Medikal Turizmin Gelişimine Yönelik Uygulanan Politikalar

Sağlık Bakanlığı sağlık turizmi içerisinde özellikle katma değeri yüksek olan medikal turizmi geliştirmek için mevzuat alanında çok sayıda çalışma gerçekleştirmiştir. Gerçekleştirilen çalışmalar içerisinde medikal turizm alanında

çalışacak idari birimlerin oluşturulmasından, teşviklere, özel sağlık kuruluşlarına yönelik mevzuat oluşturulmasından çağrı merkezlerinde yabancı dilden de hizmet verilmesine kadar çok geniş bir yelpazede oluşturulmuştur (SATURKb, 2019) Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan çalışmalara ve Ekonomi Bakanlığı tarafından verilen teşvikler aşağıda belirtilmiştir;

 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesi gereğince “Sağlık Turizmi Daire Başkanlığı” kurulmuştur.

 Sağlık turizmi alanında sorunları çözebilmek için acil haller için 112 hattında, şikâyet durumunda ise 184 hattında Almanca, İngilizce, Rusça, Arapça dillerinde tercümanlık hizmeti sunulmaktadır.

 Almanca, İngilizce, Rusça, Arapça dillerinde hizmet veren “Yurt Dışı

Hasta Çağrı Merkezi” kurulmuştur.

 Yedi şehirde 2011 yılında yurt dışı hasta koordinasyon merkezi

kurularak hastanın garanti reddi, malpraktis ve oluşacak

komplikasyonlarda kriz yönetimi oluşturarak sorunları çözmeye odaklanılmıştır.

 Sağlık turizmi alanında yetkilendirilen hastanelerde “Yurt Dışı Hasta

Birimi” kurulmuştur.

 Sağlık Turizmi ve Turist Sağlığı Kapsamında Sunulacak Sağlık

Hizmetleri Hakkında Yönerge ile Türkiye’ye gelen uluslararası hastalar

ile turistlere, kamu ve özel sağlık kuruluşlarında sunulacak sağlık hizmetinin içeriği, esasları, tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri ile tercümanlık hizmetlerinin temini içeren maddelere sahiptir. Bu yönerge kapsamında sağlık bakanlığına bağlı kurum ve kuruluşlar ile devlet üniversitelerine bağlı tıp fakültelerinde fiyat tarifesi uygulama zorunluluğu getirilmiştir.

 “Özel Hastaneler Yönetmeliği”, “Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin

Zorunlu Mali Sorumluluk”, “Kaplıcalar Yönetmenliği, “28437 sayılı Diyaliz Merkezleri Hakkında Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, “Konaklama Tesisleri Bünyesinde Kurulacak Sağlık Tesisleri Konulu

Genelge” bu alanda Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan diğer mevzuat

çalışmalarıdır.

 Kurumlar vergisi kapsamında sağlanan faydalar; 6322 sayılı Kanunla

Kurumlar Vergisi Kanununun 10’uncu maddesine eklenen (ğ) bendi

kapsamında Sağlık Bakanlığının izni ve denetimine tabi olarak sağlık alanında Türkiye’de ikamet etmeyen kişilere hizmet verenler bu faaliyetlerinden kazandıklarının %50’sini beyan edilen kurum kazancından indirilebileceği hüküm altına alınmıştır. Ekonomi Bakanlığı tarafından; Türkiye’de sağlık turizmini canlandırmak, sağlık alanında hizmet veren kurumlar ile sağlık turizmi şirketlerinin pazara girişini sağlamak için, yurt dışında ülkemizin tanıtımı, reklam faaliyetleri ve hasta transferi gibi faaliyetleri için teşviklerle desteklenmektedir.

 Ayrıca Ekonomi Bakanlığının 2015 yılında yayımlamış olduğu “2015/8

Sayılı Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi Hakkında Karar”ın Uygulama Usul ve Esaslarına İlişkin Genelge ile sağlık

turizmine yönelik destekler yeniden düzenlenmiştir. Bu karar ile Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılmış kamu, özel ve üniversite hastaneleri ile sağlık turizmi alanında faaliyet gösteren firmaların Türkiye’nin hizmet sektöründe döviz kazandırıcı rekabet gücünün arttırılması, markalaşması, dış pazara açılması için Türkiye’de yerleşik kuruluş ve şirketlerin giderlerinin destek kapsamında verilmesidir. Bu teşvikten faydalanacak olan kuruluşlar da bulunması gereken özelliklerde genelgede belirtilmiştir. Sağlık kuruluşlarının ve Sağlık Turizm şirketlerinin taşıması gereken özellikler; en az bir yabancı dilde internet sitesinin bulunması, uluslararası düzeyde hizmet sağlayacak alt yapıya sahip olmasıdır.

