DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BULGULAR ve YORUM
4.1. Betimleyici istatistikler
4.1.4. Personele Yönelik Anket Uygulamasında Elde Edilen Bulgular
Tablo 12.1. Banka Personelinin, Ġç Kontrol Yönetmeliği Ġle Kontrol Edilen Birimlere
Yüklenen Sorumluluklar Hakkında Bilgi Sahibi Olup Olmadığı
Ġfadeler Katılmıyorum Katılıyorum 1 2 3 4 5 Ort. Std. Sapma fi % fi % fi % fi % fi % Ġç kontrol sistemi içerisindeki personel, yükümlülüklerinin neler olduğunu bilmektedir. 9 2.30 47 11.99 57 14.54 195 49.74 84 21.43 3.76 0.995
Kontrol Edilen Birim Yöneticileri kontroller sırasında düzenlenen raporları, iç kontrolörler tarafından belirlenen süre içerisinde cevaplamalıdır.
11 2.81 16 4.08 25 6.38 263 67.09 77 19.64 3.97 0.823
Kontrol Edilen Birim Yöneticileri kontroller sırasında düzenlenen raporların gereğini, Ġç Kontrolörler tarafından belirlenen süre içerisinde yerine getirmelidir.
8 2.04 22 5.61 14 3.57 232 59.18 116 29.59 4.09 0.857
Kontrol Edilen Birimlerde bulunan görevliler; gizli de olsa her türlü bilgi ve belgeyi talep edildiğinde Ġç Kontrolörlere teslim etmelidir.
11 2.81 45 11.48 51 13.01 184 46.94 101 25.77 3.81 1.033
Kontrol Edilen Birimlerde bulunan görevliler; talep edilen her türlü bilgi ve belgeyi üstlerinden izin almak veya benzeri hiçbir nedenle geciktirmeden Ġç Kontrolörlere teslim etmelidir.
12 3.06 64 16.33 53 13.52 202 51.53 61 15.56 3.60 1.031
Tablo 12.1‟de araĢtırmaya katılan Banka personelinin, iç kontrol yönetmeliği ile kontrol edilen birimlere yüklenen sorumluluklar hakkında bilgi sahibi olup olmadıklarının değerlendirmesi amacıyla verilen ifadeleri içeren Likert tipi ölçeğe iliĢkin bulgular sunulmuĢtur. Tabloda verilen ortalamalar incelenmesi sonrasında; banka personelinin iç kontrol yönetmeliği ile kendilerine yüklenen sorumluluklar hakkında bilgi sahibi oldukları gözlemlenmektedir.
88
Tablo 12.2. Banka Personelinin, Ġç Kontrol Birimi Tarafından Yürütülen ÇalıĢmaların
Ġç Kontrol Sisteminin GeliĢmesi Açısından Faydalı Olup Olmadığı Hakkındaki DüĢünceleri Ġfadeler Katılmıyorum Katılıyorum 1 2 3 4 5 Ort. Std. Sapma fi % fi % fi % fi % fi % Ġç kontrolörler tarafından yapılan kontroller, bankada kontrol kültürü oluĢmasına katkı sağlamaktadır.
11 2.81 12 3.06 31 7.91 254 64.80 84 21.43 3.99 0.819
Yaptığım iĢlemlerdeki eksikliklerin iç kontrolörler tarafından yapılacak kontrollerde ortaya çıkacağını bilmek daha kontrollü çalıĢmamı sağlamaktadır.
14 3.57 35 8.93 27 6.89 217 55.36 99 25.26 3.90 0.996
Ġç kontrol birimi tarafından yapılan kontroller bankada yapılan hatalı ve eksik iĢlemlerin azalmasını sağlamaktadır.
7 1.79 9 2.30 16 4.08 217 55.36 143 36.48 4.22 0.781
Ġç kontrol birimi tarafından yapılan kontroller riskli iĢlemlerin azalmasını sağlamaktadır.
