Nişanlı ( Avukatın nişanlısı, sonra karısı )

Oyundaki kadın kahramanların hiçbiri karakter özelliği göstermez. Kadın kahramanlar, oyunun diğer kişileri hakkında bilgi verici ve onları tamamlayıcı niteliktedir. Oyunun asıl kişisi avukattır. Avukat, kasaba halkının güven duyduğu, mücadeleci, dürüst ve aydındır. Kendisi gibi olmayan, menfaatçi yönetici ve memurların karşısında yer alır. Dürüstlüğü ve halktan taraf olması, diğer kesimi rahatsız eder ve bu kişiler, avukata iftira atıp ondan kurtulmaya çalışırlar. Avukatın eşi, oyunda avukatın yansıması şeklinde sergilenir. Avukat ve eşi birbirlerine benzer özellikler gösterirler. Tehlikeli Güvercin oyununda yer alan öğretmen Sevda Şener’in aydın genç kız tiplemesini karşılar. Bu tipin ortak özelliği, toplumun ülküsel eğitim ve ahlâk düzeyini simgelemek üzere seçilmiş olmasıdır. Yazarın özlemini belirtir. Bilgili ve uyanık olduğu kadar güzel ve erdemlidir de. Aydın genç kız tipinde yaşatılan erdemler, duygululuk, incelik, olgunluk, çalışkanlık, anlayışlı olmak ve sırasında gözü pekliktir. Cumhuriyeti ve devrimleri pekiştirmek amacıyla yazılan ve eğitici olması ön görülen oyunlarda, aydın genç kız bir atılımı gerçekleştirecek güçte gösterilmiştir. Necati Cumalı, oyunlarındaki aydın genç kızları ciddi, vakur ve duygusal olarak görmektedir. ( Şener, 1972: 72).

Fiziksel Özellikleri

Avukatın karısının fiziksel özellikleri hakkında bilgi verilmez. Ancak, Sevda Şener’in aydın genç kız tipinde ifade ettiği özellikleri karşılar. Genç ve güzeldir. Mesleğine de yeni başlamıştır. Avukat hapse girdiğinde henüz üç aylık evlidirler. Oyunda yer alan diğer genç kadınlardan farklıdır. Deli Kız, avukatın karısı hakkında şu ifadeleri kullanır:

…

Deli Kız- Teşekkür ederim. Kim o yanındaki güzel kız? Avukat- Nişanlım.

Deli kız- Ne kadar güzel! Ne kadar değişik öbür kadınlardan… ( Cumalı, 2004: 787).

…

Avukatın karısı, Mustafa Kemâl Atatürk’ün şu cümlesinde ifade ettiği kadındır. “Kadınlarımız için asıl mücadele alanı, asıl zafer kazanılması gereken alan, biçim ve kılıkta başarıdan çok, ışıkla, bilgi ve kültürle, gerçek faziletle süslenip donanmaktır. Ben muhterem hanımlarımızın Avrupa kadınlarının aşağısında kalmayacak, aksine pek çok yönden onların üstüne çıkacak şekilde ışıkla, bilgi ve kültürle donanacaklarından asla şüphe etmeyen ve buna kesinlikle emin olanlardanım.”

Ruhsal Özellikleri

Oyundaki olumlu kişilerdendir. Avukatı belirginleştirmek için seçilmiş oyun kişilerindendir. Kültürlü, seviyeli, ağırbaşlı ve dürüst bir öğretmen olarak çizilir. Avukat ile menfaatçiler birbirlerine ne kadar zıtsa, eşleri de aynı ölçüde farklıdırlar. Avukatın karısı, aynı zamanda öğretmen tipini de karşılamaktadır. Çalışkanlığı ve dürüstlüğünün yanında sevecendir ve eşi için fedakârlık yapar. Öğretmenlikten istifa eder. Menfaatçi kesimle mücadele ederken eşinin yanındadır. Öğretmen tipi çoğu zaman mücadeleden yenik ayrılır ancak mücadelesinden vaz geçmeyecektir. ( Şener, 1972: 95).

