Old Yeller (1957)

1860'lı yıllarda Amerikan İç Savaşı sonrası Teksas'ta,geçen yine bir disney yapımı olan bu filmde; Jim Coates isminde bir kovboy karısı Katie'yi, büyük oğlu Travis'i ve küçük oğlu Arliss'i geride bırakarak bir sığır sürüsünü götürmek üzere evden ayrılır. Jim uzaktayken Travis, mısır tarlasında çalışmaya başlar ve burada "Old Yeller" adlı bir köpekle, (Bir Labrador Retriever) kırmasıyla karşılaşır. “Yeller” sarı rengin (yellow) bir lehçe telaffuzudur ve havlamasının bir insanın bağırışına daha çok benzediği gerekçesiyle kendisine bu isim verilmiştir. Travis çiftlik içinde sorunlara neden olan bu köpeği evden uzaklaştırmayı dener, fakat küçük kardeşi Arliss onu çok sever ve onu Travis'e karşı korur. Ancak, köpeğin etleri depolardan çalma alışkanlığı ve tavuk yuvalarını ziyaret etme alışkanlığı onu Travis'e yakınlaştırmaz. Ardından, Arliss, mısır ekmeği ile besleyerek ve yakınına geldiği bir siyah ayı yavrusunu yakalamaya çalışır. Kızgın annesi ise yavrusunun ağlamasını ve tehlikede olduğunu duyar, hızla çocuğa saldıracakken Old Yeller görünür ve ayıyı kovalamayı başararak çocuğu kurtarır, ailenin sevgisini kazanır. Travis, çocuğun hayatını borçlu olduğu Old Yeller'ı sevmeye ve ona saygı duymaya başlar.

Old Yeller‟ın sahibi, Burn Sanderson, köpeğini ararken ortaya çıkar, ama bulduğu yerde ona kendi ihtiyacından daha fazla ihtiyaç duyulduğunu fark eder ve onu,

164 Arliss‟in yakaladığı boynuzlu bir kurbağa ve ev yapımı bir yemek karşılığında Arliss'le takas etmeyi kabul eder. Sanderson, Travis'i bir kenara çeker ve onu civarda gittikçe büyüyen bir sorun olan kuduz konusunda uyarır. Bir gün Travis, vahşi domuzları yakalamak için tuzağa düşürmeye çalışmaktadır. Köylü Bud Searcy'nin tavsiyesi üzerine, bir ağacın içinde oturur ve onları Old Yeller'ın kaçmalarını engellediği için yukarıdan iple yakalamaya çalışır. Travis domuz sürüsünün içine düşer ve domuzlardan biri onu yaralar. Old Yeller, domuza saldırır ve kötü yaralanmış bir bacakla mücadele etmeye çalışan Travis'i kurtarır. Bu mücadele içinde Old Yeller da ağır yaralanır. Searcy onları bölgedeki kuduz konusunda uyarır ve Travis'i korkutmaya çalıştığı gerekçesiyle anne tarafından tepkiyle karşılaşır, çünkü domuzlar kuduza yakalanmazlar sonuçta hem Travis hem de Old Yeller tamamen iyileşir.

Daha sonra, aile inekleri, Rose'un, buzağının beslenmesine izin vermediğini ve kuduz olabileceğini fark eder. Tökezlediğini ve saldırganlaştığını gördükleri zaman kuduz olduğundan emin olarak, Travis onu vurmayı onaylar. Anne Katie ve köylünün kızı Lisbeth Searcy o gece ineğin cesedini yakmaya uğraşırken, bir anda bir kurt tarafından saldırıya uğrarlar. Katie'nin çığlığı Travis'in yardıma yetişmesi için onu harekete geçirsede, geldiğinde Old Yeller'ın kurtlarla dövüştüğünü gören Travis başarılı bir şekilde kurşunu kurda isabet ettirmeyi ve öldürmeyi başarır, ama Old Yeller'ı boğuşma sırasında ısırıktan alıkoyamaz. Old Yeller'ı bir kafesin içinde izlemek ve hastalığın bulaşmadığını umarak karantinaya alırlar. İlk başta, iyi ve sağlıklı görünür, ama bir gece, Travis onu beslemeye gittiğinde, saldırganlaşır ve ona hırlar. Tehlikeye karşı habersiz olan küçük kardeş Arliss'e neredeyse saldırmak üzereyken farkedilen ve son anda kilidi açmasına engel olunan kardeşin durumu, Travis‟i köpeği çektiği acılardan kurtarmak adına vurmaya zorlar. Bunu yaparken, doğru karar vererek yetişkinliğe doğru ilk adımını atar.

Sevgili köpeğinin ölümünden dolayı üzülen Travis‟e, Old Yeller'ın yavrusu olan yeni bir enik teklifi yapılır, Travis reddeder. Tekrar eve dönen Jim bir torba dolusu para ile gelir ve ailesine sunar. Old Yeller'ın kaderini öğrendikten sonra, Travis'e yaşam ve ölüm hakkındaki gerçekleri açıklar. Çiftliğe geri döndüklerinde, genç yavru, bir parça eti, babasından öğrendiği bir numara ile çalar. Travis, babasının şerefine ona „Young Yeller‟ adını vererek onu sahiplenir.

