PRESENTE İZME ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Çalışanların fiziksel ve psikolojik anlamda iyi hissetmelerini sağlamak yalnızca verimliliği yükseltme açısından değil işletmenin çalışanlarıyla daha etkili iletişim kurmaları açısından son derece önemlidir.

İşletmelerin presenteizmi sorununu çözmeye yönelik arayışlarını sürmektedir. Sağlık harcamalarının işletme içi maliyetlerde önemli bir yer edinmesi ve sağlıklı çalışanların en büyük sermaye olduğunu benimseme, zaman zaman çalışanların iş tatminine yönelik anketler uygulayarak, çalışanların memnun olduğu/olmadığı durumları tespit etme, işletmede insan kaynakları bölümünde presenteizm ile bizzat ilgilenen bir birimin oluşturma, özellikle özel sektör yöneticilerinin

çalışanlara hastalık hallerini kolayca dile getirebilecekleri yönetim biçimini benimseme gibi uygulamalar ile örgüt kültürünü revize etme presenteizmi azaltabilecektir. İşletmede çalışanların sağlığını ve verimliliğini üzerinde negatif yansıması olan uygulamalar tekrar gözden geçirilmeli, varsa uzun çalışma saatleri veya aşırı iş yükü gibi uygulamalarda düzenlemeye gidilmelidir. Söz gelimi, sanal çalışma veya esnek çalışma biçimi presenteizmi azaltabilecektir. Böylece çalışanlar ev konforunda çalışabilecek, bakıma muhtaç çocuk veya yaşlılarına bakarak işteyken aklı evde kalma sorununun üstesinden gelmiş olacak, hasta olması halinde ise evinde hastalıkla daha kolay mücadele edebilecek bu bağlamda iş-yaşam dengesini kurmasıyla verimliliği de artacaktır. İşletmede örgüt sağlığı bilincini yerleştirme adına hem psikolojik hem de fizyolojik hastalıklar hakkında eğitim faaliyetleri düzenlenmesi de hastalıkların oluşmadan önce önlem alınmasını veya daha erken tespit edilmesini sağlayarak presenteizmi azaltabilecektir (Çiftçi, 2010: 165-170).

Çoban ve Harman’ın presenteizm üzerine araştırmaları sonucunda, İnsan kaynakları yöneticilerinin/işletme sahiplerinin alabilecekleri önlemler; iş tatmini ve stres anketleri yapılarak çalışanların mevcut durumunun sürekli olarak gözden geçirilmesi, çalışan sağlık programlarının geliştirilip, bu programlar çerçevesinde yeni uygulamaların hayata geçirilmesi şeklinde sıralanabilir. Bunların yanı sıra insan kaynakları yöneticileri ve/veya işletme sahipleri tarafından alınacak önlemler, çalışanların hastalığı nedeniyle işe gelmediği günlerin dahi ücretinin ödenmesi, muayene, ilaç ve tedavi desteğinin

yapılması, hasta olunan günlerde iznin meşrulaştırılması, esnek çalışma türünün benimsenmesi, işletme içi sağlık danışmanlığı uygulamasına başlanılması, seminer ve hizmet içi eğitimlerin arttırılması şeklinde sıralanabilir (Çoban ve Harman, 2012 :171-172).

SONUÇ

Ağaran güne çok da sevimli bir merhaba demeden uyandığınızı fark ettiniz. Evet bugün birtakım rahatsızlıklarınız var. Belki beliniz tutuldu belki de mevsimsel bir hastalık musallat oldu. Bu kez senaryo biraz farklılık göstermektedir. Tereddütsüz bir biçimde oldukça esnek olan yöneticinizi arayıp, işe gelemeyeceğinizi, gelmeniz halinde performansınızın beklenilenden oldukça düşük olacağını bu bağlamda verimli olamayacağınızı, evden de bugün yapılması gereken işlerinizi halledebileceğinizi uygun bir lisanla anlatıp, işletmenin destek verdiği sağlık imkanlarından faydalanarak en kısa zamanda daha sağlıklı ve dolayısıyla yüksek bir performansla işinizin başına geçebileceğiniz istihdam güvenceniz olan bir işletmeye ait olmak her çalışanın hak ettiği bir çalışma ortamıdır.

Yazına yönelik değerlendirmelerde ve önerilerde bu konularda yapılabilecek çalışmaların artırılması gerektiği, daha çok çalışmaların uygulamaya yönelik olabileceği, nitel araştırma yöntemlerine bağlı olarak çalışmaların vaka analizi kullanılarak ve mülakat tekniği ile gerçekleşebileceği önerilebilir. Böylelikle işletme içinde çalışanların birbirlerine duygusal bir bulaşma sağlayabilecekleri ve başarılı sonuçlar üretebilecekleri belirtilebilir (Kaplan, 2018: 155-156; Çelik vd., 2018: 583; Türkoğlu vd., 2019: 531-553).

