nternet Habercili

20. Yüzyılın sonlarına do ru hayatımıza giren internetin çok kısa sürede yaygınla masıyla insan hayatının her alanına girmi tir. nternetin siville me sürecinde ilk olarak e itim alanında kullanılması tesadüf de ildir. Askeri amaçlar ya da ihtiyaçlar dı ında yaygın olarak ilk olarak üniversitelerde kullanılan internet, bilgiye ula ma, yayma ve payla ma konusundaki uygunlu u nedeniyle kısa sürede çok yaygınla tı. Bu nedenle internet, sanayi toplumundan bili im toplumuna geçi teki en büyük nedenlerden biridir. te bu ileti im konusunda sa ladı ı imkânlar ve kolaylıklar habercilik sektörü açısından da vazgeçilmez bira araç olarak kar ımıza çıkmı ve alternatif bir medya olarak çok kısa sürede yaygınla mı tır.

Kawamato internet gazetecili inin altı temel özelli i oldu unu belirtir. Bunlar; hipermetinsellik, etkile im, do rusal olmama, multimedya (çoklu ortam), yakınsama ve ki iselle tirmedir.

a. Hipermetinsellik: Do rusal olmayan hiyerar ik bir yapı boyunca sayısal bilginin ba lanmasıdır.

b. Etkile imlilik: Bilgi arama veya payla ma sürecinde aktif insan ve makine katılımlı süreçtir.

c. Do rusal Olmama: Esnek bir bilgi düzenleme sistemidir.

ç. Multimedya (Çoklu Ortam): Bir tek üretimde bir den çok medya kullanmadır. d. Yakınsama: Tarihsel olarak farklıla mı tekniklerin birle mesidir.

e. Ki iselle tirme: Bireysel ihtiyaç ve tutkuları sunmaktır91

91 _{Kawamoto Kevin, Digital Journalism: Emerging Media and the Changing Horizons of Journalism.,}

Bireysel ve toplumsal mirasın ku aktan ku a a aktarımında, kamuoyu olu umunda ve tarihsel bilgilerin ham olarak ilk derlenip toparlanma yeri olan geleneksel türdeki gazetelerin yanında, internetin kullanımın yaygınlık kazanmasıyla günümüzde elektronik gazetecilik yada internet gazetecili i olarak anılan yeni bir gazetecilik türü ortaya çıkmı bulunmaktadır.92 nternetin alternatif bir medya olarak kar ımıza çıkması onun sadece bireysel kullanım için bir araç de il çok etkili bir kitle ileti im aracı oldu unu da göstermektedir. nterneti yayıncılı ının güçlü bir alternatif olarak ortaya çıkmasındaki bir di er önemli neden de ekonomidir. Di er yayıncılık imkânlarıyla kar ıla tırıldı ında internet üzerinden yayıncılık çok daha dü ük maliyetli oldu undan gerek yazılı basın, gerekse görsel medya, kendi alanlarında çalı malarını devam ettirirken internet habercili ine de kısa sürede girmi lerdir. Bu var olan kitle ileti im araçları ile kalmamı ve bunları ba ımsız haber siteleri izlemi lerdir. Sadece internet üzerinden yayın yapan haber postalları çok kısa sürede sayıları ço almı ve köklü habercilik yapan kurumların siteleri ile rekabet edenler kadar çok niteliksiz haber siteleri de açılmı tır. nternet üzerinden haber vermek, internet kullanıcılarını kazanmak adına önemli adım oldu unun görülmesi üzerine asıl i i habercilik olmayan arama motorları ve birçok internet sitesinin de günün haberlerini sayfalarında önemli derecede yer verdi.

NBC News isimli Amerikan televizyon haber kanalı ile Microsoft bilgisayar firmasının ortak giri imi MSNBC internet üzerinden haber yayını yapmaktadır. NBC’ de çalı an 1200 gazetecinin üretti i haberleri, MSNBC’ DE çalı an 400 adet gazeteci yeniden paketlemektedir. MSNBC gibi internet üzerinden haber servisi veren Yahoo isimli irket haberleri do rudan haber ajansı Reuters’ten almaktadır.93

nternet habercili indeki hız faktörü, onu di er haber veren kitle ileti im araçlarına göre daha avantajlı olmasını sa layan en önemli özelliklerinden biridir. Dünya’da büyük medya kurulu ları çok gecikmeden internete yerlerini almasındaki en büyük etmenlerden biri de haberin üretim a amasından sunumuna kadar fark edilen bu unsurdur.

