Mart ayı içerisinde hisse senedi piyasalarında etkili olan sert tepki alımlarının hız kestiği Nisan ayında, özellikle birinci piyasa tarafında artan borçlanma aktivitelerine ek olarak CDS spreadlerinde gözlemlenen daralmalar yatırımcıların risk iştahlarının tekrardan kabardığını gözler önüne serdi. EMBI+ Endeksi Nisan ayını %4,22’lik yükselişle kapatırken, en iyi performans gösteren ülke %35,17’lik yükselişle Ukrayna (IMF desteğinin ikinci dilimini almak için bütçede gerekli düzenlemeleri yaparak olası bir default’un önüne geçti) oldu. Türkiye Endeksi %5,0 değer kazanırken, en kötü performans gösteren ülke %0,24’lük yükselişle Filipinler endeksi oldu.
EMBI+ spread endeksi Nisan ayında yaklaşık 88 bps daralarak, 550 seviyesine geriledi. Mart ayı başında gelişmekte olan ülkelerde yaşanan değer kazançları Nisan ayında da sürdü. Türkiye EMBI+ endeksi ortalamaya göre daha iyi performans göstererek, 97 bps daralmayla 428 seviyesine geriledi. Türkiye 5 yıllık CDS’leri ise Nisan ayında 88 bps daralarak 327 seviyesine kadar geriledi. Nisan ayında IMF’nin fonlama bütçesinin 3 katına arttrılmasıyla, fonlamaya ihtiyaç duyan ülkelerde rahatlamanın piyasalar üzerinde etkisi oldu. Türkiye’nin IMF ile olası bir anlaşma yapması durumunda anlaşma tutarı beklentileri $20-25 milyar seviyelerinden $40-45 milyar seviyelerine yükseldi, seçimlerin de sona ermesiyle IMF anlaşmasının kısa zamanda beklenmesi nedeniyle Türk CDS ve Eurotahvillerde de olumlu hareketler gözlemlendi. Her ne kadar Eurotahvillerde ihraç beklentisiyle orta vadelerde bir miktar arz baskısı yaşansa da uzun vadelerde $10’a yakın değer kazançları gözlemlendi.
Global piyasalarda Nisan ayı içerisinde açıklanan kazanç rakamlarının beklendiği kadar kötü olmaması ilk aşamada olumlu algılansa da ‘stres test’ e ilişkin endişeler son iki aylık değer kazançlarının yavaşlamasına neden oldu. Ayrıca Türkiye’nin IMF ile anlaşma sürecinin yavaşlaması Türk Eurotahvillerinin son günlerde benzer ülkelere göre bir miktar daha kötü performans sergilemesine neden oldu. Her ne kadar önümüzdeki dönemde IMF ile anlaşma beklense de global piyasalarda olası bir geri dönüş için hazırlıklı olmak gerektiği kanısındayız.
Nisan ayının son işlem gününde Türk Hazinesi 2009 yılı borçlanma programı çerçevesinde uluslararası piyasalardan borçlanmak üzere dolar cinsi eurotahvil ihracı gerçekleştirdi. Piyasada bir süredir beklenen ihraç ile Hazine toplam 7,60% getiri ile
$1,5 milyar borçlanmayı başardı. Ocak ayında gerçekleştirilen 2017 vadeli $ ihracının aksine, 10 yıl vadeli 7,50% kuponlu yeni ihraçta yabancı payının daha fazla, toplam talebin ise $3 milyarın üzerinde olduğu belirtildi. Hazine Ocak ayında 2017 vadede UST+501bps seviyesinden borçlanırken, Kasım 2019 vadeli son ihracında UST spread +447,90 olarak gerçekleşti.
Geçtiğimiz Kasım ayında IMF’in Ukrayna’ya vermeyi taahhüt ettiği toplam 16,4 milyar dolarlık kredinin 1,84 milyar dolarlık ikinci dilimi için IMF ile Ukrayna Hükümeti arasında devam eden görüşmeler Nisan ayında olumlu sonuçlanırken serbest bırakılacak kredi tutarının 2,8 milyar dolara yükseltilmesi kararına varıldı. Ayrıca IMF Ukrayna Hükümeti’nin izlediği bütçe ve kur politikalarının olumlu sonuçlar verdiğini ve kur, enflasyon ve bütçe açığı rakamlarının tahminlerinden daha iyi geldiğini açıkladı. IMF Haziran ayından kredinin $2,8 milyarlık üçüncü diliminin serbest bırakılması için Hükümet ile tekrar görüşmelere başlayacak ve bütçeyi yeniden gözden geçirecek.