Eşinin hapse girmesinden sonra sürgün edildiği için mesleğini bırakan kadın eşinin yanında olduğunu ona söyler.

…

Avukat- Ayrılacak mısın öğretmenlikten? Kadın- Ayrıldım bile bugün!

Kadın- Suçlu olduğuna sen de mi inanmaya başladın yoksa? Karınım, benim yerim senin yanında, senin yakınında! ( Cumalı, 2004: 821).

Yaşı

Oyunda avukatın karısının yaşı hakkında bilgi verilmez ancak öğretmenin mesleğe yeni başlamış olması ve oyunun başında nişanlı olan çiftin, avukatın ceza almasından sonraki anda henüz evliliklerinin üçüncü ayında olduklarının bildirilmesi, öğretmenin yaşı hakkında bilgi vericidir.

Eğitim Durumu

Avukatın karısı Fransızca öğretmenidir. Aydın bir oyun kişisidir. Oyunlarda yer alan olumlu öğretmen tipini karşılar. Devrimlerin uygulayıcısı rolündedir. İlçede yer alan menfaatçi kimselerin karşısında yer alır. Avukatın hapse girmesinin ardından onu da sürgüne gönderirler, ancak genç kadın, istifa eder ve eşinin yanında kalmayı tercih eder. Oyunun sonunda işsiz kalan ve eşi hapiste olan kadının hiçbir geliri yoktur ancak gelecekten korkmaz. Almış olduğu eğitim ve aydın bakışı korkularına engel teşkil eder.

…

Avukat- Neyle? Ne gelirim var benim, ne de birikmiş param!

Kadın- Aç kalacak değiliz elbet! Başka bir iş bulurum. Sekreterlik, mütercimlik ne olursa! İl buraya bir saat ötede! Her yaşayan avukatlıkla, öğretmenlikle kazanmıyor hayatını… ( Cumalı, 2004: 821).

…

Kimlikleri

a. Sosyal Açıdan Kadın Kimliği

İyi ve doğru eğitim almış olan avukatın karısı, aydın sorumluluğu taşıyan bir genç kızdır. Toplumsal düzenin inşası için ve doğru olan için mücadele etmekten

çekinmez. Korkusuzdur, olacakları tahmin eder ancak mücadelesinden vazgeçmez. Avukata benzer ve bu yüzden de birbirlerini severler. Nişanlandıkları gece, odacı evlerine gelerek duyduklarını anlatır ve avukatın evinde arama yapacaklarını söyler. Bu konuşmalar sırasında kadın, söyledikleriyle aydın genç kız tipinin sesi olur.

…

Nişanlı- Kitaplarını dergilerini bana ver istersen, evleninceye kadar bende dursun…

Avukat- Öyle yasaklanmış, gizli satılan hiçbir şey yok benim evimde…

II. Ana- Gene de bir tedbir alman fena olmaz oğlum. Hatta, belli olmaz nişanlını da rahat bırakmazlar belki de.

Avukat- Ne yapalım? Kitaplarımı yakalım mı yani?

Nişanlı- Olmaz böyle şey! Kitap yakmak için okullarda dirsek çürütmedik bunca yıl… ( Cumalı, 2004: 772).

…

b. Kültürel Açıdan Kadın Kimliği

Sevda Şener, Çağdaş Türk Tiyatrosunda Ahlâk Ekonomi Kültür Sorunları adlı çalışmasında kültür sorunları başlığı altında bilinçsizlik, sorumsuzluk ve yabancılaşma kavramlarını değerlendirmiştir. Tehlikeli Güvercin oyunundaki avukatın karısı bu olumsuz tiplerin karşısında yer alan bir konumda çizilmiştir. Avukatın karısı da avukat gibi iyi eğitimli ve dürüst bir kişidir. Sevda Şener, tiyatro yazarlarının ülkücü aydın olarak ele aldıkları bu tiplerin toplumu sömüren ile savaştıklarını, bu ülkücü aydınların çevresi tarafından yalnız ve desteksiz bırakıldıklarını ve toplumun bilinçsizliğinden cüret alan düzenci kişilerce iftiraya uğradıklarını belirtmiştir.

