Melek İnancı

Birçok inanç sistemine göre Tanrı, gözle görülemeyen ve insanın beş duyu organı ile algılayamadığı bir varlıktır. Fiziki hayatın ötesinde olan Tanrı ile insanın iletişime geçebilmesi için bir takım iletişim vasıtalarının bulunması zorunludur. Aksi takdirde insan, Tanrı’nın emir ve yasaklarını öğrenemeyecek ve uygulayamayacaktır. Bu nedenle birçok dinde Tanrı ile insan arasındaki iletişimi gerçekleştirecek olan melek inancı söz konusudur.

2.5.1. Yahudilikte Melek İnancı

Öncelikle belirtmeliyiz ki Yahudilikte melek inancı vardır. Bütün Yahudi mezhepleri meleklerin varlığını kabul etmekte ve Tanah’ta çeşitli melek isimleri geçmektedir.292 _{Başta “Malah” olmak üzere ilahi varlıklar anlamında “Tanrı’nın} oğulları” , “Tanrı’nın, göklerin ve yüce olanların ordusu” , “kutsallar”, “kudretliler”, “ilahlar” ve “kullar” gibi kavramlar melekleri ifade etmek için kullanılmıştır. Kullanılan tabirlerden de anlaşılacağı üzere melekler, Tanrı ve insan gibi diğer varlıklardan net bir şekilde ayrılmamıştır. Tanrı ve onun elçisi olan melek ifadesi çoğu zaman birbiri yerine kullanılmıştır. Örneğin Kutsal Kitap’ta, Hz. Hacer bir melek ile karşılaşmakta ve daha sonra melekten “Beni gören Rab”293 _{diye söz etmekte veya bazen bir melek için bir} yerde melek olarak, başka bir yerde ise adam olarak atıfta bulunulmaktadır. Bazı Dinler Tarihçilerine göre Tanrı ile melek arasındaki bu karışıklık, insanların ilk zamanlarda Tanrı ile doğrudan ilişki kurması, ancak daha sonra bu anlayışı yumuşatarak araya meleği koymasından kaynaklanmaktadır. Bu sebeple meleklere yönelik atıflar daha çok

291 _{Fatih Kesler, Kur’an-ı Kerim’de Yahudiler ve Hıristiyanlar, Ankara 2004, s. 94.}

292 _{Ömer Faruk Harman, “Yahudilikte İnanç Esasları”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.}

XXXXIII, S. 205.

Babil sürgünü ve sonrasında kaleme alınan metinlerden Talmud ve Midraşlar’da yani Yahudi kutsal kitaplarına Rabbiler tarafından yapılan yorumlarda yer almaktadır. 294

Yahudi inancında melekler, Tanrı tarafından kendilerine verilen belli görevleri yerine getirmektedir. Önemli görevleri yerine getiren yedi melek şunlardır. Uriel, Rafael, Raguel, Mihael (Mikail), Sariel, Gabriel (Cebrail) ve Remiel.295 Gabriel vahiy taşıyan melektir, Mihael koruyucu, Uriel hava değişimlerini yönetir ve Rafael hastaları mucizevi bir şekilde iyileştiren hekim melektir.

Tanah’ta meleklerin günah işleyebilen varlıklar olduklarından bahsedilmiştir. Günahkâr meleklerin başında ise şeytan gelmektedir.296 _{Bu nedenle melekler küfür} işleyebilmekte ve bundan dolayı Allah o meleği kötü bir surete çevirerek cezalandırabilmektedir. Bu tür inançların altında yatan sebep ise Yahudilerin cinleri ve şeytanı da melek olarak kabul etmesidir. Buna rağmen hep iyilik yapan, insanları koruyan ve sıkıntıları ile sıkıntı çeken meleklerde vardır. Bazı Yahudi din âlimlerine göre melekler gökyüzündedir ve yeryüzüne inmezler. Ayrıca Tanah’ta meleklerin gökyüzünden inmek için merdiven kullandıkları söylenmektedir. Yahudilikte melekler ölümlü ve ölümsüz olmak üzere de ikiye ayrılmaktadır.297 _{Yahudiler melekleri kanatlı} insanlar olarak düşünmektedirler ve muhtemelen Yunanlılardan etkilenerek böyle bir düşünce geliştirmiştirler.298

Yahudilikte var olan melek inanışlarından biri de düşmüş meleklerdir. Tora’da bu konu ile ilgili: “İnsanoğlu toprak üzerinde çoğalmaya başlayıp kızları doğunca, Tanrı’nın oğulları, insan kızlarının iyi olduklarını gördüler ve her seçtiklerinden kendilerine eş aldılar.”299 _{denilmektedir. Tora’nın açıklamalarında Tanrı’nın oğulları} düşmüş melekler olarak ifade edilmektedir.300

2.5.2. Kuran Yolu Tefsirine Göre Yahudilikteki Melek İnancının Yorumları

Kur’an Yolu Tefsirini incelediğimizde Yahudilikteki melek inancı hakkında sadece Bakara Suresi 97. ve 98. ayetlerde bilgi verildiğini görülmektedir. Yahudilerin

294 _{Fuat Aydın, Genel Olarak Yahudilik, İstanbul 2004, s. 48.} 295 _{İsmail Taşpınar, a.g.e. , s. 130-131.}

296 _{Hasan Kurt, Kur’an’da ve Kitab-ı Mukaddes’te Melek Kavramı, S.İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü}

Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş 2014, s. 47.

