Stok-Cari Modülü

Türk mevzuatlarına göre stok ve cari (finans) işlemlerinin yapıldığı modüldür. Cari (Müşteri-Satıcı) ve stok kartları tanımlanır. Alış faturası, satış faturası, giriş irsaliyesi, çıkış irsaliyesi ve cari hareketler girilir. Girilen bilgilere yönelik çeşitli raporlar alınır. Aşağıda Stok-Cari modülünde kullanılan birkaç ekran anlatılmıştır. Muhasebe modülü ile entegre çalışmaktadır. Buradan girilen kayıtlar otomatik olarak muhasebeleştirilebilir.

3.3.1 Cari Hareket

Bu forma ulaşmak için “Stok-Cari” menüsündeki “Cari Hareket” seçeneği tıklanmaktadır. Hazırlanan bu formun amacı, işletmeye ait müşteri ve satıcılarına ait ödeme ve tahsilât bilgilerinin tutulmasıdır. Bu forma Cari Kodu, Cari Adı, ünvanı, borç tutarı, alacak tutarı gibi bilgiler girilmektedir. Bu bilgiler, “CARI_HAREKET” adlı veri tablosuna kaydedilmektedir.

Şekil 3.33 Cari Hareket

3.3.2 Alış Faturası

Bu forma ulaşmak için “Stok-Cari” menüsündeki “Alış Faturası” seçeneği tıklanmaktadır. Hazırlanan bu formun amacı, işletmeye ait alış faturası bilgilerinin tutulmasıdır. Bu forma fatura tarihi, fatura no, açıklama, stok kodu, stok adı ve birimi gibi bilgiler girilmektedir. Bu bilgiler, “STOK_HAREKETLERI_BASLIGI” , “STOK_HAREKETLERI_SATIRLARI” adlı veri tablosuna kaydedilmektedir.

Şekil 3.34 Alış Faturası

3.3.3 Satış Faturası

Bu forma ulaşmak için “Stok-Cari” menüsündeki “Satış Faturası” seçeneği tıklanmaktadır. Hazırlanan bu formun amacı, işletmeye ait satış faturası bilgilerinin tutulmasıdır. Bu forma fatura tarihi, fatura no, açıklama, stok kodu, stok adı ve birimi gibi bilgiler girilmektedir. Bu bilgiler, “STOK_HAREKETLERI_BASLIGI” , “STOK_HAREKETLERI_SATIRLARI” adlı veri tablosuna kaydedilmektedir.

Şekil 3.35 Satış Faturası

3.4 Demirbaş Modülü

Türk mevzuatlarına göre Demirbaş işlemlerinin yapıldığı modüldür. Demirbaş kartları tanımlanır. Amortisman ve değerleme hareketleri girilir. Girilen bilgilere yönelik çeşitli raporlar alınır. Aşağıda Demirbaş modülünde kullanılan birkaç ekran anlatılmıştır. Muhasebe modülü ile entegre çalışmaktadır. Buradan girilen kayıtlar otomatik olarak muhasebeleştirilebilir.

3.4.1 Demirbaş Kartı

Bu forma ulaşmak için “Demirbaş” menüsündeki “Demirbaş Kartı” seçeneği tıklanmaktadır. Hazırlanan bu formun amacı, işletmedeki demirbaşların bilgilerinin tutulmasıdır. Bu forma demirbaş kodu, demirbaş adı, amortisman süresi, amortisman değeri gibi bilgiler girilmektedir. Bu bilgiler, “DEMIRBAS” ve “DEMIRBAS_ENTEGRASYON” adlı veri tablolarına kaydedilmektedir. Demirbaşlar işletmeye ait binalar, taşıtlar olabileceği gibi sığırlar da olabilir. Bu kart

üzerindeki bilgilere göre amortisman ve değerleme işlemleri yapılır. O yüzden kayıtların doğru girilmesi son derece önemlidir.