Ukrayna ekonomisinin 2009 yılında %8-10 arasında daralması öngörülüyor. $2,8 milyara yükseltilen IMF kredisi ikinci diliminin Ukrayna’nın bu yılki 2 milyar dolarlık dış borç ödemesini karşılayacak olması Ukrayna’nın default riskini azaltırken 5 yıllık $ cinsi Ukrayna CDS’i Nisan ayında 4000 seviyesinden 2500 seviyesine geriledi. ,
Mayıs 09 32
Uluslarası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch gelişmekte olan Avrupa ülkeleri ile ilgili Nisan ayında yayınladığı raporda değerlendirmeye alınan ülkeler arasında global ekonomik yavaşlamadan ve finans sektöründeki krizden en çok Macaristan ve Kazakistan ekonomilerinin, en az ise Türkiye ve Polonya ekonomilerinin etkilenmesini beklediklerini açıkladı. Fitch ayrıca bölgenin en büyükleri olan Türkiye ve Rusya ekonomilerinin 2009 yılında %3 daralmasını öngörüyor.
Nisan ayı boyunca önemli bir gelişmeye şahit olmayan Rusya’da Merkez Bankası refinansman faiz oranını 24 Nisan Cuma gününden itibaren geçerli olmak üzere 13%’ten 12,50% seviyesine çekerken repo oranını 12%’den 11,50%’ye düşürdü, ekonomideki daralma ve enflasyondaki yavaşlama devam ettiği sürece faiz indirimlerine devam edileceğinin sinyalini verdi. Faiz indirim kararının ardında Ruble Dolar karşısında 1,2% değer kazanarak 33,50 seviyesine ulaştı. Rus Merkez Bankasından gelen faiz indiriminin yanı sıra Rusya’nın ikinci büyük bankası VTB Bank 4. çeyrek zararını beklentilerin altında açıklaması Rus endekslerine olumlu yansırken eurotahvillerde ciddi bir hareketlilik gözlemlenmedi.
Mart ayı boyunca Kazak bankacılık sistemine yönelik olumsuz haberlerin gelmeye devam ettiğini ve Bank TuranAlem ve Alliance Bank’a yönelik belirsizliklerin korunduğunu görüyoruz. Şubat ayında kamulaştırılarak %78’i devletin Samryk Kazyna Fonu’na aktarılan Bank TuranAlem’in borçlarında yeniden yapılandırmaya gitmesi bekleniyordu. Piyasadaki beklentiye rağmen BTA yönetimi kreditörlerden yoğın şekilde gelen erken ödeme taleplerinin tamamının karşılanmasının mümkün olmadığını gerekçe göstererek 20 Nisan tarihinden itibaren tüm anapara ödemelerini durdurduklarını, kreditörlerle uzlaşmaya varılana kadar Samruk Kazyna’dan sağlanan fonlarla sadece faiz ödemelerinin yapılacağını duyurdu. Banka kreditörlerle borçların yeniden yapılandırılması için görüşmelere başladığını, Mayıs ayında 2008 yılı bilançosunun açıklanmasının ardından danışmanların görüşleri doğrultusunda yeniden yapılandırma planının duyurulacağını açıkladı. Ayrıca yeni yönetim banka bilançosunda değerinden fazla gösterilen spekülatif türev pozisyonlar bulduklarını ve bunların bilançoyu ne şekilde etkilediğinin henüz saptanamadığını açıkladı. Tüm bu açıklamaların ardından BTA’in Morgan Stanley’e olan $550 milyonluk borcun geri ödemesini gerçekleştirememesi üzerine ISDA (International Swaps and Derivatives Association) BTA’in default ettiğini buna bağlı olarak BTA üzerine yazılan CDS kontratlarının çalışacağını açıkladı. DTCC’den alınan veriye göre piyasada settle olacak toplam $717 milyon tutarında BTA CDS’i bulunuyor. Alliance Bank ise 13 Nisan’da yeniden yapılandırma planı öncesinde 3 ay süreyle morotoryum ilan etti.
