Birinci Alt Probleme İlişkin Bulgu ve Yorumlar
Araştırmanın bu alt problemine yanıt bulmak amacıyla, problemin,“üst”, “orta” ve “alt” düzeyde başarılı okullarda görev yapan yönetici ve öğretmenlerin okul değerlerine ilişkin görüşleri ile ilgili verilerin frekans (n), aritmetik ortalama ( ), standart sapma(ss) ve seçeneklerine bakılmış, bağımsız gruplar arasındaki fark için de veriler tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ile Tukey HSD analizine tabi tutulmuştur. Sonuçlara Tablo 9 ve 10’da yer verilmektedir.
Üst, orta ve alt düzeyde başarılı okullarda görev yapan yönetici ve öğretmenlerin okul değerlerine ilişkin görüşleri yönetici ve öğretmen değişkenleri açısından sırasıyla analiz edilmiştir.
A - Okul Değerlerinin, Yönetici Görüşlerine Göre “Üst”, “Orta” ve “Alt” Düzeyde Başarılı Okullarda Görülme Sıklığına İlişkin Bulgular ve Yorum
Okul başarı düzeylerine göre yöneticilerin okul değerlerine ilişkin görüşleri ile ilgili analiz sonuçlarına Tablo 10’da yer verilmektedir.
Tablo 9. Okul Değerlerine İlişkin Yönetici Görüşleri ile İlgili Analiz Sonuçları
Yönetici Görüşleri N Seçenek SS F p A.F.
Üst düzeyde başarılı okullar
52 4,0 Genellikle ,45
8,930* ,000 Üst-Orta, Üst-Alt Orta düzeyde başarılı
okullar
56 3,7 Genellikle ,57 Alt düzeyde başarılı
okullar
34 3,7 Genellikle ,50 Toplam 142 3,8 Genellikle ,51 *= p<0,05, Levene=,893; p=,411
Tablo 9’da görüldüğü gibi, üst düzeyde başarılı okullarda görev yapan yöneticilerin okul değerlerine ilişkin görüşleri =4,0’lık değerle “genellikle” düzeyinde; orta ve alt düzeyde başarılı okullarda görev yapan yöneticilerin okul değerlerine ilişkin görüşleri ise sırasıyla =3,7’lik ve =3,7’lik değerlerle “genellikle” düzeyinde bulunmuştur. Üst, orta ve alt düzeyde başarılı okullarda görev yapan yöneticilerin okul değerleri ile ilgili görüşlerinin toplamı ise
=3.8’lik değerle “genellikle” düzeyinde bulunmuştur.
Yöneticilerin, “üst, orta ve alt düzeyde başarılı okullarda görev yapma” değişkeni açısından okul değerlerine ilişkin görüşleri açısından yapılan tek yönlü varyans analizi (ANOVA) sonuçlarına göre F(2;195) = 8,930; p<0.05; olduğundan; üst - orta ile üst - alt düzeyde başarılı okullarda görev yapan yöneticilerin okul değerleri ile ilgili görüşleri arasında anlamlı bir fark bulunmuş olup bu farkın hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek için yapılan Tukey HSD sonuçlarına göre, üst düzeyde başarılı okullarda görev yapan yöneticilerin okul değerlerine ilişkin görüşleri ile orta ve alt düzeyde başarılı olan okullarda görev yapan yöneticilerin okul değerlerine ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir fark bulunmuşken, orta ve alt düzeyde başarılı okullarda görev yapan yöneticilerin okul değerlerine ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır.
Bu bulgulara göre; üst düzeyde başarılı okullarda görev yapan yöneticiler, orta ve alt düzeyde başarılı okullarda görev yapan yöneticilere göre okul
değerlerinin kendi okullarında görülme sıklığını daha üst düzeyde değerlendirmişlerdir.
Bu sonuca göre, okul başarısının yüksek olması, okul değerlerinin de görülme sıklığını artırmıştır.
Araştırmanın bu değişkenine ilişkin sonuçlar; aynı araştırmanın üst, orta ve alt düzeyde başarılı okullarda görev yapan öğretmenlerin, okul değerlerinin kendi okullarında görülme sıklığı ile ilgili görüşleriyle de benzerlik göstermektedir.