Şekil 3.36 Demirbaş Kartı

3.4.2 Amortisman

Bu forma ulaşmak için “Demirbaş” menüsündeki “Amortisman” seçeneği tıklanmaktadır. Hazırlanan bu formun amacı, işletmedeki demirbaşların amortisman bilgilerinin tutulmasıdır. Amortisman yıllık olabildiği gibi dönemlik de (geçici vergi dönemleri) olabilir. Amortisman bilgileri, “DEMIRBAS_HAREKET” adlı veri tablosuna kaydedilmektedir. İşletmeye ait tüm demirbaşların (binalar, taşıtlar, sığırlar gibi) amortismanı bu ekranda yapılır.

4. TARTIŞMA

Türkiye’de özellikle hayvansal üretimde entansif üretimin yaygınlaşmaya başlaması ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak bilgisayar destekli kayıt sistemleri ve sürü sağlığı programlarının yavaş da olsa yaygınlaşmaya başladığı görülmektedir. Oysa gelişmiş ülkelerde örneğin İtalya’da 1991 yılında yürütülen bir çalışmada piyasada kullanılan 14 farklı program karşılaştırılmış ve bu programların işletme ve sürü yönetimine olası etkileri tartışılmıştır (Battia ve ark. 1991). Benzer şekilde İngiltere’de yürütülen bir çalışmada 562 süt sığırcılığı işletmesinin % 62’si en az bir veya daha fazla bu amaçla hazırlanmış programı kullandıklarını bildirmişlerdir (Guilhermino ve Esslemont, 1993).

Hayvancılık sektöründe elektronik ortamda kayıt tutmanın yaygınlaşması ve bu alanda yapılan yazılım ve otomasyon işlemlerinin yaygınlaşması ile birlikte araştırıcılar, kullanılan sistemlerin etkinliğini ve işletmelere etkilerini araştırmakta ve bu alanda farklı öneriler ve çözüm önerileri üzerinde bulunarak sistemlerin iyileştirilerek teknik ve ekonomik etkinliğin arttırılması üzerine çalışmaktadırlar (Domecq ve ark. 1991; Udomprasert ve Williamson 1990).

Geliştirilen yeni nesil programlarda ise işletmelerde kayıt tutmanın yanında, tutulan kayıtlardan analitik olarak yararlanabilmenin yolları aranmaktadır. Bu amaçla yapılan yazılımlarda süt kalitesi, hayvanların yeterli ve dengeli beslenmeleri, koruyucu hekimlik için önemli bir analitik araç olarak faydalanılma yolları aranmaktadır (Moon ve ark. 2007). Oysa Türkiye’de hayvancılık işletmelerinde kayıtların elektronik ortamda tutulması oldukça sınırlıdır. Uygulamanın yaygınlaşması için önemli adımlar atılması gerektiği anlaşılmaktadır. Son yıllarda uygulamaya konulan hayvan kayıt sistemi bu anlamda önemli bir gelişme ve alt yapının oluşturulabilmesi açısından olumlu bir adımdır.

Geliştirilen bu yazılım programı ile sürü yönetiminde önemli olan klasik kayıtların oldukça rahat bir şekilde tutulabileceği bir yazılımın rahatlıkla yapılabileceği ortaya konulmuştur. Program bazı yurt dışı örneklerinde olduğu gibi

mümkün olduğu ölçüde teknik ve finansal anlamda veri girişi ve işletme takibini kolaylaştırabilecek alt yapı ve tasarıma sahiptir (Şekil 3.2). Otomasyon programlarının yaygınlaşması nedeniyle yeni yetiştirme ve sürü yönetimi amacıyla hazırlanan yazılım ve uygulamaların buna uygun olarak ayarlanması ve şartlara adapte edilmesi gerektiği ileri sürülmekte ve bunun bir zorunluluk olduğu bildirilmektedir (Wade, 2006). Hazırlanan yeni yazılım programı sığır kartı ve sürü kartı modülleri klasik kayıtların tutulmasına imkân tanımaktadır. Bunun yanı sıra oluşturulan izleme ekranı vasıtasıyla kullanıcılar tarafından oldukça farklı amaç ve istekler için kullanılabilme imkânı da sağlamaktadır.

