Türk askeri ve savunma ürünleri üretimi ile Orta Asya’dan Anadolu’ya ve oradan da Viyana’ya kadar gidildiği, aşılan yollar üzerinde girilen muharebeler düşünüldüğünde, kullanılan teknolojinin yüksek etkinlikte olduğu düşünülebilir. Ancak 1. Dünya Savaşı ile başlayan, modern Türkiye’nin kurulumu döneminde de küresel gelişime devam eden bilim ve teknoloji ile üretilen savunma sanayi ürünleri, bu dönem öncesi ile karşılaştırılamayacak seviyelere ulaşmıştır. Güncel savunma
sanayi ürünleri teknolojisinden 18. y.y. itibari ile uzaklaşılmaya başlanması ile 1. Dünya Savaşı’nda gösterilen askeri etkinsizlik sonucu, kurtuluş savaşı sınırlı üretim kapasitesi altında gerçekleştirilmiştir.
Modern Türkiye’nin kurulması sonrasında tarım devletinden sanayi devletine geçiş sürecinde savunma sanayi de kalkınma hamlesine dahil edilmiş, ekonomik ve teknik yetersizlikler içinde silah ve havacılık sektöründe çeşitli girişimler uygulanmıştır.
Bu girişimler basit bir kronolojik sıra altında sıralanır ise; 1921 yılında;
- Askeri Fabrikalar Genel Müdürlüğü’nün kurulması, 1924 yılında;
- Ankara’da fişek fabrikaları ile hafif silah ve top tamir atölyelerinin kurulması, - İstanbul’da Gölcük Tersanesinin kurulması,
1925 yılında;
- İstanbul Haliç’te Şakir Zümre Sanayi Harbiye ve Madeniye Fabrikasının kurulması,
- Türk Tayyare Cemiyeti’nin (Türk Hava Kurumu) kurulması, 1926 yılında;
- Kayseri’de Tayyare ve Motor Türk A.Ş.(TamTAŞ)’nın kurulması, 1927 yılında;
- Kırıkkale Mühimmat Fabrikasının kurulması, 1930 yılında,
- İstanbul’da Nuri Killigil Tabanca, Havan ve Mühimmat Üretim Tesisleri, - Ankara’da Kayaş Kapsül Fabrikası,
1941 yılında;
- Ankara’da THK Uçak Fabrikası’nın kurulması, 1945 yılında;
- Ankara’da THK Motor Fabrikası’nın kurulması ile
o günün koşulları altında savunma sanayinde kamu ve özel sektör yatırımları gerçekleşmiştir. 1941-1944 2. Dünya savası askeri yardımları, sonrasında Truman Doktrini ile Marshall Planı ve soğuk savaş döneminde gerçekleşen askeri hibeler ve bakım bedelleri nedeni ile Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yurtiçi siparişleri azalmış ve
yerli savunma sanayimiz yurt içinden gerekli desteği alamamıştır. (Savunma Sanayimiz Tarihçe, https://www.ssb.gov.tr/WebSite/contentlist.aspx?PageID=47&LangID=1 , 11.04.2019)
1974 Kıbrıs olayları gibi bir durumda ulusal çıkarlar için hibe edilen silahların kullanılmasına engeller çıkarılması sonucunda Federal Almaya’dan G3 ve MG3 için üretim lisanları satın alınmış MKEK’de üretimleri yapılarak kullanılmaya başlanmıştır. Kıbrıs Barış Harekatı sonrasında karşılaşılan engellere çözüm oluşturulması amacı ile askeri güçlendirme vakıfları kurulmuştur.
1970-1985 döneminde kurulan kamu ve özel sektör nitelikli savunma sanayi işletmeleri;
- Aselsan, - Havelsan, - Aspilsan,
- HEMA Dişli Sanayii ve Ticaret A.Ş., - Asil Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş., - Barış Elektrik Endüstrisi A.Ş., - İşbir Elektrik Sanayi A.Ş., - ASMAŞ,
- Yüksek Teknoloji A.Ş.,
- TUSAŞ Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş. (TAI), - Aksa Makina Sanayi A.Ş. ve
- ETA Elektronik Tasarım Sanayi ve Ticaret A.Ş.’dir.
5. Kalkınma planı ile savunma sanayi yatırımlarına öncelik verilmesi kararlaştırılmış ve sonrasında 1985-1989 dönemini kapsayan 5. Beş Yıllık Kalkınma Planı ile savunma sanayiinin geliştirilmesine yönelik yatırımlara ağırlık verilmesi planlanmıştır. Plan doğrultusunda Savunma Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (SAGEB) kurulmuş, 1989 da Savunma Sanayi Müsteşarlığı olarak yeniden yapılandırılmış ve 2018 de Savunma Sanayi Başkanlığı adı verilmiştir. 6’ıncı ve 7’nci kalkınma planlarında ise ortak üretim yaklaşımı seçilerek hazır alımların azaltılması planlanmış olup bu kapsam dahilinde zırhlı hafif çatışma aracı, yakın hava desteği helikopteri (Jaguar) ve pilot başlangıç eğitimi uçağı gibi projelere başlanmıştır. Takip eden plan döneminde ana yapılarda kısmi tasarım yaklaşımları ile uygulamalarına başlanmıştır.
