Neden Gemi Filosu

2008 yılının Aralık ayındaki Gazze’ye yönelik saldırıların sonrasında İsrail makamları, Gazze’ye insani yardım malzemelerinin geçişine izin verdiklerini beyan etmişlerdi.240 Buna istinaden de İHH İnsani Yardım Vakfı, 2009 yılının Ocak ayında, Gazze’ye kara ve deniz yolundan yardım götürmek için İsrailli makamlara başvuruda bulundu. Sene içerisinde birkaç kez tekrar başvuru yapılmasına rağmen, İsrailli yetkililer tarafından bu başvurulara olumlu ya da olumsuz herhangi bir cevap verilmedi.

Bölgede yaşanan insani durumun kötüleşmesi üzerine, uzun yıllar boyu Filistin’e yönelik çalışmalar yürüten İHH, Ocak 2010’da, İsrail tarafından Gazze’ye uygulanan ambargonun kaldırılması için uluslararası katılımlı “Filistin’e yol açık!” adlı, yüzlerce aracın katılımıyla, kara yoluyla bir organizasyon gerçekleştirdi.241

2009 Aralık ayında başlayan ve 2010 Ocak ayında Mısır’a ulaşan yardım konvoyları, büyük sıkıntılarla karşılaştı. Sıkıntılar, İsrail tarafından değil Mısır yönetimi tarafından yaşatılıyordu. Mısır polisi, yardım gönüllülerine taş ve sopalarla saldırdı. Sonuçta Mısır, ‘lütfen’ yardım konvoyunun girişine, uluslararası tepkilerin artması üzerine izin verdi.242 Mısır hükümeti tarafından yaşatılan sıkıntıların neticesinde ambargonun, karadan delinemeyeceğine dair bir kanaat oluştu. Bu kez ambargo, denizden delinmeye çalışılacaktı. Mısır’da yaşanan bu olaydan 5 ay sonra hedef, Gazze’ye yönelik ablukanın, bu kez deniz filosu yoluyla kırılmasıydı.

Burada belirtilmesi gereken en önemli husus, ablukayı denizden kırmaya çalışan ilk gemi filosu, ne Mavi Marmara önderliğindeki organizasyondu ne de ilk organizatör İHH Vakfı idi. İsrail’in Gazze bölgesine uyguladığı bu ağır ambargoyu kırmaya çalışan ilk grup, Free Gaza Movement243 adlı sivil toplum kuruluşu olmuştu.244 Mavi Marmara olayından önce birkaç defa, İsrail’in dayattığı kuşatmayı sembolik olarak kırmaya kalkan binlerce İnsan

240

http://www.freedomflotillafacts.com/ ( Erişim Tarihi: 05.01.2011)

241

Rotamız Filistin Yükümüz İnsani Yardım Filosu Özet Raporu, s. 10.

242

Cüneyt Polat ( Yön.), Dünden Yarına-Gazze’de Ölüm Belgeseli, A Haber ( Yayın Tarihi: 20.03.2012)

243

Free Gaza Movement ile ilgili daha ayrıntılı bilgi için http://www.freegaza.org/ sitesine bakabilirsiniz.

244

Sümeyye Ertekin, Dökme Kurşundan Mavi Marmara’ya Gazze’ye Yolculuk, Pınar Yayınları: İstanbul, 2011, s. 115.

Hakları aktivisti vardı. Çeşitli defalar ambargoyu aşıp Gazze’ye ulaşmaya çalışan gemiler oldu. Bazen bunu başardılar da. Ama bu kez, uluslararası bir eylemci dayanışma hareketi, büyük bir siyasi olaya dönüştü ve Ortadoğu’daki stratejik vaziyeti tamamen değiştirdi.245

Kamuoyunda bilinenin aksine, ilk ambargoyu delme hareketi, 2010 yılında denenmedi.246 ABD’li aktivist Huwaida Araf (Free Gaza Movement Yöneticisi) 2008 yılındaki ilk ambargo kırma girişimiyle ilgili, “2008 yılında, İsrail ablukasını deniz üzerinden delmek üzere ilk defa Gazze’ye yola çıktık. Sadece 44 kişilik bir gruptuk. Çok küçük 2 kayıkçı gemimiz vardı. Ve Gazze’ye girmeyi başarmıştık” diyordu.247

İlk kez 2008 Ağustos’unda kırılmaya çalışılan ve bunu takip eden dört yolculuk başarıyla sonuçlandı. Altıncı hareket ise Aralık 2008’de, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları sürerken yapıldı. Fakat tıbbi malzemeyle birlikte üç cerrahı da taşıyan küçük tekne, uluslararası sularda İsrail Donanması’nın saldırına uğradı. Su alan tekne, zor da olsa Lübnan kıyılarına yöneldi ve son bir uğraşla Gazze’ye ulaştı. Yedinci hareket de, İsrail tarafından önlendi. Sekizinci hareket ise İsrail askerli tarafından gemiye çıkarma yapılarak önlendi.248