Tüm hayvancılık işletmelerinde işletme karlılığı ile etkili bir sürü ve işletme yönetimi arasında doğrudan ilişki söz konusudur. Dolayısıyla karlı ve verimli hayvansal üretimde işletme kayıtlarının düzenli olarak tutulması ve bunlardan yararlanılarak gerekli önlem ve müdahalelerin yapılması oldukça önemlidir. Hazırlanan yazılım ile önemli verim parametreleri örneğin, ilk buzağılama yaşı, buzağılama aralığı, vb parametreler oldukça kolay bir şekilde ve istenilen amaca uygun izleme ekranlarından takip edilebilmektedir. Bu uygulamalarla etkili sürü yönetimi sağlanarak işletmelerde önemli karlılık ve verimlilik artışları sağlanabilir. Örneğin; süt sığırcılığında ilk buzağılama yaşının kabul edilebilir düzeyden (24 ay) sapmasının, hayvan başına en düşük 90,21 YTL en yüksek 136,52 YTL arasında ilave yem gideri artışına neden olduğu bildirilmiştir. Buzağılama aralığının 14 aylık kabul edilebilir süreden sapması ile araştırmanın yürütüldüğü 5 farklı Tarım İşletmesinde buzağı kaybı açısından maliyetin 580 YTL ile 2.300 YTL arasında değiştiği bildirilmiştir. İncelenen bu özelliğin laktasyon bakımından işletmelere olan kaybının ise hayvan başına ortalama 59 YTL ile 88 YTL arasında olduğu bildirilmiştir. Araştırıcılar gerçekleşen laktasyon sayısı, hayat süresi ve beklenen laktasyon sayısı üzerinden laktasyon kaybına ilişkin olarak yapılan ekonomik analiz sonuçlarına göre sürüdeki birey başına bu kayıpların en düşük olarak gerçekleştiği işletmede 240 YTL, en yüksek kaybın gerçekleştiği işletme için ise 451 YTL olarak gerçekleştiğini bildirmişlerdir (Kumuk ve ark. 1999).

Yapılan bir başka çalışmada buzağılama aralığının 13, 14, 15, 16 ve 17 aya uzamasının 1. laktasyondaki sığırlar için sığır başına maliyeti sırasıyla 26, 66, 113,

163, 217 $/yıl/inek olduğu bildirilmiştir. Bu kayıpların laktasyon sayısının artması ile birlikte örneğin 6-8. laktasyonda, kayıpların 38 $’ dan başlayıp 486 $ civarlarına yükseldiği bildirilmiştir (Dijkhuizen ve Morris, 1997). Yapılan bu çalışmalar etkili sürü yönetimi ile işletmelerde önemli karlılık ve verimlilik artışlarının gerçekleştirilebileceğini ortaya koymaktadır.

İsviçre’de 2006 yılında yürütülen bir çalışmada 1000 adet süt sığırcılığı işletmesinde yapılan saha çalışmasında etkili kayıt tutma, otomasyon ve bilgi sistemlerinden faydalanmak amacıyla yapılan yatırımlar sonucu sağlık giderlerinde % 20 oranında bir azalma tespit edildiğini, buna karşılık hayvan başına yıllık 100 İsviçre Frangı tasarruf sağlanabileceği bildirilmiştir (Holl ve ark. 2007). Hazırlanan yazılım programı küçük ölçekli işletmeler dahil her türlü işletmede oldukça düşük sayılabilecek bir ilave yatırım maliyeti ile etkili sürü yönetimi ve işletme yönetimine katkı sağlayarak, işletmelerin ekonomik performansına önemli katkı yapmanın mümkün olduğunu ortaya koymaktadır.

Türkiye’de hayvancılık işletmelerinde bilgisayar destekli kayıt tutma ve otomasyon sistemleri daha ziyade büyük ölçekli işletmelerde kullanılmaktadır. Oysa yapılan çalışmalarda bu tip sistemlerin küçük ölçekli işletmelerde de kullanılabileceği ve bu kullanımın işletmelerin teknik ve ekonomik parametrelerine olumlu katkı yapabileceği bildirilmiştir (Pharo verk. 1990; Obritzhauser, 1994).

