Meksika Merkez Bankası

2.2.1.1. Meksika Merkez Bankası’nın Para Politikası Çerçevesi

Meksika Merkez Bankası’nın temel amacı, fiyat istikrarıdır. Bu nedenle, enflasyonu kontrol altına almak için 2001’den beri para politikasını enflasyon hedeflemesi rejimi altında yürütmektedir. 21 Ocak 2008 tarihinden itibaren ise para politikasının yürütülmesinde operasyonel hedef olarak ticari bankaların merkez bankasındaki hesaplarının seviyesi yerine gecelik vade faiz oranını kullanmaktadır. Bankanın diğer amaçları, finansal sistemin gelişmesini teşvik etmek ve ödemeler sisteminin düzgün şekilde işlemesini sağlamaktır. Banka, operasyonlarında bağımsızlığa sahiptir (Banco de Mexico, 2010).

Meksika Merkez Bankası, ödeme sistemlerine piyasadaki para arzını düzenlemek ve bu sistemlerin düzgün işlemesini sağlamak amacıyla likidite sağlamaktadır.

Meksika Merkez Bankası, para politikasını APĐ yoluyla yürütmektedir. APĐ ile bankaların merkez bankasında tuttukları hesaplarında oluşan fazla ya da eksik likiditenin dengelenmesi amaçlanmaktadır. Bu hesaplardaki dengesizlikler bankaların kendi aralarında ve merkez bankası ile gerçekleştirdikleri işlemlerden (banknot talebi, döviz alış satışı, mevduat kuruluşlarıyla merkez bankasında bulunan hükümet hesapları arasındaki işlemler gibi) kaynaklanmaktadır. Günlük likidite koşullarına göre merkez bankası likidite sağlamak amaçlı ihaleler ya da fazla likiditenin çekilmesi amaçlı depo ihaleleri gerçekleştirmektedir (Banco de Mexico, 2010).

Meksika Merkez Bankası, borç alma ve borç verme ihaleleri olmak üzere iki tür APĐ düzenlemektedir. Borç verme ihaleleri repo ya da teminatlı kredi şeklinde olabilmektedir. Teminatlı krediler, bankaların parasal düzenleme amacıyla Meksika Merkez Bankası hesaplarında tuttukları nakit

yükümlülükler ile bütünüyle teminatlandırılmaktadır. Repo işlemlerinde ise ikincil piyasalarda işlem gören likit federal hükümet tahvilleri ve Meksika Merkez Bankası ile Banka Mevduatlarını Koruma Kurumu (IPAB) tarafından ihraç edilen tahviller teminat olarak kabul edilmektedir. Benzer şekilde gün içi krediler de repo ya da teminatlı kredi şeklindedir.

Meksika Merkez Bankası’nda iskonto penceresi işlemleri bulunmamakta, hazır imkan olarak ise borçlanma ve depo imkanı bulunmaktadır. Bankaların hesaplarında bulunan tutardan daha fazla kullanım yapmalarına² belli limitler dahilinde izin verilmektedir. Gün içi fazla kullanımlar için komisyon talep edilmemekte, ancak bu kullanım gecelik vadeye kayarsa bu durumda gecelik vade piyasa faiz oranının iki katı faiz uygulanmaktadır. Bu uygulama merkez bankasının borçlanma imkanı olarak sayılmaktadır. Depo imkanında ise, bankaların gün sonunda hesaplarında kalan fazla tutarlar merkez bankasına depo edilmekte, ancak bu tutarlara faiz ödenmemektedir.

Meksika Merkez Bankası’nda zorunlu karşılık uygulaması bulunmamaktadır. Ancak banka bazen likidite fazlasının sterilize edilmesi amacıyla para piyasasındaki likiditenin belirli bir oranının merkez bankası nezdinde tutulmasını zorunlu kılabilmektedir. Bu hesaplara faiz ödenmektedir (BIS, 2009).

APĐ yoluyla bankaların merkez bankasındaki hesaplarında bulunan tutarın gün sonunda sıfırlanması amaçlanmaktadır (BIS, 2009). Genellikle likidite sağlamak amaçlı operasyonlar sabah yapılmakta, gerekli görülürse depo ihaleleri yoluyla likidite fazlası çekilmektedir. APĐ’nin vadesi 1-25 gün arasında olabilmektedir.