Toplam $3,6 milyar, 2009 yılında ise $570milyon geri ödemesi bulunan Alliance Bank kreditörlerle görüşmeye başladığını fakat 3 ay süresinde anapara ve kupon ödemelerini yapamayacağını açıkladı. Nisan ayı sonuna doğru Alliance Bank yönetimi kısa vadeli borçların geri ödemelerinin devam edebileceğini, sadece orta ve uzun vadeli borçların yeniden yapılandırılmasını planladıklarını açıkladı.
Kredi derecelendirme kuruluşlarından Kazak bankalarına yönelik downgrade haberleri de Nisan ayı boyunca gelmeye devam etti. Bank TuranAlem’in kredi notu S&P tarafından “default”, Fitch “restricted default” olarak açıklandı. Alliance Bank’ın kredi notu Fitch tarafından CCC seviyesinden dört not indirilerek C’ye, Moody’s tarafından ise B2’den beş not düşürülerek Ca seviyesine çekildi.
Gelişmekte olan ülke kredilerinin birinci piyasasına bakıldığında, Mart ayındaki EM Eurotahvil ihraç tutarı Şubat ayında olduğu gibi yaklaşık $6 milyar seviyesinde gerçekleşirken, hisse senedi piyasalarındaki tepki hareketliliği ve CDS tarafındaki sert daralmalara paralel olarak Nisan ayının ortalarında gerçekleştirilen ihraçların toplam tutarı $17,5 milyarı geçti. Global krizden en fazla olumsuz etkilenen ekonomilerden olan Rusya’dan Nisan ayında 2009'un ilk ihracı Gazprom tarafından geldi. Gazprom (Baa1/BBB) 10 yıl vadeli %9,25 kuponlu (3 yıl sonunda put) eurotahviliyle piyasalardan
$2,25 milyar borçlanmayı başararak 2009’un bugüne kadarki en büyük ihracını gerçekleştirdi. İhraç büyüklüğünün $2.25 milyar olması ve piyasaların Amerika'da açıklanacak stress testi sonuçları öncesinde yönlerini tekrardan aşağıya çevirmeleri nedeniyle, Gazprom 2019 ikinci piyasada $0,85 gerileyerek %9,583 getiri seviyesinden işlem gördü. Asya kredilerinden Endonezya (Ba3/BB-/BB-)’da uzun zamandan beri konuşulan Sukuk ihracını Nisan ayında gerçekleştirdi. 5 yıl vadede olmak üzere 650 milyon borçlanan Endonezya'nın ihracına $4 milyarın üzerinde talep geldi. Senelik % 8,80 gelir sağlayan tahvile gelen yüksek talebe neden olarak, birinci piyasada sukuk cinsi ülke kredisi ihraçlarının son zamanda fazla rastlanmaması olarak gösterildi.
Endonezya’nın yanında Nisan ayında ayrıca ülke kredilerinden Abu Dabi (Aa2/AA), Katar (Aa2/AA-), ve Güney Kore (A2/A) 2014 ve 2019 vadelerde olmak üzere her biri toplamda $3'er milyar piyasalardan borçlandılar. Abu Dabi, Katar, ve Güney Kore arasından piyasaya en dar spreadle çıkan Katar olurken, Abu Dabi Dubai riski nedeniyle, Güney Kore'de son zamanda artan Kuzey Kore gerginliği nedeniyle Katar'ın ihracına oranla yaklaşık 50-60 baz puan daha yukarıdan borçlanabildiler. Yavaş yavaş şirket kredilerinin de birinci piyasaya dönmeye başladıkları Nisan ayında en son Brezilya et şirketi Friboi-JBS (B1/B+/B+), 5 yıl vadede %13 getiri ile toplamda $700 milyon borçlanırken, JBS'in piyasalardaki diğer tahvillerine göre % 13'ün cazip olmaması nedeniyle ve Nisan ayının sonuna doğru ortaya çıkan domuz gribi nedeniyle olumsuz etkilenen et sektöründen payını alıp ikinci piyasada baskı altında kalarak ihraç fiyatının $2-3 aşağısına kadar geriledi.
Gelişm ekte Olan Piyasalar Tahvil Endeksi (EMBI-Gün Sonu Kapanış)
520 540 560 580 600 620 640 660
23/3/09 26/3/09 31/3/09 3/4/09 8/4/09 13/4/09 16/4/09 21/4/09 24/4/09 29/4/09 Tarih
Endeks
Mayıs 09 34