Meme Kanserinde Evrelendirme

Meme kanserli hastalar doktora başvurduklarında kanserleri çeşitli yaygınlık derecelerinde bulunabilir. Kanserin yaygınlığını gösteren sınıflamaya evreleme denilmektedir. Evreleme yapmanın üç yararı vardır: 1. Tedavi önerileri evrelere göre yapılır, bu nedenle tedavi seçimi ve planlaması kolaylaşır. 2. Hastanın prognozu hakkında bilgi edinilir. 3. Bir hasta serisinde tedavi etkinliğinin değerlendirilmesi evre gruplarına göre yapılırsa, diğer bildirilmiş serilerdeki sonuçlarla karşılaştırılması doğru şekilde yapılabilir. Evreleme klinik

patolojik olarak ikiye ayrılabilir. Klinik evrelemede palpasyon, inspeksiyon ve radyolojik bulgular kullanılarak tümör ve periferik lenf bezlerinin durumu göz önüne alınır.

Patolojik evrelemede tümörün boyutu ve aksiller disseksiyonla çıkartılan lenf bezlerinin metastazla tutulmuş olması makroskobik ve mikroskobik olarak değerlendirmeye alınır. Günümüzde evrelemede en sık kullanılan sistem UICC (Union International Contre le Cancer) ve AJCC (American Joint Committee on Cancer) tarafından benimsenmiş olan TNM sınıflamasıdır. T, primer tümörü; N, periferik lenf bezlerini; M, uzak metastazı temsil eder. Klinik ve patalojik T evresi aynı kriterlere dayanır. Klinik evrelemede palpasyon ve radyolojik bulgular patolojik evrelemede ise tümörün makroskobik ölçümü kullanılır. N evrelemesinde, klinik evreleme için aksilla ve mammaria interna bölgesindeki palpasyon bulguları kullanılırken, patolojik evrelemede disseke edilmiş gangliyonların mikroskobik incelenmesi sonucunda elde edilen bulgular geçerlidir. Klinik evreleme, hastanın operebilitesini göstermek bakımından ameliyat öncesinde yapılırsa değerlidir. Patolojik evreleme ise postoperatif olarak yapılır ve adjuvan tedaviye gerek olup olmadığını gösterir. Benzer prognoza sahip çeşitli TNM evreleri bir araya getirilerek evre grupları oluşturulur. Çizelge 2.2.’de meme kanserinde klinik TNM evrelemesi verilmiştir.

Çizelge 2.2. Meme kanserinde klinik TNM evrelemesi Primer Tümör (T)

TX: Tanımlanamayan primer tümör T0: Primer tümör bulgusu yok.

T1: En büyük çapı 2 cm veya daha az tümör

T1a: En büyük çapı 0.5 cm veya daha az tümör

T1b: En büyük çapı 0.5 cm’den büyük, 1 cm’den küçük tümör T1c: En büyük çapı 1 cm’den büyük, 2 cm’den küçük tümör T2: En büyük çapı 2 cm’den büyük fakat 5 cm’den küçük tümör T3: En büyük çapı 5 cm’den büyük tümör

T4: Boyutu ne olursa olsun, göğüs duvarı veya cilde direk yayılım gösteren tümör T4a: Göğüs duvarına yayılım

T4b: Ödem (peau d'orange görünümü), meme derisinin ülserasyonu veya aynı memede deri nodülleri

T4c: iki özelliğin birlikte olması (T4a ve T4b) T4d: inflamatuar karsinom

Bölgesel Lenf Nodları (N)

NX: Bölgesel lenf bezleri değerlendirilemiyor NO: Bölgesel lenf bezi metastazı yok

N1: Aynı tarafta lenf bezlerine hareketli metastaz varlığı

N2: Aynı tarafta birbirine veya çevre yapılara fikse lenf bezi metastazı N3: Aynı taraf internal mammaria lenf bezlerine metastaz

Uzak Metastaz (M)

MX: Uzak metastaz varlığı değerlendirilemiyor M0: Uzak metastaz yok

M1: Uzak metastaz var

Patolojik Sınıflandırma

Pno: Bölgesel lenf nodu metastazi yok

PN1: Mobil, ipsilateral aksiller lenf nod (ları) na metastaz

PN1a: Sadece mikrometastaz (Hiçbirisi 0.2 cm’ den büyük değil)

PN1b: Lenf nod (ları) na metastaz, herhangi birisi 0.2 cm’den büyük olabilir. PN1bi: 1-3 lenf nod (ları) na metastaz, herhangi birisi 0.2 cm’den büyük ama

hepsi de 2 cm’ den küçük

PN1bii: 4 veya daha fazla lenf noduna metastaz, herhangi birisi 0.2 cm’ den büyük ama hepsi de 2 cm’den küçük.

