Cat From Outer Space (1978)

Cat From Outer Space filmi 50‟li yıllarda popüler bir tema olan canavarlaşan hayvan temalı korku filmlerinin Disney versiyonudur. SeeBlen ve Roloff‟un bilimkurgu sineması üzerine yaptığı detaylı çalışmasında belirttiği gibi bir insanın canavarlaşma görüntüsünün temelinde daha çok aile ilişkilerine geri götürebileceğimiz genel toplumsal bir yabancılaşma duygusu yatmaktadır. Yetişkinler şüpheli ve tehlikeli bir iradeyle teslim olurken insanlar içleri boşaltılıp cansız birer pod haline gelirler (SeeBlen ve Roloff, 1995: 247). Yetişkinlerden duyulan korku, saldırganlığın doğaüstü bir şekilde durdurulması düşünce ve telepatiyle anlaşabilen çocuklar dönemin bilimkurgu temalarıdır. Bu temalar dönemin ruhuna uygun olarak klasik anlatı yapısıyla sürekli tekrar edilir. Filmin klasik anlatı yapısına nasıl uyduğu ve hangi yollardan seyirciye ulaştığı araştırılırken bu esnada hayvanın klasik konumlama içindeki yeri görülebilecektir.

Filmin genel olarak konusuna gelecek olursak, bir UFO Dünya‟ya acil iniş yapar ve ABD hükümeti tarafından gözaltına alınır. „Uçan daire‟ nin işgalcisi, Zunar-J-5/9 Doric-4-7 isimli bir kedi benzeri uzaylı dünyaya iniş yapar. Ana Gemi, güneş sistemini terk etmeden önce bir kurtarma timi gönderemediğinden, kedi, geminin nasıl tamir edileceğini kendisi soruşturmaya başlar. Kedi tele kinetik ve telepatik yetenekleri güçlendiren özel bir tasma kullanarak, cisimleri hareket ettirmektedir. UFO‟nun güç kaynağının nasıl çalıştığını öğrenmek için askeri Enerji Araştırma Laboratuvarı‟na kadar soruşturma ekibini takip eder. Laboratuvarın bilim adamlarından biri olan Dr. Frank Wilson, kedinin dikkatini çeker ve profesörün teorisi, personelin geri kalanı tarafından alaya alınırken, aslında doğru yoldadır.

159 Kedi Frank‟in ofisine gelir, burada Frank ona Jake ismini takar. Başka bir bilim adamı olan Dr. Liz Bartlet, Frank‟in hem komşusu hem de mizah anlayışından rahatsız olarak Frank‟i ziyaret eder. Frank, Liz‟e Jake‟i tanıtır ve onu yemeğe davet eder. Liz çıktıktan sonra, Jake gerçek doğasını Frank‟e gösterir, onunla telepati yoluyla konuşmaya başlar ve yeteneklerini sergiler. Frank‟ın yardımı için enerji hakkında ileri düzeyde bilgi alışverişinde bulunmayı teklif eder. O akşam, çift Jake‟in gemisinin tutulduğu askeri üsse girmeyi planlar. Birlikte üsse giderler ve Frank geminin üstüne (kedi tasmasının yardımıyla ve telepatiyle) geminin uçuş rotası için gerekli cihazı takmak için yerden havalanır. Jake, gemiyi ziyaretleri sırasında „Org 12‟ diye adlandırdığı bir öğeye ihtiyacı olduğunu öğrenir. Jake öğenin atom ağırlığını söylediğinde, Frank „Org 12‟nin element olarak altın olduğunu fark eder.

Frank‟in dairesine döndüğünde Frank, Jake‟e, 120.000 dolarlık altın miktarının gemisini tamir edeceğini söyler. Frank‟in bir arkadaşı olan Dr. Norman Link, at yarışları ve futbol izlemek için Frank‟i ziyarete gelir. Jake, Link‟in at yarışı kazanmasına yardımcı olmak için telepatik yeteneklerini kullanır ve Jake, in aklına kumarda kazanmalarının gerekli parayı kazanmalarına yardımcı olabileceğini keşfeder. Frank‟in tüm bahislerini oynayarak onlara yardım etmesi için Dr. Norman‟ı ikna etmesini ister. Ancak, Jake, Jake‟in hala hasta olduğunu düşündüğü için Liz tarafından getirilen iyi niyetli bir veteriner tarafından alınır. Frank durumu bahislerin oynandığı yerel bir bahis salonuna bildirir. Parseldeki son oyunu öğrenmek, ihtiyacı olan parayı yükseltmek için çaresiz duruma düşerler, Sarasota Slim adlı bir bahisçi ile bir bilardo oyununu kabul ederler. Frank‟in Jake‟in tasmasını kullanmak için ilk denemesi başarısız olur, ancak Jake son oyunu manipüle etmek ve gemisi için gerekli olan altını almak için lazım olan parayı kazanmak adına zamanla bilincini yeniden kazanır.

