Niteleme Sıfatları

c_acāyib

acı dirlik (1369), aç kiĢi (3485), aġır gürz (4484), aru susam (3571), aşnuġı pārsī (363), azulu ŧoñuz (3266), belürsüz yol (2807), bilgilü key kiĢi (2995), bilisüz kiĢi (753), boyalı biz (3413), bütün er (173), cāhil kiĢi (5451), canlu ādem (575), çevük kiĢi 3166 çürük naħ (367), demür ķapu (4210), deriñ ħandaķ (4194), dikensüz gül (1851), egri odun (210), eski dīvār (4368), eyü ķoñĢı (5381), ġarīb ādem (1023), iki gök ŧamar (3674), ħırlu niyet (2661), hünerlü c avret (5449), kaluñ mīĢe (326), ķara ķarġa (1726), ķızıl elma (1655). 2.1.3.2. Belirtme Sıfatları 2.1.3.2.1. ĠĢaret Sıfatları bu ķubbe (502), işbu yigit (1693), şu yüz (1446), şol sünbül (2226), şoloħ gün (4928), şoloķ sāc at (1723), o gün (3251), ol genc (5576). 2.1.3.2.2. Belirsizlik Sıfatları

ayruķ kiĢi ŧavarı (4140), bir kiĢi (580),

birķaç ādem (3333), bir niçe beyt (5601), biraz māl (2849), cümle çeri (1145), çok kiĢi (3029), degme ot (320),

degme bir kiĢi (5446), delim pādiĢāhlar (381), dükeli çadırlar (917), falān yir (4008), her nesne (201), her bir kiĢi (264), hīç nesne (4273), hīç bir yir (4891),

ķaç gün (1065), ķamu uślular (414), ķatı çeri (920), köp sözi (2092), ne kim cānavar (1344), nice ivler (4921), niçe vāķıc a (5023), öküş kiĢi (335). 2.1.3.2.3. Sayı Sıfatları

2.1.3.2.3.1. Asıl Sayı Sıfatları

bir avuç ŧoprak (75), iki nesne (70), üç gün (845), dört ŧāķ (486), biş gün (4342), altı yir (2750), yidi gök (4192), ŧoķuz ay (404), on ŧaya (407), yigirmi gün (4345), ķırħ genc (382), elli kiĢi (608), yüz zāhid (3886), biñ beyit (351),

bir biñ ķızıl altun (5064), üç biñ altun (3934), altı biñ er (789).

Farsça sayı sıfatları da kullanılmıĢtır: çār “dört” (1037), hezār “bin” (1487)

2.1.3.2.3.2. Sıra Sayı Sıfatları

ikinci (1312), üçünci gün (1301), dördinci gün (846), dördünci gün (852), beşinci gün (849), bişinci gün (4388), sekizinci gün (2929), onuncı gün (4190).

2.1.3.2.3.3. ÜleĢtirme Sayı Sıfatları

birer gevher (3478), ikiĢer (4479).

binde biri (2923), onda biri (4849). 2.1.3.3.Soru Sıfatları ķaç mīl (2864), ķanı kimse (343), ķanķı yaña (751), ķanġı yaña (3465), ne aślan (2974), ne sır (3953). 2.1.4. Zarflar 2.1.4.1. Zaman Zarfları

aħĢamın: Ħunük yilcügez esdidi aħşamın Meded ol bulındı cānına hemīn (3560)

anda “o zaman”: Ķapusında kūsı çalınmaz mıdı

Ķamu düĢmān anda alınmaz mıdı (3452)

añsuzda: Çü ĥavż üzre añsuzda ķıldı nažar Su içinde śuret görür ol meger (514)

añsuzın: Tam üstinde bir gice ol añsuzın Yürir idi nāz ile gördüm yüzin (669)

apañsuz: Apañsuz duru gel odasına var

Bulınur mı yirinde gör Nevbahār (2171)

apañsuzda: KiĢi niǾmetüñ ķadrin ol dem bilür Ki anı apañsuzda yavu ķılur (3116)

apañsuzın: Atam düĢdi apañsuzın ögüme.

Gümānsuz inanġıl bu didügüme (2036)

Katı ķorħulu ĥali yatlu gelür (965)

buġur: Buġur daħı bir ārzū ķıluram

Ki derdüme dermān anı bilürem (692)

bugün: Cihānda bugün resm eyle gider Ki öküĢ kiĢi Türki‟ye meyl ider (335)

bir dem: Ŧañ atınca śayar idi ılduzı

ImızganmamıĢ idi bir dem gözi (2868)

daħı: UĢ indi ki geçdi çaġı Ǿömrümüñ Ne źevķi olısar daħı Ǿömrümüñ (5610)

dāyim: KiĢi eylük itse nite yañıla Adı dāyim eylük ile añıla (254)

dāyimā: Vaśluñı temennā ķıluram dāyimā Ĥaķ‟dan

Bir dem iriĢem ħurrem-i küllī bu zamānum (1550)

dem-be-dem: Döner bu felek dem-be-dem gūn-e-gūn Nite beñzeyübile bir güne gün (2680)

dün: Ki bensüz günüñ dün nite geçdidi Hele cān tenümdenbenüm uçdıdı (1877)

