Araştırmanın bu kısmı, araştırmada takip edilen yöntemler ile araştırmanın teorik ve pratik bölümünde kullanılan materyalleri açıklamaktadır.
3.1. Materyal
Taşıdığı büyük kültürel ve kentsel mirasa, doğal ve yapay özelliklerine nazaran, şehirdeki yaşam kalitesini iyileştirmek ve orijinal kimliğine dokunmadan ve üzerinde oynama yapmadan çevresel ve kültürel sürdürülebilirliğini sağlamaya çalışmak için devlet ve belediye tarafından gösterilen büyük ilgiye ek olarak Konya, modern ikonik yapıların kentin kimliği üzerindeki etkilerini ölçmek ve incelemek için iyi bir örnektir. Konya, köklü geçmiş ile parlak gelecek arasında temas kurma potansiyelini ifade eden en iyi örneklerden biridir (Şekil 3.1.) (Şekil 3.2.).
Şekil 3.1. Konya’nın konumu (Google Maps,2020) Şekil 3.2. Çalışmanın hedeflediği ilçeler (Konya Büyükşehir Belediyesi)
3.2. Yöntem
Araştırma konusu belirlendikten, araştırma problemleri sunulduktan ve hipotezleri ilk formlarında formüle edildikten sonra, konuyu yeterli bilgi ile zenginleştirmek ve özellikle sosyo-ekonomik, kentsel ve çevresel değişkenlerle ilgili olanlar olmak üzere modern ikonik yapıların kentsel kimlik üzerindeki etkilerini karakterize eden çeşitli yönleri tanımlamak için, çalışma konusunun doğasına uygun olan yöntemlerin, tanımlayıcı analitik yöntem ve tümevarım yöntemi olduğu görülmüştür. Önceki yöntemlere ek olarak, değerlendirme göstergelerinin belirlenmesinde büyük rol oynayan nicel yönteme başvurulmuştur. Takip edilen araştırma yöntemleri şu şekilde özetlenebilir:
3.2.1. Literatür ve veri toplama aşaması
Araştırmanın konusu, sunulan modern konulardan biri olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle, konuyla ilgili çeşitli okumalar yapmak ve çalışmanın konusu ile ilgili gerekli bilimsel materyali toplamak için daha derinlemesine araştırma yapmak gerekmiştir. Bu ise, bilimsel dergilerde yayımlanan kitap ve makalelerden yola çıkarak, internetteki web siteleri ziyaret edilerek ve bazı tezlere ve çalışmanın konusuyla doğrudan ya da dolaylı bir ilişkisi bulunan tüm konular hakkındaki bilgi birikimine dayanarak gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda, araştırmanın konusuyla ilgili önceki literatürü ayrıntılı olarak gözden geçirmenin ve “ikonik yapılar, kentsel kimlik” kavramlarını alıntmanın, yorumlamanın ve aralarındaki ilişkileri tespit etmenin yanı sıra, çalışma alanına ait tüm veriler toplanmış ve çalışma alanının stratejik planı incelenmiştir.
3.2.2. Arazi etüt çalışması ve sistematik anket çalışması
Bu kısımda bölgenin özellikleri incelenmiş ve hayal güçlerine kazınmış kent kimliğini öğrenmek amacıyla; kentte bulunan Konya Teknik Üniversitesi(KTO) ve Necmettin Erbakan Üniversitesi(NEÜ) Mimarlık, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü(ŞBP) akademisyenleri ile kamu kurumlarında ve özel sektörde çalışan plancılar, inşaat mühendisleri, Konya Şehir Planlama ve Mimarlık Odaları Başkanları ile Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu uzmanlarından oluşan bir odak grup belirlenmiştir. Uzmanlara, tezin temel hipotezini kanıtlamaya hizmet eden alt hipotezlere ve sorulara cevap aramaya yönelik 6 soru, “Görüşme Soruları” şeklinde mail ortamında yöneltilmiştir (EK-1). Mail ortamında iletilen Görüşme Soruları’na 22 uzmandan cevap/geri dönüş alınmıştır. Uzmanlara yöneltilen Görüşme Soruları, yönlendirici sorular yerine açık uçlu sorular şeklinde düzenlenerek; uzmanların konuya yönelik kendi görüş ve deneyimlerini ifade etmeleri, yorumlamaları amaçlanmıştır.
