Probleme Dayalı Öğrenme YaklaĢımının Diğer Öğrenme

2.4.20.1. Probleme Dayalı Öğrenme-Problem Çözmeye Dayalı Öğrenme

Problem çözme, istenilen hedefe ulaĢmak için etkin ve yararlı olan davranıĢları farklı yollardan seçerek kullanmadır (Demirel, 2006). Problem çözme yöntemini kullanan bir kiĢi hem konu alanı bilgisine hem de duruma uygun biliĢsel stratejileri seçip uygulamaya koymalıdır (Senemoğlu, 1997).

Fen Teknoloji dersinin amaçlarından birisi öğrencinin eleĢtirel düĢünme becerisini artırmak, olaylara karĢı mantıksal yaklaĢımlar getirmek ve sonunda problem çözme becerisini geliĢtirmektir. Problem çözmeye dayalı öğrenme bu amacı gerçekleĢtirebilecek öğrenme modellerinden biridir (Lovie, 1993; Barth, 1994;Akt.:

Kalaycı, 2001).

55

Dewey‟ in problem çözme basamakları veya onun biraz değiĢikliğe uğramıĢ Ģekilleri çeĢitli öğretim modelleri olarak önerilmiĢtir. Bunlardan bir tanesi de “PDÖ”

modelidir. PDÖ ve problem çözme yoluyla öğrenme arasında birçok benzerlik vardır. BaĢlangıçta problem durumların kullanılması, öğrencilerin hipotez kurması araĢtırma yapması ve bu hipotezlerin sonuçlandırılması gibi basamaklar iki yaklaĢımın ortak noktaları arasında yer almaktadır. PDÖ‟ de kullanılan problem gerçek hayat problemlerinden seçilir. Öğretmen bilginin kaynağı değildir, rehber olarak görev alır. Öğrenciler değerlendirme sürecine katkıda bulunur. Bu yönleriyle PDÖ, problem çözmeye dayalı öğrenme yönteminden farklılık göstermektedir.

2.4.20.2. Probleme Dayalı Öğrenme-ĠĢbirlikli Öğrenme

PDÖ grup üyelerinin birbiriyle çalıĢmasına ve grup çalıĢmalarının baĢarıyla sonuçlanmasına bağlı olan bir yöntemdir (Herreid, 1999, s.227). PDÖ‟ de öğrenciler gruplarda problem durumun çözümüne ulaĢmaya çalıĢırlar. Bu durum ĠĢbirliğine Dayalı Öğrenmede bahsedilen grup tanımına aynen uymaktadır. Grubu oluĢturan öğrenciler bireysel olarak birbirlerinden farklı yetenek, tutum ve ilgilere sahiptirler.

Bu özellikleri öğrencilerin birbirlerinden öğrenmelerine yardım eder. PDÖ‟ de grup çalıĢmalarının kullanılmasının asıl nedeni; iletiĢim, bilgi alıĢ-veriĢi, ortak çalıĢma becerisi gibi özellikler kazanmaktır. Bu kazanımlar öğrencilere ileriki zamanlarda fayda sağlamayı amaçlamaktadır. Grup çalıĢmalarında öğrenciler arasında farklı görüĢler ortaya çıkacaktır. Bu farklı görüĢler daha ileriki aĢamalarda tartıĢma ortamları oluĢturacaktır. Bu tartıĢma ortamları öğrencilerin öğrenmeleri açısından birçok kazanım sağlayacaktır. Yani bu kazanımlar; eleĢtirilere açık olabilme, baĢkalarının görüĢ ve önerilerine saygı duyma, yorumlama ve olayları değerlendirebilme becerileridir (ġenocak, 2005).

PDÖ uygulanan programların baĢarıya ulaĢması için öğretmen ve öğrencilerin programın uygulanabilmesi için iĢbirliği yapmasını gerektirmektedir (Turan ve Demirel, 2009). ĠĢbirlikli öğrenmede, öğrenciler grup içinde birbirleriyle tartıĢırlar, bilgilerini ve kazanımlarını birbirleriyle paylaĢırlar ve grup içerisinde birbirlerine

56

yardımcı olurlar. Her öğrenci ayrı bir dünyadır. Öğrencilerin bireysel olarak farklı zekâ ve düĢünme tarzına sahip olduğunu göz önünde bulundurmak gerekir.

2.4.20.3. Probleme Dayalı Öğrenme-Örnek Olay Yöntemi

Örnek olay yöntemi, gerçek yaĢamda karĢılaĢılan problemlerin sınıf ortamına getirilerek çözülmesidir (Demirel, 2006).Örnek olay yönteminde öğrenciler öğrendikleri bilgi ve kavramları günlük yaĢamdaki gerçek bir duruma uyarlar. Bu yöntemde hedeflenen kazanımlar önceden belirlenmiĢtir. Hazırlanan problemle ilgili tartıĢma yapılırken, sorular önceden belirlenerek ve öğrenciler bu duruma doğru yönlendirilmelidir.

Son dönemlerde A.B.D.‟ de bazı tıp programlarında büyük bir değiĢiklik yapılarak tıp eğitiminin tamamı “örnek olaylar” yöntemi kullanılarak verilmeye baĢlanmıĢtır.