Merkez bankası, faiz oranını hedefleyen operasyonel çerçevenin oluşturulduğu Ocak 2008’de %7.5 olan politika faiz oranını önce kademeli olarak arttırarak %8.25 seviyesine getirmiş, ardından diğer merkez bankalarına paralel şekilde faiz indirimi sürecine girerek 2009 yılında faiz oranlarını %4.5 seviyesine düşürmüştür (Banco de Mexico, 2010).

2.2.1.2. Meksika Merkez Bankası’nın Teminat Sistemi

Meksika Merkez Bankası, repo ya da teminatlı kredi şeklinde likidite sağlama amaçlı APĐ yürütmektedir. Teminatlı krediler, bankaların parasal düzenleme amacıyla Meksika Merkez Bankası hesaplarında tuttukları mevduatlar (nakit yükümlülükler) ile bütünüyle teminatlandırılmaktadır. Repo işlemlerinde ise ikincil piyasalarda işlem gören, federal hükümet, Meksika Merkez Bankası ve IPAB tarafından ihraç edilen tahviller teminat olarak kabul edilmektedir.

Meksika Merkez Bankası teminat olarak kabul ettiği menkul kıymetlere iskonto oranı uygulamakta, ancak bu oranları yayınlamamaktadır.

Meksika Merkez Bankası, krizle mücadele kapsamında finansal piyasalarda görülen istikrarsızlığın giderilmesi amacıyla federal hükümetle birlikte pek çok önlem almıştır. Bu önlemlerden yeni likidite imkanı Ekim 2008’de yürürlüğe girmiş ve bu imkan için merkez bankasının mevcut teminat tanımı genişletilmiştir. Bu yeni imkanın amacı teminata kabul edilen menkul kıymetlere sahip olmayan finansal kuruluşlara geniş bir çeşitlilikte varlıklar karşılığında likidite sağlamaktır. Bu imkandan yararlanmak için kuruluşların merkez bankasına yazılı başvuruyla yaşadıkları likidite problemlerini açıklamaları gerekmektedir. Yeni likidite imkanının koşulları şunlardır :

(i) Vade: Bir iş günü, kuruluş krediyi kapatmadığı takdirde otomatik olarak yenilenecektir.

(ii) Faiz oranı: Merkez bankası tarafından belirlenen politika faiz oranının 1.1 katı

(iii) Teminat: Teminata kabul edilen kıymetler şunlardır:

• Hükümetin ihraç ettiği menkul kıymetler.

• Federal hükümet tarafından ihraç edilen yabancı para birimi cinsinden menkul kıymetler.

• 10 Ekim 2008’den itibaren kredi kuruluşları tarafından ihraç edilen borç enstrümanları.

• Meksika kalkınma bankaları tarafından Meksika para birimi peso cinsinden ihraç edilen, Merkezi Menkul Kıymet Saklama Kuruluşu olan INDEVAL’a yatırılan ve vadesine 7 ya da daha çok gün kalan borç enstrümanları.

• Peso cinsinden ihraç edilen en az AA kredi derecesine sahip ve devlet, belediyeler, kamu kuruluşları, Meksika’da yerleşik finansal olmayan kuruluşlar ve ipotek kredileri portföylerini menkul kıymetleştiren finansal kuruluşlar tarafından ihraç edilen menkul kıymetler.

• Meksika Merkez Bankası hesaplarında tutulan dolar depoları ve finansal kuruluşların merkez bankasında parasal düzenleme amaçlı tuttukları depolar.

• Repo işlemlerine teminat olarak kabul edilen menkul kıymetler.

(iv) Değerleme: Söz konusu kıymetlerin fiyatları ve bu kıymetlere uygulanacak iskonto oranları Meksika Merkez Bankası tarafından belirlenmektedir.

Bu imkandan yararlanmak isteyen kuruluşun yukarıda sayılı varlıkların hiçbirine sahip olmaması halinde ise, kuruluşlar devlet ya da belediyelere kullandırdıkları ve ödemeleri garantili olan kredileri teminat olarak kullanarak bu likidite imkanına erişebilmektedirler.