1. Belirlenen Hedef: Çiftlik hayatına uygun olarak karakterlerden birisi olan küçük kardeşin bir oyun arkadaşına ihtiyacı vardır. Kendilerine zorluk çıkartacak olsa

165 da bu köpeğin onun için gerekli olduğu konuşulur. Bu noktada tutumların değişmesi ve köpeğin sadakati aileyi etkiler. Köpeğin davranışları ve nereden geldiği konusu merak uyandırsa da, köpeğin çiftlikte gün geçtikçe daha çok işe yaraması onu sahiplenen aile açısından vazgeçilmez hale getirir ve evden ayrılma ihtimali sorun olarak görünür.

Görsel– 44: Old Yeller, hedef sahnesi.

2. Çift Olay Örgüsü: Köpek ve ailenin bağlarının artması ile ve civarda kuduz mikrobunun bir sorun olarak etrafta dolaşması iki sorunun birleşeceğini önceler. Bu iki soruna köpeğin bir süre daha onlarda kalacağını belirten gerçek sahibi de vurgu yapınca düşmanın kuduz mikrobu olduğu anlaşılır. Köpekle başarılan işlerden birisi başarılı (ineklerin geri getirilmesi) ikincisi başarısızlıkla sonuçlanır (domuzların damgalanması). Köpek kuduz mikrobu kapmadan ineklerden birisi hastalanır.

166 Görsel – 45: Old Yeller, çatallanan olaylar.

3. Kesintili bölüm yapısı: Köpeğin girdiği mücadelelerden yara alsa da mikrop kapmadan olayı geçiştirmesi beklenir. Eylemler, buna yönelik olarak gelişir: tanımlanan birinci hedefte başarıya ulaşılır, ikinci hayvan saldırısında ise köpek karantina altına alınır. İlk 25 dakikalık bölümde hikâye aile bireyleri içindedir. Daha sonra komşular ve yeni haberler gelir. Burada alınan haberler daha sonraki parçalar hakkında ipucu içerir.

4. Gelecekteki etkiler için nedenlerin oluşması: Old Yeller‟ın yavrularının olacağı, yerini devredeceği yeni bir köpeğin habercisidir. Aynı zamanda yardımcı karakterler bu etkinin ortaya çıkabilmesi için ana karakterlere yardımcı olur. Bu bölümde asılı duran nedenler görülür, köpeğin sahibi tarafından aileye hediye edilmesi ve köpeğin hırsızlık alışkanlığı hikâyede asılı bırakılan şeylerdir. Bu eylem, son bölümde yavru köpek tarafından tekrarlanacak ve hikâyenin kahramanı köpeği hatırlatacaktır.

167 Görsel – 46: Old Yeller, Gelecekteki etkilerin oluĢması.

5. Çözümler: Son sahneye doğru ilerlendiğinde, yavaş yavaş kuduran köpeğin öldürüldüğü anın tepe noktası olduğu ve filmin son on dakikasında bunun üzüntüsüyle mücadele edildiğini görürüz. Köpeğin mikrop kapması film boyunca kurulan gerilimdir ve bu gerilim Travis‟in köpeği vurmasıyla sona erer. Eve geri dönen baba işleri yoluna koymaya çalışırken nasihat eder ve yeni bir yavru köpek hikâyeyi başa alır.

Old Yeller filminde Disney‟in Bambi ile başlayan yeni bir türe giriş yaptığını ve artık klasik anlatı kalıpları ile birlikte belgeseli birleştirdiğini görebiliriz. Bu anlatı tarzının bir tür olarak sonraki yapımlarda kullandığını görebiliriz. Old Yeller aynı zamanda tür olarak Western tarzının kalıplarını ve ideolojisini de taşır. Filmde disney‟in başlattığı (daha öncesinde So Dear My Heart (1948) aynı temayı işler) insanlığın yararı için hayvanların uzaklaştırılması fikri devam eder. Ayrıca Disney filmlerinde tekrarlanan bir tema olan hayvanın hayvanları yemesi, para kazanmanın öneminin sürekli vurgulanması gibi ögeler. Yine disney filmlerinin kapitalizmle olan sağlam ilişkisini ön plana çıkarır. İş ahlakı evin işlerini babasından sonra yürüten Travis için önemli olduğu kadar sonradan katılan köpek için bile ödev haline gelir. Old Yeller evcil bir hayvandır ve bir çiftlik hayvanının gerektirdiği tutarlılıkta davranması beklenir. Yaptığı işleri insanların işine yarar olduğu ölçüde şaşırtıcıdır ve kabul görülebilirdir. Filmde görülen diğer hayvanlar örneğin av hayvanları Travis‟in ormana doğru gittiği zamanlarda, ikisi içinde güvensizlik oluşturabilir. Avlanma ahlakı içinde hayvanların

168 yerlerini belirler fakat herkesi olması gerektiği yerde ölüme layık görebilir. (emziren bir geyik üzerinde tetiği çekmeyi reddeder ama tek bir geyik yoluna çıktığında öldürür) böylelikle film sanayi sonrası yaşamı akılcı bir orta zemine aktarmakla birlikte aile yapısının gerektirdikleri ideolojisi ile filmi sonlandırır.