Prefabrik Sanayi Yapılarının Hasar Görebilirlik Eğrilerinin

DOSB‟de yer alan tek ve iki katlı prefabrik sanayi yapılarının hasar görebilirlik eğrilerinin elde edilmesinden sonra bu binalarda hasar olasılıklarını kıyaslamak hasar görebilirlik eğrileri kullanılmıĢtır. Binaların hasar görebilirlik eğrileri iki farklı durum için kıyaslanmıĢtır. Bunların ilkinde tüm binaların hasar görebilirlik eğrilerine katkısı dikkate alınmıĢ ve tüm binaların hasar görebilirlik eğrilerinin ortalaması alınarak tek ve iki katlı prefabrik binalar kıyaslanmıĢtır.

0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 0 20 40 60 _{MYH (cm/s)} 80 P (%) 0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 0 20 40 60 80 MYH (cm/s) P (%)

59

Tek ve iki katlı prefabrik sanayi yapılarında akma ve MN sınırının aĢılması için elde edilen ortalama hasar görebilirlik eğrileri kıyaslanmıĢtır (ġekil 4.13 ve ġekil 4.14). ġekillerden de görüldüğü gibi tek katlı prefabrik sanayi yapılarında akma ve MN sınırı aĢma olasılıkları iki katlı yapılara kıyasla daha düĢüktür. Ayrıca yüksek MYH değerlerinde her iki bina türünde de hasar olasılıklarının birbirine oldukça yakın olduğu da görülmektedir.

ġekil 4.13: Tek ve iki katlı binaların akma sınırını aĢma için hasar görebilirlik

eğrilerinin kıyaslanması

ġekil 4.14: Tek ve iki katlı binaların MN sınırını aĢma için hasar görebilirlik

eğrilerinin kıyaslanması

Tek ve iki katlı binalar açısından daha kritik bir durum arz eden GV ve GÇ sınırının aĢılma olasılıkları ise ġekil 4.15 ve ġekil 4.16‟da verilmiĢtir. GV ve GÇ sınırlarının aĢılması daha kritik diye tabir edilmiĢtir. Çünkü (ġenel ve diğ. 2013c

ve ġenel ve diğ. 2014) prefabrik binalardaki yapısal özelliklerin bu binaların GV ve GÇ hasar olasılıkları üzerindeki etkisinin önemini vurgulamıĢtır. Tek ve iki katlı

0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 0 20 40 60 80 Tek Kat Ġki Kat MYH (cm/s) P (%) 0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 0 20 40 60 80 Tek Kat Ġki Kat MYH (cm/s) P (%)

60

prefabrik sanayi yapılarının hasar görebilirlik eğrileri kıyaslandığında, önceki hasar sınırlarına benzer Ģekilde tek katlı prefabrik sanayi yapılarının GV ve GÇ hasar sınırlarını aĢma olasılıklarının daha düĢük olduğu görülmektedir. Ancak ileri MYH seviyelerinde bu binalar hasar olasılıklarının birbirine yaklaĢmadığı aksine birbirine paralel takip ettiği görülmektedir.

ġekil 4.15: Tek ve iki katlı binaların GV sınırını aĢma için hasar görebilirlik

eğrilerinin kıyaslanması

ġekil 4.16: Tek ve iki katlı binaların GÇ sınırını aĢma için hasar görebilirlik

eğrilerinin kıyaslanması

Tek ve iki katlı prefabrik sanayi yapılarının kıyaslanması için kullanılan ikinci yöntemde bu binalarda kullanılan etriye aralığı dikkate alınmıĢtır. Literatürde yapılan çalıĢmalar (Kayhan 2008, Kayhan ve ġenel 2010, ġenel ve Kayhan 2010, ġenel ve diğ. 2013c

ve ġenel ve diğ. 2014) özellikle sargı etkisinin prefabrik binaların hasar görebilirlikleri üzerinde etkili olduğunu göstermiĢtir. Yapılan çalıĢmaların sonuçları referans alınarak tek ve iki katlı binalarda sargı etkisinin

0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 0 20 40 60 80 Tek Kat Ġki Kat MYH (cm/s) P (%) 0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 0 20 40 60 80 Tek Kat Ġki Kat MYH (cm/s) P (%)

61

binalarda hasar görebilirlik eğrilerini nasıl etkilediği kıyaslanmıĢtır. Binaların kıyaslaması yapılırken önceki paragrafta da belirtildiği gibi kritik olan GV ve GÇ hasar sınırlarının aĢılmasına karĢılık gelen hasar görebilirlik eğrileri dikkate alınmıĢtır. Ġlk olarak binalarda S≤100 mm olması durumu için hasar görebilirlik eğrileri kıyaslanmıĢtır.

