• 3 program arasında adlandırılma bakımından bir benzerlik görülmemekle beraber
sadece 2009 ve 2016 programlarında yer alan ‘sınıf adlarının’ benzer olduğu,
2. Alt Probleme Yönelik Sonuçlar
• 1997 ve 2009 programının vizyon olarak Türk müziğini, Batı müziğini ve Evrensel
müziği anlayan, hakkında fikir sahibi olan ve bunları ayırt edip enstrümanıyla da
yorumlayan bireyler yetiştirmeyi amaçlamış olduğu, 2016 viyolonsel öğretim
programının, Türk müziği ve Dünya müziklerinden repertuvar oluşturulması, sahne
performansı ve diğer programlara kıyasla hareket noktası çello olan bir vizyona sahip
olduğu,
• 2009 viyolonsel öğretim programının misyonları ‘alana özgü’ ve ‘ortak beceriler’
olarak programda yer almıştır. 2016 programının ise çello dersi öğretim programının
öğrencilere kazandırmayı hedeflediği beceriler başlığı altında yer alırken, 1997
programının misyonu özel amaçlar bölümünde yer aldığı her sınıf için yıllık
kazandırılması gereken tüm konuları kapsadığı,
• 1997 Viyolonsel öğretim programının ‘davranışçı yaklaşım’, 2009 Viyolonsel öğretim
programının ‘yapılandırmacı yaklaşım’, 2016 Viyolonsel öğretim programının
‘yapılandırmacı yaklaşım’ esas alınarak buluş yoluyla öğrenme, sunuş yoluyla öğrenme,
tam öğrenme, işbirlikli öğrenme gibi yöntem ve tekniklerin kullanıldığı yaklaşımlar
esas alınarak temellendirildiği,
68
3. Alt Probleme Yönelik Sonuçlar
Programların 1. yılı için;
• 1997 viyolonsel öğretim programı, üniteler, konular, amaçlar, davranışlar; 2009
viyolonsel öğretim programı, öğrenme alanları, üniteler, kazanımlar; 2016 viyolonsel
öğretim programı ise üniteler ve kazanımları üzerine modellendirildiği ve benzerlik
olmadığı, programların yalnızca ‘viyolonselde temel davranışlar temelleri ve yay
teknikleri, 1. Konum 1. Pozisyon’ üniteleri bakımından benzerlik gösterdiği,
Programların 2. yılı için;
• Programların ünite sayılarının, kazanımlar ve amaç sayılarının birbirleriyle benzerlik
göstermediği, ‘Yay teknikleri’ üniteleri bakımından benzerlik gösterdiği, 1997 ve 2009
programının ‘viyolonselde konumlar’ üniteleri bakımından benzerlik gösterdiği, ancak
programların ünite sayılarının, kazanımlar ve amaç sayılarının birbirleriyle benzerlik
göstermediği,
• 2009 viyolonsel öğretim programının ünite sayısı daha fazla olduğu,
• 2009 programının 1997 programına göre daha fazla dizi öğretmeyi hedeflediği,
• Popüler müzik dağarcığı’ ve ‘Çok seslilik I’ ünitelerinin yalnızca 2016 programında yer
aldığı görüldüğü,
Programların 3. yılı için;
• 1997 viyolonsel öğretim programında toplam 6 ünite, 32 amaç 101 davranış sayısının
olduğu,
• 2009 viyolonsel öğretim programının 5 öğrenme alanı içinde 11 ünitenin, 67 kazanımın
olduğu,
• 2016 çello öğretim programının toplam 6 ünite, 44 kazanımının olduğu
• 1997, 2009, 2016 programlarının 3. yıllarında ‘konumlar’ ve ‘pozisyon’ ünitelerinin
birbirleriyle benzerlik gösterdiği,
• 1997 ve 2009 programının ‘yay teknikleri’, ‘vibrato’ ve ‘süslemeli çalma’ üniteleri
bakımından benzerlik gösterdiği,
• 2009 ve 2016 programının ise müzik dönemleri üniteleri bakımından benzerlik
gösterdiği,
69
Programların 4. yılı için;
• 1997 viyolonsel öğretim programının toplam 5 ünite, 21 amaç ve 74 davranış sayısının
olduğu,
• 2009 viyolonsel öğretim programının 4 öğrenme alanı içinde, 7 ünite olduğu, 42
kazanımın olduğu,
• 2016 çello öğretim programının 4. yılında toplam 6 ünitenin, 45 kazanım olduğu,
• Programların 4. yılında yer alan ünitelerden: ‘konumlar ve pozisyon’ üniteleri,
‘dönemler ve dağarcık geliştirme’ üniteleri bakımından benzerlik gösterdiği, geriye
kalan ünitelerin ise kazanım sayıları ve amaçlar yönünden benzerlik göstermediği,