c. Psikolojik Açıdan Kadın Kimliği

Dürüst ve güçlü özellikleriyle ön plana çıkan kadın tipi oyunun asıl kişisi olan avukatın yansıması gibidir. Karakter olarak birbirlerine benzerler. Avukat, nişanlanacakları gece, öğretmeni annesi ile tanıştırmak için eve getirdiğinde annesi de kimden bahsettiğini anlamıştır, avukat annesine ilçede on beş kadar bekâr öğretmen olduğunu, nişanlanacağı öğretmenin kim olduğunu nasıl bildiğini sorar. Annesi kim olduğunu bilmiştir çünkü oğluna yakışan kız odur, gönlünden geçendir. Avukat ve karısı birbirlerine benzedikleri için birbirlerini severler.

…

Avukat- Anne, sorsana kimdir? Neyin nesidir?

II. Ana- Sen kimi sever beğenirsen benim gelinim odur oğlum. Avukat- Ama tanıdığın biri… Bil kimdir? ( Annesini kollarına alır. ) II. Ana- Bırak beni de mutfağa gideyim…

Avukat- Hadi sana bir ipucu, çalışan bir kadın… Mesleği var…

II. Ana- Öylesi daha iyi. Dünya bu, ileride Allah korusun, tek başına kalırsa, sıkıntı çekmez benim gibi…

Avukat- Anlamadın mı hâlâ kim? II. Ana- Öğretmen mi?

Avukat- Ha gayret…

II. Ana- Hele şükür, benim de aklımdan hep o geçerdi.

II. Ana- Anladım ben kim. Bırak beni mutfağa gireyim. Sonra da saçımı başımı düzelteyim. İlk günden böyle salkım saçak görmesin beni. Çok hanım, derli toplu kızdır o.

Avukat- Sen her zaman derli toplusun, üstelik de güzelsin! Meleksin, iyisin, cesursun, bir tanesin sen… ( Öper ) Hadi söyleyeyim kim olduğunu, Fransızca öğretmeni.

II. Ana- Ben bilmiştim zaten! Allah kalbime göre verdi gene… ( Cumalı, 2004: 769, 770).

…

d. Cinsiyet Açısından Kadın Kimliği

Aydın genç kız tipini karşılayan öğretmen, Cumhuriyet ve devrimlerin temsilcisidir. Evli bir kadın olarak eşinin yanında yer alan, ekmeğini kendi kazanan, toplumu şekillendirebilecek güçteki kadındır. Görünüm itibariyle de diğer tüm kadınlardan farklıdır.

Eğitim

Oyundaki olumlu kadın tiplerinden olan Nişanlı, öğretmendir. Öğretmenin toplumu şekillendirmedeki vasfı da göz önünde tutularak çizilmiş olan Nişanlı tipi, hem ahlâki nitelikleriyle hem cesur tavırlarıyla dikkat çeker. Avukatın yansımasıdır. İyi giyinen, güzelliğiyle de dikkat çeken kadın, Kaymakam’ın ve Belediye Başkanı’nın eşlerinin her bakımdan zıttı olarak çizilmiştir.

Eşine destek olan, okuyan, olayları doğru değerlendirebilen sağduyulu bir kadındır. Toplumsal yaşamda ve aile kurumu içerisinde kadının erkekle eşit konumda yer aldığını gösteren kadınlardan olan öğretmen baskılanmaz. Eşinin mahkûmiyeti sonrasın başka bir yere tayin edilen kadın, istifa ederek eşinin yanında durur. Güçlü ve cesurdur. Kanunun tecelli edeceğine güvenir, hukuka inancı vardır.