dün gün: Ki dün gün bile içevüz yiyevüz

Yig ol kim göñül ŧutmayavuz yavuz (1057)

dün ü gün: Oķur dün ü gün aña tesbiĥ mevc Deniz üzre oynayıcaķ fevc fevc (7)

dünle: ġu sāǾat ki ol ŧama aġmıĢ idi

dünlerek: Ya Hindū elin uzadup dünlerek

Çīnī śaĥndan ķapdı gümiĢ çörek (1727)

evvel: Niçün Ģāh oķımadı evvel Ǿaceb Sarāyına ol idi resm ü edep (1277)

eñ öñdin: Eñ öñdin ki iriĢdiler bir Ģara

NaķaĢ diledi kim hüner baĢara (817)

ficl-ĥāl : Anı key ĥaķınca eger göredüm Ol arada ficl-ĥāl cān viredüm (671)

gece: Yir altını baltayile oyalum

Gece ķazalum gündüzin ķoyalum (1956)

gice: KiĢi kim ħayāl-bāz oyının bilür Çadır dutuban gice oynar olur (3350)

gice gündüz: Ķapuları baġlarlar idi hemīn

Gice gündüz aġlarlar idi hemīn (4882)

gügemgündüz: Pes ol yigrek ola ķalup yaluñuz

Gügemgündüz oturavuz ķorħusuz (1935)

gündüz: Çü ben bu ķadar ġuśśa mı yirvenin Ki gündüz firākuña döyervenin (1952)

hemān: Ķarı ol aracuķdan oldı revān Gelür Nevbahār‟uñ ķatına hemān (1712)

hemān laĥža: Süheyl‟i çü naķķāĢ gördi ħarāb

hemīn: Süheyl‟i göricek śorar Ģāh-ı Çīn Dilegüñ ne baña digil dir hemīn (1303)

hemīn dem: Hemīn dem buyurdı ki biĢ on kiĢi

Ki her birinüñ yürimekdi iĢi (4329)

hemīĢe: Aġır baĢlu ol yiynicek olma sen Ki aġır baĢ olur hemīşe esen (1411)

henüz: Süheyl iĢidüp oldı göñli yavuz

Didi ŧāliǾüm oñmamıĢdur henüz (1926)

hep: Yöresine Ģāruñ çeri ķondı hep Dükeli çadırlarda od yandı hep (917)

her dem: Uyanurdı her dem dönerdi yönin ĠĢidürdi śuda legençe ünin (3371)

indi: Bir iki söz indi Ģehe diyeyim

Bu didügüñüñ ķayġusın yiyeyim (1205)

imdi: Didi Ģāha buldum begendüm yiri Eyitdi ki bünyād ur imdi yüri (1332)

irte: Cihān bir ķarārında durmaz geçer Bu yirde gice ķonan irte göçer (4582)

ķaçan kim: Ķaçan kim atam baġda bezm uradı Yiyüp içmege meclisin ķuradı (1252)

müdām: ǾArabca bir adı anuñdur müdām KiĢinüñ yüzini ķızardur müdām (4442)

nā-gāh: Vezīr daħı nā-gāh söz açdıdı Ki bu kiĢi içmege and içdidi (1285)

nā-geh: Uyur olsa nā-geh sayuħlar idi Süheyl ü Yemen diyü yuħlar idi (1138)

nā-gehān: Benüm göynügüm Ģol ki sen nā-gehān Gidesin gözüme ŧar ola cihān (2022)

öñdin: Kifāyetlü ādem gerek her iĢi

Düze öñdin ü śoñra bize kiĢi (1577)

öyleyin : Gördüm anı ki öyleyin aġmıĢ idi ŧama Nūrı yayılmıĢ idi güneĢ bigi Ǿāleme (1623)

śoñra: Ki az günde zaĥmet ķazanmaya çoħ PeĢīmānlıġuñ śoñra aśśısı yoħ (702)

Ģimdi: Hele şimdi ķızı tefaĥĥuś ķılam

Ki Çīn Ģehrine uĢda cāsūs śalam (4328)

Ģindi: Gerek şindi ben bir çevüklik idem Ki ķurtılur isem yüz uram gidem (2414)

ŧañla: Çü Ģāh ürke bizden ola ġuśśalu Viribiye ŧañla bize bir ulu (910)

ŧañlacaķ: Gele ŧañlacaķ ol ŧapuñı göre Be-cid ŧutup oķıya seni Ģara (1030)

temen: Anıħtarı alup Süheyl-i Yemen

uĢ indi: Ben uş indi gidervenin Berber‟e

ĶumāĢ anda çoħ [kim] ķodum bir pere (3025)

yarın: Süheyl oldı Ģād oķıdı āferīn

Didi kim kerem eyle varġıl yarın (4773)

yarındası: Yarındası oķıdı Çīn ilini

Ķonuķlamaġa baġladı bilini (1270)

yaz u güz: Bu olan ĥikāyetleri yaz u düz

Kitāb eyle kim oķına yaz u güz (5342)

yaz u ķıĢ: Yaz u ķış yabānlarda ķoyun u ķurt

Ŧutarlar idi bir aracuħda yurt (4534)

yazın u ķıĢın: Ĥaķīķat bu kez bildi anuñ iĢin Anı istedügin yazın u ķışın (1299)