Küçük bir öğrenci grubu ile fakülte hocaları olay üzerinde çalıĢıp, diğer örnek olaylara geçmiĢlerdir. Bu tür bir çalıĢma sistemi, Kanada‟daki Mc Master Üniversitesi‟nin öncülük ettiği PDÖ yaklaĢımının bir uygulamasıdır (Herried, 1997)

PDÖ yaklaĢımında hazırlanan senaryolarla konuya baĢlanır. Senaryolar aslında örnek olaydan meydana gelir. Örnek olay yönteminde olduğu gibi senaryolar görsel veya yazılı araçlarla birlikte desteklenebilir. Fakat senaryoların amacı tüm fikirlerin açığa çıkmasını sağlamaktır. Ġnsanların günlük yaĢamlarında karĢılarına birçok problem çıkmaktadır. Bizler bazılarına çözüm üretilirken bazıların da çözümün olamayacağını düĢünüp bulmaktan vazgeçeriz. Bazen yaĢanmıĢ veya yaĢanmıĢa yakın bir olay örnek alınarak problem çözümü bulunabilir (Dori ve Herscovitz, 1999)

Örnek olay yöntemi, öğrencileri gerçek yaĢam problemleriyle öğrencileri yüz yüze getiren bir yöntemdir. Öğrencilerin önceden edindikleri kavram ve ilkelerin uygulanmaya konulmasıyla öğrenme-öğretme ortamında kuram ve uygulama arasındaki iliĢkinin kurulmasına yardım eder (Sönmez, 2001). Örnek olay yönteminde, öğrencinin verilen bilgi ve kavramları analiz etmesi, yapılanları değerlendirmesi, fikir üretmesi ve fikirlerini savunması istenir (Ünal ve Ada, 2000).

57

2.4.20.4. Probleme Dayalı Öğrenme-Yapılandırmacı Öğretim Stratejisi Arasındaki ĠliĢki

Yapılandırmacı öğretim stratejisi öğrencilerin öğrenme ortamlarına aktif olarak katılımlarını ve kendi bireysel geliĢimlerinde rol almalarını sağlar.

Yapılandırmacılık, öğrencilerde düĢünme, alternatif açıklamaları geliĢtirme, biliĢsel çatıĢmalara katılım, veri hazırlama, alternatif hipotez geliĢtirme, alternatif hipotezleri test etmede deneyler tasarlama ve bulunan açıklamalar arasında uygun hipotezi seçme aktiviteleri yoluyla anlamlı öğrenmenin yapıldığı aktif biliĢsel süreçlerin hepsini birden içerebilir (Kumar ve Kogut, 2006).

Yapısalcı öğretim stratejisi bireyin etkinliklerde ne kadar anladıklarını ve bildiklerini açıklamaya çalıĢan bir öğrenme stratejisidir. Bu teoriye göre insan zihni kendi kendisini yapılandırır. Bir anahtar kilit iliĢkisi gibi insanın sahip olduğu bilgisi de dıĢ dünya ile uyum içerisinde olmalıdır. Bu nedenle her birey dıĢ dünya hakkında elde ettiği bilgiler neticesinde yeni bilgileri anlamlandırma içerisine giderek, kendi anahtarını kendisi meydana getirebilir. Bu açıdan bakıldığında PDÖ yaklaĢımı yapısalcı öğrenme ve öğretme kuramına dayanmaktadır. Bu bağlamda PDÖ yaklaĢımını yapısalcı kuramın en önemli öğretme araçlarından bir tanesi olarak sayabiliriz (Saban, 2004).

Hem PDÖ yaklaĢımında hem de yapılandırmacı öğretim stratejisinde öğrenciler öğrenme ortamı içinde ve dıĢında aktiftir. Günlük yaĢamla yüzleĢip problemi çözerken öğretmenin rehberliğinde kendi baĢlarına çözmelerine ve ortaya çıkan ürünü sunmalarına dayanmaktadır (Yaman, 2003).

2.4.20.5. Probleme Dayalı Öğrenme-Projeye Dayalı Öğrenme

Projeye dayalı öğrenme, öğrencilerin problem çözme becerilerini geliĢtiren ve diğer anlamlı öğrenmelerini kapsayan, öğrencilerin sahip oldukları bilgi ve kavramları yapılandırmaları için kendi kendilerine çalıĢmalarını sağlayan ve gerçekçi bir Ģekilde çalıĢmalarını sonuçlandırıp kendi ürünlerini ortaya koymalarına olanak sağlayan, merkezinde kavramlar ve bilimsel ilkeler olan eğitim ve öğretim modelidir (Cole ve

58 vd., 2002; Akt: Saracaloğlu vd., 2006)

Projeye dayalı öğrenme ile PDÖ‟ nün benzer yönleri aĢağıdaki gibidir:

 Problemler ve projeler günlük yaĢamda var olan olaylardan seçilir.

 Kullanılan problem ya da proje öğrenciye hipotez kurma imkânı verecek özelliktedir.

 Öğrencileri birden fazla sonuca götüren açık uçlu projeler ve problemler verilir.

 Öğrenciyi değerlendirme süreci geleneksel yöntemlerden farklıdır.

 Öğrenciler küçük gruplar halinde çalıĢırlar.

 Öğretmen öğrencilere rehber konumundadır.

 Öğrenci etkinliğin merkezindedir. (ÖzkardeĢ ve Tandoğan, 2006) .

2.4.21. Probleme Dayalı Öğrenme YaklaĢımı Ġle Ġlgili Yurt Ġçinde ve Yurt