Ortaöğretimde Beden Eğitimi Dersi Uygulamaları

1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanununun 26'ncı maddesinde ortaöğretim şu şekilde tarif edilmiştir: “Ortaöğretim, temel eğitime dayalı, en az üç yıllık öğrenim veren genel; mesleki ve teknik öğretim kurumlarının tümünü kapsar.” (Taşdemir, Baloğlu ve Topcan, 2000:40).

Ortaöğretim kurumlarında, spor liseleri hariç, diğer bütün liselerde beden eği- timi dersi 9. sınıflarda zorunlu olarak haftada 2 ders saati verilmektedir. Spor lisele- rinde 9. sınıflarda ise beden eğitimi ile ilgili alan dersleri (Temel Spor Eğitimi Dersi, İnsan Anatomisi, vs.) zorunlu olarak 10 ders saati verilmektedir. Bütün ortaöğretim kurumlarında 10. sınıflarda, 11. sınıflarda ve 12. sınıflarda ise beden eğitimi dersi haftalık 2. ders saati seçmeli olarak verilmektedir (MEB, 2007:1-28). Ortaöğretim kurumlarında 9. sınıf hariç diğer sınıflarda seçmeli olarak verilen beden eğitimi ders- leri diğer seçmeli derslere (resim dersi, müzik dersi, sanat tarihi dersi, vs.) göre hem öğrencilerce hem de okul yönetimlerince çoğunlukla tercih edilmektedir.

Beden eğitimi dersi amaçlarına ulaşabilmek için; atletik etkinlikler, jimnastik etkinlikleri, ritim etkinlikleri, sağlık bilgisi ve ilkyardım, oyunlar, güreş, halk dansla- rı, ulusal tören etkinlikleri (Demirhan, 2006:15) ve sportif etkinliklere yer verilmek- tedir. Ortaöğretim kurumlarında beden eğitimi derslerinde bu etkinliklere yer verilir- ken aşağıdaki uygulamalarda göz önünde tutulmalıdır (Aracı, 1999:28-29; Açak vd., 1997:11-12):

• Takım oyunları ve yarışmalar düzenlemeli ve takım oyunlarında teknik- taktik ayrıntıları verilmeli,

• Kız ve erkek karma takım oyunlarına yer verilmeli,

• Beceriklilik, hareketlilik, çabukluk ve hız alıştırmaları üst düzeyde yapılma- lıdır. Kuvvet ve dayanıklılık alıştırmaları erkeklerde tam yüklenme ile ya- pılmamalıdır.

• Karma ritmik etkinlikleri, halk oyunları, dans ve izciliğe yer verilmeli, • Spor dallarında tekniğe son biçim verilerek hareketlerde akıcılık sağlanma-

lı,

• Ara dinlenmeli olarak çalışmaların süresi 50-60 dakikayı geçmemeli, • Özel ilgiler doğrultusunda çok yönlü gelişimleri sağlanmalı,

• Sık sık sağlık denetimleri yapılmalı, • Öğrencilerin yaratıcılıkları desteklenmeli,

• Verimliliğinde süreklilik sağlanabilmesi için gerekli açıklamalar yapılmalı. 2.3.6. Beden Eğitimi Dersine İlişkin Tutumlar

Öğrencilerin beden eğitimi dersine ilişkin tutumları konusunda yapılan litera- tür taramasında gerek yurt içinde gerekse yurt dışında çeşitli eğitim kurumları üzeri- ne bir çok araştırma yapıldığı görülmektedir.

İlköğretim kurumlarında yapılan çalışmalar incelendiğinde, çalışmaların ge- nellikle ilköğretim ikinci kademe öğrencileri üzerinde yoğunlaştığı gözlenmiştir. An- cak ilköğretim birinci kademe öğrencileri üzerine de araştırma yapıldığı görülmüştür.

Örneğin, Altay ve Özdemir (2006:591) yaptıkları çalışmada, ilköğretim okul- larında öğrenim gören 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin beden eğitimi dersine ilişkin tu- tumlarının olumlu olduğu, kız öğrencilerin tutum puanlarının erkek öğrencilere göre daha yüksek olduğu ve sınıf düzeyi yükseldikçe tutum puanlarında bir azalma olduğu bulunmuştur.

Ancak ilköğretimde genellikle birinci kademeye nazaran ikinci kademede be- den eğitimi dersine ilişkin tutumlar konusunda daha çok araştırma yapıldığı görül- müştür.

İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin beden eğitimi dersine ilişkin tutumla- rı konusunda yapılan çalışmalar incelendiğinde öğrencilerinin beden eğitimi dersine ilişkin tutumlarının olumlu olduğu görülmüştür (Koçak ve Hürmeriç, 2006:296-298; Koçak ve Hürmeriç, 2004:133-135; Holoğlu, 2006:38-41; Hünük, 2006:64-65; Erkmen, Tekin ve Taşgın, 2006:966; Krouscas, 1999:86-90; Hangger vd.,1997:144; Ryan, Fleming ve Maina, 2003:28; Hink, 2004:238-241; Cho, 2004:99-101; Subramaiam ve Silverman, 2007:610). Bazı çalışmalarda ilköğretim öğrencilerinin cinsiyetlerine göre beden eğitimi dersine ilişkin tutum puanları arasında fark olduğu bulunmuştur (Koçak ve Hürmeriç, 2006:296-298; Koçak ve Hürmeriç, 2004:133- 135; Hünük, 2006:64-65) Ancak, Subramaiam ve Silverman’ın (2007:610). yaptığı çalışmalarda ilköğretim öğrencilerinin cinsiyetlerine göre beden eğitimi dersine iliş- kin tutum puanları arasında fark olmadığı sonucunu bulmuştur. Bunlarla birlikte ya- pılan çalışmalarda ilköğretim öğrencilerinin sınıflarına göre beden eğitimi dersine ilişkin tutumları arasında fark olduğu (Krouscas, 1999:86-90; Subramaiam ve Silverman, 2007:610), öğrencilerin ebeveynlerinin eğitim durumlarına ve ailelerinin sosyo-ekonomik durumlarına göre beden eğitimi dersine ilişkin tutumları arasında fark olmadığı (Koçak ve Hürmeriç, 2006:296-298; Koçak ve Hürmeriç, 2004:133- 135) sonuçları bulunmuştur.

Ortaöğretim öğrencileri üzerine yapılan çalışmalar incelendiğinde ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi dersine ilişkin tutumlarının olumlu olduğu görülmekte- dir (Koca ve Aşcı, 2004:20-21; Koca ve Demirhan, 2004:754; Koca, Aşçı ve Demir- han 2005:365-370; Koca ve Aşçı, 2006:192-195; Balyan, Moralı ve Onursal, 2005:194-195; Chung ve Philips, 2002:129-130; Luke ve Sinclair, 1991:31; Luke ve Cope, 1994:57; Hatten, 2004:52-53; Birtwistle ve Brodie, 1991:465; Figley, 1985:229-230; Alenezi, 2005:227; Stenzer vd., 2004:602). Öğrencilerin cinsiyetleri- ne göre beden eğitimi dersine ilişkin tutumları arasında fark olduğu bulunmuştur (Koca ve Aşcı, 2004:20-21; Koca ve Demirhan, 2004:754; Koca, Aşçı ve Demirhan 2005:365-370; Balyan, Moralı ve Onursal, 2005:194-195; Chung ve Philips, 2002:129-130; Hatten, 2004:52-53; Birtwistle ve Brodie, 1991:465; Stenzer vd., 2004:602).

Beden eğitimi dersi tutum çalışmalarında bazı çalışmaların ise hem ilköğre- tim hem de ortaöğretim öğrencileri kapsayan ortak çalışmalar olduğu görülmektedir. bu çalışmalarda ilköğretim öğrencilerinin beden eğitimi dersine ilişkin tutumlarının ortaöğretim öğrencilerine göre daha olumlu olduğu, öğrencilerin cinsiyetlerine göre beden eğitimi dersine ilişkin tutumları arasında fark olduğu ve öğrencilerin sınıfları arttıkça beden eğitimi dersine ilişkin tutum puanların da bir azalma olduğu görül- mektedir (Hünük ve Demirhan, 2003:174; Kangalgil, Hünük ve Demirhan, 2004:287; Şişko ve Demirhan, 2002:2007-208; Stewart ve Greeen, 1991:75).

İlköğretim ve ortaöğretim üzerine yapılan çalışmaların yanında üniversite öğ- rencileri, akademik ve idari personelin beden eğitimine ilişkin tutumları da araştırıl- mıştır. Koçak ve Kirazcı’nın (1997:92) yaptıkları araştırmada Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde öğrencilerin, akademik personelin ve idari personelin beden eğiti- mine ilişkin tutumlarını tespit etmişlerdir. Araştırma sonuçlarına göre bütün grupla- rın beden eğitimine ilişkin tutumları olumlu olarak bulunmuştur. Ayrıca araştırmada öğrenci ve akademik personel gruplarında cinsiyetlere göre tutumları arasında anlam- lı düzeyde fark olduğu tespit edilmiştir.

Sonuç olarak, ilköğretim, ortaöğretim ve üniversite düzeyinde yapılan araş- tırmalar incelendiğinde öğrencilerin beden eğitimi dersine ilişkin tutumlarının olum- lu olduğu ve öğrencilerin cinsiyetleri ile sınıflarına göre beden eğitimi dersi tutumları arasında anlamlı düzeyde fark olduğu sonuçları bulunmuştur.