Mevcut Yapı Modelinin Oluşturulması DesignBuilder

DesignBuilder programı gerçek zamanlı olarak enerji simülasyonu gerçekleştiren bir program olduğundan yapı modeli oluşturmadaki ilk adım yapının bulunduğu konumu seçmektir. Sapphire Residence Tower’ın konumu için programın kendi kütüphanesinde her ülkenin ayrı klasör halinde yüklü dosyasından “İstanbul” seçilmiştir (Şekil 4.25).

Şekil 4.25. Yapı modeli konum bilgisi

İkinci adımda programın “Layout” sekmesi altında yapının 3 boyutlu modeli oluşturulur. Bu model için “Add Building” komutuyla yapının ara yüze tanımlaması yapılır. Açılan pencerede yapı geometrisini oluşturan ölçü türü ve yapının işlevi seçilir. Son olarak yapının kimlik bilgileri oluşturularak program için yapı tanımlaması gerçekleştirilmiş olur (Şekil 4.26).

120

Üçüncü adımda ise yapı yüksekliği verisi girilerek önce yapının dış kabuğu, daha sonra yapı iç mekân bölüntüleri oluşturularak yapının zonları modellenir. Yapının her bir zonunun ayrı ayrı oluşturulması yapı enerji tüketim değerinin gerçeğe en yakın sonucu vermesine yardımcı olmaktadır. Fakat ısı iletim mekanizmasında etkili olan, zonların ısıtılan bir mekân olması ya da olmamasıdır. Özellikle yapıyı oluşturan zon sayısının çok olduğu durumlarda yapının zon ayrımının, ısıtılan ve ısıtılmayan hacimler kendi aralarında birleştirilerek oluşturulması, simülasyonun daha hızlı ve kolay yapılmasını sağlamaktadır. Özellikle yüksek bir yapı olan gökdelenlerin enerji tüketim değerlerinin hesaplanabilmesinde zonların gruplanarak zon sayısının azaltılması oldukça önemlidir. Bu kapsamda Sapphire Residence Tower için zon ayrımı, yapının ısıtılan ve ısıtılmayan hacimleri ile yapının hava koridorlu cephesinin yapısı gereği iç ve dış kabuk yüzeyleri arasında kalan boşluk olmak üzere 3 grup halinde yapılmıştır. Şekil 4.27’da yapının mevcut durumunda değişen kat planlarındaki zon ayrımı gösterilmiştir. DesignBuilder yapı modelinde zon ayrımı bu kabulle yapılırken programın içerisinde tanımlı olan ASHRAE 62.1 standardında yer alan zonlar arasından seçilerek yapılmıştır. Buna göre ısıtılan hacimler için “Residential – Dwelling Unit” değerlerine ve ısıtılmayan hacimler içinse “Residential – Corridor” değerlerine göre hesaplanmıştır. Yapı planlamasında iki kat yüksekliğinde ortak alanlarla ayrılan alanlar için de “Residential – Dwelling Unit” değerleri kullanılmıştır. Şekil 4.28’de programda oluşturulan kat planları ve zon ayrımı gösterilmiştir.

121

Şekil 4.28. Zonlar arası ortak kat bahçesi ile bahçe kotu kat planı ve üst kat planları Yapının sadece konut kulesi için enerji tüketim hesaplamaları yapıldığından giriş kotunda yer alan AVM alanı sadece katı model olarak yerleştirilmiştir. Tüm katların bir araya getirilmesiyle yapının 3 boyutlu enerji modeli tamamlanmıştır. Çevre yapıların yapının güneşlenmesi gibi fiziksel dış çevre koşullarını etkilemesi nedeniyle yapının yakın çevresinde yer alan diğer yapılar da modele dâhil edilmiştir (Şekil 4.29).

122

Dördüncü adımda oluşturulan zonlarda gerçekleştirilen kullanıcı tercihlerine bağlı olarak değişiklik gösteren aktivite bilgileri “Activity” sekmesi altında tüm yapı için oluşturulmuştur. Bu alanda yapının ısıtma ve soğutma sisteminin devreye girme sıcaklık değerleri ile istenen ortam sıcaklığı verileri girişi yapılmıştır (Şekil 4.30). Bu bağlamda Sapphire Residence Tower için ASHRAE-55’te kış ve yaz konforu için gerekli olan sınır değerlere göre ısıtma sisteminin devreye girmesi iç ortam sıcaklığı 20 °C’nin altına düştüğünde ve soğutma sisteminin ise 27 °C’nin üstüne çıktığında devreye gireceği varsayılmıştır. Doğal havalandırma için ortam sıcaklığı 22°C’nin üstüne çıktığında ise yapılacağı öngörülmüştür. Tablo 4.6’da yer alan bilgilere göre yapının ısıtma sistemi için doğalgaz soğutma sistemi içinse elektrik yakıt türü olarak seçilmiştir.

Şekil 4.30. Zonlarda gerçekleşen aktivitelerin ve ısıtma-soğutma sisteminin çalışma aralığının tanımlanması

Beşinci adımda “Construction” sekmesi altında yapı kabuğunu oluşturan elemanların bilgileri her biri için ilgili alan seçilerek ayrı ayrı girilir. Bunun için program kütüphanesindeki verilerden yararlanılmıştır. Bazı katmanların U-değerleri içinse TS 825’te yer alan değerler üzerinden malzeme modifikasyonları yapılmıştır (Şekil 4.31). Yapı malzemelerinin katmanlarının oluşturulmasından sonra program malzemelerin bir araya gelişini görselleştirerek toplam U-değerini hesapladıktan sonra o birliktelikte yoğuşma tahkiki de yapmaktadır. Sapphire Residence Tower için Tablo 4.4’deki katmanlar oluşturulduktan sonra her bir bileşen için yoğuşma tahkiki kontrolleri de yapılmıştır. Şekil 4.32’de yapı kabuğunu oluşturan elemanlardan biri için yapılan uygulama sonuçlarına yer verilmiştir.

123

Şekil 4.31. Yapı elemanı katmanlarının ve malzeme bilgilerinin girilmesi

124

Altıncı adımda “Opennings” sekmesi altında yapının saydam yüzeylerini oluşturan pencerelerin doğrama bilgileri ile kullanılan cama ait verilerin programa girişi yapılmıştır. Hava koridorlu cepheye sahip olan yapı için iç ve dış yüzeydeki camlar için ayrı değerler sistem kütüphanesindeki cam türlerinden seçilmiştir.

Yedinci adımda “Lighting” sekmesinde genel aydınlatma seçeneği aktif edilerek DesignBuilder’ın önerdiği değerler üzerinden aydınlatma kurgusu 100 lux olacak şekilde yapılmıştır.

Son adımda ise “HVAC” sekmesinde yer alan yapının iklimlendirme sistemlerinin tanımlandığı alanda yapı için ısıtma sistemi doğalgaz ile çalışan merkezi sistem ve soğutma sistemi de elektrik ile çalışan bireysel kontrol edilebilir sistem olarak düzenlenmiştir. Yine bu alanda sıcak suyun elektrikle sağlanacağı ayarlanmış yapının doğal havalandırma olanağının olduğu verisi girişi de yapılmıştır. Bunların dışındaki diğer tüm değerler için program şablonunda bulunan programın önerdiği değerler kabul edilerek hesaplamalar yapılmıştır.