Hayvansal üretimde özellikle piyasa için üretim yapan işletmelerde bu uygulama daha hızlı artma eğilimindedir. Ancak; kayıt tutma ve sürü idaresi konusundaki bu tür uygulamaların yaygınlaşması için kullanılacak yazılım programlarının yetiştiricilerin eğitim düzeyi ve kültürel alt yapısına uygun olarak hazırlanması gerekir. Bu tür yazılım programları her şeyden önce fonksiyonel ve ekonomik olarak da cazip hale getirilmelidir.

Bu alanda yazılmış programlar gün geçtikçe artmaktadır. Bu alanda yazılmış bir program aşağıda kısaca değerlendirilmiştir (Turan, 2004).

Şekil 4.2 Sığır kayıt sistemi programında süt verim kontrol kayıtları ekranı.

Bu program kısaca değerlendirildiğinde; Windows tabanlı olarak Borland C++ Builder dili kullanılarak ve bilimsel destek alınarak yazılmış bir programdır.

Ancak bu program, Paradox gibi kayıt güvenliği olmayan bir veri tabanının seçilmesi, Borland C++ Builder gibi gelişmiş bir dil seçilmesine rağmen kullanılan nesnelerin yetersizliği, yazılımın yapısından dolayı daha sonraki gelişmelerin takip edilmesinin güçlüğünden dolayı, yazılım tekniği açısından bazı yetersizlikleri de barındırmasına rağmen bu alanda boşluk dolduracak bir program olma durumundadır.

Ülkemizde maalesef birçok sektörde olduğu gibi hayvancılık sektörü üzerine yazılmış gelişmiş bir program mevcut değildir. Şimdiye kadar yazılan programda birçok bilgiyi tutmak mümkün olamamıştır. Yazılan program kendini yenileyememiş, yeni sürümleri çıkmamıştır. Muhasebe, Finans (satın alma ve satış) Demirbaş (amortisman ve değerleme) gibi bir işletme için önemi tartışılamayacak bilgilerle entegre çalışmamaktadır. Belli bir kayıt sınırlaması mevcuttur. Onun dışında kullanılan veri tabanının (Paradox) güvenliği, sağlamlığı, kayıt miktarı yeterli değildir.

Yabancı ülkeler tarafından, büyük bir ekip ve yüksek maliyetlerle yazılan programlar sürü yönetimi konusunda gelişmiş olmalarına rağmen finans yönetimi olarak eksik ve Türk mevzuatlarına uygun değillerdir. Ayrıca ülkemizde tüm işletmelerin vazgeçilmezi olan muhasebe ve demirbaş (amortisman, değerleme) modülleri bulunmamaktadır.

Yabancı programlarda kullanılan Paradox, Microsoft Access ve Firebird Veritabanlarının özellikleri Microsoft SQL Veritabanının özelliklerinin çok gerisindedir. Paradox veri tabanı çok basit programlarda ve genelde yazılım işine yeni başlayan programcılar tarafından tercih edilmektedir. Microsoft Access veritabanı daha çok tek kullanıcılı programlar yazmak amacıyla ve raporlama mantığının kolay olmasından dolayı kullanılır. Ayrıca Microsoft Access’in özelliklerini kullanarak ekran tasarımı ve kaydetme, silme, kayıt değiştirme işleri çok kolay yapılabilir. Fakat versiyonlar arasında uyumsuzluğu nedeniyle uzman yazılım firmaları tarafından pek fazla tercih edilmez. Firebird veritabanı yine kullanışlı bir veritabanı olmasına rağmen güvenlik açığı zafiyeti bulunmaktadır.

Yabancı programlar Türkçe dil desteğini verebilirler fakat Türkiye’de yazılmış bir program kadar anlaşılır olmaları şimdiye kadar pek mümkün olmamıştır. Windows programı gelişmiş bir ekiple Türkçe’ye çevrilmiş olmasına rağmen hala anlaşılamayan kelimeler mevcuttur.