1. Tescil ve Korunma Desteği: sağlık kuruluşları veya sağlık turizm

şirketleri ürün veya hizmetin yurtdışında tescil işlemleri, başka bir kurum ya da şirketlerce patenti alınıp alınmadığına dair yapılacak araştırma, danışmalık hizmeti için araştırma inceleme giderleri için %50 oranında ve en fazla 50.000 Dolar tutarında destek verileceği kabul edilmiştir.

2. Rapor ve Yurtdışı Şirket Alımına Yönelik Danışmanlık Desteği:

Bakanlıktan alınan ön izinle sağlık kuruluşları veya sağlık turizm şirketlerinin sektöre yönelik pazar araştırması, uluslararası mevzuat, veri izleme, değerlendirme faaliyetleri, mali ve hukuki raporlar dahil şirket veya marka odaklı raporlar için %60 oranında ve en fazla 200.000 Doları tutarında destek verileceği prensibi benimsenmiştir.

3. Belgelendirme Desteği: Bu madde kapsam JCI akreditasyonu, Kalite

Belgeleri, Sağlıkta Akreditasyon Standartları Belgesi gibi belgelere yönelik müracaat ve belge kullanım ücreti, belgelendirme tetkik gideri, zorunlu kayıt ücreti, gözetim gideri, danışmanlık, eğitim, gözetim gibi giderler için %50 oranında ve en fazla 50.000 Doları tutarı destek verilecektir. Ayrıca bu eğitim ve danışmanlık için yapılan her bir belge için 15.000 Dolarlık destek tutarı belirlenmiştir.

4. Reklam, Tanıtım ve Pazarlama Desteği: Pazarlama ve tanıtım

faaliyetlerine ilişkin katalog, broşür, dergi, gazete, fotoğraf, video kaydı, için yapılan harcamalara yönelik için %60 oranında ve en fazla 400.000 Dolarlık destek tutarı belirlenmiştir.

5. Yurtdışı Birim Desteği: Yurtdışında faaliyet gösteren kuruluşların

kira, vergi, harç ve komisyon giderlerine ilişkin %60 oranında ve en fazla 120.000 Dolarlık destek tutarı belirlenmiştir.

6. Danışmanlık Desteği: Uluslararası pazarda Türkiye’nin rekabet

gücünü arttırmak için yurt dışı Pazar yapısı, pazarlama stratejisi ve pazara giriş için alınacak danışmanlık giderlerine yönelik %50 oranında ve en fazla 200.000 Dolarlık destek tutarı belirlenmiştir.

7. Acenta Komisyon Desteği: Sağlık turizmine yönelik Türkiye’ye hasta

getirilmesine yönelik acentelara yapılacak olan komisyon giderlerine yönelik %50 oranında ve en fazla 100.000 Dolarlık destek tutarı belirlenmiştir.

8. Tercümanlık Hizmetlerinin Desteklenmesi: Tercümanlık

hizmetlerine ilişkin verilecek teşvik personelin yabancı dil bilgisine tecrübesine göre değerlendirilecek olup %50 oranında ve en fazla 50.000 ABD dolarlık destek tutarı belirlenmiştir.

9. Hasta Yol Desteği: Tedavi olmak için Türkiye’ye getirilen uluslararası hastaların ulaşım giderlerine yönelik %50 oranında ve en fazla 1.000 Dolarlık destek tutarı belirlenmiştir.

