Onaylanmış Kuruluşların Atanması ve Türkiye’deki Durum

Onaylanmış kuruluşların belirlenmesi ve atanması, her ülkede ilgili yönetmelik sorumlusu tarafından yapılmaktadır. AB ürün mevzuatını şekillendiren yirmi iki Yeni Yaklaşım Yönetmeliğinin ayrı ayrı sorumluluk ve bakanlıkları vardır. Türkiye’de de ‘’CE’’ uygunluk değerlendirmesinde yönetmeliklerin uygulanmasından sorumlu bakanlıklar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tablo 5- Yeni Yaklaşım Yönetmelikleri ve Sorumlu Bakanlıklar

Yönetmelik Referansı Sorumlu Bakanlık

90/396/EEC- Gaz Yakan Aletler Yönetmeliği Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 2000/9/EC- İnsan Taşımak İçin Tasarlanan Hava

Hatları Yönetmeliği Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

89/106/EEC- Yapı Malzemeleri Yönetmeliği Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 2004/108/EC- Elektromanyetik Uyumluluk

Yönetmeliği Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

94/9/EC- Patlayıcı Ortamda Kullanılan Ekipman

ve Koruyucu Sistemler Yönetmeliği Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

93/15/EEC- Sivil Kullanım İçin Patlayıcılar

Yönetmeliği Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

95/16/EC- Asansörler Yönetmeliği Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

2006/95/EC- Alçak Gerilim Yönetmeliği Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 98/37/EC- Makine Emniyeti Yönetmeliği Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 2004/22/EEC- Ölçüm Aletleri Yönetmeliği Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 90/385/EEC- Vücuda Yerleştirilebilir Aktif

Tıbbi Cihazlar Yönetmeliği Sağlık Bakanlığı

93/42/EEC- Tıbbi Cihazlar Yönetmeliği Sağlık Bakanlığı

98/79/EC- Vücut Dışında Kullanılan Aktif Tıbbi

Cihazlar Yönetmeliği Sağlık Bakanlığı

92/42/EEC- Sıvı veya Gaz Yakıt Kullanan Sıcak

Su Kazanları Yönetmeliği Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

90/384/EEC- Otomatik Olmayan Tartı Aletleri

Yönetmeliği Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

94/62/EC- Ambalaj ve Ambalaj Atıkları

Yönetmeliği Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

89/686/EEC- Kişisel Koruyucu Donanımlar

Yönetmeliği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

97/23/EC- Basınç Ekipmanları Yönetmeliği Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 1999/5/EC- Radyo ve Telekomünikasyon

Terminal Ekipmanları Yönetmeliği Telekomünikasyon Kurumu

94/25/EC- Gezi Tekneleri Yönetmeliği Denizcilik Müsteşarlığı 87/404/EEC- Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliği Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 88/378/EEC- Oyuncakların Emniyeti

Yönetmeliği Sağlık Bakanlığı

Kaynak: Çeşmecioğlu, Senem ‘’ CE Rehberi’’, İstanbul Ticaret Odası,

Yayın No: 2004-13, İstanbul, 2004, s.8-14 deki bilgilerden esinlenerek tarafımızdan geliştirilmiştir

Avrupa Komisyonu, Türkiye tarafından bildirilen onaylanmış kuruluşların teknik yeterliliklerinin değerlendirilmesi görevini Avrupa Standardizasyon Komitesi’ne (CEN) vermiştir. CEN, Türkiye’deki onaylanmış kuruluş adaylarına yönelik incelemesini tamamlamış ancak komisyon CEN raporlarında bazı değişiklikler tespit ettiğinden, raporları kabul etmemiştir. Sonuç olarak ilgili tüm yönetmelikler bazında Avrupa Akreditasyon Birliği uzmanları, Türkiye’nin onaylanmış kuruluş adaylarının yerinde incelemeye tabi tutulmasını kararlaştırmıştır.86 Uzmanların yaptığı bu incelemeler sonucunda;

• Türk Standartları Enstitüsü (TSE), 16 Kasım 2006 tarihinde Asansör

Yönetmeliği (95/16/EC) kapsamında NB 1783 onay numarası ile ‘’Onaylanmış

Kuruluş’’ olarak atanmıştır.