ġekil 4.17: Tek ve iki katlı binalarda S≤100 mm durumunda GV sınırını aĢma için

hasar görebilirlik eğrilerinin kıyaslanması

ġekil 4.18: Tek ve iki katlı binalarda S≤100 mm durumunda GÇ sınırını aĢma için

hasar görebilirlik eğrilerinin kıyaslanması

ġekil 4.17 ve ġekil 4.18‟de elde edilen hasar görebilirlik eğrileri kıyaslandığında özellikle tek ve iki katlı prefabrik binalarda hasar görebilirlik eğrilerinin olasılıklarının birbirine yaklaĢtıkları dikkati çekmektedir. Ayrıca elde edilen eğriler tüm binalardan elde edilen sonuçlarla kıyaslandığında (bkz. ġekil 4.15 ve ġekil 4.16) binalardaki hasar olasılıklarının düĢtüğü görülmektedir. Etriye aralığının prefabrik binalarda hasar görebilirlik eğrileri üzerinde etkili olduğunu

0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 0 20 40 60 80 Tek Kat Ġki Kat MYH (cm/s) P (%) 0.00 0.20 0.40 0.60 0.80 1.00 0 20 40 60 80 Tek Kat Ġki Kat MYH (cm/s) P (%)

62

gösteren çalıĢmalarda da üzerinde durulduğu gibi bu parametrenin özellikle ileri hasar seviyelerinde binaların hasar almasının önemli ölçüde önüne geçtiği görülmektedir. Sonuçların bu parametrenin binalar sismik performanslarını iyi yönde etkilediği birçok çalıĢmada gösterildiği gibi bu tez kapsamında da gösterilmiĢtir. Ancak bu parametrenin özellikle hangi tür binalarda hasarların azaltılmasında ne kadar katkı sağladığını gözlemlemek amacıyla seçilen bina gruplarının çeĢitli MYH seviyelerindeki hasar olasılıkları elde edilmiĢtir. Elde edilen olasılıklar denklem (4.8) kullanılarak yüzdesel katkı cinsinden hesaplanmıĢtır. Böylece etriye katkısının hangi bina türünde daha etkili olduğu gözlenmiĢtir. Denklemde yer alan P(%) ilgili MYH seviyesine karĢılık gelen olasılığı temsil etmektedir. Katkı miktarının hesap edilebilmesi için ise bahsedildiği gibi referans bir eğri kullanılmalıdır. Bu amaçla da ilgili bina türü için tüm binalarda hesaplanan hasar olasılıkları kullanılmıĢtır.

( ) ( ( ) ( )

( ) ) (4.8)

Ancak bu noktada hatırlatılması gereken husus Ģudur, her ne kadar binalarda bu katkının yüzdesel olarak katkısı bulunmak istense elde edilen bu yüzdelerin çeĢitli parametrelerden etkilenebileceği göz önünde tutulmalıdır. Örneğin tek katlı prefabrik binalarda etriye aralığı 100mm‟ye eĢit yada daha küçük olan binaların sayısı 28 iken bu sayı iki katlı binalarda 17‟dir. Dolayısıyla binaların sayısındaki bu eĢitsizliğin etriyenin etkinliği araĢtırılırken etkili olabileceğine dikkat edilmelidir.

Katkının yüzdesel olarak hesabı sadece GV ve GÇ hasar sınırlarının aĢılması durumuna karĢılık gelen hasar görebilirlik eğrileri için hesaplanmıĢtır. Katkı oranları MYH‟ın 40cm/s, 60cm/s ve 80cm/s değerleri için elde edilmiĢ ve Tablo 4.7‟de gösterilmiĢtir. Tabloda verilen sonuçlar incelendiğinde sargı donatı miktarının daha düĢük Ģiddetteki depremlerde iki katlı prefabrik sanayi yapılarının hasar görebilirlikleri üzerinde önemli derecede etkili olduğunu (%20-%90) görülmektedir. Yüksek MYH seviyelerine çıkıldığında sargı donatı miktarının etkisinin düĢtüğü görülse de iki katlı prefabrik sanayi yapılarının sismik performanslarını %15 ila %30 arasında etkilediği ve bu durumun bu binalarda deprem tehlikesini azaltmada önemli derecede etkili olduğuna dikkat edilmelidir.

63 Tablo 4.7: Prefabrik binalarda sargı donatısının katkısı

Bina Türü Hasar Seviyesi MYH MYH MYH

40cm/s 60cm/s 80cm/s Tek Katlı GV 71.79% 47.27% 19.13% Ġki Katlı 78.92% 42.09% 16.04% Tek Katlı GÇ 80.76% 65.18% 31.70% Ġki Katlı 90.03% 58.81% 27.06%

Tek katlı prefabrik sanayi yapıları açısından ele alındığında katkı oranlarının %20 ile %80 arasında olduğu görülmektedir. Ġki katlı prefabrik binalarda olduğu gibi tek katlı binalarda da ileri MYH seviyelerinde sargı miktarının katkısı azalmaktadır.

Tek ve iki katlı prefabrik binalar kıyaslandığında MYH‟ın 40cm/s olduğu seviyede sargı miktarının iki katlı binalarda daha etkili olduğu ancak ileri MYH seviyelerinde sargı miktarının tek katlı prefabrik binaların performansları üzerinde daha etkili olduğu görülmektedir. Tabloda verilen değerler dikkate alındığında bu değerlerin binaların performansları üzerinde azımsanmayacak derecede önemli olduğu söylenebilir.

64