Mikro düzeyde KOBİ Rekabetçilik Endeksi Sonuçları

KOBİ Rekabetçilik Endeksi, ankete katılan her KOBİ için derinlemesine rekabetçilik analizini mümkün kılmaktadır. Bu kısımda, KOBİ Rekabetçilik Endeksi’nden elde edilen sonuçlar kullanılarak seçilen bir firmanın ayrıntılı analizi yapılmıştır. Firma bilgileri gizlilik sözleşmesi nedeniyle paylaşılmamaktadır, bu nedenle bu firma Çizelge 5.12 ve Şekil 5.5'de “Firma A” olarak adlandırılmıştır. Çizelge 5.12, Firma

A'nın her değişken için ortalama puanını ve DEMATEL ağırlıklarını makro seviye analizinde olduğu gibi göstermektedir. Şekil 5.5, her değişkenin aldığı puanlara göre ağırlıklarını göstermektedir. Bu bilgiyi kullanarak, firma A’nın güçlü rekabetçilik özellikleri saptanabilir, ancak her değişkenin aldığı puanların önem düzeyleriyle olan karşılaştırmalı ilişkisi de büyük öneme sahiptir.

Çizelge 5.12 : Firma A’nın değişken ve DEMATEL puanlamaları.

Rekabetçilik Değişkeni Firma A ortalama puanı

Müşteri Odaklılık Derecesi 3.5 9.72

Ürün Fiyatlandırması 3.5 8.84

Müşteri Memnuniyeti 3.5 10.14

Proaktiflik 1 9.77

İnovasyon 4 9.74

Bilgi Edinme 2 8.88

Çalışan Yetenekleri 1.5 10.04

Açık Görüşlülük 3 7.48

Şekil 5.5 : Firma A’nın elde ettiği puanların ağırlıkları.

Kalite

Servis İletişim Müşteri Odak. Fiyat Memnuniyet

Proaktif İnovasyon Bilgi Yetenek Açık Görüş.

Firma A’nın belirgin rekabetçilik özellikleri Müşterilerle İletişim, Ürün Servisi ve İnovasyon olarak belirlenmiştir. Bu değişkenleri önem sırasına göre Ürün Teslimatı, Müşteri Memnuniyeti, Ürün Fiyatlandırması, Müşteri Odaklılık Derecesi, Ürün Tasarımı, Ürün Maliyeti, Ürün Esnekliği, Açık Görüşlülük, Ürün Kalitesi, Bilgi Edinme, Çalışan Yetenekleri ve Proaktiflik izlemektedir. Sonuçlar, makro seviye analizi ile benzerlikler göstermektedir. Proaktiflik, Bilgi Edinme ve Çalışan Yetenekleri en düşük puanı alan değişkenler olmuştur. Müşterilerle İletişim değişkenine çok fazla odaklanılıp ekstra kaynak tahsisi yapılmıştır. Ancak, makro seviye sonuçlarından farklı olarak, Ürün Maliyeti ve Ürün Teslimatı en fazla puan alan ilk üç değişken içinde bulunmamaktadır.

5.2.4.1 Firma A acil odaklanılması gereken değişkenler

Çalışan Yetenekleri, melez model çıktılarına göre en önemli 3. değişken olarak seçilmişti. Çalışan yeteneklerindeki puan artışı, genel ortalamayı daha çok etkileyecektir. Bu firma Çalışan Yetenekleri değişkeninden oldukça düşük almıştır (1.5/5). Çalışan yetenekleri bu nedenle acil odaklanılması gereken değişkenler içindedir.

Daha önce de belirtildiği gibi, KOBİ’lerin hedef ve stratejilerini gerçekleştirebilmesi için yetenek yönetimi uygulanabilecek önemli stratejik bir unsurdur. Toplam Kalite Yönetimi uygulanması çalışan yetenekleri odaklıdır. KOBİ yöneticileri veya insan kaynakları departmanı, açık görüşlü ve yetenekli çalışanlar seçme konusunda gayret göstermelidir. Çalışan özelliklerini ortaya çıkarmak için işe alım süreçlerinde kişilik testleri yapılmalıdır. KOBİ yöneticileri, istenen niteliklere sahip çalışanları cezbetmek için, çalışanların kazançlarını arttıran performans ödüllendirici veya kazanç paylaşımcı programlar uygulamalıdır.

Çalışan yeteneklerini takiben, firma proaktiflik konusunda oldukça zayıftır. Firmanın proaktiflikten aldığı puan (1/5) proaktiflik için herhangi bir çalışmanın/yatırımın yapılmadığını göstermektedir. Firmanın proaktifliğini arttırabilmesi için yeni projeler başlatması, yeni ürün tasarımları için patent başvuruları yapması veya üretim hatlarında yeni yöntemler/teknikler geliştirmesi gerekebilir. Ayrıca uygun nitelikli çalışanlar, çevresel değişikliklere daha iyi cevap verebilir ve firmanın daha proaktif olmasını sağlar, bu nedenle çalışan yeteneklerine odaklanmak aynı zamanda dolaylı yoldan firma proaktifliğini de geliştirebilir.