• ‘Popüler müzik dağarcığı’ ve ‘Çok seslilik I, II, III’ ünitelerinin yalnızca 2016
programında yer aldığı görüldüğü,
• ‘Müzik formları’ünitelerinin yalnızca 1997 programında olduğu,
4. Alt Probleme Yönelik Sonuçlar
Programların 1. yılı için;
• 1997 ve 2009 programında program dilinin benzerlik gösterdiği, ancak 2016
programında program dilinde çello ifadesinin olduğu ve bu bakımdan 2016 programının
farklılık gösterdiği,
• Sadece 1997 programında Fa anahtarı, hareket ve nüans terimleri ve akord bilgisi
amaçları olduğu, diğer programlarda bu konulara ilişkin bir kazanımının olmadığı,
• 1997 ve 2009 programlarında makamlar, eksen ses belirtirilerek, 2016 progamında ise
makamların seyir özelliklerine uygun çalınması gerektiği,
• Yalnızca 2009 programında açık durumdan bahsedildiği,
• 1997 programında sol ele 2. ünitede geçilmişken 2009 programında 6. ünitede 2016
programında ise 3. ünitede yer verildiği,
• Sağ el yay teknikleri konusunda üç programda da detaşe, legatonun yer aldığı ancak
sadece 2016 programında staccato’nun yer almadığı bu yönüyle farklılık gösterdiği,
• 1997 programında ‘Re Hüseyni’ ve ‘Mi Kürdi’ 2016 programında ‘Kürdi’, ‘Buselik’,
‘Çargah’, 2009 programında Rast, La Hüseyni, La Kürdi, Re Hüseyni, ‘Re Saba’, ‘Si
Kürdi’ makamlarının olduğu,
70
Programların 2. yılı için;
• 2009 programının 1997 ve 2016 programına göre daha fazla dizi öğretmeyi hedeflediği,
• 1997 programının 2. yılında makamlar konularına rastlanmamış, bu bakımdan diğer
programlarla farklılık gösterdiği,
• 2009 ve 2016 programlarının yay teknikleri konularında benzerlik gösterdiği, 1997
programında yay teknikleri konusunun olmadığı,
• 1997 programının IV. Konum, I-IV. konum geçişi, III. konum, I, III, IV. konum geçişi,
II. konum konularına yer verdiği, 2009 programında I. konum açık durum, yarımıncı
konum, yarımıncı-I. konum geçişi, IV. konum, IV. konumda açık durum, I-IV. konum
geçişi konularınının olduğu 2016 programında ise IV. konum konusun olduğu, sadece
IV. konum konusunun programlarda benzerlik gösterdiği,
• ‘Popüler müzik dağarcığı’ ve ‘Çok seslilik’ üniteleri bakımından 2016 programının
farklılık gösterdiği,
Programların 3. yılı için;
• ‘Viyolonsel çalmada parmaklandırma’ ünitesinin yalnızca 2009 programında yer aldığı,
• Dördüncü çizgi Do anahtarı konusunun yalnızca 1997 programında olduğu,
• Süslemeli çalma konusunun bütün programlarda benzerlik gösterdiği,
• ‘Makamlar’ konularının 2009 ve 2016 programında ‘Nikriz’, ‘Karcığar’ ve ‘Hicaz’
konuları ile benzerlik gösterdiği, 2009 programında olan ‘Si Kürdi’ ile 2016
programında olan ‘Nihavent’ makamlarının farklılık gösterdiği,
• 1997 programında makamlar konusun olmadığı,
• ‘Viyolonsel çalmada parmaklandırma’ konusunun yalnıza 2009 programında olduğu,
• 1997, 2009 ve 2016 programlarının ‘müzik dönemleri’ konusunda benzerlik gösterdiği,
• ‘Nüans terimleri’ konusunun 2016 programında olmadığı, 1997 ve 2009 programında
benzerlik gösterdiği,
• ‘Müzik formları’ konularından ‘Sonat formu’, 1997 ve 2009 programında benzerlik
gösterdiği, ancak buna ek olarak 2009 programında ‘Konçerto’, ‘Konçertino’
formlarının olduğu, 2016 programında müzikte formlar konusunun olmadığı bu sebeple
farklılık gösterdiği,
• ‘Viyolonselde konumlar-pozisyonlar’ konularının içerikleri bakımından üç programında
farklılık gösterdiği
71
• 1997 programında Mi Majör, , La bemol Majör, Fa minör, Do diyez minör
dizilerinin yer aldığı,
• 2009 programında Fa Majör, Si bemol Majör, Si Majör, Fa diyez minör, 2016
programında da La Majör, Mi bemol Majör, Fa diyez minör ,Do minör dizilerinin
yer aldığı,
Programların 4. yılı için;
• Müzik dönemleri konularından ‘Klasik Dönem’ konusunun üç programda da benzerlik