Bunun yanı sıra çalışma kapsamında, kent sakinleri ve ziyaretçiler ile görüşmeler de yapılmıştır. araştırma konusuyla ilgili teorik literatür incelenerek, kentin keşif ve anket çalışmaları gerçekleştirilerek, şehrin kalkınmasından sorumlu olan kurumlara ziyaret gerçekleştirilmiş, bazı planlcılarla görüşmeler yapılmış, bu alandaki akademisyenler ile tartışmalar gerçekleştirilmiş ve kentsel yaşam kalitesi standartlarının ve kentsel kimliğin bileşenlerinin göstergeleri dikkate alınarak, anket maddeleri, dört bölüme dağıtılan 74 madde olarak ilk şekliyle oluşturulmuştur. Birinci bölümde anket katılımcılarının kişisel özelliklerini irdelemeye yönelik olarak demografik sorular yer almaktadır. İkinci bölüm, örneklemin (ankete katılanlar) ikonik yapılar hakkındaki görüşünü anlamak ve bu
konudaki bilgi birikimlerinin boyutunu öğrenmek için birçok soru içeren bir ölçekten oluşmaktadır. Üçüncü bölüm, katılımcıların zihnine kazınmış olan Konya'nın kentsel kimliğini ve yaşam kalitelerine ne ölçüde yansıdığını öğrenmenin ölçüsünü temsil eden bir dizi soruyu içermektedir. Dördüncü bölümde, hem Kulesite AVM'de (şehirdeki çok işlevli yüksek binaların bir örneği olarak alınmıştır) hem de Konya Bilim Merkezi'nde (şehirdeki tek işlevli yatay binaların bir örneği olarak alınmıştır) yansıtılan yaşam kalitesi ve kent kimliği ölçüsü yer almaktadır. Araştırmada bu iki yapının aday gösterilmesinin en önemli nedenlerinden birisi; uzmanlara yöneltilen görüşme sorularından ikonik mimarlık kapsamında Konya’da yer alan modern mimarlık ürünlerine verilen cevaplarda; Kulesite AVM (6 uzman) ve Konya Bilim Merkezi (8 uzman) en fazla ifade edilen yapılar olmuşlardır. Bir diğer önemli nedeni ise; her iki yapının da çağın gereksinimlerine ayak uyduran tasarım ve operasyonel modernlik ile karakterize olması ve kenti tanımlayan modern mimari ikonlar olarak görülmesi oluşturmaktadır.
Anketin uygulanmasına başlamadan önce, gerekli düzeltmeleri yapmak için bazı kent plancılarına ve uzman istatistikçilere anket sunulmuştur. Düzeltmeler yapıldıktan sonra, anketin işlerliğini test etmek için bir ön anket çalışması yapılmış ve ölçek, sayıları 30’a ulaşan bir anket örneklemi üzerinde uygulanmıştır. Örneklem grubunun verdiği yanıtlar sonucunda, yanlış anlaşılan veya anlaşılmayan sorular yeniden düzenlenmiş ve anketin dağıtımına (anket uygulaması) başlanılmıştır. Ayrıca anket uygulamasına başlamadan önce, uygulanacak anket sayısı, 2019 TÜİK adresine dayalı nüfus kayıt sisteminden alınan nüfus verilerine göre hesaplanmıştır. 2019 nüfus sayımına göre Konya'nın nüfusu 1.346.330 kişiye (Karatay 338976, Meram 344.546 ve Selçuklu 662.808) ulaşmaktadır. 15 yaşından küçük yaş grubunun kaldırılmasından ve yabancıların ve eğitim için şehre gelen öğrencilerin eklenmesinden sonra, Konya'da mevcut olan nüfusun günlük ortalamasının bir milyonu aştığı anlaşılmıştır. Ayrıca Roasoft'a (örneklem hacmini hesaplayan bir web sitesi) dayanarak, % 95’lik güven seviyesi ve % 5’lik bir hata payı ile birlikte örneklem hacminin en az 384 kişi olması gerektiği anlaşılmıştır. Bu nedenle, örneklem hacmi 388 kişi olarak belirlenmiştir. Ayrıca ankete tabi tutulacak olan kullanıcılar, basit rastgele örnekleme "rastgele seçme yöntemi" kullanılarak seçilmiştir.
Anket sonuçları, IBM SPSS Statistics 23 programında değerlendirilmiştir. Güvenirlik düzeyini belirlemek için Cronbach alfa korelasyon katsayısı hesaplanmış ve korelasyon katsayısı 0.82'ye ulaşmıştır. Bu da anketin, araştırma hedeflerinin değerlendirilmesi konusunda iyi olduğunu gösteren güçlü bir korelasyon katsayısıdır. Hipotezlerin analizine gelince, tekrar testleri, yüzdelik oranlar (frekans analizi) ve ki kare testi uygulanmıştır. Ayrıca sonuçların doğruluğundan emin olmak için Smirnov testi ve bazı değişkenler arasındaki korelasyonu görmek için de Spearman testi kullanılmıştır.