Yabancı programların yine Türk Mevzuatlarına yönelik geliştirmiş oldukları programlar, Türk Mevzuatlarının çok karmaşık olmasından dolayı tam olarak adapte olamamıştır.

Hazırlanan bu programda son derece gelişmiş yazılım araçları kullanılmıştır. Teknolojik gelişmelere açık olarak tasarlanmıştır. Şu an mevcut olmayan elektronik otomasyon sistemleri ileride eklenebilir. Sınırsız veri girişine sahiptir. Türk mevzuatlarına göre hazırlanmış finans, muhasebe ve demirbaş modülleri bulunmaktadır.

5. SONUÇ VE ÖNERİLER

Türkiye’de hayvancılık işletmeleri önemli ölçüde küçük ve orta ölçekli işletmelerden oluşmaktadır. İşletme sahiplerinin eğitim seviyeleri düşüktür. Bilgisayar destekli kayıt tutma işleminden fonksiyonel olarak yararlanılabilmesi için kullanıcıların ve işletme sahiplerinin bu özelliği göz önüne alınmalıdır. Bilgisayar destekli yazılımların sektörde yaygınlaşabilmesi için aşağıdaki önlemlerin alınması gereklidir.

Hazırlanacak yazılım programlarının yaygınlaşması için her şeyden önce ilk yatırım maliyeti ve/veya edinme bedeli sektörün ekonomik gerçekleri ile örtüşmelidir.

Hazırlanacak yazılımlar kullanıcıların beklentilerini karşılayacak özelliklere sahip olmalıdır. Bu amaçla hazırlanacak yazılımlar üreticilerle görüşülerek onların öneri ve eleştirilerini karşılayacak doğrultuda hazırlanmalı ve geliştirilmelidir.

Hazırlanacak yazılım programları bilgilerin kaybolmasını engellemeli, kayıtlı yetiştiriciliği üretici gözünde boş bir uğraş olarak algılatacak ilave iş yükü ve değersiz kılacak özelliklerden uzak olmalıdır. Dolayısıyla hazırlanacak yazılımlar maksimum veri güvenilirliği, farklı amaçlar için kullanıma imkân tanıyan, yaygın bilgisayar yazılımlarına aktarılabilir olmalıdır. Yazılımlar gereksiz ve işe yaramayan bilgilerin derlendiği bir yapıda olmamalıdır.

İthal yazılımlar, Türk kanunları ve mevzuatlarının tam olarak anlaşılamamasından dolayı ihtiyaçları tümüyle karşılayamamaktadır.

Yerli yazılımların geliştirilmesine destek verilmesi ülke ekonomisi açısından da çok önemlidir. Böylece yurtdışından yazılım ithalatı azaltılarak ülke ekonomisine önemli bir katkı sağlanmış olur. Hazırlanacak yazılım programları teknolojik yeniliklere ve yasal düzenlemelere açık olmalıdır. Programlar sürekli yenilenip geliştirilebilmelidir.

Hazırlanacak yazılım programları kolay bir kullanım ara yüzüne ve raporlama sistemine sahip olmalıdırlar. Kısa yollar ile kullanımı kolaylaştırılmalıdır. Grafiksel raporlar ile sonuçların daha kolay analiz edilmesine yardımcı olmalıdır.

Türkiye’de hayvansal üretimde ihtisaslaşmanın artması ve AB üyeliği yolunda yaşanacak olası gelişmeler daha bilinçli bir üretimi zorunlu kılacaktır. Dolayısıyla işletmelerin sadece teknik olarak değil bütüncül bir yaklaşımla finansal verileri de içerecek bir şekilde kayıt tutmaları zorunlu olacaktır.