Bununla birlikte, Olympus adında bir mafya için çalışan Stallwood adlı bir casus, ordunun faaliyetlerini öğrenmek için girdiği üste Frank ve Jake‟in olağanüstü durumunu öğrenir. Frank ve Jake, orduya ve suçlulara aynı anda karşı koymayı başarırlar, sadece Link, Liz ve Lucybelle (Dr. Liz‟in dişi kedisi filmde Jack‟in platonik aşkı olarak görev alır) Olympus ve adamları tarafından yakalanır. Onları yakalayan mafya fidye peşinde koşmayı planlar, bu da Jake‟in gemisini Ana Gemi‟yi beklemeye ve arkadaşlarını kurtarmaya yardım etmek için Dünya‟da kalmaya zorlar. Jake ve Frank, Olympus‟un helikopterini çökerten Liz ve Lucybelle‟i kurtarmak için bozuk bir çift kanatlı planör kullanırlar. Mücadele sırasında kötü adamlar helikopterden paraşütle atlayarak

160 kurtulurlar ve muhtemelen tutuklanırlar. Frank ve Jack filmdeki sevgi ilgilileri olan Liz ve Lucybelle‟i kurtarırlar. Son sahnede ise Jake‟in Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlığı için başvurduğu ve kabul edildiği bir dünya dışı „dostluk gücü‟ temsilcisi olarak Dünya‟da kalmasına izin verilir. Jake Amerika‟ya bağlılığını bildiren bir konuşma yapar ve film biter.65

1. Belirlenen Hedef: Kedi şeklinde görülen uzaylı (Jack), Dr. Frank ve Liz giriş sahnesindeki toplantıda tanıtılırlar daha sonra filmin büyük bir çoğunluğunun geçtiği Dr. Frank‟in ofisinde olaylar gelişir, burada, Jack, Dr. Frank‟ten kendisine yardımcı olmasını ister. Dr. Frank bu hedefe ulaşmak için sevgi ilgilisi Liz‟i ve kişisel işlerini bekletmek zorundadır. Hikâye iki karakterin uzay gemisine doğru ilerlemesi ile devam eder, karakterler uzay gemisine ulaşmak için birçok zorlu engeli aşmak zorunda kalır. Kedinin telepatik yeteneği koşulları değiştirir ve hedefe ulaşmalarında karakterlere sürekli yardımcı olur. Aynı zamanda, bu ulaşma çabaları, peşlerindeki casusa bilgi verir. Karakterler birbirini daha tanıdıkça çıkar ilişkileri ile birbirine daha çok bağlanır. Uzay gemisi için gerekli olan altını kazanabilmek için bahis oynamaya karar verirler.

Görsel – 41: Cat From Outer Space, hedef sahnesi.

2. Çift Olay Örgüsü: Klasik Hollywood yapısına uygun olarak, karakterlerin hedefleri değişkenlik gösterir. Birinci olay örgüsü eylemi uzay gemisi ile ilgiliyken ikinci eylem bahisleri kazanmakla ilgilidir. İkinci eylemin gerçekleşmesinin önündeki

161 engel romantik aşk olarak belirir. Dr. Frank‟in sevgilisi Liz ve Jack‟in sevgilisi Lucybelle ikinci amaçlarını gerçekleştirmede önlerine engeller çıkartır. Liz Jack için veteriner çağırır ve sakinleştirici iğne ile kedi uyutulur. Bunların aşılması için başka bir eylem planına geçilmez. Olayların olgunlaşması beklenir ve romantik ilişki olaylardan etkilenir. Öykü çizgileri birbirine bağlıdır.

Görsel – 42: Cat From Outer Space, birbirine bağlanan öyküler.

3. Kesintili bölüm yapısı: Uzay gemisine ulaşma, uzay gemisinin tamiri için gerekli altını bulma, bahiste kazanma, bilgi edinen casusun sevgiliyi kaçırması, sevgilinin kurtarılması. Eylem, klasik anlatı yapısına uygun olarak, belirlenen hedeflerin etrafında olgunlaşır: Hollywood yapısına uygun olarak, bölümlerin her biri 25–35 dakika sürer (doruk noktası bölümlere göre daha kısadır) birkaç parça üzerine süreci eşleştirir. Bu parçaların çalışma süreleri, öykü bilgileri taşımadıkça süre içinde sayılmazlar. Bu nedenle, bitiş jeneriği, genellikle filmin anlatım süresi içinde hesaplanmaz.

