Mer ha met
Z
en gin le rin dün ya sın da iki tip in san var dır an-ne. Bu iki tip in sa nın bir kıs mı, fa kir lik ten gel-di ği za man la rı, o gün ler de çek tik le ri ni ha tır lar. "Biz de bir za man lar fa kir dik ve zen gin le rin yar dım eli ni uzat ma ma sı na na sıl kı zar dık." di ye dü şü nür ve o za-man kız dı ğı zen gin le rin du ru mu na düş me mek için ke se nin ağ zı nı açar.Bir de, si zin de için de ol du ğu nuz ikin ci grup var dır ki; on la rın dü şün ce tar zı bir hay li fark lı dır.
– Ben de bir za man lar fa kir dim. Ama ne yap tım.
Bi le ği min gü cü ve al nı mın te riy le bu gün le re gel dim.
Zen gin li ğin zir ve si ne de mir at tım. Ba na bu gün le re ge lir ken kim se yar dım et me di. Hiç bir zen gin elim den tut ma dı. Ben de hiç kim se nin elin den tut mam. Hiç kim se ye yar dım et mem. Bu pa ra yı ka za nır ken ba na yar dım cı ol ma yan la rın, be nim pa ram da hak la rı yok-tur.
İş te ba ba mın dü şün ce tar zı buy du. Ve ken di ha yat fel se fe si ni ba na da aşı la ma ya ça lış tı:
– Bak oğ lum, ha yat ta ve özel lik le ti ca ret te mer ha me-tin ye ri yok tur. Ti ca ret ha ne iş le ten in san, di ye lim ki bir hol din gin sa hi bi, as la bir aşe vi ça lış tı rır gi bi dav ra
na-74 Bİ R G E N C İ N F E R Y A D I
maz. Önü ne, ben fa ki rim di yen her ke sin uzat tı ğı ta sa, çor ba dol du ra maz. "Ben iş ada mı yım" di yen in sa n ön-ce, mer ha met gi bi; ka zan cı, kârı, sı fı ra in di ren duy gu-dan, ce ke ti ni çı ka rıp atar gi bi sıy rıl ma lı dır. Yar dı mı sa-de ce ve sa sa-de ce rek lam ama cıy la ya pa bi lir.
As ke re gi de ce ğim gün ler de an la tı yor du bu nu;
– Bak, bu gün bi zim kı sa dö nem as ker lik yap mak için ge rek li pa ra yı bu la ma ma gi bi bir prob le mi miz ol-say dı sen bu as ker li ği uzun dö nem yap mak zo run da ka la cak tın. "Efen dim, pa ray la saa det ol maz." di yen-le re bü tün gü cüm yen-le kar şı çı kı yo rum. "Pa ray la saa-det doğ ru oran tı lı dır. Kim de pa ra var, on da mut lu luk var dır. Mut lu luk da pa ray la sa tın alı nır, hat ta bü yük oran da sağ lık da.."
Bü yük bir dik kat le, ba ba mın al tın öğüt le ri ni (!) din-li yor dum.
– "Pa ra hiç bir şey dir" di yen le re ta nık olu yo ruz.
Ha di ora dan köf te hor. Pa ra sız kal dı ğın za man bı rak kar nı nı do yur ma yı, do yur du ğun kar nın da ki le ri dı şa rı at mak için tu va le te koy maz lar ada mı. Sı kı şıp da al tı na yap mak zo run da kal dı ğın da an lar sın pa ra nın ne de-mek ol du ğu nu.
Hem şe ri le ri miz den, bi zi zen gin ola rak bi lip, yar-dım al mak umu duy la ge len le ri ha tır lı yo rum. Hep si yü züs tü ge ri dön müş tü. Hiç bi ri ne yar dım eli uzat ma-mış tık. Ame li yat ola cak has ta la ra bi le bir ku ruş yar-dım yap ma mış ve ar ka la rın dan; "Cır cır bö ce ği gi bi boş za man lar da saz ça lıp şar kı söy le ye cek le ri ne bu ka ra gün le ri için pa ra bi rik tir se ler di." di ye de ko nuş-muş tu ba bam.