KAYNAKÇA

Akdoğan, A., Yasemin Kaya Harmancı ve Ali Bayram Akdoğan (2018). Algılanan Örgütsel Adalet ve İşte Var Olamama (Presenteizm) İlişkisinde Stresin Aracı Rolü. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi. 7: 203.

Akgemci, T., Kaplan, M. ve Kızıloğlu, E. (2017). Kadın Çalışanların Psikolojik Sermaye Düzeylerinin Cam Tavan Sendromunu Aşma Üzerindeki Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme. Yönetim ve Organizasyon Makaleleri Kadın Akademisyenlere Armağan.

(Edi. Esra Gökçen Kaygısız ve Reyhan Ayşen Wolff). (s. 27-36).

Konya: Eğitim Kitabevi.

Akgemci, T., Kaplan, M., ve Kaplan, B. T. (2018). Örgütsel Maneviyatın İş Stresi Üzerine Etkisinde Örgütsel Güvenin Aracılık Rolü Konya Organize Sanayi Bölgesi’nde Bir Araştırma. International Journal of Academic Value Studies(Javstudies), 4(19): 311–319.

Arslaner, E. (2015). Otel İşletmelerinde Presenteizm Sorunu: Algılanan Örgütsel Destek ve İş-Aile Çatışması Açısından Bir İnceleme.

Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, s.13.

Bakan, İ., İnci Fatma Doğan, Y. Sonay Yılmaz ve Makbule Oğuz (2018). Sağlık Personellerinde Presenteism Algısının Stres ve Performans Üzerindeki Etkisi: Bir Alan Araştırması, The Journal of Academic Social Science Studies. 66. 373-386.

Balcı, O. (2016). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenler ve Yöneticilerin Örgütsel Sinizm, Kendini İşe Verememe

(Presenteizm) ve Sosyal Kaytarma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Arnavutköy İlçesi Örneği). İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi. 69-72.

Cooper, C. ve Philip Dewe (2008). Well-being—absenteeism, presenteizm, costs and challenges”, Society of Occupational Medicine. 522.

Coşkun, Ö. (2012), İki İşyerinde İşe Devamsızlık ve Kendini İşe Verememede Etkili Faktörlerin Değerlendirilmesi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi. 18.

Çarıkçı, İ. H. ve Küçükeşmen, E. (2017). Kamu Çalışanlarının Örgütsel Bağlılık Düzeylerinin Demografik Özelliklere Göre Analizi Isparta Örneği. SDÜ İİBF Dergisi, 22(3): 745–756.

Çarıkçı, İ. ve Küçükeşmen, E. (2017), Kamu Çalışanlarının Örgütsel Bağlılık Düzeylerinin Demografik Özelliklere Göre Analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (3): 745-756.

Çelik, A., Kaplan, M., ve Kaplan, B. T. (2018). A General Evaluation of Theory of Organizational Ecology. The Journal of Academic Social Science, 6(74): 583–594.

Çelik, A., Kaplan, M., Yılmaz, R. ve Sezal, N. (2018). Stractural Condition Dependency Theory A General Evaluation. Social Sciences Studies Journal, 4(19): 2394–2401.

Çiçeklioğlu, H. (2019). Presenteizm (İşte Var Olamama), Duygusal Emek ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Performans Üzerine

Etkileri: Eğitim Çalışanları Üzerine Bir Araştırma.

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi. 33-35.

Çiftçi, B. (2010). İşte Var Ol(Ama)Ma Sorunu ve İşletmelerin Uygulayabileceği Çözüm Önerileri. Çalışma ve Toplum Dergisi.

165-170.

Çoban, Ö. ve Serhat Harman (2012). Presenteizm: Nedenleri, Yarattığı Örgütsel Sorunlar ve Çözüm Önerileri Üzerine Bir Alanyazın Taraması, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi.

171-172.

Demirbulat, Ö. G. ve Düriye Bozok (2015). Presenteizm (İşte Varolamama) ile Yaşam Doyumu, Fiziksel ve Ruhsal İyilik Halinin Etkileşimine Yönelik Seyahat Acentası İşgörenleri Üzerinde Bir Araştırma. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 16 (27): 12.

Diane M. Lack (2011). Presenteizm Revisited A Comprehensive Review. American Association of Occupational Health Nurses, 59: 78.