10. Münhasıran Yurtdışına Yönelik Olarak Yurtiçinde Gerçekleştirilen Tanıtım ve Eğitim Faaliyetlerinin Desteklenmesi: Yurt dışından

Türkiye’ye davet edilen akademisyen, uzman, ilgili kurum veya kuruluşların temsilcilerine yönelik %50 oranında ve en fazla 100.000 Doları tutarında, yurt içinde gerçekleştirilecek olan tanıtım faaliyetlerine ilişkin %50 oranında ve en fazla 50.000 Dolarlık destek tutarı belirlenmiştir (Ticaret Bakanlığı, 2015).

Ekonomi Bakanlığının, sağlık turizmine ilişkin 2012 yılında yayınlamış olduğu 2012/4 No’lu “Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi

Hakkında Tebliğ”ile de sektörün gelişimine yönelik çeşitli destekler belirlenmiştir.

Pazara girişte, yurt dışı tanıtımda, belgelendirme ve danışmanlık hizmetlerinde ve bağlantılı diğer konularda destek kararı bu tebliğle uygulamaya geçirilmiştir. Bu destekler;

1. Pazara Giriş Desteği: Sağlık kuruluşları, sağlık turizmi şirketleri veya iş

birliği kuruluşlarının ülke, sektör, yatırım veya mevzuat alanında hazırlatacakları/ satın alacakları raporlara ilişkin giderler için sağlık kuruluşları ve sağlık turizmi şirketlerinin her birimi için %60 oranında ve en fazla 100.000 Doları tutarında, iş birliği kuruluşları için %70 oranında ve en fazla 300.000 Dolarlık destek tutarı belirlenmiştir.

2. Yurt Dışı Tanıtım Desteği: yurt dışında düzenlenecek olan tanıtım, fuar,

kongre, konferans, bağımsız tanıtım, danışmanlık, sponsorluk, reklam giderlerine yönelik sağlık kuruluşları ve sağlık turizmi şirketleri için %50 oranında ve en fazla 300.000 Doları tutarında, iş birliği kuruluşları için %70 oranında ve yıllık en fazla 500.000 Dolarlık destek tutarı belirlenmiştir.

3. Yurt Dışı Birim Desteği: Yurtdışında faaliyet gösteren kuruluşların kira

giderleri Dört yıl boyunca karşılanacaktır. Bu madde kapsamında sağlık kuruluşları ve sağlık turizmi şirketlerinin her birimi için %60 oranında

ve en fazla 200.000 Doları tutarında, iş birliği kuruluşlarının her birimi için yurtdışında faaliyet gösteren kuruluşlar için %70 oranında ve en fazla 300.000 Dolarlık destek tutarı belirlenmiştir.

4. Belgelendirme Desteği: Sağlık kuruluşlarının uluslararası teknik

mevzuata uyum sağlamak ve yurt dışı pazarına girebilmek için almış oldukları sertifika, akreditasyon işlemine yönelik belge alımı yenilenmesi ve danışmanlık hizmetlerine yönelik %50 oranında ve yıllık en fazla 50.000 Dolarlık destek tutarı belirlenmiştir.

5. Ticaret Heyeti ve Alım Heyeti Destekleri: Bakanlığın koordine ettiği

veya iş birliği ettiği kurumların düzenlediği ticaret heyeti alım ve alım heyeti kapsamında; reklam, pazarlama gideri, organizasyon giderinin yanında her bir katılımcının konaklama ulaşım giderlerinin karşılanmasına yönelik %70 oranında ve yıllık en fazla 150.000 Dolarlık destek tutarı belirlenmiştir.

6. Danışmanlık Desteği: Bakanlığın ön izin verdiği konularda sağlık

kuruluşları veya sağlık turizmi şirketlerinin almış oldukları desteklere yönelik %50 oranında ve yıllık en fazla 50.000 Dolarlık destek tutarı belirlenmiştir.

Türk Hava Yolları, sağlık turizmini desteklemek amacıyla 2013 yılında aldığı bir kararla Türkiye’ye gelen sağlık turistlerine ve yanında gelen iki kişiye bilet fiyatlarında indirim uygulanmakta, 10 kg ilave bagaj hakkı ile medikal endikasyon nedeniyle rezervasyon değişikliğinde, rezervasyon cezasını kaldırmayı içeren uygulamalarda bulunmaktadır (Dinçer vd., 2016: 42).

3.2. DÜNYA BÜTÜNÜ İÇERİSİNDE TÜRK MEDİKAL