• Türkiye Çimento Üreticileri Birliği (TÇÜB), 20 Kasım 2006 tarihinde

Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (89/106/EEC) kapsamında NB 1784 onay numarası ile

‘’Onaylanmış Kuruluş’’ olarak atanmıştır.

• Türk Loydu Vakfı İktisadi İşletmesi, 21 Kasım 2006 tarihinde Gaz Yakan

Aletler Yönetmeliği (90/396/EEC) kapsamında NB 1785 onay numarası ile

‘’Onaylanmış Kuruluş’’ olarak atanmıştır.87

1.7.4. Uluslararası Akreditasyon ve Uluslararası Akreditasyon Kuruluşları

Uluslararası alanda kabul edilmiş ortak ölçütlere yapılandırılan ve çalıştırılan akreditasyon sistemleri; uygunluk değerlendirmesi hizmetlerinin farklı ülkelerde farklı biçimlerde yürütülmesinin engellenmesi, test ve belgelendirme konusunun ticarette teknik engel haline gelmesine yol açacak bir durum haline gelmesinin önüne geçilmesi amacıyla yaklaşık son on yıl içinde gelişen bir çözüm aracı olarak kullanılmaktadır.

87_{http://www.ito.org.tr/ITOPortal/frmSDMBody.aspx?tabid=475&CatalogID=1050&mid=938&DOC} =y04.02.04.05.02.doc.html (Erişim Tarihi: 08.01.2009)

Tablo 6- Ulusal Akreditasyon Sistemine Sahip Ülkeler

AVRUPA ASYA AVUSTRALYA AMERİKA AFRİKA

Avusturya İrlanda Çin Avustralya Arjantin Kenya

Beyaz Rusya

İtalya Hong Kong Yeni Zelanda Brezilya Morityus

Adası

Belçika Letonya Hindistan Kanada Güney Afrika

Bulgaristan Lituanya Endonezya Küba Tunus

Estonya Malta İran Meksika

Hırvatistan Hollanda İsrail Peru

Kıbrıs Norveç Japonya Uruguay

Çek

Cumhuriyeti

Polonya Ürdün Amerika

Danimarka Portekiz Kazakistan

Finlandiya Romanya Kore

Fransa Rusya Kırgızistan

Almanya Slovakya Malezya

İngiltere Slovenya Filipinler

Yunanistan İspanya Singapur

Macaristan İsviçre Tayvan

İzlanda Tayland

Kaynak: ‘’Survey On Some Accreditation Systems In Europe, Asia, Australia, America, Africa’’, DAR Brochure, Berlin, 2009

http://www.dar.bam.de/bro6e.html Erişim tarihi: 10.01.2009 bilgilerden esinlenerek tarafımızdan hazırlanmıştır.

Bu ülkelerde yapılan çalışmalar, bir ülkede yürütülen her türlü akreditasyon faaliyetinin önce tek bir ulusal merkezde toplanmasını sonra da uluslararası sistemle bütünleşmesine yönelik olmaktadır.

Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO), ulusal standardizasyon kuruluşlarının oluşturduğu bir birliktir. ISO’nun içeriği, elektrik ve elektronik mühendisliği standartları dışında her tür standardizasyon alanını kapsamaktadır. Elektrik ve elektronik mühendisliği standartları ise Uluslararası Elektroteknik Komisyonu’nun (IEC) sorumluluğundadır. ISO ve IEC, uluslararası düzeyde, dünyanın devlet güdümünde olmayan gönüllü en büyük endüstriyel teknik birliğini oluşturmaktadır. ISO’nun teknik çalışmaları, Uluslararası Standartlar ve kılavuzlar formunda belli aralıklarla yayınlanmaktadır.

Ancak uluslararası arenada bu alanda sadece ISO/IEC rehberleri bu tarz gerekliliklere yer vermemektedir. Avrupa Komisyonu’nun 1986 yılında hazırladığı ve akreditasyon kavramının temelini oluşturan önceki bölümlerde bahsedilen EN 45000 standartları serisi de yeni uygunluk değerlendirmesi prosedürüne bir anlamda destek olmuş ve uygunluk değerlendirme politikalarına ve uygunluk değerlendirmelerine ilişkin küresel yaklaşım kararlarını da dikkate almıştır.88 Buradan da anlaşılacağı gibi uluslararası akreditasyon uygulamalarına temel oluşturan ve uluslararası akreditasyona yardımcı olan ISO/IEC Rehberleriyle EN 45000 serisi standartlarıdır.