9 2.30 16 4.08 16 4.08 239 60.97 112 28.57 4.09 0.830
Ġç kontrolörler tarafından yürütülen çalıĢmalar, bankada iç kontrol
sisteminin geliĢmesine katkı sağlamaktadır.
15 3.83 17 4.34 20 5.10 254 64.80 86 21.94 3.97 0.888
Tablo 12.2. ile araĢtırmaya katılan banka personelinin, iç kontrol birimi tarafından bankada yürütülen çalıĢmaların iç kontrol sisteminin geliĢmesi açısından faydalı olup olmadığına iliĢkin düĢüncelerinin değerlendirilebilmesi amacıyla verilen ifadeleri içeren Likert tipi ölçeğe iliĢkin bilgiler sunulmuĢtur. Tabloda verilen ortalamaların incelenmesi sonrasında; ankete katılan banka personelinin, iç kontrol birimi tarafından yürütülen çalıĢmaların iç kontrol sisteminin geliĢmesi açısından faydalı olduğunu düĢündükleri gözlemlenmektedir.
89
Tablo 12.3. Banka Personelinin, Ġç Kontrolörlerin Tecrübeli Banka Personeli Arasından
Seçilip Seçilmemesi Gerektiği Hakkındaki DüĢünceleri
Ġfadeler Katılmıyorum Katılıyorum 1 2 3 4 5 Ort. Std. Sapma fi % fi % fi % fi % fi %
Bankada görev yapacak iç kontrolörlerin belirli bir mesleki tecrübeye sahip personel arasından seçilmesi gerekir.
17 4.34 17 4.34 15 3.83 134 34.18 209 53.32 4.28 1.030
Bankada görev yapacak iç kontrolörlerin kurum dıĢından sınavla alınması gerekir.
103 26.28 113 28.83 56 14.29 79 20.15 41 10.46 2.60 1.342
Banka Ġç Kontrolörleri, çalıĢtığım bölümdeki iĢlemleri kontrol edebilecek mesleki tecrübeye sahip olmalıdır.
10 2.55 0 0.00 7 1.79 137 34.95 238 60.71 4.51 0.770
Tablo 12.3.‟te araĢtırmaya katılan banka personelinin, Ġç kontrolörlerin tecrübeli banka personeli arasından seçilip seçilmemesi gerektiği hakkındaki düĢüncelerine iliĢkin görüĢlerinin değerlendirilmesi amacıyla verilen ifadeleri içeren Likert tipi ölçeğe iliĢkin bulgular sunulmuĢtur. Bulgulara verilen cevapların ortalamalarının incelenmesi sonrasında; banka personelinin, iç kontrolörlerin tecrübeli banka personeli arasından seçilmesi gerektiğini düĢündüklerini söylemek mümkündür.
Tablo 12.4. Bankada Ġç Kontrol Kültürünün OluĢup OluĢmadığı
Ġfadeler Katılmıyorum Katılıyorum 1 2 3 4 5 Ort. Std. Sapma fi % fi % fi % fi % fi %
ġube yetkilisince riskli görülmeyen bir iĢlemin iç kontrolörlerce
raporlanmaması gerekir.
25 6.38 88 22.45 66 16.84 159 40.56 54 13.78 3.33 1.154
Ġç kontrol raporlarını sadece zorunlu olduğumuz için
cevaplıyorum. 40 10.20 179 45.66 26 6.63 105 26.79 42 10.71 2.82 1.238 Ġç kontrolörlerin asli görevi,
personelin iĢ yoğunluğu nedeniyle gözden kaçırdığı eksiklikleri tamamlamaktır.
90
Tablo 12.4.‟de Bankada iç kontrol kültürünün oluĢup oluĢmadığına yönelik olarak araĢtırmaya katılan banka personeline verilen ifadeleri içeren Likert tipi ölçeğe iliĢkin bulgular sunulmuĢtur. Buna göre, tabloda verilen ortalamalar incelendiğinde, bankada iç kontrol kültürünün henüz oluĢmadığını söylemek mümkündür.