göstediği, diğerlerinin farklı olduğu,
• Makamlar konularının 2009 ve 2016 programında olduğu, 1997 programında olmadığı,
• ‘Müzik dönemlerine uygun çalma’ ifadelerinin üç programda da benzerlik gösterdiği,
• ‘Konum-pozisyon’ konularının, 1997 programında VI. konum, Push ve VII. konum ve I,
II, III, IV, V, VI konum değiştirme olarak yer aldığı, 2009 programında ise V. konumda
doğal durum, V. konum açık durum, I-IV konum geçişi, olarak yer aldığı, 2016
programında ise I, II, III, IV. pozisyonlarının olduğu,
• Makamlar ve diziler konularının 1997 programında yer almadığı,
• Yay teknikleri konusunun yalnızca 2009 programında olduğu,
• 2009 programında makam konuları, La Hüseyni, La Kürdi, Segâh, Hüzzam makamları
olduğu, dizilerde ise La Majör, La Minör, La bemol Majör, dizilerinin olduğu 2016
programında Mi Majör, Do diyez Minör, La bemol Majör, Fa Minör dizilerinin, Saba,
Segah, Hüzzam makamlarının olduğu ve bu nedenle farklılık gösterdiği,
5. Alt Probleme Yönelik Sonuçlar
1997 programı için;
• Uzmanların tamamanın ortak görüş olarak programın yoğun ancak ders saatlerinin fazla
olması sebebiyle uygulanabilir hatta verimli bir program olduğu,
• Türk müziğine yeterince yer verilmediği,
• Keman programından aktarıldığından bazı dizilerin uygun olmadığı,
2009 programı için;
• Programın AGSL viyolonsel öğretmeni, program geliştirmeci ve ilgili akademisyen
tarafından yazıldığı,
72
• Türk müziğine yeterince yer verildiği,
• Yay teknikleri, pozisyon öğretimi ve dizi kronolojisinin paralellik gösterdiği dolayısıyla
öğrenmede kolaylık sağlayan bir program olduğu,
2016 programı için;
• Konular azaltılmış olsa da ders saatlerinin azlığı ve bir dersteki öğrenci sayısının birden
fazla olması sebebiyle programı uygulamada zorluk olduğu,
• İçeriğin yetersiz olduğu,
• Yay teknikleri, pozisyon öğretimi ve dizi kronolojisinin paralellik göstermediği,
• Makam ve dizilerde kronolojik hatalar olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.
Özetle; kullanılan terminolojilerde farklılıklar olsa da üç programda da aynı amaca hizmet
eden benzer hedeflerin yer aldığı 1997 ve 2006 programlarının pek çok açıdan daha benzer
olduğu, 2016 programının diğer programlara göre seyreltilmiş ve daha çok Türk müziği
hedefleri olduğu, programların uygulama ders saatleri paralel biçimde yoğun ya da
azaltılmış olduğu söylenebilir. Bu açıdan Elkatmış’ın (2013) yaptığı “1998 Vatandaşlık ve
İnsan Eğitimi Programı ile 2010 Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Programlarının
Karşılaştırılması” adlı çalışması ile benzer sonuçlara ulaşıldığı düşünülmektedir.
Öneriler
• Programların uygulanabilir, gerçekçi olması,
•
Programın yazılma aşamasında deneyimli Güzel Sanatlar Lisesi viyolonsel
öğretmenlerinin komisyona dahil edilmeleri ve görüşleri alınması,
•
Programlar yazıldıktan sonra denenmesi ve daha sonra uygulamada karşılaşılan sorunlar
çözülerek onaylanıp kitaplarının hazırlanması,
•
Yeni yapılacak programlarda daha önce yapılmış programların güçlü ve zayıf
taraflarının göz önünde bulundurularak yeniden yapılandırılması,
•
Program çıktılarının alınarak revize edilmesi önerilmektedir.
73
KAYNAKLAR
Albuz, A., Demirci, B. (2010). 1994 ve 2006 ilköğretim müzik dersi öğretim
programlarının karşılaştırmalı kuramsal analizi. 9. Ulusal Müzik Eğitimi
Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, Marmara Üniversitesi, İstanbul
Burubatur, M. (2006). Eğitim fakülteleri müzik eğitimi ana bilim dallarında birinci sınıf 1.
ve 2. yarıyıl viyolonsel eğitiminde en çok kullanılan metot etüt ve egzersizlerin
incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Konya.