PN1biii: Lenf nodu kapsülünün de atake olduğu metastaz, ancak büyüklük olarak 2 cm’ den küçük

PN1biv: 2 cm veya 2 cm’ den büyük lenf nodu metastazı

PN2: Birbirine ya da diğer yapılara fikse ipsilateral aksiller nod (lar) a metastaz

Evre 0’a carcinoma in situ denilmektedir. Lobüler carcinoma in situ (LCIS) lobüldeki anormal hücrelere karşılık gelmektedir. Bu anormal hücreler yüksek riskin işaretçisidir. LCIS olan kadının, ilerde her iki memesinde de yayılabilen kanser olma riskinin yüksek olduğu anlamına gelir. Ductal carcinoma in situ (DCIS) kanaldaki kanser öncesi durumdur. DCIS aynı zamanda intraductal carcinoma olarak da adlandırılır. Anormal hücreler, kanalın dışına çıkıp etrafındaki meme dokusuna Şekil 2.11.’de gösterildiği gibi yayılmamıştır. Fakat bazen DCIS tedavi edilmezse yayılabilen kanser olur. Şekil 2.12.’de ise kanser hücrelerinin kanal dışına yayıldığı durum gösterilmektedir (Demirel, 2008).

Şekil 2.11. Evre 0 - ductal carcinoma in situ kanser hücreleri

Şekil 2.12. Kanserin kanal dışına sıçraması ve yakındaki meme dokusuna yayılması

Evre I yayılabilen meme kanserinin başlangıç safhasıdır. 1. evre tümörün 2 cm’den fazla geniş olmadığı ve kanser hücrelerinin memeden başka yere (lenf bezlerine) yayılmadığı durumdur.

Evre II’de memedeki tümörün çapı 2 cm’den küçük ancak kanser koltuk altındaki lenf bezlerine sıçramış veya tümörün çapı 2-5 cm arasında ve kanser koltuk altına sıçramıştır. Tümör 5 cm’den büyük ama koltuk altındaki lenf bezlerine sıçramamıştır.

Evre III’de tümör büyük olabilir fakat meme dışına ve yakındaki lenf bezlerine yayılmamıştır. Bu lokal gelişmiş kanserdir. IIIA Evresi, memedeki kanserin çapının 5cm’den küçük olduğu ve koltuk altındaki lenf bezlerine ve çevredeki dokuya yapıştığı durumdur. Ya da tümör çapının 5cm’den fazla ve koltuk altındaki lenf bezlerine yayılmış olduğu durumdur.

IIIB evresi, tümörün göğüs duvarına veya meme derisine doğru büyümüş veya göğüs kemiğinin (sternum) altındaki lenf bezlerine yayılmış olduğu durumdur. Inflamatuvar meme kanseri, IIIB evresindeki meme kanserinin bir tipidir. Meme derisi kızarmış gözükür, çünkü kanser hücreleri meme derisinin lenf kanallarını tıkamıştır. IIIC Evresi, kanserin göğüs kemiğinin altındaki ve koltuk altındaki lenf bezlerine yayıldığı veya köprücük kemiğinin altında veya üstündeki lenf bezlerine yayıldığı durumdur.

Evre IV uzak metastatik kanserdir. Kanser vücudun diğer bölgelerine sıçramıştır. Tekrarlayan kanser, tedaviden sonra tekrar oluşan kanserdir. Kanser, lokal (meme veya göğüs duvarında) olarak veya vücudun herhangi bir bölgesinde (kemik, karaciğer, akciğer gibi) tekrarlayabilir. Şekil 2.13.’de meme kanserinin evreleri görülmektedir (Norman, 2013).

.