Tablo 12.5. Bankalarda OluĢturulması Gereken Ġç Kontrol Sistemi Hakkında Personelin
Bilgi Sahibi Olup Olmadığı
Ġfadeler Katılmıyorum Katılıyorum 1 2 3 4 5 Ort. Std. Sapma fi % fi % fi % fi % fi % Bankalarda oluĢturulması gereken iç kontrol sistemi hakkında personel yeterli bilgiye sahiptir.
13 3.32 104 26.53 91 23.21 142 36.22 42 10.71 3.24 1.064
Bankada yapılan iĢlemlerin kontrolü sadece iç kontrol birimi çalıĢanlarının iĢidir.
92 23.47 190 48.47 30 7.65 61 15.56 19 4.85 2.30 1.133
Bankada yapılan iĢlemlerin kontrolünün, öncelikle iĢlemi yapan personel tarafından yapılması gerekir.
28 7.14 18 4.59 9 2.30 161 41.07 176 44.90 4.12 1.135
Banka personeli tarafından gerçekleĢtirilen; onay, provizyon, komite oluĢturma vb. iĢler, iç kontrol faaliyeti kapsamındadır.
30 7.65 101 25.77 55 14.03 145 36.99 61 15.56 3.27 1.219
Tablo 12.5‟te araĢtırmaya katılan banka personelinin, bankalarda oluĢturulması gereken iç kontrol sistemi hakkında personelin bilgi sahibi olup olmadığının belirlenebilmesi amacıyla banka personeline yöneltilen ifadelere iliĢkin verilen cevapların değerlendirilebilmesi amacıyla verilen ifadeleri içeren Likert tipi ölçeğe iliĢkin bilgiler sunulmuĢtur. Tabloda verilen ortalamaların incelenmesi sonrasında; ankete katılan banka personelinin, bankalarda oluĢturulması gereken iç kontrol sistemi hakkında bilgi sahibi olduğunu söylemek mümkündür.
91
Tablo 12.6. Banka Personelinin, Mevcut Raporlama Sisteminin Faydalı Olup Olmadığı
Hakkındaki DüĢünceleri Ġfadeler Katılmıyorum Katılıyorum 1 2 3 4 5 Ort. Std. Sapma fi % fi % fi % fi % fi % Ġç kontrolörler tarafından yapılan kontroller sonucunda risk doğurucu iĢlemlerin tümü raporlanmaktadır.
11 2.81 56 14.29 42 10.71 191 48.72 92 23.47 3.76 1.054
Ġç kontrol birimi tarafından yapılan raporlamalar, risk doğrucu iĢlemler ile ilgili tedbirlerin zamanında alınmasını sağlamaktadır. 7 1.79 8 2.04 31 7.91 232 59.18 114 29.08 4.12 0.775 Ġç kontrolörlerce yapılan raporlamalar gereklidir. 4 1.02 9 2.30 18 4.59 265 67.60 96 24.49 4.12 0.679 Ġç kontrolörler tarafından
yapılan raporlamalar, eksik ve hatalı iĢlemlerin tekrarını engellemektedir.
2 0.51 21 5.36 20 5.10 228 58.16 121 30.87 4.14 0.777
Bankadaki mevcut raporlama sistemi, sağlıklı bir iç kontrol sisteminin oluĢturulmasına katkı sağlamaktadır.
6 1.53 25 6.38 58 14.80 237 60.46 66 16.84 3.85 0.829
Tablo 12.6.‟da bankadaki mevcut raporlama sisteminin faydalı olup olmadığının tespiti için banka personeline yöneltilen ifadelere verilen cevapların Likert tipi ölçeğe uygun olarak değerlendirilmesi sonrasındaki bulgular sunulmuĢtur. Buna göre, araĢtırmaya katılan banka personeli tarafından verilen cevapların ortalamalarının incelenmesi sonrasında; söz konusu personelin bankadaki mevcut raporlama sisteminin faydalı olduğunu düĢündüklerini söylemek mümkündür.