Kaplan, M. (2018). İrrasyonel Bir Davranış Olarak Duygusal Bulaşma:

İşletmeler Odaklı Bir Değerlendirme. Akademisyen Yayınevi Bilimsel Araştırmalar Kitabı İktisadi ve İdari Bilimler Cilt 1.

(Edi. Azmi Yalçın). (s. 155-160). Ankara: Akademisyen Yayınevi.

Kaplan, M. (2018). Kadın Çalışanların Psikolojik Sermayelerinin İş Yaşam Dengesi Üzerindeki Etkisi Tarihi İşhanlarında Bir

Araştırma. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 4(3):

29–36.

Kaplan, M. (2019). Rekabeti Yaratma ve Sürdürme Öncülü: Örgüt Geliştirme. Modern Yönetim Teknikleri. (Edi. Aykut Bedük). (s.

201-215). Ankara: Gazi Kitabevi.

Kurt, P. (2018). Presenteizm, Its Effects and Costs: A Discussion in a Labour Law Perspective. International Journal of Comparative Labour Law and Industrial Relations, 34: 54.

Moç, T. (2018). Örgütsel Adalet Algısının Çalışanların İşte Yabancılaşmaya Etkisinde Tükenmişliğin ve Presenteizmin Rolü.

Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi. 84-99.

Şahin, D. (2015). Presenteizm (İşte Var Olamama) ile Algılanan Örgütsel Destek, Korku İklimi ve Çalışmaya Tutkunluk Arasındaki İlişki: Hemşirelere Yönelik Bir Araştırma, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi. 18.

Tavares, R. ve Quésia Postigo Kamimura (2014). Productivity and Presenteizm-A Question of Sleeping Well. Independent Journal of Management & Production. 5: 418.

Türkoğlu, M. E., Küçükeşmen, E., ve Şimşek, A. (2019). Önlisans Öğrencilerinin Girişimcilik Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Ampirik Bir Çalışma. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 6 (6): 531-553.

Yıldız, H. ve Bora Yıldız (2013). İş Yaşamında Presenteizm–Sözde Var Olma–Olgusu: Sağlık ve Verimlilik Açısından Önemi, 7. Ulusal Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi Bildiri Kitabı. 821-822.

BÖLÜM 3

İSTATİSTİK SÜREÇ KONTROL TEKNİKLERİ Prof. Dr. Hasan SERİN¹

1Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Orman Fakültesi, Orman Endüstri

GİRİŞ

İstatistik yöntemler Japonya’da 1940’lı yıllardan itibaren yaygın olarak kullanılmaya başlamıştır. Bu yıllarda Japon Bilim Adamları ve Mühendisleri Birliği [Union of Japanese Scientists and Engineers (JUSE)] kalite kontrol araştırma gurubu oluşturarak, sanayide istatistiksel yöntemler ve istatistiksel kalite kontrollerin kullanım olanaklarını araştırmaya başlamışlardır. Japon bilim adamı Ishikawa o yıllarda kalite çemberleri ve yönetim teknikleri ile ilgili çalışmalar yapmaktaydı.

Bu yöntemlerin sağlayacağı faydalardan bazıları şunlardır (Doğan, 2000);

• Daha üst düzeyde kalite,

• Yeniden işlenme ve hurdanın minimize edilmesi ile daha az kayıp,

• Daha iyi planlama ile muayenenin iyileştirilmesi,

• İşgücü-makine/saat için kusurlu üretimin minimize edilmesi,

• Dizayn toleranslarının iyileştirilmesi,

• Eş güdümlü çalışma sonucunda işletme içi ilişkilerin iyileştirilmesi.

Tablo 1’de görüldüğü gibi, tekniklerin bir kısmı sorunların tespit edilmesinde, bir kısmı problemin analizinde, veya her iki gaye için kullanılmaktadır (Doğan, 2000).

Tablo 1. İstatistiksel süreç kontrolü teknikleri kullanım alanları Sorunun olası bütün nedenlerinin

saptanması

Uygulanabilir çözümün geliştirilmesi ve planının hazırlanması

İstatistik süreç kontrol; malların ve hizmetlerin üretilmesi, zamanlaması, çalışanların davranışları, materyaller, araçlar ve bunların kullanımları ile ilgili olan tüm uygulamaları kapsayan, birçok kalite problemlerinin nedenlerini ortaya çıkararak, bu sorunları azaltmaya yönelik izlenen bir stratejidir (Oakland ve Followel, 1992).

Başka bir ifadeyle, İstatistiksel süreç kontrol; bakım, onarım ve