Motivasyon Ölçeği

Öğrenme sürecinin devamlılığı için motivasyon önemli bir etkendir (Sharma ve Sharma, 1997). Öğrenmede motivasyon doğrudan olmayıp, ancak kelimelere dökme, hedef seçenekleri ve hedefe odaklı etkinlikler gibi davranıĢ dizinlerinden çıkarılır. Motivasyon, insanların hareketlerinin nedenini anlamamıza yardım eden açıklayıcı bir kavramdır (Schunk, 2008/2009: 453).Yapılan uygulamanın, öğrencilerin motivasyonu üzerinde ne düzeyde etki gösterdiğini belirlemek için araĢtırmacı tarafından geliĢtirilen motivasyon ölçeği kullanılmıĢtır. Motivasyon ölçeğinin oluĢturulması için ilgili alanyazın taranmıĢtır (Pintrich, Smith, Garcia ve Mckeachie, 1993; Dede, 2003; Artino, 2005; Özevin, 2006; Yılmaz ve Huyugüzel ÇavaĢ, 2007; Dede ve Yaman, 2008; Kurtuldu, 2012; Uzun ve KeleĢ, 2012). Bu doğrultuda öğrencilerin derse iliĢkin motivasyonlarını ölçmeye yönelik 40 maddeden oluĢan bir havuz meydana getirilmiĢtir. OluĢturulan maddeler uzman görüĢüne sunularak kapsam geçerliği sağlamak için (Büyüköztürk, 2005) BÖTE bölümünde iki ve eğitim bilimleri bölümünden iki öğretim üyesinin görüĢlerine baĢvurulmuĢtur. 7 olumsuz ve 19 olumlu olmak üzere toplam 26 maddeden oluĢan Likert tipinde bir ölçek elde edilmiĢtir. Likert ölçeklerin hazırlanıĢının basit ve kolay olması, güvenirliğinin yüksek olması ve madde analizi ile tek boyutluluğun sağlanması (Balcı, 2009: 133) sebepleriyle motivasyon ölçeği Likert tipinde hazırlanmıĢtır. “Tamamen katılıyorum (5)”, “katılıyorum (4)”, “kısmen katılıyorum (3)”, “katılmıyorum (2)”, “hiç katılmıyorum (1)” Ģeklinde derecelendirilmiĢtir.

ÇalıĢma grubuna benzer özelliklere sahip Fırat, Ġnönü ve Anadolu Üniversitesi BÖTE bölümünde öğrenim gören öğrencilerle ölçeğin pilot uygulaması gerçekleĢtirilmiĢtir. Bu uygulamada 123 öğrenciden alınan veriler üzerinde yapı geçerliliğini sağlamak için en sık kullanılan tekniklerden biri olan faktör analizi (Stapleton, 1997; Tucker ve MacCallum, 1997; Karasar, 2003; Tabachnick ve Fidell, 2007; Balcı, 2009; TavĢancıl, 2010; Çokluk ve diğerleri, 2012; Büyüköztürk, 2013)

90

iĢlemi gerçekleĢtirilmiĢtir. Kline‟e (1987) göre, faktör analizinin uygulanması için örneklem büyüklüğü, madde sayısının en az iki katı kadar olması gerektiğinden çalıĢmanın uygulandığı örneklem büyüklüğünün yeterli olduğu söylenebilir. Örneklem büyüklüğü, faktör analizi iĢlemlerinde etkilidir (Floyd ve Widaman, 1995; Fabrigar, Wegener, MacCallum ve Strahan, 1999; Matsunaga, 2010). Ölçülen niteliğin elden geldiğince tek bir özelliğe bağlı kalması öngörüldüğünden (Köklü, 1995: 89) ölçekte madde analizi yollarından faktör analizi iĢlemi yapılmaktadır (TavĢancıl, 2010). Faktör analizi ile hem tek boyutluluk hem de maddelerin alt faktörlere ayrılıp ayrılmadığı belirlenir (Balcı, 2009: 131). Faktör analizi, gözlenen değiĢkenlerin doğrusal kombinasyonlarını oluĢturur (Kim ve Mueller, 1978; Tabachnick ve Fidell, 2007).

Örneklem büyüklüğü açısından faktör analizi için veri yapısının uygunluğu KMO testi, verilerin çok değiĢkenli normal dağılımdan gelip gelmediğinin belirlenmesi ise Bartlett küresellik testi ile yapılmaktadır (Çokluk ve diğerleri, 2012). Pilot uygulamada kullanılan taslak ölçeğin KMO değeri .898, Bartlett test değeri ise 2172.800 düzeyinde ve anlamlı (p= .000) bulunmuĢtur. Bu sonuçlara göre, bu uygulama verileri faktör analizi için uygundur (Pallant, 2005; Tabachnick ve Fidell, 2007; TavĢancıl, 2010; Çokluk ve diğerleri, 2012; Büyüköztürk, 2013).

Ölçeğe açımlayıcı faktör analizi tekniklerinden temel bileĢenler analizi ve varimax dik döndürme yöntemi uygulanmıĢtır. Öz değeri 1‟in üzerinde olan dört faktör ve toplam açıklanan varyans %63.937 olarak belirlenmiĢtir. Faktörlerin öz değerleri (sırasıyla 11.172, 2.777, 1.568, 1.107), açıklanan varyans oranı (sırasıyla %42.968, %10.681, %6.031, %4.257) ve yamaç-birikinti grafiği (ġekil 2) de dikkate alınarak (Cattell, 1966; Velicer, 1976; Gorsuch ve Dreger, 1979; Pallant, 2005; TavĢancıl, 2010; Çokluk ve diğerleri, 2012; Büyüköztürk, 2013) ölçeğin faktör sayısı iki bulunmuĢtur.