4. Gelecekteki etkiler için nedenlerin oluşması: Cat From Outer Space filminde gelecekte etki edecek nedenler casusun bilgi edinmesi kaynaklıdır. Casus film boyunca takiptedir ve filmin sonunda mafya lideri ile birlikte harekete geçer. Bir sonraki sahne için verilen nedenlerin büyük bir bölümü komedi durumunun oluşturulması ile ilgilidir. Örnek olarak kedinin (Jack) yakınında diğer kedi (Lucybelle) olduğunda telepatik ilgisini tamamen olaya vermeyişinden kaynaklı yaratılan durum komedisi bahis

162 sahnesinde de bulunur. Sona doğru itilen ve son sahnede çözüme kavuşan bir başka olay ise uzaylı kedinin (Jack) arkadaşlık ve sevgi uğruna dünyada kalmaya yönelik kararıdır.

Görsel – 43: Cat From Outer Space, kötü adamın bilgi toplaması.

5. Çözümler: Son sahnede paslanmış uçakla havalanmak ve kötü adamların bir an önce helikopteri terk etmesi, Hollywood tarzı hızlı çözümün bir örneğidir. Bu kısa süre içinde Uzay gemisi geldiği yere döner, kötü adamlar haklanır ve sevgililer kurtarılır ve uzaylı kedi dünyada kalmaya karar verir.

Çözümlemede görüldüğü üzere, anlatı yapısı diğer Hollywood yapımlarına uygun olmakla beraber karakterler eyleme hizmet etmek için belirlenmiş bir yol haritası izlerler. Filmde uzaylı kedi evcil hayvan ile karıştırılsa da konuşma yeteneği onun uzaydan geldiğine ikna için yeterlidir. Konuşan bir hayvan Aristo‟nun bahsettiği bir terim olan konuşabilen hayvan „zoon logon echon‟66

olmasının yanı sıra öteki oluşu

66

Batı geleneğinde, insanın, animal rationale, yani düşünme kapasitesiyle diğer bütün hayvanlardan farklı rasyonel varlık olduğunu dile getiren bir formla meşruiyet kazanmış ve Grekçe logos kavramı da akıl ya da düşünce anlamına gelmiş ise de, aslında bu kavramın asıl anlamı dildir (Gadamer, 2002: 65). Logos yalnızca düşünce ve dil anlamına gelmez, aynı zamanda kavram ve yasa anlamına da gelir. “Dil” kavramının ortaya çıkışı, dil hakkında bir bilinci gerektirir... Dilin asıl gizemi, gerçekte onu bütünüyle asla bilemememizdir. Ayrıca, dil hakkındaki her düşünme peşinen tekrar dile geri dönüştür (Gadamer, 2002: 67). John Asman da Aristoteles‟in insanları grup halinde yaşayan diğer canlılardan dili kullanımı ile ayrıldığı kanaatindedir. “ O bir dile sahip olan hayvan bir zoon logon echon‟dur. Bu iki kavram birbirine bağlıdır; dil grup oluşturmanın en asıl aracıdır (Asman, 2001: 139). Bedia Akarsu ise, Antik çağda dil ile düşünmenin aynileştiğini, dolayısıyla logos‟un hem söz ve dil hem de düşünce ve akıl demek olduğunu belirtir (Akarsu, 1984: 36). (Bu değerli dipnotta bir araya getirilen bilgiler Dr. Mehmet Ulukütük‟ün „Geleneğin Dili Mi? Varlığın Evi Mi? Heidegger Ve Gadamer‟de Dil, Gelenek Ve Varlığın İnsanlık Halleri Üzerine‟ makalesinden alınmıştır)

163 logos‟a sahip olmasında yatmaktadır. Kediyi insanlardan daha zeki kılan şey konuşma sayesinde kazandığı rasyonel niteliğidir. İnsanın rasyonel niteliğinin de rasyonalize edilmesi ancak dil sayesinde ve tüm rasyonalizasyon faaliyetleri de çözümlenecek linguistik bir dünyada\ortamda meydana gelir. Bunun için önce insanın logos‟a sahip rasyonel, düşünen niteliğinden önce anlama ve yorumlama kabiliyetine sahip olarak varlığı tanımlanmalıdır.

Filmin öncül olarak insan varlığını tanımlamasının yanı sıra hayvanın varlığını olduğu gibi kabul etmez, beyin aktivitesi en üst noktada olmalıdır ve verimlilik açısından çok fazla evrimleşmeye gerek duymayan bir kedi, insanların bir hayli işlerini kolaylaştırabilir bu durum arka planda dünyayı ele geçirme planlarına bile dönüşebilir. Buna ek olarak beyinin ulaşabileceği son nokta telekinesis olarak belirlenir ve yine objelerle ilgilidir. Hayvanın araçsal konumunun yanı sıra insanın yakın gelecekte ulaşabileceği hedef insanlığını azaltan ve onu objeler etrafında hareket eden araçsal bir eylemci olarak görmektedir. Kapitalizmin mantığına uygun olarak şekillenmiştir.