5.2.4.2 Firma A önemli derecede odaklanılması gereken değişkenler

Bilgi Edinme, proaktiflik ve çalışan yeteneklerinden sonra firmanın en düşük puan aldığı 3. değişkendir (2/5). Bu değişkenin en önemli derecede odaklanılması gereken değişkenler arasına girmeme sebebi bu değişkeninin diğer değişkenler kadar yüksek öneme sahip olmamasıdır. Başka bir deyişle, Bilgi Edinme değişkeni yüksek puan ağırlığına sahip değildir. Ancak firma bilgi edinme adına hemen hemen hiçbir girişimde bulunmadığı için, firmanın bu konuda rekabetçiliğini geliştirmesi daha kolay olacaktır.

Firmanın Bilgi Edinme konusunda güçlenebilmesi için çalışanlarla yenilikler, piyasa veya moda hakkında toplantılarını arttırması gereklidir. Ayrıca yeni başlayan çalışanlara oryantasyon programları uygulanmalı, çalışanların dışarıdan eğitim alması desteklenmeli, farklı araçlarla rakiplerin neler yaptıkları hakkında bilgi toplanmalı, çalışanlarla genel olarak yapılan toplantıların arttırılması ve bu toplantılarda geri bildirimlerin desteklenmesi gerekmektedir.

Ürün Kalitesi değişkeni çalışmanın çıktılarına göre en önemli değişken olarak elde edilmişti. Dolayısı ile ürün kalitesi en çok puan ağırlığına sahip olan değişkendir. Fakat yine de Ürün Kalitesi değişkeni, en önemli derecede odaklanılması gereken değişken olarak önerilmemiştir. Bunun nedeni firmanın zaten ürün kalitesi adına bazı altyapılarının olduğu ve ürün kalitesi destekleyici faaliyetlerinin olmasıdır. Bunu Ürün Kalitesi değişkeninin aldığı puandan çıkarabiliriz (2.8/5). Fakat hala ürün kalitesine yönelik bu firmada yapılabilecek birçok iyileştirme bulunmaktadır. Bu firmanın ürün kalitesinde zayıf kaldığı noktalar:

1) Üretilen ürünlerin numuneye uygunluk yüzdelerinin düşüklüğü 2) Müşterilerden geri dönen ürünlerin fazlalığı

3) Uluslararası kalite sertifikalarının yetersiz kalması

Şeklinde sıralanabilir. Firma A’nın kalite konusunda daha rekabetçi olabilmesi için öncelikle bu zayıf noktalarının üstesinden gelmesi gerekmektedir.

5.2.4.3 Firma A orta önemde odaklanılması gereken değişkenler

Müşteri Memnuniyeti, Esneklik ve Açık Görüşlülük orta önemde odaklanılması gereken değişkenler olarak seçilmiştir. Ürün Esnekliği ve Açık Görüşlülük orta derecede puan alırken (3/5) Müşteri Memnuniyeti orta-iyi arası puan almıştır (3.5/5).

Açık görüşlülüğün ağırlığı diğer değişkenlere göre düşük olmasına rağmen, açık görüşlülük bulanık DEMATEL çıktılarına göre diğer değişkenleri en çok etkileyen değişken olarak bulunmuştu. Başka bir deyişle, Açık Görüşlülüğün güçlendirilmesi dolaylı yoldan diğer değişkenleri de etkileyecektir. Açık görüşlülüğü firma içinde güçlendirmek için çalışanlara yeni fikirleri için olanak tanımak, çalışan görüşlerini düzenli olarak alınmasını sağlamak, müşteri eleştirileri sonrasında toplantılar yapmak gereklidir.

Firma A, Ürün Esnekliği konusunda güçlenmek için hem üretim hacmini hızlıca değiştirebilecek özelliklere, hem de ürün karmasında hızlıca değişiklik yapabilecek donanıma sahip olmayı hedeflemelidir. Müşteri memnuniyeti en çok etkilenen değişkenlerden biri olduğu için bu değişkeni güçlendirmenin dolaylı yolu firmanın zayıf kaldığı diğer yönlerini kuvvetlendirmek olacaktır. Ayrıca, daha sık müşteri memnuniyet anketleri uygulanması, müşterilerle iletişimi güçlendirip, firmanın hangi konularda zayıf kaldığının göstergesini müşteri bakış açısıyla sunabilecektir.