297 _{Ali Çolak, Kur’ân ve Hadislere Göre Melek, Gümüşhane 2012, s. 18-19.}

298 _{İbrahim Ethem Aydın, Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır’ın “Hak Dini Kur’an Dili” Adlı Eserinde}

Yahudilikle İlgili Bilgilerin Dinler Tarihi Açısından Değerlendirilmesi, F.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ 2014, s. 107.

299 _{Tora, Bereşit, 6: 1-2.} 300 _{Tora, Bereşit, s. 37.}

Cebrail (a.s.)’a düşmanlıkları bu ayetlerde ifade edilmiştir. Ayette, “De ki: “Her kim Cebrail’e düşman ise, bilsin ki o, Allah’ın izni ile Kur’an’ı; önceki kitapları doğrulayıcı, mü’minler için de bir hidayet rehberi ve müjde verici olarak senin kalbine indirmiştir. Her kim Allah’a, meleklerine, peygamberlerine, Cebrail’e ve Mîkâil’e düşman olursa bilsin ki, Allah da inkâr edenlerin düşmanıdır.” buyurulmaktadır. Kur’an Yolu Tefsiri yazarlarına göre bu ayet şu olay üzerine inmiştir. Fedek Yahudileri Hz. Peygamber’e gelmişler ve dört konu hakkında soruları olduğunu, bunlara doğru cevaplar verilirse Müslüman olacaklarını söylemişlerdir. Üç soruyu sormuş ve tam da bekledikleri gibi cevapları almışlardır. Dördüncü soruları ise Hz. Peygamber’e vahiy getiren meleğin ismi olmuştur. Cebrail cevabını alınca “Cebrail bizim düşmanımızdır; çünkü o kıtlık, savaş ve kuraklık meleğidir. Eğer sana vahiy getiren Mikail olsaydı iman ederdik; çünkü Mikail rahmet, bolluk ve yağmur meleğidir.” demişlerdir. Ayette Yahudilerin bu düşmanlıklarının yersiz olduğuna vurgu yapılmıştır. Çünkü Cebrail (a.s.) insanlar için rehber ve mutluluk kaynağı olan Kur’an’ı Hz. Peygamber’e getiren, hatta O’nun kalbine indiren bir melektir. Aslında Yahudiler Cebrail (a.s.)’a değil, Hz. Peygamber’in getirdiği vahye ve vahyi gönderene düşmanlık etmektedir. Bu nedenle de ayetin sonunda Allah, kâfirlerin düşmanı olduğunu belirtmiştir.301

2.5.3. Kuran Yolu Tefsirine Göre Yahudilikteki Melek İnancının Yorumlarının Dinler Tarihi Açısından Değerlendirilesi

Kur’an Yolu Tefsirinde Yahudilikteki melek inancını anlatırken Yahudilerin Cebrail’e düşman oldukları bilgisini vermiştik. Cebrail (a.s.) ile ilgili Yahudi kaynaklarını araştırdığımızda, Yahudilerin Cebrail (a.s.)’a düşman oldukları yönünde bir bilgiye rastlayamadık. Bu durumda Yahudilerin Cebrail (a.s.)’a düşmanlık meselesi, Arabistan Yahudilerine özel bir durum olarak yorumlanabilmektedir. Ayrıca Peygamber Efendimiz zamanındaki Yahudilerin, İslam dinine girmemek için Cebrail (a.s.)’ı bahane etmiş olabilme ihtimalleri de söz konusudur.

Yahudilikteki ve İslam’daki melek inancını genel olarak incelediğimizde, Yahudilikte ki melek anlayışı ile İslam dininde ki melek anlayışının birbirine benzediği görülmektedir.302 _{Ancak Yahudilikteki melek inancı ile İslam dinindeki melek inancının}

301 _{Kur’an Yolu, I/162-163.} 302 _{Ali Çolak, a.g.e. , s. 18.}

bazı noktalarda birbiri ile ayrışması, Yahudilerin kutsal kitaplarını tahrif etmelerinden kaynaklanabileceğini akla getirmektedir.

Kur’an Yolu Tefsirinde Yahudilikteki melek inancı ile ilgili bilgiler son derece sınırlı olduğu için değerlendirmemiz de burada sona ermektedir.