Avrupa’da uygunluk değerlendirmesi standartlarının gelişiminden sorumlu olan kuruluşlar CEN ve CENELEC tir. Bu standartlar EN 45000 serisini oluşturmaktadır ve uygunluk değerlendirmesi ölçütlerinin uyumlaştırılması amacıyla hazırlanmıştır. Amaç her tür donanıma sahip bu tip bir kurumun, pazarda yer alan her ülkede kabul edilebilir olmasını kolaylaştırmaya çalışmak böylece bu ülkeler arasındaki ticareti arttırmaktır.

Bir ürünün zorunlu şartları sağladığının beyan edilebilmesi için, ürünün belirlenmiş ölçütlere göre uygunluğunun test edilmesi gereklidir. Söz konusu testlerin yeterlik ve yetkinliğini kanıtlamış akredite laboratuarlarda yapılması üreticinin, ihracatçının ve ülkenin zarar görmemesi açısından önemlidir.

88 _{‘’Akreditasyonun Uluslararası Boyutu’’}

ISO-EN 17025 Laboratuar akreditasyonu, test hizmeti sunan laboratuar kuruluşlarının uluslararası düzeyde tanınılırlık ve kabul edilebilirliğinin güvencesi olmaktadır. Üreticiler ürün güvenliğinden emin olabilmek için testlerini akredite laboratuarlarda yaptırmaktadırlar. Ürünü satın alan müşteri de test sonuçlarının akredite laboratuarlardan alınmış raporla doğrulanmasını talep etmektedir.89

Üreticiler; Avrupa Akreditasyon İşbirliği (EA), Uluslararası Laboratuar Akreditasyon İşbirliği (ILAC), Uluslararası Akreditasyon Forumu (IAF) anlaşmalarına göre tanınmış ulusal akreditasyon kuruluşları tarafından akredite edilmiş laboratuarlar/uygunluk değerlendirme kuruluşlarından hizmet almaları öncelikle kendi güvenlik taleplerinin sorunsuz karşılanması açısından önem taşımaktadır.

1.7.4.1. Uluslararası Laboratuar Akreditasyonu İşbirliği (ILAC)

Laboratuar Akreditasyon Kuruluşları, uluslararası düzeyde ilk kez 1977 yılında Kopenhag’da toplanmışlar ve Uluslararası Laboratuar Akreditasyonu

Konferansı’nı gerçekleştirmişlerdir. Başlangıçta her yıl sırasıyla Washington,

Sidney, Paris, Meksika, Tokyo, Prag ve Londra’da düzenlenen bu konferanslar, daha sonra iki yılda bir düzenlenmeye başlamıştır. 1996 yılı itibari ile 44 ülkenin laboratuar akreditasyon kuruluşları ortak bir anlaşma imzalamıştır. Buna göre ILAC’ın amaçları aşağıdaki gibi özetlenebilmektedri:

• Laboratuar akreditasyonu ilkelerini tanımlamak ve uygulamalarını geliştirmek,

• Laboratuar akreditasyonu konusundaki bilgi değişimin ve bilgi akışını sağlamak,

• Laboratuar akreditasyon sistemlerinin ikili ve çok taraflı tanınması yoluyla akredite edilen laboratuarların test sonuçlarının tanınmasını kolaylaştırmak,

• Laboratuar akreditasyonu ve başka testlerle ilgilenen uluslararası örgütlerle işbirliğini sağlamak ve

89 _{Güzel, Ömer, ‘’ Uygunluk Değerlendirme ve Akredite Laboratuarların Önemi’’, Makine} Mühendisleri Odası, Kalibrasyon ve Deney Laboratuarları Derneği, İzmir, s. 2

• Bu konuda faaliyet gösteren örgütlerin laboratuar akreditasyon sistemlerini geliştirmelerine yardımcı olmaktır.90