2007 yılından beri Gazze’ye uygulanan ambargo ile en temel insani ihtiyaçların bile karşılanamaz hale gelmişti. Bu ambargonun üstüne bir de 2008 Aralık ve 2009 Ocak aylarında İsrail’in Gazze’ye düzenlediği Dökme Kurşun249 harekâtı Gazze’yi yaşanmaz hale getirince, Gazze’ye yardım eli uzatmak artık kaçınılmaz bir hal almıştı. Yapılacak yardımla, Gazze halkının biraz olsun rahatlaması amaçlanıyordu.250 İşte bu düşüncelerle, 6 uluslararası sivil toplum kuruluşu, Gazze’ye yönelik yolcu ve yük taşıyan gemilerden oluşan bir filo organize etme kararı aldı. Türkiye ayağı İHH’nın koordinasyonunda gerçekleştirilen “Rotamız Filistin Yükümüz İnsani Yardım” filosunda, The Grek Ship to Gaza Campaign, The Swedish Ship to Gaza, The Free Gaza Movement, The İnternational Committee to End the Siege on Gaza, The European Campaign to End the Siege on Gaza (ECESG) gibi sivil inisiyatifler yer aldı.251 The European Campaign to End the Siege on Gazaçeşitli ülkelerden 33 sivil toplum kuruluşunu kendi bünyesinde barındırmaktadır.252

245 Sommer-Houdeville, a.g.e., s. 7. 246 Ibid., s. 8. 247

Ümit Sönmez (Yön.), Mavi Marmara Belgeseli, TVNET, 8 Yayın tarihi:14.10.2011)

248

Beyyumi, a.g.e., s. 9.

249

İsrail'in 'Dökme Kurşunu' barışı öldürdü,

http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=914650&CategoryID=81 ( Erişim Tarihi: 08.10.2011)

250

http://www.ihh.org.tr/oldurmeyeceksin ( Erişim Tarihi: 05.01.2011)

251

http://www.freedomflotillafacts.com/ ( Erişim Tarihi: 05.01.2011)

252

Gazze’ye sadece insani yardım götürmek amacıyla hazırlanan organizasyonu destekleyen sivil toplum kuruluşları, yukarıda açıklandı. Temelde 6 farklı sivil toplum kuruluşu tarafından düzenlendiği belirtilse de, çeşitli ülkelerden onlarca sivil toplum kuruluşu bu filoda yer almaktadır. Filoya, dünyanın hemen her yerinden birçok aktivist katılmıştır: Batıdan ABD, Almanya, Belçika, Fransa, İtalya, İngiltere, İrlanda, İspanya, İtalya, Kanada, Polonya gibi ülkelerin aktivistleri; Doğudan da, Cezayir, Bosna, Suriye, Malezya, Ürdün, Yemen gibi ülkelerin aktivistleri katılmışlardır. Hatta İsrail vatandaşı olan Arap kökenli milletvekili Haneen Zoabi de gemide yer almaktaydı. Elbette daha sonra İsrail Devleti, Mavi Marmara’daki milletvekilini, İsrail’e karşı tehdit oluşturduğu gerekçesiyle cezalandıracaktı.253

Amiral gemi olarak Mavi Marmara filosu, Defne, Gazze I, Eleftheri Mesıgious, Sfendoni, Defne Y, Challenger I, Challenger II ve Rachel Corrie adlı gemilerde, insani yardım malzemeleri taşıyordu. Gemide yer alan yardım malzemeleri; 3 ton kuru gıda, tekstil ürünleri, tıbbi gereçler, 4 ton ilaç, 600 ton demir, 98 ünite prefabrik ev, inşaat malzemeleri, 16 ünite çocuk oyun alanı, elektrik jeneratörleri, 2 adet tuz arıtma ünitesi ve 8,5 ton kırtasiyeden oluşuyordu.254

Filo gemileri ve filoda yer alan yolcular, yola çıkmadan önce olağan prosedür gereği uluslararası tüm denetimlerden geçti. Türkiye’den ayrılan Mavi Marmara gemisi yolcuları, Antalya Limanı’nda; Gazze ve Defne gemi yolcuları, İskenderun Limanı’nda Türkiye Cumhuriyeti’nde uygulanan tüm gümrük, pasaport ve kontrol işlemlerinden geçirildiler. Aynı şekilde diğer filolar için de aynı işlemler gerçekleştirildi.255 Fakat tüm uluslararası denetimlerden geçen gemiler ve yolculara rağmen, olay sonrasında İsrail, “Mavi Marmara’da bulunan silahlar” başlığı ile bir video yayınladı. Fakat videolardaki görüntüler, taş, bilye, bıçak (mavi Marmara mutfağında yer alan bıçaklar), tırnak makası gibi araç gereçlerden oluşuyordu.256