımlarının Topluma Katkısına Đlişkin Görüşler

Frekans Yüzde (%) Kümülâtif %

Kesinlikle Önemli 3 27,3 27,3

Önemli 8 72,7 100,0

Toplam 11 100,0

Araştırma kapsamında Proje destek yardımı alanların %72,7’si, bu yardımların topluma katkısının önemli olduğunu söylerken %27,3’ü ise çok önemli olduğunu belirtmişlerdir. Özellikle proje destek yardımı alanların eğitim düzeyinin, sosyal yardım alanlara nazaran daha yüksek olması ve daha genç bir yaş grubunda olmaları, proje desteklerinin topluma katkısına ilişkin daha net yorumlar yapmalarını sağlamıştır.

Hatırlanacağı üzere sosyal yardım alanların, yardımların topluma katkısının ne olduğu konusunda bir bilgisinin olmadığını belirtenlerin oranı yüksek çıkmıştı.

Ki-kare sonuçlarına göre proje destek yardımından faydalanma durumu ile yardımların topluma katkısına ilişkin görüşler arasında yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (X²=15,175; Ser. Der.= 4; p=0,004<0.05).

Tablo 82: Proje Destek Yardımından Faydalananların Yardım Öncesi Ve Şu An Gıda Đhtiyacını ihtiyaçlarını karşılama durumu arasında McNemar test sonuçlarına göre anlamlı bir fark bulunmuştur (p=0,004 <0,05). Proje destek yardımı alanlar; yardım öncesinde kısmen de olsa gıda ihtiyaçlarını karşılayabildiklerini belirtmişlerdir. Ancak yardım sonrasında gıda ihtiyaçlarını karşılamada artış olmuştur. durumları arasında McNemar testi uygulanamadı. Pearson Ki-Kare sonuçlarına göre de anlamlı bir ilişkinin olduğunu söyleyemeyiz (P=0,632 >0,05).

Tablo 84: Proje Destek Yardımından Faydalananların Yardım Öncesi ve Şu An Kışlık Yakacak ihtiyaçlarını karşılama durumu arasında McNemar testi uygulanamadı. Pearson Ki-Kare sonuçlarına göre de anlamlı bir ilişkinin olduğunu söyleyemeyiz (P=0,235 >0,05).

Proje desteği alanların, bu yardımı almadan önceki durumda da yakacak konusunda pek sıkıntılarının olmadığı söylenebilir.