Hayvansal üretimde kayıtlı yetiştiriciliğin yaygınlaşması ve beklenen faydaların elde edilmesi için kayıtlı üreticiler desteklenmelidir. Ancak, bu uygulamada kayıt tutmanın işletmede bir amaç değil, karlı ve verimli üretimin bir aracı olması için gereken önlemler alınmalıdır. İşletmenin amaçları doğrultusunda faydalanılmayan kayıtların işletmeye gereksiz işgücü ve mali kayıptan öteye gitmediği göz ardı edilmemelidir.

6. ÖZET T. C.

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Hayvancılık İşletmelerinde Teknik ve Finansal Verilerin Tutulmasına ve Değerlendirilmesine Yönelik Bir Bilgisayar Yazılımı

İzzet Aydın

Zootekni (Vet) Anabilim Dalı YÜKSEK LİSANS TEZİ / KONYA-2009

Bu çalışmada hayvansal üretimde işletmelerin teknik ve finansal verilerinin bir arada gerçekleştirilebileceği bir yazılım programının geliştirilmesi amaçlanmıştır.

Hayvancılık işletmelerinde teknik ve finansal verilerin tutulmasına yönelik yazılım programı geliştirilmesi amacıyla “Borland Delphi 7.0” (Borland Delphi Enterprise Version 7.0) programlama dili kullanılmıştır. Sığırlara ait bilgilerin tutulması için “Microsoft SQL Server” veri tabanı kullanılmıştır.

Gerçekleştirilen yazılım programı ile hayvancılık işletmelerinde gerekli olan süt verimi, döl verimi ve pedigri kayıtlarının oldukça görsel ve kolay takip edilebileceği bir programın rahatlıkla yapılabileceği ortaya konuldu. Ayrıca işletmelerin teknik verilerinin yanında en az onun kadar önemli olan finansal verilerinin aynı programla entegre edilebileceği ve bu verilerin Türk vergi mevzuatına uygun olarak rahatça tutulabileceği belirlendi. Gerçekleştirilen yazılım programının işletmeler için önemli kolaylık ve avantajlar sağlayacağı ortaya konuldu.

Bu çalışma ile Türkiye şartlarında hayvancılık işletmelerinin kullanabileceği fonksiyonel yazılımların rahatlıkla gerçekleştirilebileceği, bu alandaki çalışmaların ve denemelerin yaygınlaşması ile hayvansal üretimde verim artışlarının yanı sıra Türkiye ekonomisine önemli katkı ve avantajlar sağlamanın mümkün olduğu kanaatine varılmıştır.

7. SUMMARY

REPUBLIC OF TURKEY SELÇUK UNIVERSITY HEALTH SCIENCES INSTITUTE

Development of a Software Program for Storing and Evaluating Technical and Financial Data in Livestock Breeding Enterprises

İzzet Aydın

Department of Zootechny (Vet) MASTER THESIS / KONYA - 2009

The purpose of this study to develop a software program where technical and financial data can concurrently be stored in Livestock breeding enterprises

“Borland Delphi 7.0” (Borland Delphi Enterprise Version 7.0) programming language has been used for development of a software program for storing technical and financial data in livestock breeding enterprises . “Microsoft SQL Server” database has been used for storing information related to cattle.

The actualized software program revealed that it shall be easy to prepare a program, with which the milk yield, reproduction data and pedigree records required in Livestock breeding enterprises can be followed-up visually and easily. Furthermore, it is also determined that in addition to the technical data of the enterprises, the financial data, which is at least as important as that, can be integrated into the same program and these data can easily be stored in accordance with the Turkish tax legislation. It is revealed that the prepared software program shall provide significant convenience and advantage to the enterprises.

With this study, it is concluded that the functional software that can be used by the livestock breeding enterprises can easily be prepared under the conditions prevailing in Turkey and with the dissemination of studies and trials in this field it shall be possible to make a considerable contribution and bring an advantage to the Turkish economy.

8. KAYNAKLAR

1. Akbaş Y. Hayvan Islahına Yönelik Verilerin Değerlendirilmesinde Son Gelişmeler,

TYUAP,Ege Marmara Dilimi 2000 Yılı Hayvancılık Bilgi Akşam Toplantısı, 25-27 Nisan 2000, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, 2000 Marmara-İzmir.