1985-2006 arası dönemde savunma sanayi alanında belirlenen politika doğrultusunda;
- TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. (TEI), - MAN Kamyon ve Otobüs Sanayii A.Ş.,
- STFA Savronik Elektronik Sanayii ve Ticaret A.Ş. , - Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı (TSKGV),
- MİKES - Mikrodalga Elektronik Sistemler Sanayii ve Ticaret A.Ş. , - FMC-NUROL Savunma Sanayii A.Ş. (FNSS),
- ROKETSAN,
- TRANSVARO Elektron Aletleri Sanayii ve Ticaret A.Ş., - MARCONİ Komünikasyon A.Ş. (SELEX),
- GATE Elektronik, Aydın Yazılım ve Elektronik Sanayii ve Ticaret A.Ş. (AYESAŞ)
- HAVELSAN Teknoloji Radar,
- MTU Motor Türbin Sanayi ve Ticaret A.Ş.,
- ESDAŞ Elektronik Sistemler Destek Sanayii ve Ticaret A.Ş., - Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret A.Ş. (STM), - NUROL Makine Sanayii A.Ş.,
- TİSAŞ Trabzon Silah Sanayi AŞ ,
- Girsan Silah Sanayii, İNFOTRON Elektronik ve Bilgisayar Sistemleri Üretim ve Tic. A.Ş.,
- RMK Marine Gemi Yapım Sanayi, - Alp Havacılık,
- Milsoft Yazılım Teknolojileri A.Ş., - Yonca-Onuk Adi Ortaklığı,
- HAVELSAN EHSİM, - Inta SpaceTurk,
- YALTES Elektronik ve Bilgi Sistemleri Üretim ve Ticaret A.Ş., - Vestel Savunma Global Teknik A.Ş.,
- KALETRON Yazılım Teknolojileri San. ve Tic. A.Ş., - SDT Uzay ve Savunma Teknolojileri ve
- Meteksan Savunma başta olmak üzere çok sayıda kuruluş faaliyet göstermeye başlamıştır.
2001 ekonomik krizi ile daralan yurt içi pazarı için 2006 ile yerli işletmelerin dış satışları kamu tarafından desteklenmeye başlamış ve aynı yıl savunma ürünleri tedariki için yerli ana yükleniciler hedeflenmiş, uygulanabilir bütçenin etkin kullanılmasını sağlarken kaynak kullanım verimini arttıracak yerli yapılabilirlik etütleri uygulanmaya başlanmıştır. Aynı yıl ortak ar-ge tasarım ve üretim çalışmaları ile altyapının geliştirilmesi, teknolojik ve yönetsel yeteneklerin geliştirilmesi temel hedef seçilmiştir. Takip eden kalkınma planı döneminde stratejik teknolojilerin ve ilgili tasarım yeteneklerinin yurt içinden sağlanması amaçlanarak yerli ana yüklenicilerin liderliğinde özgün tasarım projeleri ön plana çıkmıştır. Özgün tasarım projelerine örnek olarak;
- Milli Piyade Tüfeği, - Milgem Korvet Gemisi, - Çeşitli İHA’lar,
- Göktürk Gözlem Uydusu,
- Atak Yakın Destek Çatışma Helikopteri, - Altay Ana Savaş Tankı ve
- Hürkuş Pilot Başlangıç Eğitimi Uçağı verilebilir.
Bu süreç içinde TSK’nın ve ulusal savunma sanayinin ar-ge gereksinimlerini karşılamak, yerli ve yabancı kuruluşlar ile işbirliği yapabilecek Tübitak GATÖM
(Güdümlü araçlar Teknoloji ve Ölçüm Merkezi) 1972 yılında kurulup takip eden yıllar içinde 1988 ‘de adı Tübitak SAGE (Savunma Sanayi Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü) olarak yeniden yapılandırıldı. SAGE’nin bu günkü görevi savuma sistemlerinde kavramsal tasarımdan prototip üretimine kadar ar-ge çalışmalarına destek olabilmektir. (Savunma Sanayimiz Tarihçe, https://www.ssb.gov.tr/WebSite/ contentlist.aspx?PageID=47&LangID=1 , 11.04.2019)
1968 yılında kurulan Tübitak Elektronik Araştırma Ünitesi (EAÜ) 1980 yılında bünyesine Yarı iletken Teknoloji Araştırma Laboratuvarlarının katılması ile mikroelektronik teknolojisi üzerine ar-ge yeteneğine ve stratejik öneme sahip tüm devre üretebilecek kapasiteye ulaştı. 1991 yılında Elektronik ve Yarı İletkenler Teknolojisi bölümüne dönüştürüldükten sonra 1995 yılında Ulusal Elektronik ve Kripto Araştırma Enstitüsüne (UEKAE) dönüştürüldü. 1999 yılında UEKAE bünyesinde İleri Teknolojiler Araştırma Grubu (İLTAREN) kuruldu. 2010 yılında UEKAE ile Bilgi Teknolojileri Enstitüsü (BTE) birleştirilerek Tübitak BİLGEM (Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi) oluşturuldu. Tübitak BİGEM bünyesinde Siber Güvenlik Enstitüsü (SGE9 ve İleri teknolojiler Araştırma Enstitüsü (İLTAREN) bulunmaktadır.
4. ULUSAL SAVUNMA SANAYİ ENTEGRASYON PLANLARININ