B - Okul Değerlerinin, Öğretmen Görüşlerine Göre “Üst”, “Orta” ve “Alt” Düzeyde Başarılı Okullarda Görülme Sıklığına İlişkin Bulgular ve Yorum
Okul başarı düzeylerine göre yöneticilerin okul değerlerine ilişkin görüşleri ile ilgili analiz sonuçlarına Tablo 10’da yer verilmektedir.
Tablo 10. Okul Değerlerine İlişkin Öğretmen Görüşleri ile İlgili Analiz Sonuçları Öğretmen Görüşleri N Seçenek SS F p A.F. Üst düzeyde başarılı okullar 273 4,0 Genellikle ,52 189,429* ,000 Üst-Orta, Üst-Alt, Orta-Alt Orta düzeyde başarılı okullar 202 3,6 Genellikle ,64 Alt düzeyde başarılı
okullar
204 2,9 Ara sıra ,51 Toplam 679 3,5 Genellikle ,71
*= p<0,05, Levene= 2,755; p=,064
Tablo 10’da görüldüğü gibi, üst düzeyde başarılı okullarda görev yapan öğretmenlerin okul değerlerine ilişkin görüşleri =4,0’lık değerle genellikle düzeyinde; orta düzeyde başarılı okullarda görev yapan öğretmenlerin okul değerlerine ilişkin görüşleri =3,6’lık değerle “genellikle” düzeyinde bulunmuşken, alt düzeyde başarılı okullarda görev yapan öğretmenlerin görüşleri ise =2,9’luk değerle “ara sıra” düzeyinde bulunmuştur. Üst, orta ve alt düzeyde başarılı okullarda görev yapan öğretmenlerin okul değerleri ile ilgili görüşlerinin toplamı ise =3.5’lik değerle “genellikle” düzeyinde bulunmuştur.
Öğretmenlerin, “üst, orta ve alt düzeyde başarılı okullarda görev yapma” değişkeni açısından okul değerlerine ilişkin görüşleri arasında yapılan tek yönlü varyans analizi (ANOVA) sonuçlarına göre F değeri F(2;620)=189,4; p<0.05; olduğundan anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Bu farkın kaynağını belirlemek amacıyla yapılan Tukey HSD sonuçlarına göre, üst düzeyde başarılı okullarda görev yapan öğretmenlerin okul değerlerine ilişkin görüşleri ile orta ve alt düzeyde başarılı olan okullarda görev yapan öğretmenlerin okul değerlerine ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Ayrıca, orta düzeyde başarılı okullarda görev yapan öğretmenlerin okul değerlerine ilişkin görüşleri ile alt düzeyde başarılı okullarda görev yapan öğretmenlerin okul değerlerine ilişkin görüşleri arasında da anlamlı bir fark bulunmuştur.
Bu bulgulara göre, üst düzeyde başarılı okullarda görev yapan öğretmenler okul değerlerinin kendi okullarında gözlenme sıklığı ile ilgili, orta ve alt düzeyde başarılı okullarda görev yapan öğretmenlere göre daha yüksek düzeyde görüş belirtirken; orta düzeyde başarılı okullarda görev yapan öğretmenler ise alt düzeyde başarılı okullarda görev yapan öğretmenlere göre daha yüksek düzeyde görüş belirtmişlerdir. Başka bir ifadeyle okul değerlerinin gözlenme sıklığı üst düzeyde başarılı okullarda görev yapan öğretmenler tarafından orta ve alt düzeyde başarılı okullarda görev yapan öğretmenlere göre daha yüksek düzeyde belirtilmiştir. Ayrıca orta düzeyde başarılı okullarda görev yapan öğretmenler de okul değerlerinin gözlenme sıklığı ile ilgli alt düzeyde başarılı okullarda görev yapan öğretmenlere göre daha yüksek düzeyde görüş belirmişlerdir.
Bu sonuca göre, okul başarısının yüksek olması, okul değerlerinin de görülme sıklığını artırmıştır.
Araştırmanın bu değişkenine ilişkin sonuçlar; aynı araştırmanın üst, orta ve alt düzeyde başarılı okullarda görev yapan yöneticilerin, okul değerlerine ilişkin görüşleriyle de benzerlik göstermektedir.
4.2. Üst, Orta ve Alt Düzeyde Başarılı Okullarda; Okul Değerlerinin