2. Akdoğan N. Tekdüzen Muhasebe Sisteminde Maliyet Muhasebesi Uygulamaları. Ankara

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Yayınları 3. Baskı 1994 Ankara 5,6,51-54

3. Akman N, Tuncel E, Yener M, Kumlu S, Özkütük K, Tüzemen N, Yanar M, Koç A,

Şahin O, Kaya ÇY. “Türkiye Sığır Yetiştiriciliği”, Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, 2. Cilt, Milli Kütüphane 3-7 Ocak 2005 Ankara.

4. Akman N. Türkiye’nin Hayvansal Üretimi, Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği. Birinci Baskı, Kasım 2006 Ankara, 34-35-36-37-99-100-101

5. Altınkol T. Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikasına Yönelik Tarımsal Muhasebe Veri Ağı (FADN) İncelenmesi, T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Muhasebe Tezli Yüksek Lisans Programı Yüksek Lisans Tezi 2006

6. Alvarez J, Nuthall P. Adoption of computer based information systems The case of dairy farmers in Canterbury, NZ and Florida, Uruguay 29 August 2005

7. Anonim. 26.12.1992 tarih ve 21447 sayılı Resmi Gazete 1. Sayılı Muhasebe Uygulama Genel

Tebliği 1992

8. Anonim. Genel Tarım Sayımı 2001. Tarımsal İşletmeler. DİE Matbaası. 2004. Ankara.

9. Anonim. TYUAP Ege-Marmara Dilimi 2000 Yılı Hayvancılık Bilgi Alışveriş Toplantısı, Ege

Tarımsal Araştırma enstitüsü, 25-27 Nisan 2000, Menemen, İzmir http://ziraat.ege.edu.tr/~yakbas/yayin/in18.pdf. Erişim: Mart 2006.

10. Anonim. Hayvan Islahı Kanunu. Kanun No: 4631, Kabul Tarihi 28 Şubat 2001, Resmi Gazete, No: 24338. 2001

11. Anonim. Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013) Hayvancılık Özel İhtisas Raporu 2006 Ankara

12. Anonim (2006a). .Cattlemax, http://www.cattlemax.com/ Erişim: Ocak 2006 13. Anonim (2006b). .Dairylive, http://www.dairylive.com/ Erişim: Mart 2006 14. Anonim (2006c). Agritecsoft, http://www.agritecsoft.com/en/ Erişim: Mart 2006

15. Anonim(2008a). http://www.ekodialog.com/Makaleler/enron_enerji_devi_cokusu.html

Erişim Kasım 2008.

16. Anonim(2008b). http://www.ba.metu.edu.tr/~adil/BA-web/enron-atj.pdf Erişim Kasım 2008. 17. Aral S. İktisadi Kalkınmamızda Hayvansal Üretim Politikasının Yeri ve Önemi. Veteriner

Hekimler Dergisi, Cilt:59, Sayı:3-4, Sayfa 19-24 1989

18. Aral S, Sakarya E. Yozgat’ın Hayvancılık Potansiyeli ve İl Kalkınmasındaki Önemi. Yozgat İlinin Ekonomik Kalkınması Semineri, İktisadi Araştırmalar Vakfı, Sayfa : 41-71 Yozgat 1996

19. Aral S, Günlü A. Sinop İli Ekonomik Kalkınmasında Hayvancılık Sektörünün Önemi. Sinop

20. Aral S, Yalçın C, Cevger Y. Hayvansal Üretimde Maliyet Hesaplamalarında Karşılaşılan Sorunlar. Türk-Koop Ekin Dergisi, Yıl :3, Sayı:9 Sayfa : 24-31 Ankara. 1999

21. Aral Y. Türkiye’de Bazı Kamu, Özel Sektör Mezbaha ve Et Kombinalarında Sığır Kesim Hattı Etkinliği İle Kesim Aşamalarındaki İşgücü Verimliliklerinin Ölçümü Üzerine Bir Çalışma. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği Anabilim Dalı, Doktora Tezi 2007 Ankara.