Civan, K. (2006). Anadolu güzel sanatlar liselerindeki müzik bölümü öğrencilerinin müzik
öğretmenliği mesleğine yönelik tutumları. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Delioğlan, C. (2017). Davranışçı kuram davranışçılık nedir lisans ders notları.
https://www.guncelpsikoloji.net/ogrenme-psikolojisi/davranisci-kuram-davranis
cilik-nedir-h6433.html sayfasından erişilmiştir.
Demirel, Ö. (2013). Eğitimde program geliştirme kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem.
Elkatmış, E. (2013). 1998 vatandaşlık ve insan hakları eğitimi programı ile 2010
vatandaşlık ve demokrasi eğitimi programlarının karşılaştırılması. Ahi Evran
Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 3,59-74. http://dergipark.ulakbim.
gov.tr/aeukefd/article/view/5000086841/5000080770 sayfasından erişilmiştir.
Ersoy, Y. (2006). Innovations in mathematics curricula of elementary schools - I: objective,
content and acquisition. Elemantary Education Online. 30-44. http:/
/dergipark.ulakbim.gov.tr/ilkonline/article/viewFile/5000038357/5000037213
sayfasından erişilmiştir.
74
Evrekli, E., İnel, D., Balım, A. G., & Kesercioğlu, T. (2009). Fen Öğretmen adaylarına
yönelik yapılandırmacı yaklaşım tutum ölçeği: geçerlilik ve güvenirlik çalışması.
Türk Fen Eğitimi Dergisi, 2, 134-148. https://www.pegem.net/dosyalar/dokuman
/124743-20110827174717-11.pdf sayfasından erişilmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu. (2017). Eğitim programları niye değişti?
https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/18160003_basin_aciklamasi-
program.pdf adresinden erişilmiştir.
İnciroğlu, S. (1997). Türkiye’deki müzik eğitimi bölümlerinde Türk müziği makamlarının
keman çalma tekniği yönünden incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Öztopalan, R. (2010). Viyolonsel öğretiminde ilk bir yılda uygulanacak program taslak
önerisi. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Say, A. (2002). Müzik sözlüğü. Ankara: Müzik Ansiklopedisi.
Şentürk, N., Atalan Saman, A. (2001). Anadolu güzel sanatlar liseleri müzik bölümü
hazırlık sınıfı flüt eğitiminin hedefler, hedef davranışlar, içerik yönünden
incelenmesi, hazırlık sınıfı flüt dersi için bir öğretim programı taslağının
hazırlanması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 149-163. http://gefad.gazi.
edu.tr/ article/view/5000078976/0 sayfasından erişilmiştir.
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Orta Öğretim Genel Müdürlüğü. (1997). Anadolu güzel
sanatlar lisesi müzik bölümü hazırlık sınıfı temel sanat eğitimi dersi viyolonsel
öğretim programı. Ankara.
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Orta Öğretim Genel Müdürlüğü. (2016). Güzel sanatlar lisesi
çalgı eğitimi çello dersi öğretim programı. Ankara.
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Orta Öğretim Genel Müdürlüğü. (2009). Güzel sanatlar ve
spor lisesi Türk ve batı müziği çalgıları dersi viyolonsel öğretim programı.
Ankara.
T.C. Resmî Gazete (2009). Millî Eğitim Bakanlığı güzel sanatlar ve spor liseleri
yönetmeliği. 27260.
T.C. Resmî Gazete (2009). Millî Eğitim Bakanlığı güzel sanatlar ve spor liseleri
75
Uludağ üniversitesi eğitim fakültesi (1997). I. ulusal anadolu güzel sanatlar liseleri müzik
bölümleri sempozyumu.Bursa: Uludağ Üniversitesi.
Tay, B. (2017). 2005 sosyal bilgiler dersi öğretim programı ile 2017 sosyal bilgiler dersi
taslak öğretim programının karşılaştırması. International Journal of Eurasia
Social Sciences, 8, 461-487. http://www.ijoess.com/Makaleler/ 1444509075_4.%
20461-487Bayram%20Tay.pdf sayfasından erişilmiştir.
Türk Dil Kurumu. (2018). Türkçe sözlük. Ankara: TDK.
Uçan, A. (1994). Müzik eğitiminde kavramlar- ı̇lkeler-yaklaşımlar. Ankara: Müzik
Ansiklopedisi.
Uçan, A. (1996). Müzik eğitiminde program değerlendirme lisansüstü ders notları. Gazi
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Uçan, A. (1997). Müzik eğitimi. Ankara: Adalet.
Uslu, M. (1998). Türkiye’de çalgı eğitiminin yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi.
Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara:
Seçkin.
76
77
Ek 1. 1997 Programının Hazırlık Sınıfı İçin Misyonu
Belgede
Güzel Sanatlar Liseleri Viyolonsel Öğretim Programlarının
Karşılaştırılması
(sayfa 80-90)