91

ġekil 2. Yamaç-Birikinti Grafiği (Scree Plot)

Faktör analizi iĢlemleri iki faktör baz alınarak tekrarlanarak toplam açıklanan varyans %53.650 elde edilmiĢtir. Faktör yük değerleri için .45 belirlenerek madde seçiminin iyi olması sağlanmıĢtır (Büyüköztürk, 2013: 134). Faktör yük değerleri için .40 ve üzeri anlamlı (Ford, MacCallum ve Tait, 1986: 296), .30 ve üzeri orta, .60 ve üzeri oldukça iyidir (Kline, 2014). Toplamda üç maddenin faktör yük değerleri .45‟den küçük olduğundan analiz iĢlemlerinden çıkarılarak 23 maddeden ve iki faktörden oluĢan bir ölçek elde edilmiĢtir.

92

Tablo 12. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları Dersi Motivasyon Ölçeği Faktör Analizi Sonuçları

Maddeler Faktör

Yükü I. Faktör: Ġçsel Motivasyon

4. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersinin ödev ve projelerini zevkle yaparım. .853 12. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersine ait ödev ve projeleri yapınca kendimi

mutlu hissederim.

.829 2. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersini yeni Ģeyler öğrenmek istediğim için zevkle

takip ederim.

.777 6. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersine yönelik çalıĢmaları ya da ödevleri kendim

için yaparım.

.771 5. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersinin konularıyla ilgili bilgi sahibi olmak için

çaba gösteririm.

.769 15. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersini önemsediğim için ödev ve projeleri

zamanında yapmaya çalıĢırım.

.760 1. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersine baĢarılı olmak için isteyerek çalıĢırım. .747 3. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersini sevdiğim için çeĢitli web sitelerine,

forumlara ve bloglara üye olmaya çalıĢırım.

.715 19. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersi ile ilgili yeni konuları öğrenip arkadaĢlarla

paylaĢmaktan hoĢlanırım.

.708 7. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersine ait çalıĢmalarımı baĢarılı olmak için

yapıyorum.

.691 18. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersinde verilmeyenleri araĢtırmayı isterim. .682 17. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersinde yeni uygulamaları öğrenmek isterim. .642 13. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersinde baĢarılı olmak önemlidir. .612 8. Yazılım dünyasında bir yere sahip olmak için ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları

dersinde baĢarılı olmak isterim.

.610 26. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersine yönelik gerçekleĢtirdiğimiz etkinlikler

derse iliĢkin motivemi artırıyor.

.587 14. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersinde kendimi iyi hissedince baĢarılı olacağımı

düĢünürüm.

.552

Varyans= %47.161 Cronbach Alpha= .946

II. Faktör: Motivasyonsuzluk

23. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersinde arkadaĢlarıma yardımcı olmaktan hoĢlanmam.*

.862 22. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersinde sınıftaki farklı düĢünceleri önemsemem.* .768 20. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersindeki uygulamalar zaman kaybı olduğundan

yapmam.*

.763 11. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersine ait çalıĢmaları yapmak istemiyorum.* .710 24. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersinde çeĢitli beceriler elde ettiğimi

sanmıyorum.*

.706 10. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersine ait ödev ve projeleri dersi geçmem

gerektiği için yapıyorum.*

.649 25. ĠĢletim Sistemleri ve Uygulamaları dersine iliĢkin beklentilerim karĢılanmadığından

derse katılma isteğim bulunmamaktadır.*

.592

Varyans= %10.367 Cronbach Alpha= .880

KMO= .912 Bartlett Testi= 1994.091 Varyans= %57.529 Cronbach Alpha= .946 * Olumsuz maddeler

93

Mevcut ölçeğin, iç tutarlılık ölçüsü Cronbach Alpha katsayısı .946 bulunarak güvenirlik düzeyi .70‟in üstünde olması (Cronbach, 1951; Pallant, 2005; Büyüköztürk, 2013) sebebiyle testin güvenir olduğu söylenebilir. Güvenirliğin yüksek olması ölçek maddelerinin birbiriyle tutarlı ve aynı yapıyı sorgulayan maddeler olduğunu gösterir (TezbaĢaran, 2008; TavĢancıl, 2010). Ölçeğin Spearman-Brown .905 ve Guttman Split- Half katsayısı da .894 olarak tespit edilmiĢtir. Açıklanan toplam varyans %57.529 bulunmuĢtur. TavĢancıl (2010: 48), Scherer, Wiebe, Luther ve Adams‟den (1988) aktardığına göre, %40 ile %60 arasında değiĢen varyans oranları yeterli bulunmaktadır. Faktör deseni için açıklayıcı bir istatistik olan (Bentler, 1977) KMO testi değeri .912 bulunmuĢ ve .90‟ların üzerinde olduğundan buna mükemmel bir sonuç denilebilir (Kaiser, 1970; Russell, 2002). Ayrıca ölçeğin Barttlett testi değeri 1994.091 olarak saptanmıĢtır. Ölçek maddelerinin faktör yük değerleri .853 ile .592 arasındadır.

Ölçeğin alt boyutlarından olan birinci faktör “içsel motivasyon” varyansı %47.161, Cronbach Alpha‟sı .946; ikinci faktör “motivasyonsuzluk” varyansı %10.367 ve Cronbach Alpha‟sı da .880 olarak bulunmuĢtur. Böylelikle ölçek, çalıĢma grubuna uygulanacak duruma gelmiĢtir (Ek-4).