M e r h a m e t 75
Ba ba mın, ver gi ka çır ma yı ma ri fet gi bi bal lan dı ra bal lan dı ra an lat tı ğı na çok ta nık lık et mi şim dir.
"Kim se bi zim ma lı mı zın or ta ğı de ğil. Bu pa ra yı tek ba şı ma ka zan dım" söz le ri ba bam dan bir gün de üç beş de fa duy du ğum in ci ler den di.
Ve ben bu man tık, bu fel se fe ile ye tiş ti ril me me rağ-men, bir yer ler de ek si ği niz ol du ğu nu, bir şey le ri yan-lış dü şün dü ğü nü zü his se di yor dum.
İn san lık bu ol ma ma lıy dı.
Oy sa ki, ba bam or tak lık yap tı ğı yıl lar da, ar ka da şı na ka zık at mış, ada mın ifla sı na se bep ol muş tu. Ya nın da ça lış tır dı ğı iş çi le rin si gor ta sı nı yap tır ma mış, kı dem taz mi nat la rı nı öde me miş ti.
O, ina nıp inan ma dı ğı nı zı tam ola rak bil me di ğim Ya ra tı cı, bü tün bu ha ram lok ma la rı bi zim ya nı mı za bı rak maz dı. Bu nun he sa bı nı bir yer ler de ver mek zo-run da ol du ğu mu zu da his se di yor dum.
Has ta ne ka pı la rın dan, si gor ta la rı ol ma dı ğı için ko-vu lan za val lı lar, kı dem taz mi nat la rı nı hi le ile ver me-di ği miz için evi ne ek mek gö tü re me me nin ezik li ği ni ya şa yan ba ba ve öm rün de bir ke re ol sun çi ko la tay la, don dur may la ta nış ma mış ço cuk la rın ahı bi zim ya nı-mız da kal ma ma lıy dı.
Bu dü şün ce ler ba bam la ta ban ta ba na zıt ol du ğu muz dü şün ce ler di. Emi nim be nim böy le dü şün dü ğü mü bil se, kı zar, azar lar, "Ba ban dan ya na mı sın, o aşa ğı lık adam lar dan mı?" der di.
Ben doğ ru dan ve ada let ten ya na yım. Vic da nı mın tır nak la rı, yü re ği mi par ça lı yor.
76 Bİ R G E N C İ N F E R Y A D I
Ha ram pa ra be ni mut suz edi yor. Ha ram pa ra si zi de mut suz edi yor ve mer ha met li ol ma nı zı şid det le en-gel li yor.
Siz ken di ni zi hep mut lu sa nı yor su nuz an ne. Çün kü mut lu lu ğun ta ri fi ni bil mi yor su nuz.
Mut lu luk, nak di ni zi gös te ren ra ka mın so nun da ki sı fır de mek tir si zin için. Oy sa ki mut lu luk, mer ha met ede bil mek, se ve bil mek, pay la şa bil mek miş.
Mut lu lu ğun ro lü nü iyi ya pı yor ola bi lir si niz. Ama mut lu luk sa nıp et ra fın da per va ne gi bi dön dü ğü nüz şey mut lu lu ğun se ra bı ve ya göl ge si dir.
Bir bi ri ni al da tan çift ler mut lu de ğil ler de mek tir.
Ço cuk la rı nı mut lu ede me yen ai le ler mut lu lu ğu bu-la maz bu-lar.
Ve ben bü tün bu var lı ğa rağ men mut su zum an ne.
Hak sız ka zan dı ğı mız pa ra la rın bir ze hir li kıy mık gi-bi bo ğa zı ma sap lan dı ğı nı his se di yo rum.
Bü tün ye dik le ri mi kus mak is ti yo rum an ne.