Polis Inspectoratului General al Poliției Române

Geçmişi Neagoe Basarab ya da Mihai Viteazu zamanına dayandırılan Romen Polisi Mihai Sutzu'nun tahta geçmesiyle Başkent Muhafızları adıyla örgütlenmiştir. Kendilerine kimlik kartı düzenlenmiş ile silah taşıma yetkisi tanınmıştır. 1821’de Tudor Vladimirescu tarafından kamu düzenini ve yurttaşların güvenliğini sağlayan bu görevlilere vergi muafiyeti getirmiştir. 1831’de görevleri genişletilmiş, 1848’de Başkent Polisi yeniden örgütlenerek, başına bir yönetici atanmış ve belediye muhafızları kendisine bağlanmıştır. 1850’de Prens Ghica Voda’nın yayımlamış olduğu 158 maddelik emirle, rütbeli ve rütbesiz polislerin görevleri düzenlenerek, örgütlenme ve eşgüdüm için ilk merkezi yapı oluşturulmuştur. 1860’da Alexandru Ioan Cuza tarafından polisin örgütlenmesi, 1903’te Vasile Lascar’ın düzenlemesi, ardından 1929’da Devletin Genel Polis Kuruluşu adıyla yayımlanan yasayla polisin yetkileri genişletilmiş ve devletin geri kalan kurumlarıyla olan ilişkileri düzenlenmiştir. 1949’da Milis halini alan Romen Polisi 1989’da yeniden kurulmuş olup, en son 1994 ve 2002’de çıkan yasalarla yasal düzenini oluşturmuştur. Fenerliler döneminin sonrasında, 1822’de kurumun ilk Polis

280 _{“MAI's responsibilities in the home affairs area”, http://www.mai.gov.ro/eng/eng01_1.html}

yöneticisi olacak olan Eflak Beyi Grigore Dimitrie Ghica, teslim aldığı ilk sancak 1848’e kadar, Türkçesi Ağa ya da Ağalık olarak bilinen Agia Sancağı adıyla kullanılmıştır.281

Romen Polisi, kısaca temel hak ve özgürlüklerin korunması, kamu ve özel varlıkların korunması, suç oluşturan eylemlerin ve bunun öznelerinin önlenmesi ile belirlenmesi, kamu düzeninin korunması görevlerinden üstlenmiş olan Romanya’nın ana kolluk gücüdür. Ana karargah ülke çapındaki Polis etkinliklerinin eşgüdümünü yürütmektedir.282 _{Ülke çapında, il bağlamında 42 yerel birim söz konusudur.}283

Romen Polis Ulusal Karargahında, Kamu Düzeni, Suç Soruşturmaları, Örgütlü Suçlarla Mücadele, Ekonomik Suçlar Soruşturma, Kara Yolu, Silah – Patlayıcı ve Tehlikeli Maddeler, Uluslararası Polis İşbirliği, Olay Yeri, Merkezi İstihbarat Çözümleme, Tanık Koruma, Özel İşlemler, Özel Müdahale ve Eylem, İşlem Merkezi, Sayımlama – Yargısal – İşlemsel Kayıtlar, Basın ve Halkla İlişkiler, Suç Araştırma ve Önleme Enstitüsü, İnsan Kaynakları Yönetimi, Stratejik Yönetim ve Bilgi Destek, Yönetim Kurulu, İç Denetim, Parasal İşler, Hukuk, Avrupa Birliği ve Uluslararası Görevlerle İlişkiler, Haberleşme ve Bilgi Teknolojileri, Lojistik, Gözaltına Alma ve Salıverme Eşgüdümü, Güvenlik Yapısı (NATO ve AB Gizlilik Esasları ve Usulleri), Kişisel Veri Koruma, Yönetsel İşler, Çalışma Uygulama, Köpek – Hayvan Sağlığı ve Gıda Güvenliği, Karayolu ve Özel Görevler birimleri bulunmaktadır.284

25 Mart Romanya’da Polis Günü olarak kutlayan.285 _{ve 60.000 çalışanı}

olan286 _{Romen Polisi’nin tören, temsil ve günlük görev olmak üzere üç çeşit}

üniforması bulunmaktadır. Şapka siperlikleri, ceketin bilek hizasında, ve pantolon şeritlerinde rütbe gruplarını belirten işaretler ile omuzluklarda rütbe işaretleri söz konusudur. Her rütbe için yaka işareti aynı olmakla birlikte, şapka siperliklerindeki