92 _{S. Yedig, H. Akman, nternet Ça ında Gazetecilik, Siyah Beyaz Metis Güncel Yayınları, 30 S.} 93 _{T. Nilgün, Küreselle me leti im Kültürlerarasılık, Kırmızı Yayıncılık, 64 S.}

nterneti ilk olarak kullanmaya ba layan ve en hızlı ekilde yayıldı ı ülke olan Amerika’nın internet habercili inde de ilklerin ya andı ı yer olarak görüyoruz. 1995 yılında sekiz büyük gazete (Cox Newspapers, Gannett, The Hearst Corporation, Knight-Ridder, The Times, Mirror, Tribune ve The Washington Post) baskıya hazır sayfalarını internet üzerinden anında aktarmak için Yeni Yüzyıl Yayım A ı (New Century Network) isminde bir irket kurmu lar ve bu çatı altında internet habercili ine örgütlü bir ekilde ba lamı lardır.94

nternet habercili inin ilk ba ladı ı yıllarda basılı gazetelerin web siteleri, sayfalarını aynı ekilde internet sayfalarına ta ıyorlardı. lerleyen zamanlarda geni ba lantılı bir içerikle, ehir rehberleri, hava durumu ve anketler gibi basit eklentilere yer verdiler. nternetin olanakları artıkça nternet yayıncılı ının da sürekli geli imi devam etmi tir. Artık sadece basılı gazetelerin siteleri de il ba ımsız haber siteleri de bu yeni kitle ileti im ortamında yerlerini almaya ba lamı lardır. Yazılı basın ya da görsel medya kadar pahalı yatırımlara ihtiyaç duyulmadan kurulabilen, hem yazılı hem de görsel medyanın olanaklarına sahip olması ba ımsız haber sitelerinin sayısını kısa zamanda ço almasına neden olmu tur.

Elektronik medya gerçe i kar ısında dünyanın belli ba lı gazeteleri de gerekli önlemleri alma ihtiyacı hissetmi tir. Amerika’da gazeteler tüm haberlerini 24 saat süreyle, ki isel bilgisayarı ba ında oturan okurlarına sunabilmektedir. The Wall Street Journall, Financial Times gibi gazeteler internetteki sistemlerini çoktan oturtturmu lar ve bu i ten para kazanır duruma gelmi lerdir.95

Ara tırma irketi Nielsen'ın Newspaper Association of America için yaptı ı ara tırmaya göre Amerika'da 2007 yılının ikinci çeyre inde haber sitelerine yapılan reklam harcamaları yüzde 19,3 oranında artarak 796 milyon dolara ula tı ı belirtiliyor. Aynı ara tırmada yer alan bilgilere göre Amerika'da 59 milyon ki i olan internet kullanıcılarının yüzde 37,3'ü haberleri web sitelerinden takip ediyor. Bu rakam bir önceki yıla göre yüzde 7,7'lik bir artı oldu unu gösteriyor. Amerika'da en çok ziyaret edilen ilk 100 haber sitesinin birincisi 13,8 milyon ziyaretçi ile New York

94 _{http://www.businesswire.com – 19 Nisan 1995}

Times. Onu 11,6 milyon ziyaretçi ile The Washington Post, 9,1 milyon ile USA Today ve 8,3 ile Wall Street Journal takip ediyor. ngiltere'de en çok bilinen ilk 10 haber sitesinden en az bir haber sitesini ziyaret edenlerin sayısı ise A ustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 30 artarak 7,4 milyona ula tı. The Daily Mail ise ziyaretçi sayısını yüzde 117 arttırarak 1,4 milyon ki iye çıkardı. Buna kar ılık Financial Times ve Independent'ın ziyaretçi sayısı sırasıyla yüzde 51 ve yüzde 44 oranında arttı.96

Dünya çapında internet ba döndürücü bir hızla geli iyor. Yeni i modelleri, projeler ve akımlarla geli en internet sektöründe dev bütçelerle alım satımlar, ortaklıklar sık sık gündeme gelmeye ba ladı. Bu alanda dev yatırımlar da söz konusu. Büyük yatırımların ba ını da medya kurulu ları çekiyor. Dünya medya devi Murdoch, kendi grubunun artık en büyük yatırımı internet gazetecili ine yapaca ını açıklıyor. BBC, internet ve dijital teknolojiye yapaca ı yatırımdan dolayı 2 bin 500 ki iyi i ten çıkarmaya hazırlanıyor. 97

Günümüzdeki en son ileti im biçimlerinden biri olan, üzerinden yazılı, görsel ve i itsel ö eleri etkile imli olarak iletebilme yetene i bulunan, anında bilgilere ula mayı ve e-posta sayesinde dünya ile birkaç dakika içinde ileti im kurmayı mümkün hale getiren internet sisteminin, gelecekte tüm ileti im biçimlerini kapsayacak tek sistem olaca ı görü ü a ır basmaktadır. 98