Tablo 12.7.‟de araĢtırmaya katılan banka personelinin teftiĢ sırasında ortaya çıkan hatalı ve eksik iĢlemler ile usulsüz iĢlemlerin sorumluluğunun iç kontrolörlere ait olduğunu düĢünüp düĢünmediklerine iliĢkin görüĢlerinin Likert tipi ölçeğe uygun olarak değerlendirilmesi sonrasındaki bulgular sunulmuĢtur. Buna göre, araĢtırmaya katılan banka personeli tarafından verilen cevapların ortalamalarının incelenmesi sonrasında; söz konusu personelin teftiĢ sırasında ortaya çıkan hatalı/eksik iĢlemler ile usulsüz iĢlemlerin sorumluluğunun iç kontrolörlere ait olduğunu düĢündüklerini söylemek mümkündür.
92
Tablo 12.7. Banka Personelinin, TeftiĢ Sırasında Ortaya Çıkan Hatalı veya Eksik
ĠĢlemlerin Sorumluluğunun Ġç Kontrolörlere Ait Olup Olmadığı Hakkındaki DüĢünceleri Ġfadeler Katılmıyorum Katılıyorum 1 2 3 4 5 Ort. Std. Sapma fi % fi % fi % fi % fi %
TeftiĢ sırasında ortaya çıkan hata ve eksiklikler, yapılan iĢlemlerin iç kontrolörler tarafından düzgün kontrol edilmediğinin göstergesidir.
29 7.40 85 21.68 91 23.21 136 34.69 51 13.01 3.24 1.151
TeftiĢ sırasında ortaya çıkan usulsüz iĢlemler, yapılan iĢlemlerin iç kontrolörler tarafından düzgün kontrol edilmediğinin göstergesidir.
26 6.63 73 18.62 87 22.19 151 38.52 55 14.03 3.35 1.132
Tablo 12.8. Bankada Yayımlanan Ġç Kontrol Yönetmeliği Ġle Ġç Kontrolörlere Tanınan
Yetkiler Konusunda Bilgi Sahibi Olunup Olunmaması
Ġfadeler Katılmıyorum Katılıyorum 1 2 3 4 5 Ort. Std. Sapma fi % fi % fi % fi % fi % Ġç Kontrolörler görevli bulundukları Birimlerde her türlü veriyi, donanımı ve teknik dokümanı kontrol etme yetkisine sahiptir.
13 3.32 36 9.18 74 18.88 209 53.32 60 15.31 3.68 0.953
Ġç Kontrolörler görevli bulundukları Birimlerde gizlide olsa her türlü bilgi ve belgeyi kontrol etme yetkisine sahiptir.
14 3.57 59 15.05 75 19.13 163 41.58 81 20.66 3.61 1.082
Ġç Kontrolörler görevli bulundukları Birimlerde kontrol ettikleri hususlara iliĢkin olarak banka
personelinin yazılı veya sözlü fikirlerine baĢvurma yetkisine sahiptir.
5 1.28 53 13.52 52 13.27 218 55.61 64 16.33 3.72 0.936
Tablo 12.8.‟de araĢtırmaya katılan banka personelinin, bankada yayımlanan iç kontrol yönetmeliği ile iç kontrolörlere tanınan yetkiler konusunda bilgi sahibi olup olmadığının belirlenebilmesi amacıyla verilen ifadelerin Likert tipi ölçeğe uygun olarak değerlendirilmesi sonrasında elde edilen bulgular sunulmuĢtur. Tabloda verilen ortalamaların incelenmesi sonrasında; banka personelinin, bankada yayımlanan iç kontrol yönetmeliği ile iç kontrolörlere tanınan yetkiler konusunda bilgi sahibi olduklarını söylemek mümkündür.
93