281 _{“Scurt istoric”, https://www.politiaromana.ro/ro/informatii-generale/scurt-istoric (23/12/2018)} 282 _{“Member Countries, Romania”, https://www.interpol.int/Member-countries/Europe/Romania}

(20/12/2018)

283 _{“Unităţi teritoriale de poliţie”, https://www.politiaromana.ro/ro/politia-romana/unitati-teritoriale}

(20/12/2018)

284 _{“Unități centrale”, https://www.politiaromana.ro/ro/structura-politiei-romane/unitati-centrale}

(20/12/2018)

285 _{“Ziua Poliției Române” https://www.politiaromana.ro/ro/informatii-generale/ziua-politiei-romane}

(20/12/2018)

286 _{“Member Countries, Romania”, https://www.interpol.int/Member-countries/Europe/Romania}

süslemeler rütbe grubuna göre değişiklik göstermektedir. Agent, Agent Principal, Agent Şef Adjunt, Agent Şef, Agent Şef Principal adlarıyla, omuza takılan beş çeşit rütbe işaretiyle Polis Memuru / Astsubay rütbeleri ayrılmıştır. Subay rütbeler ise, askeri rütbelerle birebir benzerlik gösterecek şekilde olup, küçükten büyüğe, Subinspector (Teğmen), Inspector (Üsteğmen), Inspector Principal (Yüzbaşı), Subcomisar (Yüzbaşı), Comisar (Yarbay), Comisar Principal (Albay), Chestor (Tuğgeneral), Chestor Principal (Tümgeneral), Chestor Şef (Korgeneral), Chestor

General (Orgeneral) olarak adlandırılmıştır.287

Romen polisinin iki ana yasal dayanağı bulunmaktadır. Bunlar 50 maddeden oluşan 23/04/2002 tarihli ve 218 sayılı Romanya Polisi’nin Örgütlenmesi ve İşlevi ile 82 maddeden oluşan 06/06/2002 tarihli ve 360 sayılı Polisin Konumu adlı yasalardır.288

218 sayılı yasada sırasıyla, genel hükümler, örgüt ve işlem, Romen Polisi’nin yetkileri, Polis işgörenleri, haklar ve yükümlülükler, lojistik – malzeme – mali sorumluluk sigortası, son hükümler başlıklarını taşıyan 7 bölüm; yine sırasıyla örgütsel yapı, Romen Polisi’nin bölgesel birimleri, toplum düzeni için bölgesel yetki, Polis ile yerel toplum yönetimi yetkeleri arasındaki ilişki başlıklarında 4 alt bölüm ve toplam 51 madde bulunmaktadır. Uluslararası ilişkiler bağlamında yasanın 46 ncı maddesinde, başka ülke Polis Örgütleri ile Romanya’nın taraf olduğu uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapabileceği ve buralarda irtibat görevlisi görevlendirebileceği; 47 nci maddesinde, işgörenlerin uluslararası kuruluşlarda görevlendirilebileceği, dikkat çeken konular arasındadır.

360 sayılı yasada sırasıyla, genel hükümler, seçim – eğitim – atama- yükselme - düzey, Polisler’in hakları ya da özgürlüklerinin uygulanmasındaki hakları, yükümlülükleri ve yasaklamaları, ödüller – yasal sorumluluklar – yaptırımlar, çalışmanın sonlandırılması, son ve geçici hükümler adlarıyla 6 başlık; yine sırasıyla iş görenlerin seçimi ve eğitimi, rütbe alma ve niteliklere ve unvanlara uygunluk, Polis’in hakları, Polis’in yükümlülükleri, belirli hak ve özgürlüklerin kısıtlanması, UPM, ödüller, engel ve yaptırımlar, adını taşıyan 8 alt başlık ve 82 madde bulunmaktadır. Bu yasanın 1 inci maddesi uyarınca Polis özel konumu olan

287 _{“Uniforma de reprezentare”, https://www.politiaromana.ro/ro/informatii-generale/uniforma-} politiei-romane/uniforma-de-reprezentare (20/12/2018)

silahlı devlet memuru olarak tanımlanmakta; 39 uncu maddede günlük çalışma 8 saat, haftada 5 gün, haftalık izin ertelemesinin ayda en fazla iki defa olabileceği; 28 – 40 ıncı maddelerinde özel durum nedeniyle ortaya çıkan hakları sıralanmıştır. Ayrıca 66 ncı maddede, ulusal savunma, toplum düzeni ve ulusal güvenlik çalışanlarının, diğer iş kollarına göre olumlu bağlamda ayrı tutulduğu da anlaşılmaktadır.

3.1.1.2. Jandarma - Inspectoratului General